"منطقه آزاد اروند" هدیه ناقص دولت یازدهم به مردم خرمشهر و آبادان

به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرمشهر، شهرستان‌های خرمشهر و آبادان سال‌ها نام منطقه آزاد اروند را با خود یدک می‌کشیدند، منطقه آزاد اروند بعد از چند سال فعالیت توانسته بود بخشی از شهرهای آبادان و خرمشهر را از آن خود کند، خدماتی جسته‌وگریخته به این مناطق می‌رسید اما در این میان نارضایتی‌ها کم نبود.

با روی کار آمدن دولت یازدهم در سال 92 و آغاز عزل و نصب‌ها در پست‌های دولتی، هیئت‌مدیره جدید منطقه آزاد اروند مستقر شدند چندی نگذشته بود که سطح شهرستان‌های آبادان و خرمشهر را بیلبوردهایی تبلیغاتی با عنوان «خبری درراه است...» فراگرفت.

سرانجام حسن روحانی «26دی‌ماه92» در سومین روز از نخستین سفر استانی خود به خوزستان برای سخنرانی در جمع مردم خرمشهر وارد این شهر شد.

نخستین وعده‌های دولت یازدهم به مردم خرمشهر و آبادان

رئیس‌جمهور دولت یازدهم در جمع مردم خرمشهر گفت: آن روز ملت برای دفاع از خوزستان چه خون‌دل‌ها خوردند و چه روزهای سختی را تجربه کردند اما امروز خرمشهر آزاد است و شما مردم رشید و بانشاط را در این شهر مشاهده می‌کنیم، می‌بینیم تا رسیدن به آن شهر خرم و آبادان آباد، فاصله‌داریم و راست و درست است که مردم این استان از شرایط زیست‌محیطی در رنج هستند و مشکلات بیکاری فراوانی دارند و نرخ بیکاری قابل‌قبول نیست. مردان وزنان ما فرهیخته هستند و امروز نیاز به کار و اشتغال دارند.

وی با اشاره به عزم دولت برای رفع مشکل اروندرود و پاک‌سازی و لایروبی آن در آینده، گفت: دولت از روز اول این مسئله را به‌عنوان یک هدف آغاز کرده است و با دولت عراق چندین بار مذاکره صورت گرفته است و اگر اروند احیاء آغاز شود نه‌تنها خرمشهر آباد می‌شود بلکه مجموعه خوزستان و آبادان نیز آباد می‌شود. کارون باید در این استان احیا شود و دولت قدم‌هایی را در این زمینه برداشته است.

روحانی افزود: خرمشهر باید "نگین تجارت" در منطقه شود و برای این کار، خرمشهر و آبادان را دولت به‌عنوان منطقه آزاد معرفی می‌کند. از همه کارآفرینان و سرمایه‌داران در داخل و خارج ایران و کشورهای همسایه دعوت می‌کنیم به خرمشهر و آبادان بیایند و سرمایه خود را در اینجا هزینه کنند. باید آبادان و خرمشهر مرکز گردشگری ایران عزیز شود.

آغاز مراحل اولیه تصویب نقشه جدید منطقه آزاد اروند

هیئت‌مدیره منطقه آزاد اروند مراحل اولیه تهیه و تصویب نقشه جدید منطقه آزاد اروند را آغاز کردند، نقشه تصویب شد، هیئت‌مدیره، معاونان و مدیران یک‌به‌یک مسئولیت‌های خود را شناختند.

به دنبال این تحولات انتظارات مردم آبادان و خرمشهر از مسئولان خود به‌ویژه منطقه آزاد اروند بالا رفت اما در این میان شاید یکی از مهم‌ترین تحول‌های ناشی از افزایش محدوده منطقه آزاد اروند در آبادان و خرمشهر افزایش چشم‌گیر قیمت املاک و سختی شرایط سکونت شهروندان بود، البته این اتفاق در سایه سکوت نماند و رسانه‌ای شد حتی بعضاً انتقادات گسترده و اظهارنظرهای مختلف مسئولان منطقه آزاد اروند را در پی داشت.

البته چالش‌های دیگری نظیر دوگانگی در برخی مدیریت‌ها به‌واسطه اجرای هم‌زمان قوانین سرزمین اصلی و قوانین مناطق آزاد نیز در پی افزایش محدوده منطقه آزاد اروند به وجود آمد.

