خراسان سرزمینی به وسعت تاریخ/ حرم رضوی؛ نگین گردشگری مذهبی جهان اسلام

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، استان خراسان رضوی در شمال شرق ایران با مساحتی حدود 144 هزار و 681 کیلومتر مربع، چهارمین استان بزرگ کشور محسوب می‌شود. این استان از شمال و شمال شرق با کشور ترکمنستان، از غرب با استان‌های خراسان شمالی و سمنان، از جنوب با استان‌های خراسان‌جنوبی و یزد و از شرق با کشور افغانستان همسایه است. مرکز استان خراسان رضوی شهر مقدس مشهد است و از شهرهای مهم آن می‌توان نیشابور، سبزوار، کاشمر، تربت جام و سرخس را نام برد.

غذاهای محلی

آش کشک، آش لخشک، آش خلوک، بلغور شیر، اشکنه با تخم مرغ، شله مشهدی، خوشتلی پلو، غلور ترش، قورمه‌سبزی با گوشت قورمه، گوره ماست، کله جوش.

سوغات

بخش کشاورزی: انواع ادویه‌ها، زرشک، زعفران، زیره، خربزه، خشکبار مثل برگه هلو، زردآلو، سیب و انواع آلوهای خشک، قیسی، کشمش.

بخش شیرینی: انواع نبات، نقل و شیرینی.

بخش صنایع دستی: انواع مهر و تسبیح، انگشتر و زیورآلات، بافته‌های مربوط به نشانه‌ها و پرچم‌های مذهبی، پیکره‌‌های سنگی، چاروق، سنگ فیروزه، سجاده و جانمازی، کارهای دستی سرامیکی و نی بافی، کارهای چوبی و فلزی، گیوه، نقاشی بر روی چرم، محصولات ابریشمی.

جاذبه‌های طبیعی – گردشگری

تربت جام: آبشار رونج، باغ کشمیر، رود جام، رود هریرود، درخت پسته قدیمی.

تایباد: طبیعت روستای پشته، طبیعت روستای آبقه، طبیعت روستای سوران، طبیعت روستای کردیان، طبیعت روستای ارخود، طبیعت روستای کرات، منطقه گردشگری پلبند.

سبزوار: حیات وحش شیراحمد.

سرخس: رودخانه تجن، دریاچه بزنگان، ‌چشمه آسیای بزنگان، غار مزدوران، غار بزنگان.قوچان: آب گرم شهر کهنه، دره شمخال، طبیعت روستای تبارک آباد، مناظر طبیعی آبشار و دره سراب.

کاشمر: آبشار باغ دشت، آب گرم کریز، غار آتشگاه، غار سیر، طبیعت جاده کاشمر به کوه سرخ یا تنگل سنگ نصوح، یخدان طبیعی بندقرا

مشهد: طبیعت روستای کوهپایه‌ای گنگ، طبیعت روستای جاغرق، رودخانه و سد کارده، باغ‌ها و چشمه سارهای شاندیز، طبیعت روستای عنبران، پارک جنگلی وکیل آباد، طبیعت روستای ابرده پایین و ابرده بالا، طبیعت روستای خادر، رودخانه‌های خادر، ارچنگ و سرآسیاب، طبیعت روستای زشک، منطقه ییلاقی طرقبه منظر طبیعی بند گلستان، غار زری، طبیعت روستای گلستان بوستان طبیعی هفت حوض، غار هندل آباد یا هند و آب، غار مغان.

نیشابور: طبیعت ییلاق‌های برفریز، دربهشت، بوژان، خرو، درود، دیزباد، قدمگاه، گرینه، بار، غار ابراهیم ادهم، چشمه علی، دامنه کوه‌های بینالود و شیرباد، معدن فیروزه نیشابور.

جاذبه‌های تاریخی

تربت جام: باختر تپه، تپه شور قلعه، تپه صدرآباد، تپه جهانگیرآباد، تپه طلایی، تپه قشه توت، دهکده تاریخی سمنگان، کاروانسرای سمنگان، کاروانسرای تاریخی جام،‌ مقبره میر غیاث الدین در دهکده بزد، مقبره شیخ احمد جامی که در این مجموعه بناهای مهمی چون آب انبار، گنبد خانه، گنبد سفید، قبر میر یحیی، مدرسه علمیه، مدرسه و گنبد فیروزشاهی، مسجد زمستانی و تابستانی، مسجد جامع و موزه قرآن وجود دارد، مسجد خواجه عزیز، موزه مردم شناسی،‌ مجموعه مزار و موزه شیخ احمد جام.

