سوءاستفاده بازی ها از خاطرات خوش ما/محو مرز واقعیت و مجاز توسط پوکمون ها!

 به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، شاید برای شما هم پیش آمده باشد که این روزها در  محوطه ها و فضای باز و یا حتی بعضا در خیابان، نوجوانان و جوانانی را ببینید که گوشی تلفن همراه خود را به دست گرفته اند و مشغول بازی «پوکمون گو» و شکار پوکمون هایی هستند که می توانند از داخل گوشی تلفن همراه شان آنها را ببینند. در حالی که این بازی علی رغم ظاهر جذابش آسیب های فراوانی را به دنبال دارد.

از این رو و به منظور آسیب شناسی این بازی با حجت الاسلام ربانی نژاد، کارشناس بازی های رایانه ای به گفت وگو نشسته ایم که حاصل آن را می خوانید:

برای مقدمه و ورود به بحث، «بازی» را تعریف کنید و اینکه آیا در مورد بازی(مقصود سرگرمی کودکانه) تصریح و توصیه ای در دین شده است؟

بازی و سرگرمی یکی از مهم ترین نیازهای زندگی است و در مسیر رشد تربیتی، احساسی و اجتماعی فرد اثر بسزایی دارد. در قرآن کریم این بحث در سوره مبارکه یوسف آمده است . وقتی برادران یوسف(ع) می خواستند او را از پدر بگیرند دلیل محکم شان بازی و گردش بود. یعنی به واسطه اینکه می خواهند یوسف(ع) را برای تفریح و بازی ببرند برادر را با خود بردند، حضرت یعقوب(ع) هم نه تنها آنها را تقبیح نکرد بلکه راضی شد. از اینجا معلوم می شود که در همه زمان ها، بازی و نیاز به سرگرمی از اساسی ترین نیازهای بشر بوده ست که اگر خوب شناخته، کنترل و ارضاء شود یکی از عوامل رشد متعادل شخصیت افراد خواهد بود.

امروز هم با رشد همه جانبه دنیای مجازی، شاهد بروز و ظهور بازی های مجازی هستیم، به گونه ای که در زمانی کوتاه تحول و رشد چشمگیری داشته اند. از نسل بازی های آتاری و میکرو که بازی های یک بُعدی بودند تا بازی های سگا که نسل بازی های دو بُعدی بودند و سعی در  تطبیق با فضای واقعی داشتند تا بازی های نسل های بعد که در فرم و رنگ و موسیقی در واقعیت پذیری به شدت رشد کردند مثل بازی های پلی استیشن که به سونی معروف هستند و واقع گرایی تصویر در آنها بالاست و اکنون که شاهد ظهور نسلی از بازی ها با بهره گیری ازفن آوری "واقعیت افزوده " هستیم. مانند همین پوکمون گو.

هم کارشناسان و هم کمپانی های تولیدکننده بازی تصریح دارند در دنیای امروز هیچ چیز با هدف فقط سرگرم شدن و بازی تولید نمی شود و از طرفی دیگر بازی فقط یک راه برای وقت گذرانی نیست بلکه بازی خصوصا در فضای مجازی چون همه حواس کاربر را در تسخیر خود دارد تاثیر بسزایی در آموزش انتقال مفاهیم دارد، بدون آن که کاربر حق انتخاب داشته باشد همه آن آموزه ها را دریافت و در ضمیر ناخودآگاهش ثبت می کند.

برای مثال زمانی که همه حواس پنجگانه و فکر و هوش نوجوان تسخیر شده بازی است، توان این را ندارد که بفهمد پیام غیرمستقیم و یا حتی مستقیم این بازی خوب یا بد است، چون او  فقط می خواهد به نقطه پایان برسد و امتیاز لازم را بگیرد این درحالی است که  آن بازی تاثیر خود را می گذارد.

در اینجا لازم است اشاره کنم به برخی فواید بازی های رایانه ای و این که می توان از این ظرفیت بسیار موثر بهره برداری صحیح کرد. اگر با هوشیاری فرد، خانواده و جامعه و افزایش سواد رسانه ای، بازی هایی متناسب با سن و فرهنگ و اعتقادات اسلامی ترویج و انتخاب شوند، می توانند آثار بسیار خوبی داشته باشند از جمله: تسهیل فرایند آموزش، امکان تکرار یک آموزش در قالب بازی و همچنین آشنایی کاربران خصوصا کودک و نوجوان با تاریخ و جغرافیا، فرهنگ و ارزش های اسلامی و ایرانی، امکان یادگیری مهارت های زندگی، صرفه جویی در وقت و هزینه، افزایش مهارت های روانشناختی و فکری مانند سرعت در تصمیم گیری، هماهنگی فکر و اعضای بدن و قدرت پیش بینی و عکس العمل مناسب و ....

در طرف دیگر باید به  آسیب های این بازی ها هم توجه داشت، شاید بتوان آسیب ها را در دو بخش تقسیم بندی کرد:

نخست آسیب هایی که ناشی از محتوا و خود آن بازی هستند مثلا برخی بازی های رایانه ای خشونت محور هستند، برخی انحرافات اخلاقی را به همراه دارند، برخی محوریت سرقت اطلاعات را دارند. از سوی دیگر برخی بازی ها نیز با هدف آسیب رسانی عقیدتی شکل می گیرند و عقیده به خدا، توحید و معاد را نشانه می روند که این قبیل آسیب ها ناظر بر محتواست.

