رگ حیات نشر در دست دزدان کتاب/ لزوم ورود قوه قضاییه

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حکایت مثل «هر چه سنگ است، مال پای لنگ است»، حکایت این روزهای صنعت نشر کشور است. نشری که در طول 5 سال گذشته انواع و اقسام مشکلات از به هم ریختن نرخ ارز و بالا رفتن قیمت کاغذ تا بی‌مهری مخاطب و کاهش چشمگیر شمارگان را پشت سر گذاشته و هر بار تلاش کرده تا با چنگ و دندان خود را سرپا نگه دارد. اما گویی مشکلات صنعت نشر تمامی ندارد و هر بار که تلاش می شود، گوشه‌ای از آن سامان یابد، باز مشکل از جای دیگری سرباز می زند.

در میان انواع و اقسام مشکلات ریز و درشتی که این روزها نشر با آن دست به گریبان است. چاپ زیرزمینی و غیرقانونی کتاب‌های مجوزدار ناشران آن هم عیناً شبیه نسخه اصلی و با آرم ناشر، تبدیل به معضلی شده است که آینده صنعت نشر را هدف گرفته است.

بیش از یکسال است که اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به دنبال شکایت پاره‌ای از ناشران به جهت چاپ غیرقانونی کتاب‌هایشان توسط شبکه‌های زیرزمینی برخورد با عاملان اینگونه انتشارها را در دستور کار قرار داده است. در این میان معاونت نظارت بر اماکن عمومی نیروی انتظامی نیز به یاری اتحادیه آمده و برخورد با متخلفان را دنبال می‌کند؛ اما این همه ماجرا نیست چرا که برخورد با چنین موضوعی نیازمند همکاری دستگاه‌های بیشتر و فرهنگ سازی در زمینه مصرف درست است.

هومان حسن‌پور عضو هیئت مدیره اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران که امور مربوط به مبارزه با این موضوع را دنبال می‌کند، در این زمینه می‌گوید: با رشد تکنولوژی و ورود انواع دستگاه‌های چاپ دیجیتال به بازار کتاب، عده‌ای سودجو به صورت زیرزمینی اقدام به انتشار کتاب‌های ناشران کرده‌اند، کتاب‌هایی که مجوز رسمی از وزارت ارشاد داشته و توسط ناشر در حال چاپ است و اتفاقاً جزو پرفروش‌ها نیز به شمار می‌رود. این اتفاق صدمات و لطمات جبران ناپذیری را به همراه داشته است.

وی ادامه می‌دهد: مشکلی که ما با آن مواجه هستیم، یک مشکل بسیار جدی است، که صدمات جبران‌ناپذیری را ایجاد کرده و خواهد کرد، نکته ماجرا اینجاست که این گونه اقدامات تنها به ناشر صدمه نمی‌زند، بلکه صدمه اصلی به بدنه فرهنگی کشور است. زمانی که یک کتاب توسط ناشر منتشر می‌شود، چرخه‌ای شامل مولف، ویراستار، صفحه‌بند، طراح جلد و ... به لحاظ مالی از آن منتفع می‌شوند و اگر این کتاب زیرزمینی منتشر شود، این چرخه به طور کلی حذف خواهد شد. این تنها بعد اقتصادی ماجراست،  ابعاد فرهنگی آن به مراتب لطمات بیشتری خواهد دید.

مقابله با دزدی آشکار کتاب یک دغدغه عمیق فرهنگی است

بنا به گفته حسن‌پور زمانی که این موضوع باب شود، خرید کتاب از ناشر کاهش یافته و شمارگان کتاب‌ها نیز روز به روز کاهش پیدا می‌کند، مولف نیز انگیزه تولید محتوای بعدی را از دست می‌دهد و خود به خود روند تولید فرهنگ و محتوا در کشور با افت مواجه و رفته رفته متوقف می‌شود.از آن طرف روند فعالیت ناشر نیز مختل می‌شود چرا که ناشر بخشی از سود کتاب‌های منتشره خود را به انتشار کتاب‌های جدید وپرداخت حق‌التألیف‌های جدید اختصاص می‌دهد که با کاهش فروش این امر نیز انجام نخواهد شد. پس این موضوع فراتر از دغدغه یک یا چند ناشر و یا سود مالی است، بلکه یک دغدغه عمیق فرهنگی است که توقع می‌رود، تمامی دستگاه‌های ذیربط در این زمینه همکاری کنند.

