غربت الفبای مهاجرت در مدارس/ وضعیت دانش آموزان افغان در ایران

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، هنوز درباره گرفتن یا نگرفتن شهریه اتفاق نظر شکل نگرفته بود. حتی شهریه‌ای با عنوان حداقل و حداکثر که از 120 تا 360 هزارتومان بود در نظر گرفته شد. بالاخره به گفته آقای شاهین نوش آبادی، معاون مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش؛ دیگر تصمیم بر این شد تا از اتباع خارجی بابت ثبت‌نام پولی گرفته نشود اما از گوشه و کنار شهر خبرهایی می‌رسد که مدارس به دلایل گوناگون از جمله کمک به مدرسه از آنها مبالغی از 50 تا 400 هزار تومان می‌گیرند و در صورت عدم پرداخت این مبلغ نه فقط کارنامه دانش آموز را تحویل نمی‌دهند بلکه از ثبت‌نام برای سال آینده خودداری می‌کنند. همین مبالغ از آنجایی که در توان بسیاری از خانواده‌های افغانستانی نیست به ویژه آنانی که بیش از دو فرزند مدرسه‌ای دارند مجبور شده‌اند به دلیل ناتوانی مالی تعدادی از فرزندان خود را به مدرسه نفرستند و به اجبار مانع از تحصیل آنها شده‌اند که این موضوع گریبان بسیاری از دانش آموزان افغانستانی را گرفته است. این گزارش گفت‌و‌گو با یکی از پدران افغانستانی است که با ارسال نامه‌ای اعلام کرده موفق نشده فرزندش را در مدرسه ثبت‌نام کند و مدرسه از آنها هزینه ثبت‌نام درخواست کرده است. ابتدا متن این نامه را بخوانید.

«باعرض سلام و خسته نباشید خدمت شما عزیزان
بنده به نمایندگی از طرف 700 خانواده از مهاجران افغانستان مقیم شهرک دولت خواه واقع در منطقه 19 تهران این پیام را برای شما می‌فرستم. امیدوارم که همکاری لازم را با ما داشته باشید . با توجه به دستور صریح رهبر معظم انقلاب اسلامی که در سال تحصیلی 96_95 باید نحوه ثبت‌نام دانش آموزان مهاجران افغانستانی تا سطح دیپلم در مدارس ایران با دیگر دانش‌آموزان ایرانی یکسان صورت گیرد و ثبت‌نام مهاجران افغان در سطح مدارس باید رایگان باشد بر عکس در محله‌هایی که ما زندگی می‌کنیم و اکثر مردم فقیر هستند مدارس به اجبار از فرزندان ما جهت ثبت‌نام شهریه‌های غیر قانونی دریافت و تهدید می‌کنند اگر پول ندهیم ثبت‌نام صورت نخواهد گرفت و ما هم از ترس اینکه فرزندانمان از نعمت سواد توسط مدیران محروم نشوند به اجبار پول را ریختیم و همه ما رسید بانک داریم و مبلغ 210000تومان از ما گرفته‌اند در سطح ابتدیی وگفتند که این مبلغ تا 400000 تومان خواهد رسید وخیلی از خانواده‌ها با توجه به اینکه توان پرداخت مبلغ مورد نظر را ندارند یک یا 2 فرزندشان را از رفتن به مدرسه محروم کردند . حالا از شما عزیزان گرامی خواهشمندیم که این پیام بنده را نشر نمایید تا شاید یک مسوول صدای ما را بشنود واز این کار غیر انسانی جلو گیری کند تا باعث شکسته شدن روحیه فرزندانمان نشود از فعالان جامعه مدنی نیز بخواهید تا همکاری لازم را در این امر خیر داشته باشند .
باتشکر پدر یکی از دانش آموزان مهاجر هستم»

صدایمان به جایی نمی‌رسد

بعد از انتشار این نامه بود که با این پدر دانش آموز مهاجر تماس گرفتیم. آقای غلامی 33 سال می‌شود که در تهران ساکن و در حال حاضر صاحب دو فرزند است. دغدغه او دختر 9 ساله‌اش است که می‌خواهد او را در مدرسه ثبت‌نام کند اما به دلیل آنکه مدرسه از او طلب پول می‌کند نمی‌تواند این کار را انجام دهد و او به نمایندگی نزدیک به 700خانواده تلاش می‌کند تا این معضل را بتواند برطرف کند. او در همین زمینه به صبح نو می‌گوید: «زمانی که دخترم در بیمارستان ضیایی به دنیا آمد به او گواهی تولد ندادند.

