لاریجانی اعتراض کرد که چرا گفتی برجام باید به مجلس بیاید؟/ پیش‌بینی حاج قاسم درباره ترکیه/ ماجرای عصبانیت شدید اردوغان در دیدار با لاریجانی
مدیرکل سابق بین‌الملل مجلس شورای اسلامی در تشریح جزئیاتی از وقایع رخداده در ۸ سال فعالیت خود به‌عنوان مشاور امور بین‌الملل علی لاریجانی گفت که علی لاریجانی مسائل مربوط به سیاست خارجه و موضوعات امنیتی را بسیار خوب می‌فهمد و شخصیت همه‌جانبه‌ای دارد.
گروه پارلمانی خبرگزاری تسنیم ــ یونس ترکچین: حسین شیخ‌الاسلام مدیرکل سابق امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی در آخرین ساعات حضور خود در این سمت چندی پیش میهمان باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا» بود.
وی که سفیری جمهوری اسلامی ایران، قائم‌مقامی وزارت امور خارجه را در کارنامه فعالیت خود دارد در مدت کوتاهی که میهمان این خبرگزاری بود به سؤالات خبرنگار سیاسی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا» پاسخ داد که مشروح این مصاحبه به‌شرح زیر است:
تسنیم: شما حدود 8 سال مدیرکل امور بین الملل مجلس بودید در این دوران مهمترین اقدامی که در این اداره‌کل اتفاق افتاد چه بود؟
شیخ‌الاسلام: البته این آخرین مصاحبه‌ای است که بنده در سمت مدیرکل بین‌الملل مجلس انجام می‌دهم و پس از این برای آقای حسین امیرعبداللهیان در سمت جدید آرزوی توفیق دارم.
درباره سؤال شما، برگزاری کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین که قانون آن مصوب مجلس و با حضور مقام معظم رهبری افتتاح می‌شود از مهمترین کارهایی بود که در زمان مدیریت بنده در اداره‌کل مجلس انجام شد. البته شرایط زمانی می‌طلبد که کنفرانس ششم هرچه سریعتر برگزار شود که مقدماتی فراهم شده که رئیس مجلس باید زمان آن را تعیین کند.
تسنیم: تاکنون چند کنفرانس در حمایت از انتفاضه فلسطین برگزار شده است؟
شیخ‌الاسلام: تاکنون 5 کنفرانس در حمایت از انتفاضه فلسطین در شرایط خاص برگزار شده است. اولین کنفرانس همزمان با کنفرانس مادرید و دومین کنفرانس همزمان با کنفرانس اسلو بود که روح مقاومت را در برابر سازشکاری زنده نگه داشت.
** در سوریه کارخانه ساخت موشک و سوخت آن را ایجاد کردیم
تسنیم: در دوران مدیریت شما چه اقداماتی در قبال بحران سوریه در مجلس انجام شد؟
شیخ‌الاسلام: برخی تصور می‌کنند جمهوری اسلامی ایران به قضیه سوریه نگاهی سیاسی دارد که البته این‌گونه نیست، حضور مستشاری ایران در سوریه به سالها پیشتر بازمی‌گردد، یعنی از زمانی که افرادی به‌مانند حاج احمد متوسلیان (ان‌شاءالله بتوانیم وی و عزیزانی را که همراه او بودند با عزت برگردانیم) در سال 1982 بعد از اشغال لبنان به این کشور سفر کردند، کارهای مستشاری ما در سوریه آغاز شد. گاهی وقتها سوریها به ما کمک می‌کردند و گاهی هم ایران به آنها کمک می‌کرد. به‌قدری این کار مستشاری قوی شد که ما از توانایی تولید موشک در داخل خاک سوریه استفاده کردیم و موشکهایی را که حزب‌الله لبنان در سال 2006 در جنگ با رژیم صهیونیستی از آنها استفاده کرد بشار اسد در اختیار آنها گذاشته بود و حتی ایران در سوریه کارخانه سوخت موشکی ایجاد کرد که این اقدامات همگی برای تقویت محور مقاومت بود. حضور مستشاری ما همیشه در سوریه در دفاع از قانون اساسی کشورمان بوده و هر روز هم قویتر می‌شود.