«تثبیت حاکمیت» رکن اساسی در توسعه و فعالیت رسمی منطقه آزاد اروند

اسمعیل زمانی مدیرعامل سازمان منطقه آزاد اروند 26مهرماه 95 درحالی‌که سه سال از روی کار آمدن دولت یازدهم می‌گذرد، درباره وضعیت منطقه آزاد اروند می‌گوید: با سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی منطقه خیلی مشکل نداریم، یعنی بیشتر تفاهم و هم‌افزایی بین دستگاه‌های اجرایی با منطقه آزاد اروند برقرار است، فرمانداران آبادان و خرمشهر بیشتر به تعامل دستگاه‌ها با منطقه آزاد اروند توجه و تأکیددارند.

وی می‌افزاید: به لحاظ تفاهم مدیریتی مشکلی نداریم اما به لحاظ ساختاری دستگاه‌ها تکلیف خودشان را نمی‌دانند، باید همگام با تفاهم اجرایی تفاهم ساختاری و وحدت رویه به وجود آید. در قانون چگونگی اداره مناطق آزاد و قانون برنامه پنجم، مدیریت واحد حاکمیتی در مناطق آزاد دیده‌شده است، تفویض این قوانین و اختیارات را از طریق وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دیگر دنبال می‌کنیم.

مدیرعامل منطقه آزاد اروند عنوان می‌کند: در این مدت پروژه‌های دستگاه‌های اجرایی منطقه بر اساس تفاهم‌نامه‌ها با منطقه آزاد اروند در حد توان این سازمان تأمین اعتبار می‌شدند تا به‌عنوان بازوهای اداری منطقه آزاد اروند به شهروندان خدمات ارائه بدهند.

وی می‌گوید: این رویه را در آبادان و خرمشهر تا ایجاد مدیریت واحد و یکپارچه منطقه آزاد اروند ادامه می‌دهیم، برای مثال یکی از مشکلات این نوع مدیریت، اداره‌های آبفای خرمشهر و آبادان است که توان اجرای پروژه را ندارند و مجبور هستیم با اداره کل آبفای استان خوزستان تفاهم‌نامه منعقد کنیم. تنها راه استقلال اعتباری و اجرایی ادارات ارتقای سطح آن‌ها به اداره کل منطقه آزاد اروند است.

اسمعیل زمانی همچنین در تشریح آخرین وضعیت استقرار گمرک در گیت‌های ورودی و خروجی منطقه آزاد اروند، اظهار می‌کند: حصار کشی محدوده منطقه آزاد اروند تکمیل‌شده است، رئیس‌جمهور در سال 92 به مردم آبادان و خرمشهر قول دادند که این شهرها در محدوده منطقه آزاد اروند قرار گرفتند، یعنی این شهرها باید از مزایای مناطق آزاد بهره‌مند شوند.

وی می‌افزاید: دو راهکار برای بهره‌مندی ساکنان آبادان و خرمشهر از مزایای مناطق آزاد وجود دارد، یکی تفویض و اعمال قوانین مناطق آزاد است که مهم‌ترین آن تفویض اختیارات وزارتخانه‌ها به منطقه آزاد اروند است، دیگری استقرار گمرک در خارج از سرزمین منطقه آزاد اروند و استقرار در خروجی‌های این منطقه است.

مدیرعامل منطقه آزاد اروند عنوان می‌کند: قانون مناطق می‌گوید گمرک باید در خروجی‌های این مناطق مستقر شود برای این کار محصورسازی محدوده منطقه آزاد لازم است، از همان ابتدای افزایش محدوده منطقه آزاد اروند با گمرک کشور نشست‌هایی داشتیم، گمرک گفت برای استقرار گمرک در خروجی‌های منطقه، این منطقه باید محصورسازی شود.

وی ادامه می‌دهد: گفتیم این حصار چگونه است؟ گفتند ما همان حصار سنتی دیواری را قبول داریم و باید دیوارکشی شود، کارشناسان فنی منطقه آزاد اروند و گمرک نشست‌ها را ادامه دادند، بعد از مذاکرات چندماهه به این نتیجه رسیدند که تمام محدوده باید دیوارکشی شود به‌جز قسمت‌هایی که در حوزه تالاب، رودخانه و منطقه نظامی قرار دارند. گمرک نیز کلیات این پروژه را تأیید کرد.

زمانی با اشاره به اینکه این حصار کشی تقریباً تکمیل‌شده است، بیان می‌کند: 4دروازه ورودی و خروجی منطقه آزاد اروند نیز طراحی و در دست احداث هستند، این دروازه‌ها در جاده‌های آبادان-ماهشهر، آبادان-اهواز، خرمشهر-اهواز و جاده امام جعفر صادق (ع) خرمشهر مستقر می‌شوند.

