حکایت "چاه شولک"؛ عمق محرومیت/ اینجا "فقر" با "زندگی" مردم عجین شده است
محرومیت واژه‌ای است که از سالیان دراز مهمان خراسان جنوبی است؛ در این استان روستاهایی وجود دارد که این روزها با وجود سرمای هوا وسیله گرمایشی ندارند و فرش خانه‌هایشان از شن است.
به گزارش خبرنگار تسنیم از بیرجند، در روزگاری که فیش‌های نجومی مدیران سوژه رسانه‌های خبری شده است مردمانی از جنس محرومیت و درد در گوشه‌ای از استان خراسان جنوبی زندگی می‌کنند که سهم آنها تنها لقمه نان حلالی است که از دسترنج خودشان تهیه شده است اما همچنان وفادار به نظام، انقلاب و ولایت هستند و در عمق محرومیت و مشکلات با لبخند از تو پذیرایی می‌کنند.
سادگی، فقر و محرومیت در چهره مردمانش به روشنی دیده می‌شود. مردم روستای "چاه شولک" با وجود سختی‌ها و با کمترین و ناچیزترین امکانات به کار و تلاش ادامه می‌دهند و در برابر سختی‌ها مقاومت می‌کنند.
آری در دنیای امروز که کودکان شهرنشین تلویزیون را کنار گذاشته و دیگر برایشان جذابیتی ندارد و به سمت تکنولوژی‌های جدید هستند، اما در گوشه‌ای از این کویر روستاهایی وجود دارد که کودکان آنجا نمی‌دانند تلویزیون چیست و برایشان تلویزیون همان صندوق جادویی است. اینجا خبری از امکانات دنیای مدرن نیست. سادگی، مظلومیت و محرومیت را می‌توان در چهره‌های معصوم مردمانش به نظاره نشست.
این روزها که با عنوان عصر ارتباطات، فن‌آوری و عصر مدرن نام گرفته است برخی به دنبال جراحی زیبایی، برخی به دنبال تغییر ماشین، برخی به دنبال سفرهای خارج از کشور هستند اما در اینجا مردمانی سختکوش و محروم از کمترین امکانات در یکی از روستاهای مرزی خراسان جنوبی در حالی شب را صبح می‌کنند که در این سرمای هوا زیراندازشان فرشی از شن است.
آنها در خانه‌هایشان بخاری، تلویزیون، تلفن، حمام و حتی سرویس بهداشتی ندارند، اما خدایی دارند که در همان کنج اتاق 3 در 4 با خانواده‌ای شش هفت نفری زندگی را سپری کرده و کمتر کسی از آنها یاد می‌کند.
وقتی شنیدم روستایی در همین نزدیکی‌ها وجود دارد که مردمانش در عین سادگی از کمترین امکانات زندگی بی‌بهره هستند، تصمیم گرفتم آماده سفر به این روستا شوم تابتوانم گوشه‌ای از محرومیت روستا را با قلم بر روی کاغذ بیاورم شاید مرهمی برای دردهایشان باشد.
طبق هماهنگی‌هایی که با برخی از مسئولان داشتم راهی سفر شدم ابتدای کار برخی خواستند مرا به خاطر سختی راه، نبود امکانات در روستا منصرف کنند، اما با هر مخالفتی گام‌هایم برای رفتن استوارتر می‌شد.
مسیر راه خاکی و سخت بود و اگر باران کمی بیاید راه‌های ارتباطی با این روستا قطع می‌شود. باورش برایم خیلی سخت بود چرا باید گاهی مردم در مشکلات دست و پا بزنند و از سویی دیگر برخی در ناز و نعمت باشند و ندانند که پول و ثروتشان را چگونه خرج کنند.
در فاصله 50 کیلومتری روستای درح شهرستان سربیشه و 100 کیلومتری شهرستان نهبندان روستایی به نام "چاه شولک" وجود دارد روستایی که مردمان آن در مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند اما کمتر مسئولی از مشکلات آنها با خبر است.