پس از شروع بحران در سوریه تا زمانی که پای تروریستهای چندملیتی به این کشور باز نشده بود و با پشتیبانی سازمانهای اطلاعاتی سوریه را درگیر نکرده بودند، ایران در بحران سوریه دخالتی نداشت. اما پس از آن که بشار اسد اصلاحات اعلام کرد اقدامات مستشاری کشورمان در سوریه نیز افزایش یافت، اگرچه بشار اسد پس از حافظ اسد که رئیس جمهور شد قدمهایی در این زمینه برداشته بود که نمونه‌اش چاپ اولین نشریه غیردولتی در این کشور بود.
** چرایی حضور مستشاری ایران در سوریه
تسنیم: حضور مستشاری ما در سوریه چطور دفاع از قانون اساسی کشورمان است؟
شیخ‌الاسلام: ما در قانون اساسی کشورمان یک اصل داریم که خیلی مترقی است، ما می‌گوییم اجازه نداریم در امور داخلی دیگر ملتها دخالت کنیم. وقتی که رئیس جمهور آمریکا و فرانسه، نخست‌وزیر انگلیس، پادشاه عربستان و نخست‌وزیر ترکیه موضعی تند در قبال حکومت سوریه گرفتند و گفتند باید بشار اسد برکنار شود از آنجا وظیفه خودمان دانستیم طبق قانون اساسی برویم از حق ملتها در حق تعیین سرنوشت خودشان دفاع کنیم.
تسنیم: مجلس کار مستشاری در سوریه انجام داد؟
شیخ‌الاسلام: نه، مجلس ایران قسمتهایی را که به آنها اعتقاد داشت بارز کرده است، به‌طور مثال ما اعتقاد داشتیم باید در سوریه انتخابات برگزار شود که به این مهم توجه کردیم، زمانی که حکومت سوریه خواست انتخابات پارلمانی را برگزار کند به آن توجه کردیم و هیئتهایی را از سراسر جهان در تهران جمع کردیم و برای نظارت در انتخابات به سوریه بردیم که انتخابات بارزی نیز برگزار شد.
**احتمال برگزاری کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین در مهرماه
تسنیم: در ابتدای بحث به کمیته حمایت از انتفاضه فلسطین اشاره کردید، توضیحاتی درباره این کمیته ارائه می‌کنید؟
شیخ الاسلام: این کمیته یک هیئت امنای 5نفره دارد، که متشکل از یک دبیر است که رئیس مجلس آن را انتخاب می‌کند که ممکن است از میان نمایندگان یا غیرنماینده باشد. 4 نفر دیگر نیز عضو هیئت امنا هستند که دو نفر در صحن علنی مجلس انتخاب می‌شوند و دو نفر را کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس انتخاب می‌کند، که دوره کاری آنها 4ساله است. احتمالاً در مهرماه نشستی در این باره برگزار شود که هنوز قطعی نشده است.
تسنیم: دلایل اهمیت برگزاری این کنفرانس در مقطع کنونی چیست؟
یکی از دلایل ضرورت برگزاری کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین، شکل‌گیری انتفاضه سوم در اراضی اشغالی است که این مهم در حال تغییر دادن برخی معادلات درباره طرحهای سازش است. البته انتفاضه اول با پیام امام در سال 67 شروع شد، وقتی ما در حج تظاهرات می‌کردیم همه کشورهای اسلامی در کنار ما اشک می‌ریختند و با ما تظاهرات می‌کردند. پس از کشتاری که در سال 66 در حج رخ داد فلسطینیها برای شهدای خود مراسم چهلم برگزار کردند که تبدیل به ضدآل‌سعود شد. سال بعد حضرت امام خمینی پیامی دادند.