دوم آسیب هایی که به خود بازی بر نمی گردد، بلکه ناشی از سوء رفتار و سوء مدیریت کاربر است. یعنی ممکن است یک بازی آسیب زا نباشد ولی به واسطه عدم آگاهی و سواد رسانه ای تبدیل به آسیب شود مانند اعتیاد به بازی، کوتاهی فرد نسبت به وظایف اولیه زندگی حقیقی و... چناکه گاهی دیده شده برخی افراد در محل کار حتی نسبت به پاسخ گویی به ارباب رجوع کم کاری می کنند و زمان موظفی را به بازی می پردازند!

همچنین، ایجاد و افزایش هیجانات مخرب از دیگر آسیب های این بازی هاست. از سوی دیگر برخی بازی ها به اندازه ای هیجان دارند که کاربر بر اثر تحمل فشار زیاد آن دچار تیک های عصبی و عوارض سوء جسمی می شود مثلا برخی در اوج هیجان بازی به جهت نگاه ممتد به صفحه مانیتور یا صفحه تبلت یا تلفن همراه حتی پلک نمی زنند و دچار خشکی، سوزش و عوارض چشمی می شوند.

مساله دیگر خودمحوری و خودبرتربینی است که در اثر افراط در این بازی ها ایجاد می شود چراکه فرد در دنیای مجازی همواره خود را قهرمان و برنده می بیند. این موارد بخشی از آسیب ها بود که در  همه نسل های بازی ها قابل مشاهده است به نحوی که امروز شاهد شکل گرفتن نسلی از کودکان غیرفعال و حتی منفعل هستیم که در مهارت های ابتدایی ارتباطی و تعامل با گروه های همسال نیز دارای ضعف هستند و این در حالی است که والدین تصور می کنند این بازی ها تماما برای فرزندشان خوب و مفید است. آنها  فکر می کنند بازی های رایانه ای فرصتی برای پُر کردن اوقات فراغت فرزندان شان است و هزینه های کمی برای خانواده دارد در حالی که اگر قرار بود مثلا فرزندشان را در کلاس شنا ثبت نام کنند یا حتی پارک ببرند باید هزینه بیشتری می کردند، برخی والدین هم معتقدند این بازی ها از بیرون رفتن فرزندشان از خانه و همچنین از معاشرت های نامناسبی که ممکن است فرزندشان را به سمت ناهنجاری ها سوق دهد، جلوگیری می کند با این تصورات برخی والدین و مربیان تصور می کنند بازی هر چه که باشد، ایرادی ندارد.

این گونه است که خانواده ها می دانند که از چه چیزی جلوگیری می کنند اما نمی دانند فرزندان شان را به چه سمتی سوق می دهند، مانند کسی که: از زیر باران فرار کند اما زیر ناودان بایستد.

در مورد بازی پوکمون گو که یک بازی جدید است توضیح دهید. این بازی ساعت ها می تواند افراد را به خود مشغول کند و البته آسیب های متعددی داشته است!

این بازی محصول مشترک شرکت آمریکایی نیانتیک و کمپانی بازی سازی ژاپنی «نینتندو» است. بازی پوکمون گو بر اساس تکنولوژی واقعیت افزوده ساخته شده است. یعنی اطلاعاتی افزون بر فضای حقیقی به کاربر ارائه می کند. در این بازی پوکمون ها در فضای حقیقی در اطراف شما قرار دارند که از طریق صفحه گوشی قابل دیدن هستند. پیدا کردن و شکار کردن آنها و کسب امتیاز بیشتر همه محتوای جذاب این بازی است. یکی از ویژگی های این بازی کمرنگ کردن مرز بین واقعیت و مجاز است. شما وافعا نمی دانید که در فضایی خیالی بازی می کنید یا در محیط طبیعی خودتان زندگی می کنید.

اما در مورد سابقه بازی های پوکمون باید بگویم که پوکمون ها نسلی از بازی های رایانه ای و مجازی هستد که تقریبا دو دهه است در جهان حضور دارند، و این بازی یعنی "پوکمون گو" از نمادها و شکلک هایی استفاده می کند که برای بسیاری خاطره انگیز است و حس نوستالوژیک دارد. نکته دیگر این که این بازی محل محور است، همین مکان یابی و تعقیب و گریز و تحرک ایجاد کردن، بسیار به جذابیت این بازی افزوده است،

این بازی در مدت کوتاهی که از ارائه آن می گذرد مورد استقبال عجیبی از سوی کاربران قرار گرفته به نحوی که فقط برای اندروید از پلی استور بیش از 500 میلیون بار نصب شده است. نکته دیگر در مورد بازی پوکمون گو آن است که در بازی هایی که تا قبل از این ارایه می شد کاربر در بازی محو می شد اما در این بازی فرد از درون تسخیر می شود و به قول یکی از کارشناسان معلوم نیست که ما داریم پوکمون بازی می کنیم یا پوکمون با ما بازی می کند.

منبع:شبستان

انتهای پیام/
 

بازگشت به صفحه سایر رسانه ها