"چاه شولک" از مرزی‌ترین روستاهای نهبندان با 31 خانوار و 170 نفر جمعیت است که در حاشیه مرز افغانستان و در فاصله 120 کیلومتری مرکز شهرستان نهبندان قرار گرفته است.
بعد عبور از جاده‌های طولانی و خاکی وارد روستا شدیم لحظه ورود به روستا سکوت آرام و عجیبی بر روستا حاکم بود، اما در عین سکوت، فریاد دردهای پنهان مردم این آبادی بلند بود، دردهایی که بزرگ مردانی که در مسئولیت‌های مختلف برای حضور در انتخابات مختلف به مردم قول و وعده‌هایی دادند تا به مشکلات مردم رسیدگی کنند اما امروز خبری از تحقق آن وعده‌ها نیست، امروز به جای گره‌گشایی مشکلات این مردمان، جیب‌های برخی پر پول‌تر می‌شود.
در لحظه ورود به روستا نگاهم به کودکی افتاد که کفش بر پا نداشت و با پاهای برهنه روی خاکها به دنبال گوسفندان بود با دیدن ماشین پا به فرار گذاشت، نمی‌دانم از چه ترسیده بود. در روستا دنبال کسی می‌گشتم تا چند کلامی با او هم کلام شوم.
تمام خانه‌های روستا از سنگ ساخته شده بود و آهن، آجر و سیمان در آنها به کار نرفته بود. بعد از گذشت چند دقیقه‌ای از حضور ما در روستا، تعدادی از مردم از کوچه پس کوچه‌های روستا به محل استقرار ما سرازیر شدند.
یکی از جوان‌های روستا در حالی که دستش بطری آب گل آلودی بود از ما دعوت کرد تا به خانه‌اش برویم. دعوتش را پذیرفتیم. در راه از او پرسیدم این بطری که در دست داری چیست و می خواهی با آن چکار کنی؟ در کمال ناباوری دیدم بطری آب گل آلود را سر کشید و با صدای لرزانی گفت "این آب مردم روستا است می‌ترسم به شما تعارف کنم".
حکایت آب روستا بسیار غم انگیز است در این روستا آب از چاهی کشیده می‌شود که بسیار گل آلود وپر از میکروب است اما مردم به ناچار هم برای خوردن هم برای شست و شوی از آن استفاده می‌کنند.
هنوز درددل‌های جوان تمام نشده بود که تعدادی زن و کودک با پای برهنه یا با دمپایی خود را به ما رساندند تا از مشکلات‌شان بگویند. برخی از آنها نامه‌ای در دست داشتند و سعی می‌کردند تا کوی سبقت را در رساندن نامه به دست من از هم بربایند من که وسط این جمعیت مات و مبهوت مانده بودم گفتم، مردم من فقط یک خبرنگار هستم اما درخواست‌های شما را به گوش مسئولان خواهم رساند.
زنی که 40 سال از بهار زندگیش گذشته بود از بی‌پولی خود و همسرش گفت از اینکه چرخ زندگیشان نمی‌چرخد. از داستان غم انگیزی گفت که علاو ه بر خشکسالی و قعر طبیعت کمی امکانات هم بر مصائب‌شان افزوده است و امان از بی‌آبی و امان از محرومیت.
یکی دیگر از اهالی با صفای روستا که سابقه حضور در جبهه‌های حق علیه باطل را داشت به ما گفت مردم این روستا از عدم رسیدگی مسئولان بسیار گلایه‌مند هستند.
او ادامه داد: "چاه شولک" از جمله سرزمین‌های محروم و ناشناخته خراسان جنوبی است که مردم این دیار در کلاف سردرگم مشکلات غرق شدند. آنها نمی‌دانند باید برای برطرف کردن مشکلات خود به نهبندان بروند یا به سربیشه مراجعه کنند. از این منطقه باید به دیار ناشناخته تعبیر کرد.
