حرم حضرت شاهچراغ (ع) و مسجد نصیرالملک؛ جاذبه گردشگری در سایه معنویت شیعی+ فیلم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، جاذبه‌های مذهبی شهر شیراز از دیگر توانمندی‌ها و ظرفیت‌های گردشگری این شهر است که حرم احمدی و محمدی (ع) و مساجد بی‌نظیری چون مسجد نصیرالملک از مهم‌ترین آنهاست. 

حرم احمدی و محمدی (ع) نگین درخشان شهر شیراز و شاخصی از معماری اسلامی و ایرانی است که نه تنها ملجایی برای زائران ایرانی و غیرایرانی است بلکه گردشگران خارجی بسیاری را به خود جذب می‌کند. دل‌های بسیاری با نگریستن به این گنبد و ضریح امیدی دوباره می‌یابند امیدی که تاثیر معنویت و معماری خاص حرم است.

معماری بی‌نظیر حرم احمدی و محمدی (ع) برگرفته از معماری سبک صفوی، زندیه و قاجاری است و چشم‌نواز و سبب آرامش روح است. این نوع معماری در هر مکان دیگری گیرایی خاصی دارد و اینجا با جذابیتی مضاعف دیدگان هر انسانی را مبهوت و مجذوب می‌کند.

هنرهای به کار رفته در این مکان مقدس از اوج عظمت هنر اسلامی حکایت دارد و در پس این بنای معنوی معرفتی نهفته است. پیشینه ساخت حرم برای حضرت شاهچراغ (ع) به قرن 6 هجری در زمان اتابکان باز می‌گردد.

در آن زمان توسط حاکم وقت حرم کوچکی بر مدفن حضرت شاهچراغ (ع) قرار می‌گیرد تا اینکه در زمان آل مظفر تاشی خاتون مادر ابواسحاق اینجو گنبد و بارگاه باشکوهی را بر آن بنای قبلی می‌افزاید که گنبد آن با 72 ترک بزرگترین گنبد موجود در ایران بوده است.

زلزله سال 997 سبب تخریب بنای بارگاه و گنبد می‌شود و دوباره توسط حاکم وقت احیا و مرمت می‌شود این روند مرمتی و احیا ادامه داشته تا اینکه 15 سال قبل از انقلاب بازارچه میان حرم احمدی و محمدی تخریب و دو حرم بهم متصل می‌شود.

ساختمان حرم احمدی 2 هزار متر و ساختمان حرم محمدی هزار متر است و از دیوارهای سنگی و گچی برای ساخت این دو حرم استفاده شده که ضخامت این دیوارها در نزدیکی ضریح و گنبد 4 در 4 متر است.

حرم مطهر احمدی و محمدی دو طبقه است که در طبقه دوم حجره‌هایی پیرامون حرم واقع شده که به گفته مدیر فنی و معماری حرم 140 حجره است که در حال حاضر کاربری اداری پیدا کرده و با احتساب این حجره‌ها ارتفاع حرم به 13 متر می‌رسد.

گنبدهای حرم مطهر احمدی و محمدی از نکات بارز و شاخص معماری حرم است چراکه برخلاف همه گنبدهایی که در ایران به شکل نیم دایره ساخته می‌شود به صورت غنچه گل و معروف به گنبد غنچه‌ای است.

این نوع گنبدها از نظر زیبایی و ظرافت متمایز با بقیه گنبدهای ایران است و طراحی، محاسبه و کار تزئین روی آن سخت‌تر است. گنبد حرم احمدی 16 ترک و گنبد حرم محمدی 24 ترک است و علت زوج بودنش هم برای قرینه شدن طرح‌ها است.

در گنبد احمدی طرح‌های اسلیمی با گل‌های خطایی و کاشی الوان به کار رفته و وجود رنگ‌های لاجورد، فیروزه‌ای، آبی، زرد، سفید و سبز به زائران آرامش خاصی می‌دهد. طرح گنبد سید میرمحمد متفاوت است از مربع شکل یا معلقی استفاده شده و خود کاشی هم از نظر حجم و ضخامت متفاوت است.

ارتفاع گنبد حرم احمدی 16 متر است و دو گلدسته دارد روی آن طرح معلقی به صورت اسماءلله و اسم حضرت علی (ع) در آن به کار رفته است. این گل دسته‌ها به موذن‌گو ختم می‌شود که یک اتاق 8 ضلعی است و بیرونش از مس و آب طلا درست شده است.