چون همسرم کارت شناسایی‌اش برای اراک بود به مشکل خوردیم. دلیل این اتفاق نیز سخت‌گیری بود که استاندار اراک درباره اتباع خارجی داشت و با وجود دوندگی‌های پدر خانمم در افغانستان باز هم موفق به این کار نشدیم. سه سال پیش هم از اداره اتباع درخواستی برای انتقال کارت خانمم به وزارت کشور دادم اما هنوز هیچ جوابی از وزارت کشور نگرفته‌ایم. به همین دلیل دختر من کارت شناسایی ندارد.

در صورتی که همسرم و مادرش هر دو متولد ایران هستند.» آقای غلامی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری که چندی پیش دستور دادند همه کودکان افغانستانی، چه آنها که دارای شرایط قانونی حضور در ایران هستند و چه آنها که مدارک قانونی حضور در ایران را ندارند باید در مدارس دولتی ثبت‌نام شوند گفت: «با وجود بیانات رهبری اما در منطقه 19 یعنی جایی که ما زندگی می‌کنیم همه مدرسه‌ها از اتباع خارجی پول گرفته‌اند. حتی قبل از آنکه مدرسه‌ها تعطیل شود 210هزار تومان از ما گرفتند و گفتند اگر پرداخت نکنیم ثبت‌نام که نمی‌کنیم هیچ کارنامه فرزندتان را هم به شما نمی‌دهیم. مردم هم مجبور شدند این پول را بپردازند.

حالا نزدیک به 700 خانواده شده‌ایم و من را نماینده خود قرار دادند تا با روش‌های مختلف این موضوع را پیگیری کنیم. حتی جالب است بدانید سال گذشته از ما 300 هزارتومان گرفتند. بابت این هزینه‌های اجباری نزدیک به 40 مدرک هم جمع کرده‌ام. بعد از این اعتراض‌ها بود که از طریق انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده توانستیم نیمی از هزینه 50 خانواده را پس بگیریم. مثلاً اگر 200هزارتومان گرفته بودند 100هزارتومان آن را برگردانده‌اند. آن پول باقی مانده را هم باز می‌گویند برای کمک به مدرسه است.

اگر کمک به مدرسه است باید هر کس آنچه در توان دارد بپردازد نه اینکه پول زور بگیرند. سال گذشته به جز آن 300 هزار تومان بابت کمک به مدرسه از بچه‌های ایرانی 50هزار تومان و از بچه‌های اتباع خارجی 80هزار تومان گرفتند. باز هم بابت هوشمندسازی کلاس‌ها 80هزار تومان گرفتند. بارها و بارها بابت همین موضوع شکایت کرده‌ایم اما صدایمان به جایی نرسیده است.»

اتباع خارجی که مدافع حرم است هم نمی‌تواند شهریه فرزندانش را بپردازد

او به یکی از اتباع افغانستانی اشاره می‌کند که مدافع حرم است و بعد از آنکه در دوره‌ای مجروح می‌شود به ایران باز می‌گردد اما به دلیل مشکلات جسمی که پیدا کرده به درستی نمی‌تواند کار کند و دیگر در توانش نیست پنج فرزند خود را به مدرسه بفرستد چون نمی‌تواند شهریه آنها را پرداخت کند: «یکی از اتباع افغانستان که می‌شناسم مدافع حرم است و پنج فرزند دارد که از او هم شهریه درخواست کرده‌اند، اما در توانش نیست پرداخت کند. برای همین چهار فرزند خودر ا ثبت‌نام نکرده. برایش خیلی سنگین است 500هزار تومان بپردازد.» او با گلایه از اینکه از دانش آموزان اتباع خارجی که در مدارس اتباع درس خوانده‌اند تعیین سطح می‌گیرند و بابت همین امتحان هم پول طلب می‌کنند، گفت: «کسانی که سال گذشته در مدارس اتباع درس خوانده‌اند امسال برگه‌های آبی دریافت کرده و از آنها امتحان تعیین سطح می‌گیرند که هزینه آن 50 تا 60 هزار تومان است. در صورتی که این امتحان برای کسانی است که از کشور دیگری آمده باشند و برای ورود به مدارس ایرانی باید تعیین سطح شوند نه کسانی مانند فرزاندان ما که در همین ایران به دنیا آمده‌اند.»

