«غدیر» روز تجدید عهد آسمانی و میثاق زمینی است

حجت‌‌الاسلام رضا رفیعی، محقق و پژوهشگر حوزۀ قرآن و عترت در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا» با اشاره به این که منظور از «تجدید عهد و میثاق الهی و یادآوری آن در خطبه روز غدیر»، تجدید و یادآوری یک عهد و میثاق است، اظهار کرد: بیشتر مردم گمان می‏‌کنند دین و رسالتی که با مبعث پیامبر(ص) شروع شد، با ماجرای غدیر خم به کمال خود رسید، در حالی که اگر نوع نگرش خود را اصلاح کرده و از منظر الهی به این ماجرا نگاه کنیم، عظمت آن را بیشتر درک خواهیم کرد.

این پژوهشگر حوزۀ قرآن و عترت تصریح کرد: پیشینۀ ماجرای غدیر خم به «عالم ذر» باز می‌‏گردد، همان عالمی که در آن، از همۀ مخلوقات اعم از جمادات، نباتات، حیوانات، اجنه، ملائک، انسانها و در رأس ایشان پیامبران و رسولان (ع)، دربارۀ ربوبیت خداوند و رسالت رسول‎الله(ص) و ولایت اهل‎بیت(ع) عهد و میثاق گرفته شد و بر اساس نوع رفتار افراد در برابر آن عهد و میثاق، جایگاه ایشان معین شد و روز غدیر خم در حقیقت، روز تجدید آن عهد و میثاق در عالم ذر است و همۀ پیامبران نیز به امر خداوند، در این روز اوصیای خود را منصوب کرده‎‏ و این روز را عید گرفته‌‏اند.

روز غدیر در آسمان «روز عهد بسته شده» و در زمین «روز میثاق گرفته شده»

وی افزود: روایات معتبر درباره میثاق عالم ذر فراوان است و بنده به فرازهایی از چهار حدیث برای درک و فهم بیشتر این موضوع اشاره می‏‌کنم، شیخ طوسی در کتاب تهذیب‌الأحکام، ج‏3 ص146 از امام صادق(ع) روایت کرده است: روز غدیر خم بزرگ‌ترین عید الهی است و خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد مگر این که در این روز عید گرفت و حُرمَت آن را شناخت و اسم روز غدیر در آسمان «روز عهد بسته شده» و در زمین «روز میثاق گرفته شده» است و فرمود: در دعای بعد از نمازِ این روز بگویید: ... و در این روز، میثاقت را که در آغاز آفرینشمان از ما گرفته شد، به ما یادآوری کردی و ما را از اهل اجابت آن قرار دادی و آن عهد و میثاق را به یادمان آوردی و ذکرت را از یادمان نبردی و فرمودی: «هنگامی که پروردگارت از پشت فرزندان آدم، ذریه آنها را برگرفت و ایشان را بر خودشان گواه کرد که آیا پروردگار شما نیستم؟ گفتند: بله. (سوره اعراف: 172)». خداوندا! آری به منّت و لطف تو شهادت دادیم که تو آن خدایی هستی که معبودی جز تو نیست که پروردگارمان هستی و محمد بنده و رسول تو، پیامبر ماست و علی امیرالمؤمنین و حجت عظما و آیه کبرای تو و «آن خبر عظیمی است که درباره‌ آن با هم اختلاف دارند».

این پژوهشگر حوزه قرآن و عترت با اشاره به حدیثی دیگر از کتاب سید بن طاووس اظهار کرد: عُمارة بن جُوَین می‌گوید در روز غدیر نزد امام صادق(ع) رفتم و دیدم روزه است، پس فرمود: این روز، روزی است که خداوند حرمت آن را بر مؤمنان، بزرگ داشته؛ زیرا در این روز دین را برای ایشان کامل و نعمت را بر آنها تمام کرده است و آن عهد و میثاقی که در ابتدای خلقت از آنها گرفته بود را برای ایشان تجدید کرد، چون آن ماجرا را از یادشان برده بود و به آنها توفیق داد که آن را بپذیرند و آنها را از کسانی که انکار کردند، قرار نداد. (إقبال‌الاعمال ج‏2 ص279)