وی می‌افزاید: از گمرک درخواست کردیم تا هم‌زمان با هفته دولت در گیت‌های موقت خروجی منطقه آزاد اروند مستقر شود تا گیت‌های دائمی تکمیل شوند، متأسفانه گمرک با استقرار در گیت‌های موقت موافقت نکرد در این شرایط ایرادات دیگری را به این پروژه وارد کردند تا مجوز استقرار گمرک در دروازه‌های خروجی صادر نشود.

مدیرعامل منطقه آزاد اروند در ادامه می‌گوید: برخی مزیت‌های منطقه آزاد اروند که در شرایط کنونی منطقه قابل‌اجرا هستند را اجرایی می‌کنیم اما موارد دیگر نیازمند تثبیت حاکمیت منطقه آزاد اروند و استقرار گمرک در دروازه‌های خروجی این است، برخی مزایای تثبیت حاکمیت منطقه آزاد ورود و خروج بدون نیاز به ویزای اتباع خارجی و ورود سرمایه‌های خارجی بدون اعمال محدودیت‌های بانک مرکزی هستند.

وی عنوان می‌کند: در محدوده منطقه آزاد اروند کالاها بدون عوارض گمرکی وارد می‌شوند، ورود هر نوع کالا در محدوده منطقه آزاد، آزاد است و کالای قاچاق محسوب نمی‌شود، در خروج از منطقه آزاد اروند به سرزمین اصلی گمرک می‌تواند نظارت کند و این نظارت قانونی است.

فقدان تعامل؛ مانع اصلی عدم استقرار گمرک در دروازه‌های خروجی منطقه آزاد اروند

حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید نبی موسوی فرد امام‌جمعه خرمشهر در گفت‌وگو با تسنیم اظهار می‌کند: در خصوص استقرار گمرک در دروازه‌های خروجی منطقه آزاد اروند فقدان تعامل میان منطقه آزاد اروند و گمرک کشور مشهود است، قطعاً این تعامل میان این دو نهاد دولتی برقرار شود مشکلی برای استقرار گمرک در دروازه‌های خروجی منطقه آزاد اروند وجود ندارد، نیاز است تعامل دو طرف بهبود پیدا کند و از اختلاف پرهیز کنند.

بلاتکلیفی سرمایه‌گذاران برای ورود به منطقه آزاد اروند

در این سال‌ها سرمایه‌گذاران مختلفی در خرمشهر و آبادان به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف پرداختند، در این میان این سرمایه‌گذاران اغلب از یکسان نبودن امتیازات در منطقه آزاد اروند ناراضی هستند. سرمایه‌گذاران بخش تجاری از عمده‌ترین معترضان به این موضوع هستند.

در منطقه آزاد اروند تنها مجتمع تجاری وجود دارد که مالکان آن می‌توانند بدون عوارض گمرکی کالا وارد کنند و از امتیازات خاص گمرکی بهره‌مند شوند درحالی‌که تنها در شهرستان خرمشهر مجتمع‌های تجاری بزرگی نظیر مجتمع تجاری امام رضا (ع) و مجتمع تفریحی و تجاری برلیان وجود دارند. شهرستان آبادان نیز عمده‌ترین بازارهای محدوده منطقه آزاد اروند را در خود جای‌داده است که همه در انتظار استقرار گمرک در دروازه‌های خروجی منطقه و درنتیجه اعمال یکسان امتیازات منطقه آزاد هستند تا به‌نوعی شاهد به ثمر نشستن سرمایه‌گذاری خود باشند.

حتی بسیاری از سرمایه‌گذاران در انتظار تعیین تکلیف حاکمیت منطقه آزاد اروند و استقرار گمرک در خروجی‌های منطقه آزاد هستند تا برای سرمایه‌گذاری در این منطقه ورود پیدا کنند. وجود زیرساخت‌های تجاری، صنعتی و کشاورزی با قدمتی تاریخی در آبادان و خرمشهر همچنین موقعیت استراتژیکی این منطقه بهترین فرصت‌ها را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است و اکنون تنها شرط ورود سرمایه‌گذاران به آبادان و خرمشهر را می‌توان تعیین تکلیف حاکمیت این منطقه دانست.

