در اصفهان تئاتر نداریم/ "بازیگر" با "آرتیست" فرق دارد
یک کارگردان مطرح تئاتر اصفهان با بیان اینکه هنرمند کسی است که مشکلات اجتماعی را بیان کند و نهراسد ولو اینکه به ضررش تمام شود، گفت: اصحاب تئاتر و فیلم ما هنرمند نیستند بلکه متخصص کار خودشان هستند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان،"کودکان کار" نامی آشنا برای تمامی مردم جهان، نامی که حکایت از دستان پشت پرده عده‌ای مزدور در لباس ساده و صادقانه کودکان دارد.
این روزها وجود کودکان کار در جامعه ایرانی با مهاجرت بسیاری از افراد تبعه خارج به ایران افزایش‌یافته و سبب شده سازمان‌های مختلف بین‌المللی و جهانی از جمله سازمان حقوق بشر بخش مهمی از فعالیت‌های خود را به این قشر کوچک جهان اختصاص دهند این درحالی است که هنوز جامعه نتوانسته با معضلی تحت این عنوان کنار بیاید.
البته در کنار فعالیت‌های این سازمان‌ها، لازم است اقدامات فرهنگی در مورد نحوه برخورد با این کودکان در جوامع متعدد آموزش داده شود تا شهروندان بدانند در مواجهه با این پدیده اجتماعی که به عنوان یک معضل جهانی شناخته می‌شود، چگونه عکس‌العمل نشان دهند.
تئاتر هم به‌عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین ابزار‌های گویای بشر که در عصر امروز توانسته جایگاه ویژه‌ای را از آن خود کند بدین سبب می‌تواند با تأثیرپذیری از موقعیت خود مانند وسیله‌ای عمل کند که مردم را به‌صورت ناخودآگاه به سمت‌وسوی فرهنگی شدن در زمینه برخورد با معضل کودکان کار سوق دهد.
نمایش «بچه های خاکستری» به کارگردانی امید نیاز، یکی از کارگردانان معاصر و خبره هنر نمایش و نویسندگی، با پرداختن به این معضل اجتماعی این روزها در تالار هنر سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان به نمایش در آمده است.
امید نیاز، با اجرای چندین تئاتر مختلف در جشنواره‌های ملی و بین‌المللی توانسته به یکی از معدود جوانان مطرح ایرانی در زمینه نویسندگی، کارگردانی و اجرای تئاتر در عرصه بین‌المللی تبدیل شود.
اجرای نمایش «بچه‌های خاکستری» با همکاری سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان در تالار هنر سبب شد تا با این هنرمند فعال گفت‌وگویی داشته باشیم که شرح آن را در زیر می‌خوانید.
تسنیم: مضمون تئاتر «بچه‌های خاکستری» چه چیزی است؟
نیاز: تئاتر «بچه‌های خاکستری» در ارتباط با کودکان کار ساخته شده و روایتگر تعدادی از بچه‌های خیابانی بی‌سرپرست است که در خیابان برای فردی به نام اردشیر خان کار و به همراه او زندگی می‌کنند و قصه ما از جایی آغاز می‌شود که این افراد پول‌های خود را گم کرده‌اند و مشکلشان آن است که اگر به سمت اردشیر خان بازگردند، چه بلایی سرشان می‌آید.
به دنبال این امر این کودکان به خرابه‌ای پناه می‌برند و در حین جست‌وجو برای یافتن راه‌حل با فرد شیرین عقلی به نام موسی آشنا می‌شوند که یک کارتن‌خواب است و در آن خرابه زندگی می‌کند.این آشنایی در رفتار و زندگی کودکان تأثیر می‌گذارد و مسیر آن‌ها را دچار تحول می‌کند و داستان‌های دیگری نیز به دنبال آن اتفاق می‌افتد؛ در این تئاتر به مفاهیمی چون شجاعت، اعتماد به نفس، معضلات کودکان کار پرداخته شده است.
تسنیم: با این اوصاف «بچه‌های خاکستری» یک مستند اجتماعی در قالب تئاتر بوده که مخاطبان خاص خود را طلب می‌کند و نمی‌توان آن را به رده سنی یا سبک خاصی نسبت داد؟
نیاز: هرچند این تئاتر با مضمون کودکان کار ساخته شده اما تنها برای کودکان نیست و می‌توان گفت مخاطبان این نمایش را افراد 10 سال به بالا تشکیل می‌دهند.
این نمایش در حقیقت یک معضل اجتماعی را بیان می‌کند اما به‌صورت کلی ژانر نمایش از درام تشکیل شده ولی در قصه لحظات خنده‌آوری نیز وجود دارد. با این حال، بیشتر از آنکه لحظات خنده‌دار موجود باشد، لحظات احساسی و معناگرا در آن دیده می‌شود. در اصل «بچه‌های خاکستری» یک نمایش رئال اجتماعی بوده و به معضل کودکان کار به عنوان یک پدیده اجتماعی، می‌پردازد.