تایباد: آب انبار روستای آبقه، روستای کرات، زیارتگاه آبقه، حمام قدیمی آبقه، قلعه آبقه، قلعه کهنه نادری، مزار حاج محمد چنار، محوطه تاریخی آسیاباد، مقبره شیخ ابواسحاق آبقه، موزه مردم شناسی.

سبزوار: آرامگاه شاهزاده و شعیب، آرامگاه پیرمراد بنایی، آرامگاه خضر معروف به خواجه خضر پیر، آرامگاه پیر استر، آرامگاه حاج ملا‌هادی سبزواری، آرامگاه نمادین مولانا حسین کاشفی، ارگ سبزوار، امام زاده هفت معصوم، امام زاده بی‌بی علیه خاتون، بقعه بیلدار باشی، بقعه سید ناصر بن محم، کاروانسرای پامنار، کاروانسرای حاجی محمد زمان، منار خسرو گرد، موزه مردم شناسی، موزه سیمای طبیعی.

سرخس: مقبره بابا لقمان سرخسی، روستای تاریخی ماهی، روستای تاریخی شرف، قدمگاه ابوالفضل، قلعه کهن مزدوران، کاروانسرای شرف، مزار هجده پیر، مقبره محمد ابن جعفر  مقبره ابوعلی طاهر.

قوچان: آرامگاه آقانجفی قوچانی، امام زاده سلطان ابراهیم،‌ موزه مردم شناسی.

کاشمر: برج علی آباد، مناره فیروز آباد، قلعه آتشگاه، آرامگاه شهید مدرس، امام زاده سید حمزه، امام زاده سید مرتضی، آسیاب ها و آثار موجود در دامنه کمر باغ دشت، تپه باستانی کندر، قلعه دختر و پسر در ریوش و کوه سرخ، موزه سیمای طبیعی.

مشهد: آرامگاه امیر غیاث الدین ملک شاه، قلعه حاجی تراب، آرامگاه فردوسی،آرامگاه شیخ طبرسی، آرامگاه نادرشاه افشار، بقعه شیخ حر‌عاملی، پارک ملت، باغ ملت، پارک ملت، مقبره شیخ بهایی، مدرسه بهزادیه، مدرسه عباسقلی خان، مدرسه سلیمان خان، آرامگاه امیر ارسلان جاذب، آرامگاه نادر، مقبره پیر پالان دوز، گنبد تاریخی خشتی، آرامگاه کلنل پسیان، حرم مطهر امام رضا(ع)، موزه نادری، موزه تاریخ طبیعی خراسان، موزه علوم و تاریخ طبیعی، موزه آب و موزه توس.

نیشابور: آرامگاه حکیم عمر‌خیام نیشابوری، آرامگاه کمال‌الملک، آرامگاه یغمای نیشابوری، آتشکده نیشابور، امام زاده غریب، بقایای شهر کهن، تپه‌های شادیاخ، تپه تربا باد، حفاری‌های شادیاخ، مزار مهروا یا مزار شه میر، محوطه باستانی خسروآباد، دژ باستانی بازه چنار، بنای گنبد کلیدر، مقبره کرد و خان، قلعه دختر دهنه حیدری، قلعه دمیرخان، برج آسیاب ،سردابه ماروسک، بازار سرپوشیده و تاریخی نیشابور، آب انبار، مدرسه گلشن حوزه علمیه، امام زادگان محمد محروق و ابراهیم، مقبره فضل بن شاذان، مقبره بانو بی‌بی شطیطه.

نگاهی گذرا به نقاط تفریحی و گردشگری خراسان رضوی

مجموعه حرم‌رضوی:

همگان تا همیشه تاریخ، خراسان را با بارگاه رضوی می‌شناسند و زیارتی بودن مشهد و وجود بارگاه مطهر امام هشتم سبب شده تا سالانه 25 تا 30 میلیون زائر به خراسان رضوی و پایتخت معنوی سفر کنند.

مجموعه حرم مطهر امام رضا(ع) از توسعه آرامگاه امام هشتم شیعیان بدست آمده است. امام هشتم(ع) در سال 817 هجری به شهادت رسیدند. این منطقه سناباد نام داشت که در قرن دهم مشهد نام گرفت و مقدس‌ترین مکان مذهبی در ایران شد. اگرچه قدیمی‌ترین بنا حاوی کتیبه ایست که تاریخ قرن 15 هجری را نشان می‌دهد، اما منابع تاریخی، ساخت این بنا را به قبل از دوره سلجوقی نسبت می‌دهند.