بخشی از پیام امام به این شرح بود: «ملت عزیز و دلاور ایران مطمئن باشند که حادثه مکه منشأ تحولات بزرگی در جهان اسلام و زمینه مناسبی برای ریشه‌کن شدن نظامهای فاسد کشورهای اسلامی و طرد روحانی‌نما‌ها خواهد بود. و با اینکه بیشتر از یک سال از حماسه برائت از مشرکان نگذشته است، عطر خونهای پاک شهدای عزیز ما در تمامی جهان پیچیده و اثرات آن رادر اقصا نقاط عالم مشاهده می‌کنیم. حماسه مردم فلسطین یک پدیده تصادفی نیست. آیا دنیا تصور می‌کند که این حماسه را چه‌کسانی سروده‌اند و هم‌اکنون مردم فلسطین به چه آرمانی تکیه کرده‌اند که بی‌محابا و با دست خالی در برابر حملات وحشیانه صهیونیستها مقاومت می‌کنند؟ آیا تنها آوای وطنگرایی است که از وجود آنان دنیایی از صلابت آفریده است؟ آیا از درخت سیاست‌بازان خودفروخته است که بر دامن فلسطینیان میوه استقامت و زیتون نور و امید می‌ریزد؟ اگر این‌چنین بود، اینها که سالهاست در کنار فلسطینیان و به نام ملت فلسطین نان خورده‌اند! شکی نیست که این آوای "الله اکبر" است، این همان فریاد ملت ماست که در ایران شاه را و در بیت المقدس غاصبین را به نومیدی کشاند. و این تحقق همان شعار برائت است که ملت فلسطین در تظاهرات حج دوشادوش خواهران و برادران ایرانی خود فریاد رسای آزادی قدس را سر داد و "مرگ بر آمریکا، شوروی و اسرائیل" گفت؛ و بر همان بستر شهادتی که خون عزیزان ما بر آن ریخته شد او نیز با نثار خون و به‌رسم شهادت آرمید. آری، فلسطینی راه گم‌کرده خود را از راه برائت ما یافت. و دیدیم که در این مبارزه چطور حصار‌های آهنین فروریخت، و چگونه خون بر شمشیر و ایمان بر کفر و فریاد بر گلوله پیروز شد؛ و چطور خواب بنی‌اسرائیل در تصرف از نیل تا فرات آشفته گشت، و دوباره کوکب درّیه فلسطین از شجره مبارکه "لاشرقیه ولاغربیه" ما برافروخت. و امروز به همان گونه که فعالیتهای وسیعی در سراسر جهان برای به سازش کشیدن ما با کفر و شرک در جریان است، برای خاموش کردن شعله‌های خشم ملت مسلمان فلسطین نیز به همان شکل ادامه دارد. و این تنها یک نمونه از پیشرفت انقلاب است. و حال آنکه معتقدین به اصول انقلاب اسلامی ما در سراسر جهان رو به فزونی نهاده است و ما اینها را سرمایه‌های بالقوه انقلاب خود تلقی می‌کنیم وهم آنهایی که با مرکب خون طومار حمایت از ما را امضا می‌کنند و با سر و جان دعوت انقلاب را لبیک می‌گویند و به‌یاری خداوند کنترل همه جهان را به دست خواهند گرفت. امروز جنگ حق و باطل، جنگ فقر و غنا، جنگ استضعاف و استکبار، و جنگ پابرهنه‌ها و مرفهین بی‌درد شروع شده است. و من دست و بازوی همه عزیزانی که در سراسر جهان کوله‌بار مبارزه را بر دوش گرفته‌اند و عزم جهاد در راه خدا و اعتلای عزت مسلمین را نموده‌اند می‌بوسم؛ و سلام و درود‌های خالصانه خود را به همه غنچه‌های آزادی و کمال نثار می‌کنم».
امام با این رسم خوب خود نشان داد که انتفاضه از کجا شروع می‌شود و انتفاضه دوم نیز برای ورود شارون خبیث به مسجدالاقصی آغاز شد. البته این را نیز باید در نظر گرفت اولین کسانی که به ندای رهبر انقلاب لبیک گفتند و کرانه باختری را مسلح کردند خود فلسطینیها بودند و سلاحهایی که اخیراً برای حمله به تل‌آویو استفاده کردند در کرانه باختری مهندسی کرده بودند.