حجت‌‌‌الاسلام رفیعی یادآورد شد: امام رضا(ع) نیز در حدیثی که در کتاب إقبال‌الاعمال ج2 ص262 آمده است، می‏‌فرمایند: خداوند در روز غدیر، ولایت را بر آسمانها و زمینها، کوه‏ها، جانوران، گیاهان و آب‏ها عرضه کرد و مثل مؤمنان در پذیرش ولایت امیرالمؤمنین(ع) در روز غدیر خم، مانند مثل ملائک در سجودشان برای آدم(ع) است و مثل کسانی که ولایت او را در روز غدیر خم نپذیرفتند، مثل ابلیس است (که از سجده امتناع کرد).

وی افزود: علامه مجلسی نیز در بحار ج56 ص91  از معلَّی بن خُنَیس روایت کرده است: روز نوروز نزد امام صادق(ع) رفتم، حضرت فرمود: آیا این روز را می‌‏شناسی؟ عرض کردم: فدایت شوم، این روزی است که عجم‌ها آن را بزرگ داشته و به یکدیگر هدیه می‏‌دهند، حضرت فرمود: روز نوروز همان روزی بود که خداوند در آن از بند‏گانش میثاق گرفت که او را بپرستند و چیزی را شریک او ندانند و به رسولان و حجت‏های او و به ائمه (علیهم‌السلام) ایمان آورند، و آن همان روزی است که پیامبر(ص) به یارانش دستور داد (در غدیر خم) با علی(ع) به عنوان امیرالمؤمنین بیعت کنند، و آن همان روزی است که (بعد از قتل عثمان) برای دومین بار با امیرالمؤمنین(ع) بیعت کردند، و آن همان روزی است که قائم ما و والیان امر در آن ظهور کنند، و هیچ روز نوروزی نیاید جز اینکه ما در آن منتظر وقوع فرج هستیم، زیرا این روز از روزهای ما و روزهای شیعیان ماست، عجم‌‌ها آن را حفظ کردند و شما آن را ضایع کردید.

بیعت در غدیر جدید و یادآوری عهد و میثاق الهی است

حجت‌‌الاسلام رفیعی تصریح کرد: بیعت در غدیر خم همانگونه که در خطبه غدیریه بیان شده است، تجدید و یادآوری عهد و میثاق الهی است که قبلاً از همگان گرفته شده است و امیرالمؤمنین(ع) در خطبه اول نهج‌البلاغه فرمود: «خداوند رسولان خویش را مبعوث کرد و پیامبران خود را پشت سر هم به سوی مردم فرستاد تا از آنها بخواهند که به آن میثاق فطری پایبند باشند و زندگی خود را در آن راستا بنا کنند» و ولایت امیرالمؤمنین(ع) کمال دینی است که همه پیامبران از حضرت آدم(ع) تا حضرت خاتم الأنبیاء(ص) برای آن زحمت کشیده‌‏‌اند که «دین در نزد خدا فقط اسلام است» (سوره آل‌عمران، آیه 19)

این پژوهشگر حوزه قرآن و عترت اظهار کرد: روز غدیر در آن سال، مصادف با روز جمعه و روز نوروز بوده است، همچنانکه امام باقر(ع) به جابر جُعفی فرمود: ای جابر! می‌‏‌دانی چرا روز جمعه، جمعه نامیده شد؟ خداوند جمعه را جمعه نامید چون در این روز، اولین و آخرین را، جن و انس، آسمانها و زمینها، دریاها، بهشت و جهنم و تمام مخلوقاتش را در میثاق جمع کرد و از آنها درباره ربوبیت خود و نبوت محمد(ص) و ولایت علی(ع) میثاق گرفت و امام صادق(ع) نیز در پاسخ سلیمان دیلمی که پرسید: چرا روز جمعه را جمعه نامیدند؟ فرمود: زیرا خداوند در این روز، خلایق را بر ولایت محمد و اهل بیتش جمع کرد.

وی با بیان اینکه روز غدیر، خود از معجزات بزرگ خداوند است گفت: خدا این دین را در طول هزاران سال طوری بر پیامبران نازل کرد که اکمال آن در روز غدیری واقع شود که مصادف با جمعه و عید نوروز است و همگی نشانی از روز میثاق هستند.

انتهای پیام/