دوستی با مردم دانا نیکوست
از بزرگ ترین ضرورتهای زندگی، نیاز به دوستی با دیگران است. در اسلام نیز به رفاقتی که بر ضوابط دینی مبتنی باشد، به دیده احترام نگریسته شده و درباره دوستی و انتخاب دوست خوب، سفارشهای فراوانی گردیده است.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، امیرمومنان (ع) در کلامیمیفرماید: «هر که دوستی ندارد، همانند انسانی است که مهمترین اعضای خود را از دست داده است.» نیز از آن حضرت است که: «ناتوان ترین مردم کسی است که نتواند دوستی برای خود انتخاب کند و ناتوان تر کسی که دوستی را که به دست آورده، از دست بدهد.»
آزمایش پیش از دوستی
با توجه به تأثیر فراوانی که دوستان در زندگی انسان دارند، دقت در گزینش آنها، امری ضروری و لازم است. از این رو، پیشوایان هدایتگر، آزمودن دوست را پیش از انتخاب لازم دانسته اند. امیرمومنان (ع) میفرماید: «در برگزیدن دوستان، آزمایش را مقدم بدار.» نیز میفرماید: «کسی که پس از آزمایش صحیح، شخصی را برای دوستی برگزیند، رفاقتش پایدار و دوستی اش استوار خواهد ماند.» نیز فرموده است: «کسی که (در آزمایش حساب شده) از دوست خود، اطمینان و استقامت در دین و درستی در راه و رسم زندگی ببیند، دیگر نباید به سخنان این و آن توجه کند.»
دوستیهای خوب و ماندگار
انگیزه انتخاب دوست، رابطه مستقیمیبا مدت دوستی دارد. هرگاه دو نفر برای خدا و خدمت به یکدیگر دست دوستی به هم دهند، روز به روز دوستی آنها تقویت میشود و استواری بیشتری مییابد، ولی زمانی که افراد فقط منافع شخصی و مادی خودشان را در نظر بگیرند، پیوند دوستی شان با یکدیگر سُست و ناپایدار میگردد. امیرمومنان (ع) میفرماید: «رفیق، خوب نیست، مگر کسی که در مواقع تهی دستی و در غیاب و حتی پس از مرگ نیز دوست خود را یاری و اسرار او را حفظ کند.»
آینه ای به نام دوست
آینه، هم خوبیها را نشان میدهد و هم بدیها را؛ آن هم به همان اندازه واقعی اش، نه کوچک تر و نه بزرگ تر. دوست خوب نیز همواره نقاط قوّت و ضعف انسان را بازگو میکند، تا قوّتها را تقویت و کاستیها را از میان ببرد و به این صورت، مسیر رشد و کمال را بپیماید. بدون شک دوستی که اشتباه دوستش را به او تذکر ندهد و به راهنمایی اش نپردازد، او را از گمراهی باز نداشته است. همچنین، دوستی که نقاط قوّت و خوبیها را بیش از اندازه بزرگ جلوه دهد، دوستش را گرفتار خودبینی و غرور میکند. بر این اساس، باید در دوستی با چنین افرادی تجدیدنظر کرد. امیرمومنان علی (ع) میفرماید: «دوستدار تو، تو را از بدی باز میدارد.»و «هر کس عیبهای تو را بر تو آشکار سازد، دوست تو است.» و «همواره دوست خود را با پند و اندرز نصیحت کن؛ چه خوب باشد یا زشت.»
با اینان دوستی نکنیم؟
دوستی و دوست یابی، ضرورتی اجتماعی است و به همین دلیل، اهداف و شرایطی نیز دارد. از نگاه نهج البلاغه، نمیتوان با هر کسی دوست شد؛ کسانی مانند اشرار، افراد ، دنیاطلب، دروغگو، پست، چاپلوس، بخیل، فاسد، عیب جو، سخن چین، نادان و منافق، شایستگی دوستی را ندارند. امیرمومنان علی (ع)میفرماید:«با چاپلوس رفاقت نکن که او با چرب زبانی، تو را اغفال میکند و کار نادرست را در نظرت درست جلوه میدهد.» «از دوستی با دروغگو بپرهیز؛ زیرا دروغگو چون سراب است، دور را نزدیک و نزدیک را دور مینماید.»؛ «از دوستی با افراد فاسد بپرهیز که بدی و زشتی شان همیشگی است.»؛ «از دوستی با نادان بپرهیز؛ زیرا میخواهد به تو نفعی برساند، ولی زیان میرساند.»
میانهروی در دوستی
بعضیها وقتی با کسی دوست میشوند، در همان روزهای نخست چنان به او اعتماد میکنند که همه اسرار زندگی خویش را با او در میان میگذارند و هیچ محدودیتی در رفاقت نمیشناسند؛ در حالی که اگر روزی این علاقههای لحظه ای و افراطی از میان برود و دشمنی و اختلافی بینشان ایجاد شود، ضربههای جبران ناپذیری متوجه آنها خواهد شد. امیرمومنان علی (ع) در کلامیزیبا میفرماید: «در رفاقت با دوست خود اندازه نگهدار، برای آنکه شاید روزی با تو دشمن شود؛ و در دشمنی با دشمن خود نیز اندازه نگهدار، برای آنکه شاید او نیز روزی دوست تو گردد.»
پندهای دوستانه
در دین آسمانی اسلام، اصل بر این است که مومنان یکدیگر را دوست بدارند و از هر چه موجب دشمنی است، دوری کنند. از دیدگاه نهج البلاغه، اساس و پایه دوستیها، ارزشهای الهی و معنوی است و با کسی باید دوست شد که دیندار و پرهیزکار باشد و عامل رشد و تکامل روحی و معنوی آدمیگردد و همواره او را به تقوا و پاکی بخواند. امیرمومنان علی (ع) میفرماید: «هیچ مهربانی و دوستی ای، همچون دوست خوب و پندگو نیست.»
پرهیز از رفتارهای ناشایست
پس از انتخاب دوست، باید در نگهداری و ارتباط سالم و سودمند با او کوشید. میانه روی در ارتباط، یکی از راههای حفظ دوستی است، زیرا رفت و آمدهای بسیار و ملاقاتهای بی حد و اندازه، خسته کننده است و محبت را از میان میبرد. انسان باید همواره مراقب باشد دوستان خوب خود را با رفتارهای ناشایست، همچون پرخاشگری، بدگویی، فخر فروشی، دروغگویی، بی وفایی، بداخلاقی، حسادت، بخل و... از دست ندهد. امیرمومنان (ع) میفرماید: «به خشم آوردن و شرمنده ساختن دوست، مقدمه جدایی است.»و «دوستی خود را به بی وفایی از دست مده.» و «حسادت به دوست، دلیل بیماری و غیر واقعی بودن دوستی است.»و «شخص گردنکش، یار و دوستی ندارد.»
منبع: آرمان
انتهای پیام/