تسنیم: یعنی الآن کرانه باختری مسلح شده است؟
شیخ‌الاسلام: نه، در تلاش هستند تا مسلح شوند، ما هم در این راستا اقداماتی انجام می‌دهیم. اخیراً من سفری به لبنان و سوریه داشتم و با مسئولانی که دیدار داشتم آنها نیز اعتقاد داشتند که کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین هرچه زودتر باید برگزار شود.
تسنیم: در دوره مدیریت شما پارلمان آسیایی و اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی اجلاسیه‌های متعددی برگزار کردند، فکر می‌کنید حضور پارلمان ایران چه‌میزان در آنها تأثیرگذار بوده است؟
شیخ‌الاسلام: 8 سال پیش من قائم‌مقام وزارت خارجه بودم و به‌خاطر مشکلاتی که در وزارت خارجه برای بنده پیش آمد با نظر دکتر لاریجانی به اداره‌کل بین الملل مجلس آمدم.
درباره پارلمان آسیایی باید بگویم اقدامات خوبی در جهت ساختن پارلمانی قوی از سوی کشورهای عضو با توجه به تنوع فرهنگی و سیاسی برداشته شده است، البته در راستای اینکه مقر این پارلمان در کدام کشور باشد هنوز بحثهایی وجود دارد.
تسنیم: تشکیل پارلمان آسیایی به‌پیشنهاد ایران است؟
شیخ‌الاسلام: از قدیم پیشنهاد ما بود، اما پاکستان علاقه‌مند است مکان این پارلمان در این کشور باشد، اما در مجمع عمومی که در کامبوج برگزار شد، تصویب شد رئیس پیگیر موضوع تشکیل این پارلمان باشد. حتی سنای پاکستان تصویب کرد که این کشور مرکز این کار شود.
تسنیم: چه‌کاری باقی ماند که شما نتوانستید در اداره‌کل بین‌الملل مجلس انجام دهید که توصیه می‌کنید آقای امیرعبداللهیان آن را انجام دهد؟
شیخ‌الاسلام: خیلی کارها باقی ماند.
** لاریجانی نطقهای منطقه‌‌ای‌اش را خودش می‌نویسد
تسنیم: در زمان شما اداره‌کل بین‌الملل مجلس تحرک خوبی داشت...
شیخ‌الاسلام: اینها را گردن من نیندازید، این تحرک گردن خود رئیس مجلس است، چون دکتر لاریجانی خودش در مسائل منطقه‌ای کار کرده، شخصیتش، فهمش و قدرت بیانش در نطق‌نویسی به او کمک کرده و همه نطقهای منطقه‌ای را خودش می‌نویسد البته ممکن است در مواردی از ما مشورت بگیرد.
علی لاریجانی به‌دلیل اینکه در شورای‌عالی امنیت ملی کار کرده، کار امنیتی را خوب می‌فهمد و سیاست خارجی را خوب می‌شناسد و کار در صدا و سیما نیز در شناخت و درک خوب لغات کمک کرده تا از او یک شخصیت همه‌جانبه برای این کار بسازد. در زمان وی فعالیت بین‌المللی بیشتر شد، به‌طور مثال بیش از 40 سال بود که ما در APU عضو کمیته اجرایی نشده بودیم که در زمان ایشان این اتفاق افتاد، ما در این پارلمان در همه کمیته‌هایش فعال شده‌ایم.
** 2 مورد اختلاف نظر با لاریجانی
تسنیم: در 8 سالی که مدیرکل مجلس بودید آیا در موضوعی با لاریجانی اختلاف نظر و یا اختلاف سلیقه داشتید؟
شیخ‌الاسلام: ما همدیگر را در مسائل مختلف خوب درک می‌کردیم، مگر در چند مورد، به‌طور مثال بنده در اوایل کار برجام یک مصاحبه کردم و گفتم برجام باید برای تصویب به مجلس بیاید، لاریجانی مصاحبه را خوانده بود و من را خواست و گفت "این حرف را براساس چه منطقی زده‌ای؟" بنده گفتم چون براساس قانون اساسی این یک توافقنامه است باید به مجلس بیاید و تصویب شود. اما لاریجانی گفت "من این‌گونه فکر نمی‌کنم، چون برجام در شورای عالی امنیت ملی بررسی شده و تا زمانی که به امضای مقام معظم رهبری نرسد اجرایی نمی‌شود"، اما من گفتم این نظر من است. لاریجانی به من گفت "چون تو مشاور من هستی و حرف تو حرف من است این حرفها را نزن".