اهمیت و زیبندگی شهر مشهد ارتباط مهم و مستقیمی با حرم مطهر رضوی دارد. با توجه به این نکته که این بنای معنوی و والا جزء پر ارزش‌ترین بناهای شهر مشهد است شایسته‌ترین و باعظمت‌ترین هنرهای اسلامی را در این مجموعه زیارتی می‌توان دید.

حرم رضوی مشهد با شکوه خود که صاحب مجموعه تاریخی و هنرمندانه است از مجموعه شامل صحن‌ها، ایوان‌ها، رواق‌ها، موزه غنی و کتابخانه مرکزی شهر قدس است که برای مسلمانان جزء مهم‌ترین مکان‌ها است.

حرم رضوی مشهد از 4 ایوان بلند با نام‌های عباسی، طلا، شرقی، نقارخانه و ایوان غربی تشکیل شده است و شامل 5 صحن انقلاب، آزادی، امام خمینی، جمهوری اسلامی و قدس است.

حرم رضوی مشهد از بیست و چهار رواق تشکیل شده که از بین آنها می‌توانیم به رواق‌های دارالحفاظ، دارالسعاده، دارالسرور، دارالذکر و دارالعزه است.

حرم رضوی مشهد با هنر‌های معماری، کاشی‌کاری، آینه‌کاری، مقرنس و گچبری دوره‌های مختلف اسلامی ساخته شده که جزء بهترین و بزرگترین بناهای اسلامی در جهان اسلام محسوب می‌شود.

از دیگر زیبایی‌های حرم رضوی مشهد می‌توان به مقرنس‌های آن که با آینه مزین شده و 3 محراب که در قرن 7 ه.ق ساخته شده و ضریح طلا که با آیات قرآن و اشعار فارسی تزیین شده است اشاره کرد.

آیات قرآن کریم و حدیث‌ها جلوه زیبا و ممتازی به حرم رضوی مشهد داده است. این آیات و احادیث بر روی کاشی‌های واقعه شده که در زمان سلجوقیان بر حرم رضوی مشهد نصب شده است.

پس از مجموعه حرم رضوی آرامگاه‌های تاریخی خراسان رضوی از جمله مکان‌های جذاب و دیدنی برای مسافران است.

مجموعه فرهنگی آرامگاه فردوسی

یکی از مهمترین جاذبه‌های این سرزمین مجموعه فرهنگی آرامگاه فردوسی است، این مجموعه در 20 کیلومتری شمال شرقی شهر مشهد، در مسیری منشعب از راه عمومی مشهد به کلات نادری، نزدیک به شهر تاریخی طابران و بقعه تاریخی هارونیه قرار دارد. روستای پاژ زادگاه فردوسی که امروزه فاز نامیده می‌شود در 28 کیلومتری شرق آرامگاه فردوسی جای گرفته است.

بنا به شواهد باستان شناسی، این منطقه؛ توس تاریخی است که در دوره اساطیری به دست توس پهلوان ایرانی بنا گذاشته شده و سراینده حماسه‌های بزرگ ایران نیز در همین منطقه به خاک سپرده شد.

شهر توس همواره محل مبارزه با سلطه اعراب و زادگاه دو حماسه سرای بزرگ دیگر ایران یعنی دقیقی و اسدی طوسی نیز هست.

آرامگاه فردوسی؛ بنایی است که در سال 1313 هجری خورشیدی همزمان با جشن هزاره فردوسی در توس، به یاد ابوالقاسم فردوسی افتتاح شد.

آرامگاه عطار نیشابوری نیز یکی از نقاط جذاب و پر بازدید مسافران است.

آرامگاه عطار نیشابوری

آرامگاه عطار نیشابوری بنایی است تاریخی که در دوره تیموری توسط امیرعلیشیرنوایی ساخته شد  و این بنا در دوره‌های پهلوی دوم مرمت کامل و دهه 70 نیز مرمت مختصر شد.

فرید الدین عطار نیشابوری شاعر و عارف نامی ایران در حدود سال 540 هجری متولد و در سال 618 درگذشت. آرامگاه وی در خیابان عرفان واقع در نیشابور کنونی هر ساله پذیرای علاقمندان به ادب و فرهنگ ایرانی است. آرامگاه عطار از بناهای دوره امیرعلیشیرنوایی است و در سده نهم هجری ساخته شده است.

