ورود ایران به باشگاه جهانی اقیانوس شناسی معطل یک مراسم نمادین

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم،کشف دنیای شگفت انگیز و پنهان آب های عظیم و بهره گیری از این منابع باعث شده است کشورهای زیادی با به کارگیری تجهیزات و ساخت کشتی های اقیانوس پیما به تحقیق و تفحص و کاوش اعماق آب ها بپردازندو از این فرصت طلایی برای رشدو شکوفایی علمی واقتصادی خود بهره های فراوان ببرند . براین اساس اغلب کشورهای پیشرفته برای دستیابی به منابع عظیم معدنی و زیستی، ساخت کشتی های تحقیقاتی را در اولویت کاری خود قرار داده اند تا جایی که هم اکنون صد ها شناور تحقیقاتی در دنیا و به مالکیت کشورهای آمریکا، روسیه، هند ، انگلستان، آلمان، فرانسه، ترکیه و قطر فعالیت می کند. در این بین ، ایران نیز با سال ها تاخیر وفاصله ای نسبتا طولانی با کشور های پیشرو در این زمینه ، سرانجام  در سال 88 با تصویب طرح کلان ملی فناوری ساخت اقیانوس پیمای تحقیقاتی در هیئت دولت، ساخت اولین اقیانوس پیمای تحقیقاتی کشور را کلید زد . 

اما با وجود گذشت هفت سال از تصویب این طرح و درشرایطی که بر اساس برنامه ریزی های انجام شده، قرار بود سال 92 ، بزرگ ترین شناور تحقیقاتی خاورمیانه موسوم به "کاوشگر خلیج فارس"به بهره برداری برسد ، متاسفانه این پروژه بسیار مهم که می تواند زمینه ورود کشورمان را به عرصه های بین المللی در بخش دریاهاو اقیانوس هاو نیز باشگاه جهانی اقیانوس شناسی فراهم کند، هنوز عملیاتی نشده است . پروژه کشتی اقیانوس پیمای تحقیقاتی ایران، جزو طرح های کلان ملی فناوری است که ازسال 88 و به دنبال دستور رئیس جمهور وقت مبنی بر ممنوعیت ورود کشتی به کشور ، طی تفاهم نامه ای بین معاونت علمی ریاست جمهوری و وزارت علوم وارد مرحله اجرایی شد . به نحوی که براساس این تفاهم نامه مقرر شد اولین اقیانوس پیمای تحقیقاتی کشور طی چهار سال ساخته شود وبه بهره برداری برسد، در حالی که طی چهار سال گذشته با وجود اعلام وعده های متعددوحتی تعیین زمان های مختلف برای  بهره برداری از این پروژه از سوی مسئولان امر، این کشتی همچنان معطل انجام مانورهای دریایی است. 

وجود پیچ وخم های اداری ومشکلات مالی وهمچنین تحریم هاو نوسانات ارزی را که پیش از این بارها اززبان مسئولان امربه عنوان مهم ترین موانع بهره برداری این پروژه مطرح  شده شاید بتوان قابل توجیه ترین  دلایل  تاخیر در عملیاتی شدن شناور تحقیقاتی  طی چند سال گذشته به حساب آورد اما نکته قابل تامل در این بین آن است که درشرایطی که این موانع به طورعمده برطرف ومشکلات پشت سر گذاشته شده و اولین اقیانوس پیمای تحقیقاتی به گفته مسئولان امرآماده بهره برداری است ،چالش جدید دیگری درمسیر بهره برداری از پروژه قدعلم کرده وآن نبود هماهنگی بین وزارت علوم ،دفاع و معاونت علمی ریاست جمهوری برای برگزاری مراسمی است که طی آن بزرگ ترین شناور تحقیقاتی خاورمیانه به بهره برداری برسدوماموریت های خودرا آغازکند .

این چندمین باراست که مراسم افتتاح این پروژه به دلیل نا هماهنگی مسئولان برای برگزاری یک مراسم تشریفاتی به تعویق می افتد. در حالی که به گفته دکتر نوبختی مدیر طرح کلان کشتی تحقیقاتی اقیانوس پیما، انجام هر طرح توسعه ای در عرصه اقیانوس شناسی و علوم وفنون دریایی و نیز ورود به باشگاه جهانی اقیانوس شناسی نیازمند ابزار است ومهم ترین ابزار در این زمینه کشتی تحقیقاتی است .بنابراین تأخیر در بهره برداری از این پروژه مهم سبب می شود کشورمان دیرتر وارد باشگاه جهانی اقیانوس شناسی شود چراکه ورود به این باشگاه مستلزم انجام کارهای میدانی است که تنها به واسطه وجود اقیانوس پیمای تحقیقاتی امکان پذیر است .علاوه براین یکی از گام های مهم در مسیر تحقق برنامه راهبردی ایران ، یعنی طرح «ایجاد پایگاه دایمی درقطب جنوب» بهره برداری از این اقیانوس پیما ست که فرصت های بسیاری را برای تحقق این هدف راهبردی دراختیارما قرار می دهد .