پس از آنکه آمریکاییها برجام را به کنگره بردند و آن را تصویب کردند من دوباره به لاریجانی گفتم "این بد می‌شود که آمریکاییها برجام را به کنگره ببرند و تصویب کنند ما به مجلس نیاوریم. بگذار من مصاحبه بکنم و عقایدم را بگویم" لاریجانی کمی فکر کرد و گفت: "کمی صبر کن".
یک بار هم من مصاحبه تندی علیه اردوغان کردم که لاریجانی تماس گرفت و اعتراض کرد "چرا این‌گونه مصاحبه کردی؟".
** اردوغان با عصبانیت به‌روی میز کوبید/ توصیه سرلشکر سلیمانی به بنده
تسنیم: ظاهراً در سفری که اردوغان در ایام تعطیلات نوروز به تهران داشت بحثهایی هم میان لاریجانی و وی رخ داده بود؟
شیخ‌الاسلام: اردوغان 4 سال پیش روز ششم فروردین به ایران آمد، در دیداری که او با لاریجانی داشت چالشی بین آنها پیش آمد، به‌‌خصوص در آن زمان اردوغان بیماری‌اش تازه عود کرده بود، در صحبتهایی که میان او و لاریجانی درباره سوریه رد و بدل شد اردوغان در این جلسه خیلی عصبانی شد و روی میز کوبید اما پس از مذاکره توافق شد که هرآنچه از صندوقهای رأی در سوریه بیرون آمد او بپذیرد، پس از آن لاریجانی به من تلفن کرد و گفت "داود اغلو را پیش سرلشکر قاسم سلیمانی بفرستید اما قبل از آن تو به سرلشکر سلیمانی بگو که چه اتفاقی افتاده و جزئیات را بازگو کن".
من به سرلشکر سلیمانی تلفن کردم و داود اغلو به آنجا رفت، پس از آن سرلشکر سلیمانی به من زنگ زد و گفت "حسین، اینها این موضوع را می‌گویند اما اجرا نمی‌کنند" که بعدها هم این پیش‌بینی سرلشکر درست از آب درآمد.
**علی لاریجانی نقش مهمی در کشور در برخورد با بحران سوریه داشت
تسنیم: برخیها اعتقاد دارند در بحران سوریه نقش لاریجانی در شناخت و تببین این بحران خیلی پررنگ بوده است؟
شیخ‌الاسلام: علی لاریجانی نقش ویژه‌ای در برخورد با بحران سوریه در کشور داشت، در ابتدا برخیها ادای روشنفکری می‌گرفتند و می‌گفتند جنگ سوریه جنگ دموکراسی است که این‌گونه نبود، دعوای سوریه دعوایی بود که در این باره تصمیم‌گیری شود که مقاومت باقی بماند یا خیر. غربی‌ها یک مثالی دارند با این مضمون که مقاومت به‌مانند یک اژدهاست که سرش در ایران کمرش در سوریه و دمش در لبنان است. که با شکستن کمر این اژدها ارتباط رأس و دم قطع می‌شود.
تسنیم: چه نمره‌ای در زمان مدیریت خود در اداره‌کل مجلس به خودتان می‌دهید؟
شیخ الاسلام: من به خودم نمره نمی‌دهم، اما آقای لاریجانی در مسئولیتهایی که دارند و مربوط به حوزه بین‌الملل می‌شود از نمره 100، 90 را می‌گیرد. در زمانی که مدیرکل بین‌الملل مجلس بودم نیز کسی مرا ارزشیابی نکرد.
تسنیم: شخصیت آقای حسین امیرعبداللهیان را چگونه می‌بینید؟
شیخ الاسلام: باید کار کند تا مشخص شود، نمی‌توانم بگویم این کار کار سختی است و کار پیچیده‌ای است و امیدوارم و دعا می‌کنم که در این پست موفق باشد.
انتهای پیام/*