بنای کنونی آرامگاه دارای هشت ضلع و گنبدی کاشی کاری شده و چهار در ورودی است. در نمای بیرونی آن چهار غرفه کاشی کاری شده تعبیه شده است و در وسط بقعه، قبر عطار و یک ستون هشت ترکی به ارتفاع 3 متر وجود دارد. عطار چنانکه از نامش پیدا است، در نیشابور دکان عطاری داشت و در حمله مغول به نیشابور کشته شد.

این استان به آبشارهای زیبا و گوش نواز نیز شهره است و از میان آبشار اخلمد، اورتکند، قره‌سو و  آبگرم می توان اخلمد و قره سو را دو آبشار مهم این استان نام برد که همواره یکی از مقاصد گردشگران است.

آبشار اخلمد

منطقه نمونه گردشگری اخلمد در فاصله 20 کیلومتری جنوب‌غربی مرکز شهرستان قرار دارد که به بهشت خراسان معروف است و همه ساله پذیرای میلیون‌ها گردشگر و مسافران اقصی نقاط کشور و هم‌چنین گردشگرانی از کشورهای حاشیه خلیج ‌فارس است در این میان آبشار این منطقه یکی از مهم‌ترین مناطق مورد علاقه گردشگران است.

آبشار اخلمد با بیش از 23 متر ارتفاع در چناران و در 2 کیلومتری روستای قدیمی اخلمد جریان دارد و آهکی بودن جنس کوه‌ های اخلمد باعث پیدایش حفره‌‌های ژرف مدور در زیر این آبشار شده‌ است.

برای رسیدن به اخلمد باید جاده آسیایی را 17 کیلومتر به سمت شهرستان قوچان پیمود و پس از آن نیز با پیمودن  5.2 کیلومتر جاده آسفالته دسترسی به اخلمد که از میان باغ‌ها و رودخانه می‌گذرد به آبشار معروف آن رسید.

آبشار قره سو

آبشارهای هشتگانه قره‌سو که از دل کوه‌های هزار مسجد سرچشمه می‌گیرد در جنوب غربی کلات قرار دارد و این آبشارها در لابلای دره‌های تنگ؛ منظره بدیعی ایجاد کرده و روزگاری دور نادرشاه دستور دارد با لوله‌کشی پنج کیلومتری، آب آنها را برای مصرف مردم کلات به عمارت خورشیدی برسانند.

پارک ملی تندوره

پارک ملی تندوره در شمال استان خراسان رضوی در شهرستان درگز قرار دارد. این منطقه در حوزه آبریز هریرود و کشف رود و زیرحوزه رودخانه درونگر قرار گرفته‌است.

این پارک که زمانی تفرجگاه و محل تفریح مردم درگز و قوچان بود، از زیباترین و عمیق‌ترین دره‌های ژرف و پر شیب و تپه ماهورها بهره مند بوده و از بهترین زیستگاهای جانوران وحشی به ویژه قوچ و میش اوریال است که چنانچه صبح زود یا غروب در این منطقه باشید گله‌های کل و بز را می‌توانید بینید که در حال چرا هستند.

پارک ملی تندوره از نظر تاریخی نیز حایز اهمیت بوده ودر گذشته نه چندان دور راه ارتباطی درگز به قوچان از این منطقه می‌گذشته است.

پارک وکیل آباد

پارک وکیل آباد منطقه‌ای ییلاقی و خوش آب و هوا است که در غرب مشهد واقع شده و از جمله تفریحگاه‌های قدیمی و زیبای این شهر محسوب می شود، این پارک دارای محلی برای استراحت مسافران، شهر بازی بسیار بزرگی بنام کوهستان پارک شادی و باغ وحش است.

مساحت این پارک بیش از 70 هکتار است و دارای رودخانه‌ای فصلی است؛ در این منطقه وجود درختان کهنسال و رودخانه فصلی و همچنین وجود باغ وحش مشهد و شهربازی کوهستان پارک شادی باعث جذابیتی مضاعف شده و علاوه بر شهروندان مشهدی غالب زائرین بارگاه امام هشتم نیز از این منطقه دیدن کرده و ساعاتی و حتی ایامی را در آن اتراق می‌‌کنند.

