منافع شخصی برخی افراد مانع تحقق اقتصاد مقاومتی است

به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران تسنیم (پویا)، اقتصاد مقاومتی در چند سال اخیر از سوی رهبر معظم انقلاب به‌عنوان رهیافت دهه پیشرفت و عدالت انتخاب شده است؛ برنامه راهبردی که چند سالی است مطرح شده است.

برخی از کارشناسان با تأکید بر نقش مردم در این زمینه معتقدند فعال کردن عامل مردمی در تحقق اقتصاد مقاومتی به عملکرد دولت بستگی دارد و در واقع دولت است که با فرهنگ سازی و انجام اقدامات دیگر باید مردم را به‌سمت تحقق اقتصاد مقاومتی ترغیب کند. در این رابطه با آقای مسعود زریبافان، رئیس سابق بنیاد شهید و امور ایثارگران گفت‌وگو کردیم.

تسنیم: برخی مباحث مانند اقتصاد مقاومتی برای مردم دقیق تبیین نشده است و دچار شعارزدگی شده است به‌نحوی که بتوانیم معیار بدهیم، مشکل را از کجا می‌دانید؟

مشکل در تغییراتی بود که به‌مرور زمان در نظام اسلامی به وجود آمد چون در زمان انقلاب فضا به‌معنای واقعی انقلابی بود و اشعه‌های انقلاب می‌تابید، امام رهنمود می‌دادند و لایه‌هایی که به تبیین رهنمود امام می‌پرداختند وسیع بودند و رهنمودها و گفتمان حضرت امام توسط آنها در جامعه جاری و ساری می‌شد.

پس از پایان جنگ و ارتحال حضرت امام، شرایط تغییر کرد و آن به‌جهت دولتهایی بود که سر کار آمدند و ارزشهای انقلاب را کمرنگ کردند و سراغ تجمل گرایی و اشرافی گرایی رفتند و مردم را به‌سمت دنیاگرایی سوق دادند. افرادی که دنبال گفتمان سازی بودند کم‌کم از این فضا و آرمانها فاصله گرفتند و عملاً افرادی که به تبیین آرمانها و رهنمودهای انقلاب می‌پرداختند تعدادشان کم شد. اکنون شرایط این‌گونه شده است که مقام معظم رهبری فرمایشاتی که ایراد می‌کنند تنها کسی که آنها را تبیین می‌کند خود ایشان هستند.

در دوره اصلاحات نیز جالب بود که تنها فردی که اصلاحات را تبیین کرد خود حضرت آقا بودند و واژه اصلاحات را تشریح کردند، لکن مدعیان اصلاحات از آن فقط به‌عنوان یک ابزار سیاسی استفاده کردند، در صورتی که واژه اصلاحات یک واژه ارزشی است و امام حسین علیه السلام برای جنگ با دشمن چنین واژه‌ای را به کار بردند.

متأسفانه دولتها که سر کار می‌آیند یا آن‌قدر درگیر کار اجرایی می‌شوند که اصلاً به تبیین رهنمودها کاری ندارند یا اینکه به‌عنوان یک ابزار سیاسی از آن استفاده می‌کنند.

تسنیم: یکی از آرمانهای ابتدایی انقلاب که از آن نیز استقبال شد بحث «عدالت اقتصادی» بود، نظرتان راجع به این موضوع چیست؟

واژه عدالت را سال 82 رهبر معظم انقلاب به کار بردند و فرمودند اگر کسی می‌خواهد از یک گفتمان قوی برای انتخابات استفاده کند گفتمان عدالت خوب است. آقای احمدی‌نژاد این مطلب را گرفت و استفاده کرد و روی آن کار کرد و با همین گفتمان هم پیروز شد و در زمان مسئولیت ایشان هم دولتهای نهم و دهم تا حد زیادی آن را پیش بردند و عملیاتی کردند البته در بدنه دولتهای نهم و دهم هم تعدادی به عدالت عملاً معتقد نبودند لذا این گفتمان به‌تدریج دچار چالش شد.