فعالیت جی‌ال‌ایکس با دو پروانه بهره‌برداری در منطقه آزاد اروند!

شرکت‌های بزرگ صنعتی مانند شرکت ارتباط همراه گویای اروند با برند جی‌ال‌ایکس به‌عنوان نخستین و بزرگ‌ترین تولیدکننده تلفن همراه ایرانی در شهرک صنعتی خرمشهر مستقر است که به دلیل بلاتکلیفی حاکمیت منطقه آزاد اروند از امتیازات این منطقه برخوردار نیست.

حمید سعیدی مدیرعامل شرکت جی‌ال‌ایکس در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار می‌کند: منطقه آزاد اروند می‌گوید شرکت در حوزه سرزمینی من است و باید عوارض پرداخت کنید، شهرک صنعتی هم می‌گویند منطقه آزاد اروند هنوز رسمیت ندارد و شما باید عوارض را به ما پرداخت کنید و این کش‌وقوس‌ها همچنان ادامه دارد. شرکت جی‌ال‌ایکس دو پروانه بهره‌برداری دارد؛ از منطقه آزاد اروند و دیگری از صنعت، معدن و تجارت این جای تعجب ندارد؟

وی عنوان می‌کند: امروز قطعات وارداتی شرکت به‌صورت ترخیص قطعی است نه منطقه آزادی، شاید در آینده منطقه آزاد اروند تأثیر خود را بر صنعت منطقه بگذارد اما فعلاً تأثیر مثبتی از آن ندیدیم، مثلاً باید از مالیات بر ارزش‌افزوده در مناطق آزاد معاف باشیم اما ما به منطقه آزاد اروند پرداخت می‌کنیم، در ماه‌های اخیر برای ما 200میلیون تومان جریمه ارزش‌افزوده زدند. ظاهراً منطقه آزاد اروند اعتقادی به نگرفتن ارزش‌افزوده ندارد.

مدیرعامل شرکت جی‌ال‌ایکس می‌افزاید: اگر منطقه اروند، منطقه آزاد است، پس باید شرایط مناطق آزاد اجرا شود؛ اما اگر منطقه آزاد نیست، حداقل بگذارند تنها قوانین سرزمین اصلی حاکم باشد، صنعتگران در این منطقه بلاتکلیف هستند چون نمی‌دانند باید تابع قوانین سرزمین اصلی باشند یا منطقه آزاد!

حاکمیت منطقه آزاد اروند؛ پایانی بر روزهای بد در آبادان و خرمشهر

شاید استقرار گمرک در دروازه‌های خروجی منطقه آزاد اروند و به رسمیت شناختن حاکمیت منطقه آزاد اروند در آبادان و خرمشهر پایانی باشد بر تمام سختی‌های ناشی از منطقه آزاد شدن!

به اعتقاد امام‌جمعه خرمشهر با رسمیت یافتن حاکمیت منطقه آزاد اروند مشکلات سرمایه‌گذاران برطرف می‌شود، با ورود سرمایه‌گذاران اشتغال در آبادان و خرمشهر رونق می‌گیرد.

شاید بتوان استقرار گمرک در دروازه‌های خروجی منطقه آزاد اروند و به رسمیت شناختن حاکمیت منطقه آزاد اروند در آبادان و خرمشهر را آغاز منطقه آزاد اروند دانست، آغازی که مردم خرمشهر و آبادان پس از گذشت 3سال از وعده رئیس دولت یازدهم برای بهره‌مندی شهروندان آبادانی و خرمشهری از امتیازات منطقه آزاد اروند منتظر آن هستند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، رئیس‌جمهور کشورمان در حالی امروز به استان خوزستان و شهرستان خرمشهر سفر می‌کند که برخلاف وعده دولت باگذشت بیش از 2سال و 10 ماه از نخستین سفر خود به خرمشهر هنوز مردم خرمشهر و آبادان از امتیازات مهم استقرار در محدوده منطقه آزاد اروند بهره‌مند نشدند.

آنچه در گزارش آمد روایتی بود از ناهماهنگی و ضعف تعامل میان دو دستگاه دولتی ارشد کشور به نام منطقه آزاد اروند و گمرک... باید دید رئیس‌جمهور در سال پایانی عمر دولت یازدهم چه تدابیری برای تحقق وعده خود یعنی بهره‌مندی مردم آبادان و خرمشهر از امتیازات منطقه آزاد اروند اتخاذ می‌کند.

گزارش از محمدرضا عبادی

انتهای پیام/