دانشگاه شناور

به گفته رئیس سابق پژوهشگاه اقیانوس شناسی، اقیانوس پیمای تحقیقاتی ایران، بزرگ ترین شناور تحقیقاتی خاورمیانه محسوب می شود که می توان آن را یک دانشگاه شناور به حساب آورد . او می گوید :این اقیانوس پیما به آزمایشگاه های مختلفی مانند آزمایشگاه فیزیک، شیمی و تحقیقات دریایی مجهز است. براین اساس  محققان کشورمان با حضور دراین دانشگاه شناور،امکان انجام تحقیقات بسیار مهم و استراتژیک را در اعماق اقیانوس هند و دریای عمان و به طور کلی در حوزه های مختلف اقیانوس شناسی  پیدا می کنند.همچنین به واسطه وجود این ابزار پیشرفته امکان دستیابی به اطلاعات آبراه های مهم برای محققان ودانشجویان عرصه علوم وفنون دریایی فراهم می شود .این کشتی تحقیقاتی می تواند حدود  25 محقق را در زمان عملیات حمل کند و پیش بینی شده است در هر روز علاوه بر محققان، دانشجویان نیز بتوانند با حضور در این کشتی ازظرفیت های آن استفاده کنند.

به گفته چگینی، نیاز به کشتی های تحقیقاتی؛ امروز در عرصه علوم وفنون دریایی یک ضرورت غیر قابل انکار به شمار می رود . هم اکنون کشور هایی که به آب های آزاد جهان راه دارند و مایل اند در حوزه اقیانوس شناسی پیشرفت کنند، به کشتی یا کشتی های تحقیقاتی با ابعاد مختلف مجهز هستند و این موضوع سبب شده است در عرصه علوم وفنون دریایی به پیشرفت های خوبی نیز دست یابند. وی تصریح می کند : کشتی تحقیقاتی از جمله مهم ترین ابزارهای اقیانوس شناسی نوین است و ساخت این ابزار مهم نشانه پیشرفت واقتدار علمی یک کشوراست به نحوی که امروز انجام هرگونه فعالیت تحقیقاتی در عرصه آب ها اعم از نمونه برداری از آب های دریا واقیانوس برای انجام آزمایش های فیزیکی وشیمیایی و آنالیز آب ،نصب دستگاه های جریان سنج وموج نگاردر کف دریا و عمق یابی دریاها واقیانوس ها نیازمندوجود کشتی های تحقیقاتی مجهز است که می تواند امکان انجام تحقیقات در عرصه دریا را به موازات کشورهای پیشرفته برای ما فراهم کند.

وی می گوید : ایران از حدود 20 سال پیش وارد عرصه تحقیقات دریایی و اقیانوسی شده ، در حالی که کشورهایی مانند آمریکا، چین، انگلستان، فرانسه، هند ، استرالیا و آفریقای جنوبی حدود 100 سال است که در این زمینه فعالیت می کنند و این شرایط ایجاب می کند،به ابزار هایی دسترسی داشته باشیم که فاصله ما را درزمینه تحقیقات علوم دریایی با کشورهای پیشرفته کاهش دهد. بر اساس آمار ، در جهان بیش از 858 شناور تحقیقاتی اقیانوس شناسی وجود دارد که در این میان آمریکا دارای 236 ، فرانسه دارای 17 ،روسیه دارای 116 ، ترکیه دارای 11 و عربستان، قطر و کویت هر یک دارای دو فروند کشتی تحقیقاتی هستند.  اما ایران هم اکنون فاقد شناور تحقیقاتی است هرچند این شناور ساخته شده، اما متاسفانه بهره برداری از آن معطل یک مراسم نمادین است .این در حالی است که کشور ما دارای سواحل طولانی در شمال و جنوب، بنادر مهم در خلیج فارس و دریای عمان و وجود تنگه راهبردی هرمز در دهانه خلیج فارس است که به عنوان حلقه ارزشمند ارتباط خاور دور و اقیانوس هند به روسیه و اروپا شناخته می‌شود.