همه ما به اجبار فرزندانمان را از تحصیل محروم می‌کنیم

آقای غلامی یکی از بزرگ‌ترین مشکلات اتباع خارجی را مشکلات مالی و نداشتن کار می‌داند و می‌گوید: «من خودم برشکار لباس زنانه هستم. شاید از بین تمام این خانواده‌های معترض که می‌شناسم من و 4-5 نفر دیگر شغل آسان‌تری نسبت به بقیه داشته باشند. اکثر اتباع خارجی در این منطقه در بازار آهن کار می‌کنند. شغل سخت و طاقت‌فرسایی که الان هم بازار کار برایش خوب نیست. به طوری که همه کارگران هر روز سر فلکه می‌نشینند به این امید که یکی آنها را به سر کار ببرد. اوضاع کار آن‌قدر بد است که شاید برای آنها هفته‌ای یک یا دو بار کار باشد. آن هم روزی 50هزار تومان. هر یک از آنها هم بچه‌های زیادی دارند که از پس مخارج تحصیلی آنها برنمی‌آیند. وگرنه چه کسی بدش می‌آید فرزندش درس بخواند. همه ما به اجبار فرزندانمان را از تحصیل محروم می‌کنیم. اگر یکسری از مشکلات برای ثبت‌نام رایگان فرزندان ما برداشته شود همه فرزندانشان را به مدرسه خواهند فرستاد.»

مرداد ماه سال 93 خبری با این مضمون منتشر شد «تحصیل رایگان دانش‌آموزان اتباع خارجی در ایران» و ماجرا از بخشنامه‌ای شروع می‌شود که آقای خلیل‌الله بالو قائم‌مقام وزیر در امور بین‌الملل و رییس مرکز امور بین‌الملل مدارس خارج از کشور، 30 تیر 93 نامه‌ای به اداره کل آموزش و پرورش استان تهران فرستاده و در آن از این اداره خواسته است تا موقع ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع در مدارس از آنها وجهی دریافت نکنند. تا قبل از این، مدارس ایران، برای ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع خارجی و برای مقاطع مختلف آموزشی از 75هزار تومان تا 350هزار تومان دریافت می‌کردند. حالا این بخشنامه بعد از آن صادر شده است که انجمن حمایت از کودکان و زنان پناهنده و آواره در نامه‌ای به نهاد ریاست‌جمهوری از این نهاد خواست که برای رفع مشکلات تحصیل دانش‌آموزان اتباع خارجی در ایران تلاش کند.

مدیرعامل انجمن حمایت از کودکان و زنان پناهنده و آواره درباره تحصیل دانش‌آموزان اتباعی که کارت اقامت ندارند گفته بود: «درحال حاضر به همت نهادهای مدنی بخش قابل توجهی از بچه‌های غیرقانونی به آموزش دسترسی پیدا کردند. برای ما هم این دغدغه بزرگ است، آموزش حق هر بچه است و باید در سیاست‌گذاری‌های کلان و سیاست‌های بلندمدت دیده شود. از آنجایی که بسیاری از آنها فاقد کارت اقامت هستند، درباره آنها به‌طور نظام‌مند تصمیم‌گیری نشده است.» اما نکته‌ای که وجود دارد این است، آیا باید از اتباع خارجی بالاخره شهریه دریافت کرد یا خیر؟

فرصت 10 روزه بدهید تمام شهریه‌ها برگردانده می‌شود

همانطور که از اردیبهشت سال جاری اعلام شده که بر اساس دستور العمل جدید، هزینه ثبت نام برای کودکان مهاجر افغانستانی حذف می‌شود؛ بخشنامه این موضوع به ادارات کل اتباع و امور مهاجرین وزارت کشور در سراسر ایران ابلاغ شده و برای سال جدید تحصیلی لازم الاجراست؛ اما گلایه‌هایی که از سوی اولیای افاغنه وجود دارد ماجرای خلاف واقع را حکایت می‌کند.  آقای ناصر کوهستانی، مدیر آموزش و پرورش منطقه 19 تهران  درباره پدید آمدن چنین موضوعی در منطقه 19 تهران گفت: «این بحث تقریباً برای 2ماه قبل است و ما در حال رسیدگی به این موضوع هستیم.

از زمانی که این بخشنامه به ما ابلاغ شد زمان زیادی نمی‌گذرد و به همین دلیل برخی مدارس مانند سابق هزینه‌هایی را از اولیا گرفته بودند. بلافاصله بعد از ابلاغ این بخشنامه آن را به مدارس اعلام کردیم که هیچ هزینه‌ای گرفته نشود و حتی بازدید از مدارس را هم به شکل سرزده انجام دادیم و دیدیم که مدیران همه هزینه‌ها را برگردانده‌اند.» کوهستانی با تاکید به این موضوع که فقط 2 مدرسه در این منطقه باقی مانده‌اند که شهریه‌ها را هنوز برنگردانده گفت: «2 مدرسه دیگر در دولتخواه باقی مانده که شخصاً در آنجا مستقر خواهم شد و تا آخرین ریالی را که از اولیا گرفته شده به آنها برخواهیم گرداند.