** دو عامل اصلی عدم‌تحقق اقتصاد مقاومتی عدم‌اعتقاد مسئولین مربوطه و منافع شخصی برخی افراد است

تسنیم: در رابطه با عملیاتی شدن اقتصاد مقاومتی اکنون با چه مشکلی روبه‌رو هستیم، آیا مشکل قانونی داریم، مشکل ساختاری داریم؟ و چرا محقق نمی‌شود؟

برای اینکه امری در بستر جامعه محقق شود نیاز به چند چیز داریم؛ یکی اینکه آن موضوع به یک مطالبه عمومی در جامعه تبدیل شود و همه طالب آن شوند و بعد به یک گفتمان و سپس به سیاست، برنامه و قانون تبدیل و عاقبت عملیاتی و اجرا شود.
همه این کارها و فرایند باید طی شود، اول مطالبه آن با مردم است و بعد خواص، رسانه‌ها و مسئولین باید مطالبات را جمع‌بندی و تبدیل به گفتمان کنند، البته آنها خودشان باید به آن معتقد باشند تا کم‌کم به سیاستها و قانون تبدیل شود و در تک تک این موارد اگر آن فرد مسئول اعتقادی به آن مطالبه و گفتمان نداشته باشد کار با مشکل مواجه می‌شود. به‌اعتقاد بنده معمولاً منافع اشخاص مانع از به نتیجه رسیدن سیاست‌ها و برنامه‌ها می‌شود که یکی از این موارد هم اقتصاد مقاومتی است.

تسنیم: یکی از عوامل مانع تحقق اقتصاد مقاومتی را منافع شخصی برخی از افراد می‌دانید؛ در این رابطه بیشتر توضیح می‌دهید؟
اگر افراد ذی‌نفع و کاسب سر کار باشند چه در نهادهای تصمیم‌گیر، مثل مجلس و چه نهادهای اجرایی، مثل دولت، بدیهی است که کار به نتیجه نخواهد رسید؛ چرا که این مطلب بدیهی است که تهیه و تصویب برنامه و قانون خوب و هم ایجاد ساختار مناسب و هم اجرایی نمودن سیاستها و برنامه‌ها به دست انسانهاست. تجربه نشان داده است "اگر این انسانها خودشان ذی‌نفع باشند کار خوب پیش نمی‌رود"، این افراد ذی‌نفع اجازه نخواهند داد قانون خوب تهیه و تصویب شود و نه ساختار خوب ایجاد شود و اگر قانون و ساختار خوب هم وجود داشت اجازه نمی‌دهند کار خوب اجرایی شود، یعنی منافع اشخاص و به‌خصوص خواص منافع عمومی را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
ما اگر بخواهیم اقتصاد مقاومتی عملیاتی و مشکلات اقتصادی حل شود راهش این است که دست‌اندرکاران مقننه و اجرایی کشور خودشان منافع اقتصادی شخصی نداشته باشند و با روحیه و فرهنگ فداکاری و ایثار پای کار آرمانهای انقلاب و امام بیایند و به نظام و مردم خدمت کنند.

** تولید با واردات در تضاد است

تسنیم: یکی از چیزهای مهم در اقتصاد مقاومتی تولید است. کشور ما به‌لحاظ علم و دانش، کمبود ندارد، اما چرا ما رشد نمی‌کنیم؟

به‌خاطر اینکه تولید با واردات در تضاد است. منافع برخی در واردات و واسطه‌گری است که خیلی هم راحتتر از تولید است یا از آن طرف چون تولید کار سختی است و واردات و واسطه‌گری کار ساده‌ای است و سود هم در واردات است و در واسطه‌گری، فرد منفعتش در این است که کار ساده و پرسود را انجام بدهد تا کار مشکل و کم‌سود را.

