«متخصص کجایی؟» دقیقاً کجایی!
ابروهای درهمش با گره‌ای از خشم، خبر نهیبی از سوی چشمان حلقه بیرون‌زده‌اش می‌دهد، بیماری دارد و ناراضی از اورژانسی شلوغ، تاب نمی‌آورد و فریادش همه را به‌سویش می‌کشاند؛ «پس این متخصصتون کجاس؟»... متخصصان مقیمی که شبی نیم‌میلیون می‌گیرند ولی غایب هستند.
... «مریض ما چند ساعته توی اورژانس هست اصلاً کسی ندیدتش» ... «اصلاً متخصص ندارند ــ هر چی میگیم کو متخصصتون میگن میاد!» ... «هی دانشجو میاد بالای سر مریضمون ــ پس کو متخصصشون» ... «معلوم نیست متخصصشون کجاس ــ میگن اگر می‌خواهی مریضتون رو ببر جای دیگه»... برداشتی کوتاه از ده‌ها گلایه مردمی از وضعیت برخی اورژانس‌های کشور که البته بیشتر این مشکل در بیمارستانهای سطح 4 و بزرگ و همچنین در بیمارستانهای شهرهای کوچک خود را نشان می‌دهد.
اورژانس باید چابک‌ترین بخش بیمارستانها باشد
اورژانس یعنی شلوغی با چاشنی نجات و حیات دوباره، با وجود این، دردی در اورژانس‌ها مردم را بیشتر می‌رنجاند و آن نبود متخصص مقیم شیفت است، کما اینکه بارها هم وزیر بهداشت عنوان کرده است که "اورژانس‌ها" ویترین بیمارستانها هستند و باید بیشترین تمرکز از نظر چابکی و پاسخگویی در اورژانس‌های بیمارستانی صورت پذیرد.
متخصصانی که شبی 500هزار تومان می‌گیرند
بنابراین در طرح تحول سلامت بحث پشتیبانی مالی از متخصصان طب اورژانس و دیگر متخصصان برای مقیمی در بیمارستانها با تمرکز بر اورژانس‌ها صورت پذیرفت، به‌طوری‌که به‌گفته یکی از جراحان عمومی «برای هر شیفت مبالغی در حدود 500 تا 700 هزار تومان داده می‌شود» و به‌گفته همین جراح عمومی «این رقم بعداً برای من به حدود 300 هزار تومان کاهش یافت، البته پرداختی شیفت‌ها در روزهای عادی و تعطیل هم فرق دارد»، بنابراین این مبالغ و پشتیبانی مالی صورت می‌پذیرد تا متخصصان مقیم در اورژانس ــ حضوری مستمر داشته باشند.
کما اینکه نباید فراموش کرد که بیمه‌ها حدود یک سال است معوقات و کارانه‌ها را پرداخت نکردند و بدتر اینکه به‌گفته کارشناسان برخی دانشگاه‌ها پولی که وزارت بهداشت به آنان تزریق می‌کند به‌موقع پرداخت نمی‌کند، ولی در مجموعه مسئولان نظارتی وزارت بهداشت بارها عنوان کردند که نبود متخصص مقیم در محل کار خود تخلف است حتی اگر پول آنان پرداخت نشده باشد.
مقیمی متخصصان این نیست که هر تخصصی را که بخواهید حتماً در بیمارستان باشد
حال در این رابطه دکتر صدف علی‌پور ــ معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران که بیمارستانهای زیرمجموعه مدیریتی‌اش از بزرگترین و پرارجاع‌ترین بیمارستانهای ایران هستند، در توضیح این مشکلات اعتقاد دیگری دارد و درباره عدم‌حضور متخصص مقیم و اساتید در اورژانس بیمارستانها می‌گوید: درباره طرح مقیمی متخصصان، اشتباهی که بین مردم وجود دارد این است که الآن مردم فکر می‌کنند همه متخصصین در هر ساعت از روز در بیمارستان حضور دارند درحالی که طرح مقیمی تعریف شده است یعنی مقیمی این نیست که هر تخصصی را که بخواهید حتماً در بیمارستان هست و این نیست که من 12 شب بروم بیمارستان امام متخصص گوش و حلق و بینی آنجا وجود داشته باشد.