حتی یکی از مدارس دخترانه هزینه را صرف هوشمندسازی مدرسه کرده بود که هزینه خرج شده را از محل دیگری تأمین کردیم تا پول دانش آموزان به آنها برگردانده شود. به هر حال این موضوع، یک بحث کشوری است و مربوط به یک منطقه در تهران نمی‌شود و بالاخره اعلام شده شهریه گرفته نشود و اتباع خارجی نیز مانند ایرانیان در این مدارس پذیرفته شوند. ما هم این کار را پیگیری می‌کنیم تا این اتفاق هرچه سریع‌تر تحقق پیدا کند. فعلاً به یک بازه زمانی 10روزه نیاز داریم تا فشارها را به مدارسی که شهریه گرفته‌اند بیشتر کنیم. در حال حاضر واحد ارزیابی مرکزی را نیز فعال‌تر کرده‌ایم تا پیگیری‌ها سریع‌تر انجام شود.»

باید دست به دست هم دهیم تا جلوی رفتارهای غیرقانونی گرفته شود

خانم فاطمه اشرفی، مدیر انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده (حامی) با بیان اینکه تصویب چنین قانونی فصل نوین در آموزش و پرورش کشور به وجود آورده است  می‌گوید: «جدای از فرمان رهبری که خود یک فصل نوین را به وجود آورده و دیگر کودکان اتباع خارجی که هویت نداشتند و مدارک اقامتی آنها مشکل داشته نیز می‌توانند تحصیل کنند؛ با این قانون مشخص شد که تحصیل حق تمام بچه‌هایی است که در محدوده سرزمینی ایران زندگی می‌کنند. خوشبختانه اول اردیبهشت 95 هیات دولت نیز مصوبه‌ای را اعلام کرد که در آن صراحتاً مشخص کرده بود که اتباع خارجی اعم از مهاجر و پناهنده می‌توانند مانند بچه‌های ایرانی در مدارس دولتی آموزش ببینند.

می‌توان از این قانون به عنوان مترقی‌ترین قوانین جمهوری اسلامی نام برد.» به گفته اشرفی تعدادی از مدیران میانی و پایین دستی با برداشت‌های سلیقه‌ای از قانون موانعی را در اجرایی شدن این قانون به وجود آورده‌اند: «متاسفانه با وجود صراحت قانونی برداشت‌های سلیقه‌ای از قانون انجام می‌شود و همینطور رفتارهای سلیقه‌ای که در مدیران میانی و مدیران پایین دستی مانند مدیران مدرسه اتفاق می‌افتد. از جمله موضوعی که در منطقه 19 رسانه‌ای شد و البته پیگیری‌های متعددی در همین زمینه انجام گرفت و خوشبختانه مدیر منطقه آموزش و پرورش در یک اقدام مثبت به تمام مدیران مدرسه آن منطقه گوشزد کرد که تمام پول‌های دریافتی را پس بدهند.

به هر حال به مرور این مبلغ‌ها برگردانده می‌شود و شاید این اتقاق را باید به فال نیک گرفته تا به مرور این روند موجب شود چنین قانون جوانی هر چه سریع‌تر در میان مسوولان مربوط جا بیافتد.» مدیر انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده یکی از معظلات حال حاضر را صدور بخشنامه غیرقانونی استان کرمان می‌داند که در آن به مدیران مدرسه دستور داده است از اولیا شهریه دریافت شود: «در حال حاضر رسیدگی به موضوعی که در کرمان به دنبال آن هستیم بسیار جدی‌تر است. چون در حال حاضر مدارسی که شهریه گرفته‌اند آن را به مرور پس خواهندداد. اما در کرمان بخشنامه‌ای سرتاسر غیرقانونی صادر کرده‌اند که مدیران مدرسه ملزم به دریافت شهریه از اولیا هستند. به نظر من در این مرحله به دلیل جوان بودن این قانون باید همه دست به دست هم دهیم تا جلوی رفتارهای غیرقانونی سازمان یافته گرفته شود.»

منبع: صبح نو

انتهای پیام/

بازگشت به سایر رسانه‌ها