تسنیم: چگونه می‌توان با آن مبارزه کرد؟

باید با استفاده از ابزارهای حاکمیتی که در اختیار نظام است این معادله را برهم زد؛ یعنی به تولید ارزش داد و با حمایت از تولید، سود آن را بالا برد تا جایی که سود تولید افزایش یافته و به‌مراتب بیشتر از سود واردات و واسطه‌گری شود.
مثلاً تسهیلات بانکها را به‌طور کلی به‌سمت تولید سوق داد و از دادن تسهیلات بانکی به تجارت و واردات جداً جلوگیری کرد. البته اکنون به‌خلاف این عمل می‌شود و معمولاً تسهیلات بانکی به جیب واردات و واسطه‌گران سرازیر است یعنی به واردات و واسطه‌گری تسهیلات فراوان و سهل داده می‌شود لکن وقتی نوبت تولید می‌شود در سیستم بانکی آن‌قدر کارشکنی می‌شود که تولید کننده از تولید دلسرد و ناامید می‌شود و تا روزی که کاسبان به قدرت رسیده و ذی‌نفعان اقتصادی بر اریکه قدرت اجرایی تکیه زده باشند، تغییری در رویکردها ودر نتیجه وضعیت اقتصادی کشور رخ نخواهد داد و برای اینکه این مشکل حل شود نباید اجازه داد تا ذی‌نفعان و کاسبان واردات و واسطه‌گری به نهادهای قدرت در مجلس و دولت راه پیدا کنند و تا این اتفاق رخ ندهد نه قانون و برنامه خوبی خواهیم داشت و نه ساختار مناسبی و اگر این دو هم درست باشد اجرای مناسبی نخواهیم داشت.

** ملاک ارزیابی دولتها باید مقایسه فعالیتها و نتایج اقدامات آنها باشد با وعده و وعیدهایی که زمان انتخابات داده‌اند

تسنیم: عملکرد دولت یازدهم در زمینه پیاده سازی برنامه‌هایش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
قوه مجریه به‌مانند سایر قوای کشور است؛ که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم از طریق انتخابات روی کار می‌آیند و بر اساس نهاد سیاسی انتخابات شکل می‌گیرد. تبلیغات از قوی‌ترین ابزارها برای پیروزی در انتخابات است و دادن وعده و وعید نیز از کارسازترین روشها برای جذب رأی مردم است.
رسانه‌ها باید تمام قول و وعده‌های نامزدها را ثبت و ضبط کنند و مرتب آنها را هم به وعده دهنده و هم به مردم یادآوری کنند.
ملاک ارزیابی دولتها باید مقایسه فعالیتها و نتایج اقدامات آنها باشد با وعده و وعیدهایی که زمان انتخابات داده‌اند و ملاک ارزیابی دولت یازدهم باید مقایسه کارهایی باشد که به نتیجه رسانده با وعده‌هایی که رییس آن، زمان انتخابات به مردم داده است. رییس دولت فعلی زمان انتخابات صراحتاً می‌گفت که "وضع اقتصاد و تورم را باید از وضعیت و جیب مردم فهمید نه از آمار بانک مرکزی و مرکز آمار"، درحالی که کراراً ایشان به‌جای استناد به جیب مردم، به آمار مرکز آمار و بانک مرکزی استناد می‌کند و می‌گوید وضع اقتصادی خوب است،
وی در تبلیغات انتخاباتی می‌گفت "کاری می‌کنیم که مردم دیگر به یارانه محتاج نباشند"، درحالی که امروز می‌بینیم به‌عکس است و مردم نه‌تنها وضعیت معیشتی‌شان بهتر از قبل نشده بلکه خیلی بدتر از قبل شده و به همان یارانه محتاج‌تر شده‌اند.
روحانی در مصاحبه‌های انتخاباتی خود آن‌چنان از رونق اقتصادی که ایجاد خواهد کرد صحبت می‌کرد که شنونده احساس می‌کرد ایشان یک برنامه منسجم و کارآمد و جامع برای حل مشکل اقتصاد کشور دارد، وی وعده صدروزه برای حل مشکلات می‌داد، ولی عملاً آنچه دیدیم نه‌تنها رونق اقتصادی نبود بلکه رکود بی‌سابقه در کشور بود، نه‌تنها مشکلی از اقتصاد حل نشد، بلکه شاهد روزافزون تعطیلی تولید و کارخانجات بودیم.
در طول سه سال و نیم گذشته از دولت هیچ برنامه مدون، مشخص و جامعی برای حل مشکلات کشور جز سراب برجام یافت نشد.