در حرم احمدی و محمدی می‌توان انواع هنرهای سنتی و اصیل را از معرق کاری، معلقی، کاشی‌کاری و غیره را دید. در نمای خارجی حرم و ایوان‌ها از گل آجرها استفاده شده و در قسمت‌های مختلف از  جمله سقف ایوان از کاشی معرق استفاده شده که شکل‌های اسلیمی دارد.

حرم احمدی و محمدی 5 سردراصلی دارد که 2 سردر قدیمی در ضلع غربی حرم، دو سردر در ضلع شمالی و جنوی و یک سردر هم  در ضلع شرقی حرم واقع شده است که در سقف این سردرها از شکل مقرنس استفاده شده و طراف آن دو راهرو است.

با وارد شدن به حرم آینه‌کاری‌ها تکثری صادقانه از آدمی را نشان می‌دهند که با نزدیکی به ضریح به وحدتی آرامش گونه می‌رسد و رمز استفاده از آینه‌کاری در فضای داخلی حرم نیز همین تاثیر فضای معنوی بر زائران است. در آینه‌کاری‌های حرم احمدی و محمدی ظرافت بسیاری به کار رفته به گونه‌ای که گاه در یک فضای یک در یک متر بیش از 13 هزار قطعه آینه به کار گرفته شده و روی این آینه‌ها طرح‌های سلیمی و خطایی استفاده شده است.

علاوه بر آینه‌کاری، در حرم احمدی و محمدی و به ویژه در شبستان امام خمینی هنر گچ‌کاری با استفاده از آیات قرآن و هنر گره استفاده شده که زیبایی خاصی به این قسمت از حرم بخشیده است. نمای دیگر حرم که زیبایی معماری حرم را کامل کرده است، پنجره‌های چوبی مشبک با شیشه‌های رنگی است که در روز و هنگام تابش آفتاب زیبایی را دو چندان می‌کند.

در گذشته در حرم احمدی دو در نقره‌ای قلمزنی شده بود که امروزه در موزه حرم نگهداری می‌شود و درهای کنونی حرم احمدی و محمدی از جنس طلا است که با طرح میناکاری تزئین شده است. ضریح حضرت از جنس نقره با طرح قلمزنی است که متعلق به 50 سال پیش است اما داخل ضریح هنر خاتم به کار رفته و متعلق به 15 سال پیش است.

مسجد نصیرالملک

مسجد نصیرالملک یا مسجد صورتی یکی از مساجد قدیمی شیراز و از زیباترین مساجد ایران است که از بناهای دوره قاجاریه و در طرح، رنگ و نقش در نوع خود بی‌نظیر است. مسجد نصیرالملک یکی از مساجد قدیمی شیراز است که به‌سبب رنگ صورتی به کار رفته در آن، به مسجد صورتی هم معروف است.این مسجد  در محله گود عربان و در جنوب خیابان لطفعلی خان زند شیراز واقع شده و از نظر رنگ، طرح و نقش در ایران بی‌نظیر است.

مسجد نصیرالملک به‌دستور میرزا حسن‌علی، ملقب به نصیرالملک از بزرگان دوره قاجار ساخته شد و معماری آن کار محمدحسن معمار بوده است که ساخت آن حدود 12 سال، از سال 1293 تا 1305 خورشیدی، طول کشیده  است. این مسجد  صحن وسیعی دارد که در شمال مسجد قرار گرفته است و در ورودی دارای طاق نمایی بزرگ است که سقف آن با کاشی‌های رنگارنگ مزین شده است.

این مسجد دو شبستان شرقی و غربی دارد.شبستان غربی پوشش آجری دارد و بیشتر روی آن کار شده و زیباتر است٬ طاق این شبستان روی ستون‌های سنگی و با طرح مارپیچ روی آن در دو ردیف شش‌تایی و به‌تعداد دوازده عدد به‌نیت دوازده امام قرار گرفته است.شبستان آن دارای هفت درگاه چوبی با شیشه‌های رنگی است که آن را به صحن مسجد مرتبط می‌کند.

هرچند سنگ‌تراشی و تزیین این شبستان الهام گرفته از مسجد وکیل شیراز است اما کاشی‌کاری‌های طاق و دیوارهای این شبستان بی‌نظیر است.
این مسجد نه‌تنها زیباترین مسجد شیراز، بلکه زیباترین مسجد ایران است.

همچنین می‌توانید متن عربی این گزارش را در اینجابخوانید.

انتهای پیام/