چشمه گیلاس

این استان جدای از سایر جاذبه‎های دیدنی و چشم‎نواز دارای چشمه‌های متعدد و متنوعی است که از آن جمله می‎توان به چشمه گیلاس، گراب، خم ترکان، شاهان گرماب و گرماب طاقانکوه اشاره کرد.

از میان تمامی این چشمه‎ها چشمه گیلاس دارای اهمیت و زیبایی‌های خاصی در نظر گردشگران و مسافران است.

چشمه گیلاس روستایی از توابع بخش گلبهار شهرستان چناران در استان خراسان رضوی است. چشمه گیلاس در اطراف خود حوضچه یا دریاچه‌ای کوچک ایجاد کرده که از چشمه‌های معروف ایران است و دارای عمق 4 تا 5 متر و ارتفاع آن از سطح دریا 1010 متر است و نوع چشمه کارستی آهکی بوده و با هوای خنک و پاکیزه خود تابستان‌ها میتواند محلی برای گردشگران و طبیعت دوستان باشد.

آتشکده آذر برزین مهر

آتشکده‌های این استان نیز که همواره مظهر توجه و علاقه توریست‌های خارجی بوده است نمادی از تاریخ و هویت سرزمین خراسان است و در حال حاضر آتشکده آذر برزین مهر یکی از جاذبه‌های توریستی و پرطرفدار منطقه سبزوار خراسان رضوی است.

آتشکده آذر برزین مهر یکی از سه آتشکده عهد ساسانی است که در روستای "ریوند" سبزوار قرار دارد و این بنا در سال 1380 و به شماره 4035 به ثبت ملی رسید.

موزه‌های خراسان رضوی نیز بخش دیگری از جاذبه‌های گردشگری این استان است و مهم‌ترین گنجینه‌های خطه خراسان شامل موزه نادری، آستان قدس رضوی، موزه آب و موزه توس است.

اغلب گردشگران و مسافران نوروزی با سفر به پایتخت معنوی از موزه نادری و آستان قدس رضوی بازدید می‌کنند.

موزه نادری

این موزه درمجموعه آرامگاهی نادر واقع در چهارراه شهداست. سالن اختصاصی موزه نادر که درمجاورت سالن آرامگاه ساخته شده است دارای حدود 1448 متر مربع مساحت است و در سال 1342 ش. همزمان با ساختمان آرامگاه احداث شده است.

در این موزه نمونه‌هایی از اشیای مختلف تاریخی به ویژه آثار دوره نادر شامل تفنگ، تپانچه، کلاه خود، زره و شمشیر به نمایش گذاشته شده است و دیوارهای آن با تابلوهایی از صحنه‌های نبرد نادر در جنگ کرنال اثر استاد سید حسین میر مصور مزین است. در سالن دیگری که در سال 1373 ش. افتتاح شد. اشیای باستانی و مردم شناسی درمعرض تماشای علاقه‌مندان است.

علاوه بر اشیای داخل موزه ، مدخل ورودی سالن اصلی نیز با عراده‌های توپ جنگی تزیین شده است. موزه آرامگاه نادر وابسته به اداره کل میراث فرهنگی خراسان است.

موزه آستان قدس رضوی

موزه آستان قدس رضوی نیز شامل موزه‌های قرآن، فرش و منسوجات، نجوم و ساعت، گنجینه سلاح، گنجینه تمبر، اسکناس و مسکوکات، گنجینه مدال، گنجینه تاریخ مشهد، گنجینه نقاشی، گنجینه صدف و حلزون، گنجینه ظروف، موزه ملی ملک و موزه مردم‌شناسی است.
در موزه قرآن، قرآن‌های منتسب به امامان شیعه و نسخ خطی از قرآن موجود است. در موزه فرش مجموعه متنوعی از فرش‌های قدیمی موجود است.

در موزه ساعت، ساعت‌های آفتابی، کره‌های جغرافیایی، ساعت‌های شنی، آتشی و غیره موجود است. در گنجینه مدال سکه‌های متعلق به عصر پادشاهان مختلف و سکه ولایتعهدی علی بن موسی الرضا وجود دارد.

قلعه‌های تاریخی نیز یکی از بخش های دیدنی خراسان رضوی است که شاید دست کمی از موزه ها و گنجینه های تاریخی این استان نداشته باشد.

قلعه بزنگان و آقا باشتین

مهم‌ترین قلعه این استان قلعه بزنگان در سرخس و قلعه آقا باشتین در سبزوار است که جز کم نظیرترین بناهای تاریخی این استان محسوب می‌شود.

