تهدید اردوغان علیه اروپا تا چه حد قابل اجراست؟
در پی اعلام تصمیم پارلمان اروپا برای توقف مذاکرات عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا، تنش میان آنکارا و کشورهای اروپایی، که در ماه‌های اخیر همواره وجود داشته، بار دیگر اوج گرفت.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم،در پی توصیه پارلمان اروپا مبنی بر توقف مذاکرات پیرامون عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا، رجب طیب اردوغان کشورهای اروپایی را تهدید کرد که مرزهای ترکیه را برای ورود پناهجویان به اروپا باز خواهد کرد.رئیس جمهور ترکیه در سخنان روز گذشته خود در استانبول اظهار داشت: «گوش کنید! اگر شما (اتحادیه اروپا) بیشتر جلو بروید، مرزها باز خواهند شد. این را به خاطر بسپارید». به نظر می‌رسد، مقصود اردوغان از «جلوتر رفتن» اتحادیه اروپا، اجرای مصوبه پارلمان اروپا از سوی دولت‌های عضو اتحادیه است. در حال حاضر، این مصوبه لازم‌الاجرا نیست، ولی به عقیده تحلیلگران، پیامی روشن برای دولت ترکیه در بردارد.
اما این هشدار اردوغان، با واکنش شماری از کشورهای اروپایی روبه رو شد که طی ماه‌های گذشته نیز همواره از آنچه استفاده ترکیه از کارت پناهجویان برای امتیازگیری بیشتر از اروپا می‌نامند، ابراز ناخرسندی کرده‌اند. در همین راستا، دولت آلمان به اردوغان هشدار داد که از بحران پناهجویان به عنوان تهدیدی علیه اتحادیه اروپا استفاده نکند. اولریکه دمر، معاون سخنگوی دولت آلمان گفت: «ابراز تهدید از هر دو سو کمکی به حل مشکلات میان اتحادیه اروپا و ترکیه نمی‌کند». وی همچنین خواستار حل اختلافات میان دو طرف از طریق گفت‌وگوهای سازنده شد.
از سوی دیگر، وزیر امور خارجه اتریش ضمن رد تهدیدات رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه مبنی بر در پیش گرفتن سیاست مرزهای باز در قبال مهاجران گفت: «اروپا را نمی‌توان تهدید کرد و اتحادیه از مرزهای خود به طور مستقل محفاظت می‌کند». پرسه سباستیان کورتس در یک مصاحبه کوتاه مطبوعاتی افزود: «افرادی که فقط با تکیه بر موضوع پناهجویان معامله می‌کنند، خیلی زود تنها خواهند شد».
کورتس اظهار داشت: «این اشتباه خواهد بود که رهبران اتحادیه اروپا موضع روشن پارلمان نسبت به تعلیق تداوم مذاکرات الحاق ترکیه به اروپا را با وجود چنین تهدیدی نادیده بگیرند». وزیر امور خارجه اتریش با ابراز خشنودی از قطعنامه پارلمان اروپا، افزود: ترکیه هیچ جایی در اتحادیه اروپا ندارد. وی توضیح داد بعد از کودتا در ترکیه تعداد زیادی از کارمندان دولت از کار برکنار و چند هزار تن دستگیر شدند؛ در این خصوص سربازان، افسران پلیس و قضات، حتی روزنامه نگاران و دانشگاهیان از سوی مقامات هدف قرار گرفته‌اند.
اهمیت توافقنامه آنکارا ـ بروکسل تا چه حد است؟
بر اساس توافقی که بین ترکیه و اتحادیه اروپا در ماه مارس سال جاری به امضا رسید، ترکیه متعهد شد که در قبال کمک سه میلیارد یورویی اتحادیه اروپا و تسریع در مذاکرات عضویت این کشور در اتحادیه اروپا، مانع از ورود پناهجویان به اروپا شود.
اکنون هشدار اردوغان مبنی بر نادیده گرفتن این موافقتنامه و باز گذاشتن مرزها برای عبور پناهجویان، در شرایطی مطرح می‌شود که بر اساس برآوردها، این توافق در عمل با موفقیت زیادی همراه بوده و در کاهش سیل پناهجویانی که قصد ورود به اروپا و بالکان را داشتند، مؤثر عمل کرده است. به گزارش سازمان بین‌المللی امور مهاجرت، در سال جاری فقط بیش از 171 هزار مهاجر وارد یونان شده‌اند که این آمار در مقایسه با 740 هزار مهاجر در سال گذشته بسیار کاهش داشته است.