مردم فکر می‌کنند هر متخصصی در هر زمانی باید حضور داشته باشد؛ نه! این‌طور نیست
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی ادامه می‌دهد: بر این اساس تعریف شده بر اساس نیاز هر منطقه بر اساس امکانات و خدماتی که هر بیمارستان ارائه می‌دهد، چه متخصص‌هایی باید در آن بیمارستان مقیم باشند و این دارد انجام می‌شود، یعنی بنده این مسئله را قویاً می‌خواهم در دانشگاه تهران ادعا کنم چون اصلاً قبل از طرح تحول سلامت ما این را اجرا کرده بودیم، مثلاً در رشته متخصص زنان و خیلی هم موفق بودیم و خیلی هم جواب گرفته بودیم ولی در برخی از استان‌ها شاید خیلی‌ها مخالف این طرح باشند یا شاید اما و اگر داشته باشند ولی ما موافق این طرح هستیم.
به‌نظر خودمان این طرح مفید است و این ادعا را داریم که چیزی که برای ما تعریف شده در حال اجراست ولی این چیزی که تعریف شده با ذهنیت مردم یکی نیست، مردم فکر می‌کنند هر متخصصی در هر زمانی باید حضور داشته باشد، نه، این طور نیست، بلکه تعریف شده که چه متخصصی باید کجا باشد.
در بیمارستانهای دولتی فقط اسم پزشکان وجود دارد
البته محمد شریفی‌مقدم، قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری اعتقاد دیگری دارد و چندی قبل به یکی از رسانه‌ها عنوان کرده بود: «هیچ‌کس نمی‌داند تکلیف بیماران بدحالی که بدون حضور پزشک متخصص به اورژانس منتقل می‌شوند، چیست، این تنها گلایه بیماران نیست، پرستاران هم از این وضع انتقاد دارند و این در حالی است که براساس طرح تحول نظام سلامت، پزشکان متخصص باید 24ساعته در بیمارستانهای دولتی حضور داشته باشند اما متأسفانه در بیشتر موارد این اتفاق نمی‌افتد، حالا نه‌‌تنها در اورژانس که در بخش‌های بستری هم، پزشک متخصص بیمار را ویزیت نمی‌کند.
در بیمارستانهای دولتی فقط اسم پزشکان وجود دارد، اما هیچ اثری از آنها دیده نمی‌شود، حتی گاهی دیده شده که اسم یک پزشک سه جا آمده که باید حضور داشته باشد اما در هیچ‌کدام از آنها نیست و حتی متأسفانه فقط در شیفت شب اورژانس‌ها با مشکل نبود پزشک متخصص مواجه نیستند، حتی در روز هم نمی‌شود این پزشکان را دید».
نباید تمام کارها را رزیدنت و پرستار انجام دهد و فقط مُهر پزشک در بیمارستانهای آموزشی کار کند
قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری عنوان می‌کند: «استاد پزشک باید در بیمارستانهای آموزشی، کنار رزیدنت و پرستار، در بیمارستان حضور داشته باشد، تمام مراحل معاینه، تشخیص و درمان زیر نظر مستقیم او صورت پذیرد، نه‌اینکه تمام کارها را رزیدنت و پرستارها انجام دهند، متأسفانه تنها مُهر پزشک است که در بیمارستانهای آموزشی کار می‌کند و درصد کمی از آنها حضور فیزیکی دارند، البته در این میان طب اورژانس بهتر از تخصص‌های دیگر کار می‌کنند، اما در نهایت در صورتی که بیمار بستری‌شده در اورژانس به تخصص خاصی مانند جراحی، اورتوپدی و... نیاز داشته باشد باید پزشک متخصص همان رشته حاضر باشد».
مگر چقدر متخصص در کل کشور داریم؟
با وجود این، علی‌پور ــ معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی در توضیح این مشکلات می‌گوید: در طرح مقیمی متخصصان تعریف شده هست که در هر بیمارستان چه تخصصی‌هایی مستقر باشند، مثلاً فرض کنید جراحی عمومی بسته به بیمارستان باید حضور داشته باشد، همچنین متخصص زنان و متخصص اطفال بیهوشی داخل بیمارستان مقیم باشند. از طرفی هم اصلاً ادعا نمی‌کنیم هر زمانی که شما هر جایی بروید استاد هر بیماری آنجا است، چون امکان پذیر نیست، مگر ما چقدر متخصص در کل کشور داریم؟
تا اینجای کار هیچ شکی در نارضایتی مردم از مراجعه به بیمارستانهای دولتی علی الخصوص آموزشی نیست، و حال ماجرا زمانی جالبتر می‌شود که حتی حسن واعظی ــ رئیس اداره اورژانس بیمارستانی وزارت بهداشت نیز می‌پذیرد که در بیمارستانهای آموزشی؛ رزیدنت‌ها ویزیت می‌کنند یا در ساعت‌های پیک اورژانس، برخی از بیماران به‌خاطر نبود پزشک متخصص پذیرش نمی‌شوند. او حتی از وضع پزشکان مقیم در بیمارستانها، آن‌طور که باید و شاید راضی نیست، و تأکید می‌کند که باید در رفتار پزشکان متخصص تغییر ایجاد شود.