قلعه آقا باشتین مربوط به  دوره ایلخانی تا دوره صفوی–دوره قاجار است و در شهرستان سبزوار، بخش داورزن، دهستان باشتین، مرکز روستای باشتین واقع شده و در حقیقت تمام این بنا از گل و خشت خام ساخته شده و به دلیل اینکه در این مکان خانواده های محترم سادات سکونت داشته‌اند، به قلعه آقا معروف شده است.

این قلعه در تاریخ 26 اسفند 1387 با شماره ثبت26199به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قلعه تاریخی بزنگان نیز از قلاع  مهم و ارزشمند و باستانی ایران و از آثار تاریخی  دوره افشاریه است که در سرخس و روستایی به همین نام یعنی بزنگان قرار دارد.

این قلعه باشکوه و عظیم در تاریخ 23 فروردین سال 1346 با شماره 658 در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

بازار امام رضا (ع) و راسته فرش فروش‌ها

در کنار موزه‌ها، قلعه‌های تاریخی و مکان های تفریحی و زیارتی این استان وجود بازارهای سنتی متعدد نیز یکی از جذابیت‌های این استان است و بسیاری از مسافران و زائران در آخرین روزهای ماندن در پایتخت معنوی از بازارهای سنتی حالی می‌پرسند و برای اقوام خود به نشانه تبرک سوغاتی و هدیه‌ای می‌خرند و آن را به نزد آشنایان خود در دیار دور و نزدیک می‌برند.

در میان این بازارهای قدیمی و سنتی بازار امام رضا(ع)، راسته فرش فروش‌ها، عباس قلی خان و سرشور هم جزء قدیمی‌ترین بازارهای پایتخت معنوی است و هر زائر و مسافری حداقل یک بار از بازارهای مشهد دیدن کرده است.

البته اغلب زائران و مسافرانی که به خراسان رضوی به ویژه مشهد مقدس سفر می‌کنند در میان انبوه بازارهای این استان بی‌تردید به سراغ بازار امام رضا (ع) و بازار فرش فروش‌ها می‌روند.

بازار فرش فروش‌ها یکی از بازارهای قدیمی است که در میدان بیت المقدس مشهد خودنمایی می‌کند و در گوشه و کنار این مکان حجره‌های فرش فروشی و گاری‌های حمل فرش یادآور دستهای هنرمند قالی بافان خراسانی و اندیشه و هنر ایرانی است.

بازار امام رضا(ع) با معماری سنتی و اسلامی در جنوب شرقی اماکن متبرکه قرار دارد و یک سر آن به میدان بیت المقدس و سر دیگر آن به فلکه ‏17 ‏شهریور می‌رسد و طول آن در دو دالان و دو طبقه جمعاً حدود 3 کیلومتر و درازای هر بازار 750 متر است.

این بازار در ضلع شرقی خیابان امام رضا(ع) در دو طبقه احداث شده و در طبقه دوم آن کارگاه‌های کوچک صنایع دستی، طلاکاری، فیروزه تراشی و گلدوزی ایجاد شده است.

این بازار سنتی مشهد دارای دو رشته ساختمان دو طبقه با دو دالان موازی مسقف و 17 چهارسوق و 11 سراست که حد فاصل دو خیابان به عرض 30 متر و طول 800 متر احداث شده و دارای حدود 72 هزار متر زیربناست.

43 هزار متر از این زیر بنا در بازار رضا و 29 هزار متر آن در سراهای جنبی واقع شده و جمعاً دارای  دو هزار و96 باب مغازه و حجره در مساحت‌های مختلف است.

این بازار در دو راسته به هم چسبیده با گنبدهایی به اشکال مختلف ساخته شده است و در آن انواع اجناس به ویژه سوغات مشهد چون زرشک، زعفران، سجاده و جانماز، نبات و آبنات، اسباب بازی نخود و کشمش، تسبیح و انگشترهای عقیق و فیروزه و عطر عرضه می‌شود‏.‏

خراسان رضوی با همه جاذبه‌های سیاحتی و زیارتی اش میزبان گام‌های خسته و ماوای قلوب ناآرام است و  از دیرباز خاک پای مسافران و زائران رضوی سرمه چشم اهالی پایتخت تمدن و معنویت بوده است، رسم مهمان نوازی مردمان این سرزمین همواره شهره خاص و عام بوده و هست.

همچنین می‌توانید متن عربی این گزارش را در اینجا بخوانید.

انتهای پیام/