به گفته چگینی، در دنیای امروز اگر بخواهیم آینده نگر باشیم و همچنین برای تحقق اقتصاد مقاومتی ، لازم است بخشی از درآمد کشور، دریا محور باشد تا موجب بهبود معیشت مردم، درآمد ساحل نشینان، شناخت بیشتر از محیط و مخاطرات دریایی و اقیانوسی ،کشف گونه های جدید گیاهی و جانوری دریایی ، شناخت معادن کف دریا، پیشرفت صنایع دارویی دریایی و کمک به مجموعه دفاعی کشور شود.

ویژگی های فنی اقیانوس پیمای تحقیقاتی ایران

به گفته دکتر عباس نوبختی مدیر طرح اقیانوس پیمای تحقیقاتی، شناور تحقیقاتی ایران امکان ورود به اقیانوس را دارد و از نظر توانایی مقابله با امواج سهمگین دریا نسبت به شناورهای فعلی منطقه برتری دارد . با به آب انداختن این شناور، امکان انجام تحقیقات بسیار مهم در منطقه خلیج فارس و دریای عمان و تا عمق سه هزار متری اقیانوس ها فراهم می شود .

این اقیانوس پیما با 50 متر طول ،10متر عرض و 12 متر ارتفاع و 3.5 متر آبخور و چهار آزمایشگاه، قادر است با آب و سوخت کامل به مدت 45 روز با ظرفیت 27 نفر در آب های خلیج فارس، دریای عمان و شمال اقیانوس هند کارهای تحقیقاتی و میدانی خود را به انجام برساند.
همچنین سرعت گشت زنی این شناور 12 گره دریایی وسرعت نهایی آن 15گره دریایی است. روی این شناور دو موتور و دو ژنراتور 400 کیلووات و یک ژنراتور اضطراری 85 کیلووات نصب شده است.

ساخت شناور ایرانی همگام با استانداردهای جهانی

به گفته رئیس سابق پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی،با وجود آن که طراحی وساخت شناور تحقیقاتی، نخستین تجربه ایران در این زمینه به شمار می رود، تلاش های بسیاری انجام گرفت تا این شناور تحقیقاتی مطابق استاندارد های روز دنیا ساخته شود تا به خوبی در عرصه دریا عمل کندو در عین حال پاسخ گوی نیاز های تحقیقاتی کشور در حوزه اقیانوس شناسی نیز باشد.

آخرین وضعیت  اقیانوس پیمای تحقیقاتی ایران

در شرایطی که طبق آخرین وعده مسئولان پژوهشگاه اقیانوس شناسی ، قرار بود کاوشگر خلیج فارس نیمه شهریور امسال به آب انداخته شود، عضو هیئت علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی و مجری طرح اقیانوس پیمای تحقیقاتی، دلیل این تاخیر را ناهماهنگی  بین  مسئولان  برای برگزاری مراسم  افتتاح پروژه اعلام می کند .

  وی می گوید : از  وزیر علوم درخواست کرده ایم با طرح این موضوع در هیئت دولت  هماهنگی های لازم برای بهره برداری از این پروژه  فراهم شود . به گفته نوبختی ؛ هم اکنون کشتی به آب افتاده و تجهیزات آن  راه اندازی  شده است  حتی خدمه کشتی نیز در آن مستقر شده اند اما هنوز ماموریت خود را آغاز نکرده است.

   وی ادامه می دهد :  این کشتی اکنون  در مرحله تحویل وتحول است یعنی باید سازمان صنایع دریایی به عنوان سازنده این کشتی آن را به  پژوهشگاه تحویل دهد و پس از آن با انجام مراسمی رسمی و افتتاح  این کشتی، این شناور ماموریت های خود را آغاز خواهد کرد .

وی همچنین درخصوص تامین تجهیزات این اقیانوس پیما می گوید: به طور کلی تجهیزات مورد نیاز این کشتی به سه نوع  تقسیم می شود که یک نوع آن تجهیزات اصلی کشتی است که مرتبط باعملکرد کشتی است و هم اکنون همه آن ها نصب شده است .نوع دوم تجهیزات اقیانوس شناسی سیاروپرتابل است که این تجهیزات نیز آماده سازی شده است. نوع سوم تجهیزات مورد نیاز نیزدستگاه های ثابتی است که تامین آن ها نیازمند بودجه است ولی در شرایط فعلی مانعی برای به آب اندازی کشتی  محسوب نمی شود وبه تدریج خریداری و نصب خواهد شد .

منبع: خراسان

انتهای پیام/

بازگشت به سایر رسانه‌ها