بسیاری از بیماران آن‌قدر شرایط بدی ندارند که در مرحله اول از سوی متخصص تعیین‌تکلیف شوند
رئیس اداره اورژانس بیمارستانی وزارت بهداشت در توضیحات بیشتر می‌گوید: «یک‌سری از بیمارستانها تک‌تخصصی هستند، در این بیمارستانها قبل از اجرای طرح تحول سلامت و قبل از پایه‌گیری رشته طب اورژانس و فارغ‌التحصیل شدن متخصص با تعداد قابل توجه در این رشته، متخصص مربوطه کنار متخصص‌های دیگر باید حضور پیدا می‌کرد، این موضوع اما درباره بیمارستانهای آموزشی متفاوت است چراکه آنجا بحث آموزش دستیاران وجود دارد، در این بیمارستانها، ویزیت اولیه از سوی رزیدنت انجام می‌شود، از سوی دیگر خیلی از بیماران ما آن‌قدر شرایط بدی ندارند که همه‌شان در مرحله اول از سوی متخصص تعیین‌تکلیف شوند، اما در اورژانس‌ها موظف هستند که حتی همان بیمار را رزیدنت ارشد راهنمایی کند».
پزشکان مقیمی که تلفنی ویزیت می‌کنند
واعظی ادامه می‌دهد: «همچنین از 570 بیمارستان ما، 94 بیمارستان تحت پوشش کامل 24ساعته طب اورژانس قرار دارند. البته با اجرای طرح تحول سلامت و بسته مقیمی پزشکان متخصص که از برنامه‌های اصلی این طرح است، هر بیمارستان باید یک متخصص مقیم به‌صورت 24ساعته داشته باشد و هزینه این حضور را هم وزارت بهداشت پرداخت می‌کند، اما متأسفانه در برخی از بیمارستانهای دولتی بنا بر اعلام بیماران، پزشک متخصص حضور پررنگی ندارد و اگر هم باشد به‌صورت تلفنی ویزیت می‌کند».
متخصص نباید در پاویون بنشیند
رئیس اداره اورژانس بیمارستانی وزارت بهداشت به یک تعارف نیز گریزی می‌زند و عنوان می‌کند: «پزشک متخصص در پاویون یا اتاق پزشکان می‌نشیند، در حالی که متخصصی که بودجه‌اش توسط وزارت بهداشت پرداخت می‌شود، نباید در پاویون باشد، این موضوع به‌صورت صریح در بسته‌های ماندگاری پزشک آمده است. متخصصی که در پاویون یا اتاق پزشکان باشد، متخصص مقیم نیست. متخصص مقیم باید در بخش خودش حضور داشته باشد و در صورت ضرورت پس از درخواست اورژانس در کمتر از 20 دقیقه باید در محل حاضر شود و کمک به تعیین‌تکلیف کند.
بنابراین ما نیز هنوز از این موضوع به‌صورت 100 درصد راضی نیستیم، اما در بیمارستانهای درمانی که ما متخصص مقیم داریم آنجا بسیار رضایتمندی افزایش پیدا کرده، چون فقط متخصص حضور دارد و متخصص ناگزیر است زمان بیشتری در اورژانس باشد، البته این نکته را نباید فراموش کرد که الزاماً همه بیماران با هر سطحی از بیماری، قرار نیست در کمترین زمان توسط پزشک متخصص ویزیت شوند، چون یک بیماری که مشکل جدی دارد و در مرحله یک یا دو تریاژ قرار دارد، در کمتر از 5 دقیقه و بیمار در سطح تریاژ 3، 4 یا 5 در کمتر از 6 ساعت توسط متخصص ویزیت می‌شود.
بازرسی سرزده از متخصصان هیأت علمی در بیمارستان آموزشی/ «بیمارستان جا ندارد» جمله‌ای غیرمسئولانه
رئیس اداره اورژانس بیمارستانی وزارت بهداشت درباره چک‌لیست‌هایی که برای بازرسی سرزده از متخصصان هیأت علمی در بیمارستان آموزشی بین ساعت 21 تا 24 وجود دارد، به شهروند می‌گوید: «پس از اجرای طرح تحول نظام سلامت و کاهش تعرفه‌ها، میزان مراجعه بیماران به اورژانس‌ها زیاد شد، به‌هرحال هر بیمارستانی یک ظرفیتی دارد، به‌ویژه در ساعت‌های پیک یعنی از ساعت 17 تا 22 دیگر ظرفیت اورژانس‌ها تمام می‌شود، یک اورژانس 20تخته، 60 بیمار را پذیرش می‌کند، در این میان ممکن است یک فرد غیرمسئول در اورژانس بگوید که بیمارستان دیگر جا ندارد، یا پزشک نیست، من نمی‌توانم این موضوع را دفاع و یا رد کنم، چون می‌دانم که چنین چیزی هست و حداقل در ساعت‌های پیک چنین چیزی اتفاق می‌افتد.