این در حالی است که ترکیه، بروکسل را به خلف وعده در عمل به تعهداتش متهم کرده و می‌گوید درروند حذف ویزای شنگن پیشرفتی حاصل نشده و مذاکرات برای پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا نیز متوقف‌شده است. ترکیه از دهۀ 1960 برای پیوستن به اتحادیۀ اروپا تلاش کرده است. گفت وگوهای رسمی در این باره از مهرِ 1384 آغاز شد.
تهدید اردوغان تا چه عملی است؟
با نگاهی به آمارهای فوق درباره تغییر در میزان عبور پناهجویان از مرزهای ترکیه به سوی اروپا و همچنین رویه گذشته آنکارا در زمینه تلاش برای استفاده از بحران پناهجویان برای امتیازگیری از غرب، می‌توان گفت در صورتی که روند تقابل میان دو طرف بیش از پیش گسترش پیدا کند، موج پناهجویان که از سال گذشته تا حدی آرام شده بود، بار دیگر کشورهای اروپایی را در خواهد نوردید.
در این زمینه، بازخوانی تحلیلی که وبسایت تحلیلی «المانیتور» سال گذشته منتشر کرد، خالی از لطف نیست. در این مطلب اشاره شده بود که وقتی که جنگ داخلی در سوریه آغاز شد، ترکیه نخستین کشوری بود که پناهجویان سوری را در خاک خود پذیرفت. در آن زمان، اردوغان، بشار اسد را از جایگاه یک متحد استراتژیک به جایگاه دشمن شماره یک خود تغییر مکان داده بود و امید داشت که با پذیرش پناهجویان، بتواند ناتو را قانع کند به اقدامی قاطع علیه دولت اسد در سوریه دست بزند.
اما زمانی که اردوغان دریافت، ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی تمایلی به انجام اقدام نظامی علیه دولت دمشق ندارند، توجه خود را متوجه حمایت از تروریست‌ها و معارضین سوری کرد. در حقیقت، اقدامی که اردوغان انجام می‌داد این بود که با یک دست، منابع مالی در اختیار این گروه‌ها قرار می‌داد و با دست دیگر، پناهجویان سوری را به سوی خود می‌خواند. وی بر این باور بود که هرچه شمار آوارگان سوری بیشتر شود، کار او برای قانع کردن جامعه بین المللی جهت برقراری منطقه پرواز ممنوع در سوریه ساده‌تر خواهد بود. به همین منظور، مقامات ترکیه از خروج پناهجویان از این کشور و رفتن به کشورهای ثالث جلوگیری می‌کردند.
بر این اساس، در ابتدا، ترکیه هرچه در توان داشت، انجام داد تا مسیرهای دریایی که امکان تردد از آن‌ها به سوی اروپا وجود دارد را مسدود کند. با وجود این، بعد‌تر و زمانی که از یک سو مشخص شد ناتو تمایلی به اقدام برای براندازی اسد ندارد و از سوی دیگر، داعش نتوانست اهداف مورد نظر اردوغان را تأمین کند، آنکارا تصمیم گرفت با سرایت دادن بخشی از فشار به اروپا، کار را برای غربی‌ها سخت‌تر کند و به این ترتیب، ترکیه از متوقف کردن پناهجویانی که به سوی غرب می‌روند، دست برداشت.
بنابراین، می‌توان گفت، ترکیه در واقع یک بار در گذشته این تهدید را عملی کرده و در صورتی که شرایط بیش از حد انتظار خلاف میلش پیش برود، احتمال اینکه بار دیگر نیز چنین کاری را انجام دهد، وجود دارد. در این میان، به نظر می‌رسد با توجه به مجموعه بحران‌های موجود، اروپا گزینه‌های زیادی در مقابل اردوغان نداشته باشد. در چنین شرایطی، این کار اردوغان، بیش از هر چیز می‌تواند سبب تقویت احزاب راست‌گرا و ناسیونالیست افراطی در اروپا شود که خواستار بستن مرزها به روی پناهجویان هستند؛ امری که به نوبه خود، تنها سبب وخیم‌تر شدن بحران بین‌المللی پناهجویان خواهد شد.
منبع:تابناک
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.