تسنیم: با توجه به اینکه این روزها کمتر کسی پیدا می‌شود که درباره مسائل اجتماعی که به‌نوعی خطوط قرمز و جزء لیست سیاه محسوب می‌شود، نمایشنامه نوشته و آن را اجرا کند، چطور شد که شما به سراغ نوشتن نمایشنامه درباره کودکان کار رفتید؟
نیاز: من این نمایشنامه را ابتدا در سال 1387 نوشتم و برای تدوین آن به مدت 2 ماه تحقیق میدانی داشتم، با کودکان کار صحبت کردم، وارد زندگی آن‌ها شدم و سعی کردم آن‌ها را بفهمم و سپس تصمیم به نوشتن این نمایشنامه گرفتم، البته در همان سال نیز این نمایشنامه کار شد و در جشنواره بین‌المللی کودک و نوجوان جایزه بخش بین‌الملل را دریافت کرد و به جشنواره فجر دعوت شد. به دنبال آن‌هم در جشنواره‌های برلین و هامبورگ به اجرا درآمد، سپس برای آن یک تور اروپایی برگزار شد.
اکنون نیز این نمایشنامه برای اجرای مجدد پس از 8 سال توسط بنده مورد بازخوانی قرار گرفت به‌علاوه اینکه انتشارات نمایشنامه تهران این نمایشنامه را به‌عنوان نمایشنامه برتر چاپ کرد و کتاب آن نیز تدوین شده است.
این نمایشنامه از زمانی که نوشته شد تاکنون در شهرهای مختلفی توسط افراد متعدد اجراشده، برای مثال در سال گذشته در بوشهر این نمایشنامه، توسط یک گروه اجرا شد که مورد استقبال بسیاری قرار گرفت و موفق به دریافت جایزه توسط آن گروه شد و درنهایت منجر به شرکت مجدد آن در جشنواره فجر گشت.
تسنیم: با این حساب می‌توان گفت تئاتر «بچه‌های خاکستری» به‌عنوان حامی کودکان کار به روی صحنه می‌رود؟
نیاز: باید گفت به نوعی بخشی از درآمدهای اجرای این نمایش مستقیماً برای تأمین نیاز‌ها و مخارج کودکان کار بی‌سرپرست هزینه خواهد شد که با سازمان‌های مردم‌نهاد این حوزه هماهنگ شده همچنین تعدادی بلیت مشخص نیز هر شب به افراد بی‌سرپرست تعلق می‌گیرد تا برای تماشای نمایش در سالن حاضر شوند.
تسنیم: در حال حاضر شما به‌عنوان یک چهره شناخته‌شده در میدان‌های داخلی و خارجی درزمینه هنری و اجرای تئاتر مشغول به کار هستید و مطمئناً متوجه مغفول ماندن هنر و به‌خصوص تئاتر در نظر بسیاری از مردم بوده‌اید. این درحالی است که حتی هنرمندان هم دغدغه اجرای کار به‌صورت حرفه‌ای را ندارند، با این تفاسیر اجرای تئاتر‌های اجتماعی با زبانی جدی را تا چه میزان تأثیرگذار می‌بینید؟
نیاز: مسلماً تلویزیون، تئاتر و سینما می‌توانند بسیار تأثیرگذار باشند البته به شرطی که مردم ما برای تماشای نمایش‌ها در سالن‌های تئاتر حضور پیدا کنند. من نگاه سیاهی به جامعه ندارم اما متأسفانه ما در اصفهان تئاتر نداریم. من شخصی هستم که در شهرهای مختلف ایران و جهان از جمله آلمان، اتریش، آفریقا، آرژانتین، اکوادور، سوئیس و غیره تئاتر ساخته و اجرا کردم و نمی‌توان این موارد را با هم قیاس کرد چرا که در اصفهان بیشتر از تئاتر، بازی را تماشا می‌کنیم چون دغدغه مسئولان نیست و هرازگاهی جرقه‌ای زده می‌شود.
متأسفانه این روزها از هنرمندان آن‌طور که باید و شایسته است قدرشناسی نمی‌شود و آن‌ها را مجبور به سکوت در مقابل نیازهایشان کرده است. باید توجه کرد هنرمند بودن یک بحث است و اینکه شعور هنرمندی داشته باشی بحثی دیگر، هرکسی که بیاید و تئاتر بسازد اسمش کارگردان نیست بلکه کار چرخان است، آرتیست بودن با بازیگر بودن بسیار متفاوت است اینکه یک نفر بگوید من فن‌های بازیگری از جمله ایست، بیان و ... را بلدم و تندیس‌های زیادی هم دریافت کرده باشد فقط بازیگر است و آرتیست نیست.
آرتیست بودن به تیپ هنری زدن نیست بلکه یک روش و منش و دیدگاه لازم دارد، هنرمندان ما یا به عبارت بهتر اصحاب تئاتر و فیلم ما هنرمند نیستند بلکه متخصص کار خودشان هستند؛ آن‌ها آرتیست نیستند چراکه آرتیست‌ها در تمام جوامع بشری و دنیا معترض بوده و خواستار حق خود هستند. هنرمند کسی است که مشکلات اجتماعی را بیان کند و نهراسد ولو اینکه به ضررش تمام شود.
به گزارش تسنیم، تئاتر «بچه‌های خاکستری» از 7 تا 25 آبان ماه ساعت 17:45 در سالن اصلی تالار هنر سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان واقع در میدان لاله به روی صحنه می‌رود.
گفت‌وگو از فوزیه یکتاپور
انتهای پیام/