البته پس از اجرای طرح، خیلی از بیمارانی که در خانه‌ها تحت درمان بودند، حالا تخت‌های بیمارستانها را اشغال کرده و مرخص شدنشان گاهی یک ماه طول می‌کشد، به‌هرحال خدمات‌رسانی به همه آنها آن‌طور که ما خودمان انتظار داریم، نیست و شرایطش را هم نداریم».
دانشجوی پزشکی شب‌ها در بیمارستانها نیست/ بیمارانی که متوجه معاینه پزشک نمی‌شوند
همچنین علی‌پور ــ معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی درباره معاینه بیماران توسط دانشجویان نیز توضیحی می‌دهد و می‌گوید: یک اشکالی در این مسئله وجود دارد که باید ببینیم تعریف دانشجو چیست. اتفاقاً ما اجبار کردیم که کادری‌ها باید کارت شناسایی داشته باشند ولی چون خودم بازرسی‌ها را می‌روم ــ زیرا یکی از کارهای معاونت درمان این است که برود ببیند آیا مریض کادر درمانگر را می‌شناسد یا خیر، که خیلی وقت‌ها مریض نمی‌شناسد ــ درحالی که پزشک می‌آید او را می‌بیند و می‌رود ولی بیمار می‌گوید هیچ کس او را ندیده و وقتی پرونده را نگاه می‌کنی می‌بینی 5 نفر او را معاینه کردند ولی نمی‌داند این پزشک بوده است.
بنابراین این‌طور نیست که دانشجو بیمار را معاینه کند چون اصلاً نصف‌شب در بیمارستان دانشجو نیست؛ ولی بعضی‌ها می‌گویند شب رفتند بیمارستان و یک عالمه دانشجو ریخته سرشان.
رزیدنت یعنی پزشکی که دارد تخصص می‌گیرد
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی ادامه می‌دهد: بنابراین دانشجویی که در اورژانس حضور دارد رزیدنت است. رزیدنت یعنی پزشکی که دارد تخصص می‌گیرد و الآن رزیدنت سال بالا باید حتماً وارد کار مریض شود و این‌طور نیست که سال یک به‌تنهایی تصمیم بگیرد برای مریض و حتماً سال بالاتر وارد می‌شود، همچنین در رشته‌ای که متخصص مقیمی داریم آن متخصص به بیمار رسیدگی می‌کند، البته ممکن است متخصص مقیم نیاید همه مریض‌ها را ببیند ولی همه بیمارها به او گزارش می‌شوند، این را مطمئنم.
همه بیمارستانها مقیم اورژانس نیاز ندارند
علی‌پور همچنین درباره کمبود متخصص طب اورژانس نیز توضیح می‌دهد: درباره کمبود طب اورژانس من صاحب‌نظر نیستم و وزارتخانه باید در موردش توضیح دهد، منتها در دانشگاه تهران، همه بیمارستانهای ما مقیم اورژانس نیاز ندارند زیرا به این تعریف نرسیدیم، مثلاً بیمارستان امیراعلم یا بیمارستان جامع بانوان آرش، به این نتیجه رسیدیم که مقیم اورژانس نمی‌خواهند، بلکه آنجا ما مقیم طب زنان قوی می‌خواهیم، بنابراین اگر به ما تکلیف شده بود که باید همه بیمارستانها طب اورژانس داشته باشند کمبود داشتیم ولی چیزی الآن اعلام نشده است، کما اینکه کمبود متخصص طب اورژانس در حوزه دانشگاه تهران داریم ولی در آن حدی نیست که خیلی بالا باشد.
... حکایت حضور نداشتن متخصصان مقیم در بیمارستانهای دولتی و آموزشی هم زمانی عینیت بیشتری پیدا می‌کند که در حاشیه نمایشگاه مطبوعات که چند روزی است تمام شده است وقتی از علیرضا اولیایی‌منش ــ مدیرکل دفتر ارزیابی فناوری، تدوین استاندارد و تعرفه سلامت وزارت بهداشت درباره این مشکل سؤال می‌کنی؛ دستی بر شانه‌ات می‌زند و با لبخندی ملیح می‌گوید: «خوشم میاد اطلاعاتت خوبه»... .
انتهای پیام/*