بیش از 70درصد نشر گرفتار دزدی شده است

حسن‌پور با اشاره به فراگیر شدن این موضوع که به باور وی دزدی آشکار است، در سراسر کشور تصریح می کند: متأسفانه در بخش نشر دانشگاهی 70 درصد کتاب‌ها و در بخش نشر عمومی 80 درصد کتاب‌ها گرفتار این موضوع شده‌اند.

وی با اشاره به اقداماتی که تاکنون در زمینه مبارزه با این سرقت انجام شده است، ادامه می دهد: اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با ایجاد کمیته منع چاپ و تکثیر غیرمجاز کتاب وارد میدان شده و توافقاتی با وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی، اداره اماکن، قوه قضاییه و ... داشته است که مواردی چون مسدود شدن برخی سایت‌ها از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و پلمپ شدن چند واحد صنفی متخلف از سوی اداره اماکن حاصل این توافقات است. اما اکنون که این موضوع فراگیر شده است، ما اگر تنها در تهران برخورد کنیم، متخلفان به سمت شهرستان‌ها می‌روند و حتی اکنون چاپخانه‌هایشان در برخی شهرستان‌ها مستقر است.

قوه قضاییه به میدان مبارزه بیاید

حسن پور راه‌حل  توقف رشد قارچ گونه چاپ غیرقانونی کتاب‌ها را حضور وزارت ارشاد، معاونت نظارت بر اماکن عمومی نیروی انتظامی و قوه قضاییه در میدان مبارزه با دزدی کتاب  عنوان کرده و می‌افزاید: تاکنون وزارت ارشاد و معاونت نظارت بر اماکن عمومی نیروی انتظامی همکاری خوبی با ما داشته‌اند، امیدواریم قوه قضاییه نیز وارد این میدان شود. اینکه قوه قضاییه چگونه به موضوع نگاه کند، بسیار مهم است. چاپ غیرقانونی کتاب‌های ناشران یک سرقت آشکار است و ما انتظار داریم که قوه قضاییه این دید را داشته باشد و به مانند جرم‌های آشکار دیگر با موضوع برخورد کند. پروسه اداری طولانی مدت را از میان بردارد و همانگونه که اگر فردی به هنگام دزدی در خیابان دستگیر شود جرمش آشکار است. شرایطی ایجاد شود تا اگر ناشری هم در شهرستانی با چاپ زیرزمینی کتابش مواجه شد بتواند با مراجعه به کلانتری با موضوع برخورد کند. نه اینکه منتظر حکم قضایی و طی کردن روند اداری بماند.

وی هم چنین بخشی از ماجرا را نیز نیازمند فرهنگ سازی دانسته و ادامه می‌دهد:  باید با کمک رسانه‌ها در زمینه استفاده از کتاب اصلی برای مخاطبان فرهنگ سازی کرد. دقت‌هایی جزئی در شکل و ظاهر کتاب‌ها می‌تواند به ما نشان دهد که کدام کتاب اصل است و توسط ناشر چاپ شده و کدام کتاب غیرقانونی است. اگر مخاطبان به هنگام خرید هوشیار باشند، بخشی از ماجرا حل شده است.در کتاب اصلی که توسط ناشر چاپ شده است، استانداردهای لازم از حروفچینی گرفته تا نوع کاغذ، اندازه و جلد کتاب رعایت شده است، اما در کار غیرقانونی در قطع کتاب، نوع کاغذ، رنگ چاپ و ...استانداردها رعایت نشده است. حتی در پاره ای از موارد دیده شده است که 50 صفحه از کتاب متعلق به کتاب دیگری بوده است.

اوضاع طاقت فرسای این روزهای صنعت نشر کشور که حمایت نهادها و دستگاه‌های ذیربط از وزارت ارشاد گرفته تا سازمان تأمین اجتماعی و سازمان امور مالیاتی را به خود جلب کرده است، خود ضرورت اقدامی عاجل در زمینه برخورد با متخلفانی را که تیشه بر بدنه نحیف نشر می‌زنند، را دوچندان آشکار می‌کند. آن هم اقدامی ضرب العجل. چرا که هر روزی که می‌گذرد، ناشری دیگر متضرر شده و متخلفی دیگر سود برده است.

انتهای پیام/