تسنیم: یکی از اقدامات دولت دهم طرح مسکن مهر بود؛ به‌نظر شما این طرح موفقی بود و باید در دولت یازدهم ادامه پیدا می‌کرد؟

دولت یازدهم از ابتدا با مسکن مهر چالش داشت و هنوز هم آن را حل نکرده است. دولت نهم و دهم پولی را تأمین کرد و وام داد و برخی را صاحب خانه کرد.
مدتی است وامهایی که دولت گذشته از طریق مسکن مهر به مردم داده است به دولت یازدهم بازمی‌گردد که دولت با آن پول هم می‌تواند پروژه‌های مسکن مهر را تمام کند و مردم را صاحب مسکن کند و با آن مشکلات ازدواج جوانان را حل کند، لکن ظاهراً دولت هنوز متوجه نشده چندین صد روز از صد روزی که برای حل مشکلات مردم قول داده گذشته و مردم بعد از سه سال و نیم دولت یازدهم را نه‌تنها عاجز در حل مشکلات خود می‌دانند بلکه مسئول مشکلات خود می‌دانند.
نکته‌ای که دولت یازدهم باید به آن توجه کند این است که اگر مسکن مهر باقی‌مانده را تمام کند و مردم را صاحب خانه کند، مردم آن را به حساب دولت گذشته نخواهند گذاشت بلکه دعای صاحب خانه شدن خود را به جان دولت یازدهم خواهند کرد، مگر پروژه‌هایی که در دولت دهم شروع شده و در دولت یازدهم تمام شد مورد استفاده تبلیغاتی دولتمردان یازدهم قرار نمی‌گیرد؟
خیلی کارهاست که دولت می‌تواند با به‌کارگیری منطقی منابع و ظرفیتهای خود انجام بدهد. بیش از دویست نوع تولید است که مرتبط به مسکن است. اگر از وامهای برگشتی به مسکن مهر تزریق شود و مسکن مهر فعال شود علاوه بر خانه‌دار شدن مردم رونقی هم در تولید ایجاد می‌شود.

تسنیم: جهت تحقق رونق اقتصادی دولت چه اقدامی باید صورت بگیرد؟

یکی دیگر از راه‌های رونق اقتصادی اجرای پروژه‌های عمرانی است، کار عمرانی اشتغال ایجاد می‌کند و تا کار عمرانی ایجاد نشود چرخش سرمایه و نقدینگی نیست، ضمن اینکه با کارهای عمرانی برای مردم رفاه اقتصادی ایجاد و برای کشور توسعه زیرساخت‌ها، که متأسفانه در این دولت مورد غفلت قرار گرفته است.

تسنیم: با توجه به اینکه یکی از اقدامات در جهت تحقق عدالت و اقتصاد مقاومتی، مبارزه با مفاسد است، اقدامات دولت در این زمینه را در دولت یازدهم چگونه ارزیابی می‌کنید؟

از این جهت هم دولت یازدهم نمی‌تواند نمره قبولی اخذ کند، به‌عنوان مثال به دو نمونه اشاره می‌کنم؛ دولت در حل مشکلات فرهنگیان به‌جهت نداشتن بودجه ناتوان است لکن با غفلت خود اجازه می‌دهد چند نفر محدود منابع صندوق فرهنگیان را به یغما ببرند.
نمونه دیگر در بحث حقوقهای نجومی است که انتظار می‌رود دولت به تقبیح اقدامات خلاف مدیران خود بپردازد و اقدام به کوچک نمایی خلافهای صورت گرفته نکند.
هنگامی که دولت برای کارهای عام المنفعه بودجه کافی ندارد باید با دادن حقوقهای نجومی، مبارزه کند. دولت یازدهم می‌تواند کاری کند که در زمان باقی‌مانده از عمر خود، حداقل افراد یک خاطره خوبی از این دولت داشته باشند.

انتهای پیام/*