در این روستای محروم و دور افتاده مردم از ابتدایی‌ترین امکانات بی‌بهره هستند و چیزی به نام حمام و سرویس بهداشتی در اینجا وجود ندارد.
روستای "چاه شولک" فاقد جاده ارتباطی مناسب و فاقد آب شرب بهداشتی است و خبری از حمام بهداشتی در این روستا نیست و تنها در 2 نقطه از روستا اداره عشایری سربیشه کانکسی قرار داده تا مردم برای حمام عمومی از آن استفاده کنند اما افسوس که آبی پیدا نمی‌شود.
آری "چاه شولک" نقطعه‌ای کور در خراسان جنوبی است نقطه‌ای که نه تنها مردم بلکه کمتر مسئولی از وجود این روستا با خبر است یا شاید هم می‌دانند که چنین روستایی وجود دارد و خود را به بی‌خبری زده‌اند! صدها و هزاران فریاد از زبان محرومان این روستا برخواسته است و صد افسوس که تنها به گوش خودشان رسیده است.
آری گاهی آن چنان درگیر مشغله کاری و زندگی شده‌ایم که سرمان گرم تکنولوژی روز و فضای مجازی و بازی‌های سیاسی است و غافل از اینکه در همین نزدیکی مردمانی بی‌‌آب و بدون امکانات وجود دارند و کسی صدایشان را نمی‌شنود.
وقتی به این روستا سفر می‌کنی جوانانی را می‌بینی که به جای اینکه در دستشان موبایل، تبلت و سایر امکاناتی که جوانان امروزی دارند را ببینی فقط چوب دستی را می‌بینی که تنها آرزوهایشان را با آن بر روی خاک نقاشی می‌کنند.
کودکان این روستا نمی‌دانند پارک، فضای مجازی و تلویزیون چیست. بیشتر مردمان این روستا از داشتن یک فرش ساده محروم‌اند، از بهداشت و درمان که دیگر هیچ خبری نیست. خانه‌هایشان از سنگ است تنها تعدادی از خانه‌ها توسط بسیج سازندگی گچ شده است و این همه فقر و بی‌عدالتی را می‌توان در این روستا با وضوح مشاهده کرد.
بیش از 140 نفر از جمعیت این روستا به دور از امکانات رفاهی و بهداشتی و حتی معیشتی زندگی می‌کنند. خانه‌هایشان زمخت و از جنس سنگ است و هر چه بگردی خانه آجری در این روستا یافت نمی‌شود، نهایت تزیین خانه‌هایشان گچ است که تنها برای مهار سرما به تن دیوار پوشیده شده است.
کف خانه‌هایشان به جای فرش با شن فرش شده است تا زمین سخت پهلوی نحیف کودکان را نیازارد. خبر بافت فرسوده شهری‌مان را به گوش مردم می‌رسانیم در حالی که مردمانی هستند که همان خانه آجری در بافت فرسوده شهری را هم به ذهن نمی‌پرورانند.
دیوارهای خانه‌ها زخم پنجره را به دل داشته و پنجره‌ای که باز و بسته شود در این خانه‌ها دیده نمی‌شود و این یعنی سوز و سرما میهمان خانه‌های آنها است. مار و عقرب و دیگر حشرات مهمان ناخوانده خانه‌های "چاه شولک" است. اینجا مردمان برای محافظت خود از نیش عقرب و مار، خود را به خداوند می‌سپارند.
راه روستا نیز در مسیر سیلاب قرار دارد به گونه‌ای که با اندک بارانی راه روستا قطع می‌شود و برای رسیدن به روستا باید امداد را خبر کرد.
مردمان روستا خدا را شاکر هستند که سال گذشته روستایشان برق‌کشی شده است و گرنه در سالهای گذشته تاریکی شبهای سرد زمستان را با فانوسی که هنوز بر دیوار خانه آویزان است سپری می‌کردند.
آب روستا از چاهی تأمین می‌شود که دهانه آن 2 متر است و سرپوشیده نیست و باد هر چه خار و خاشاک و خاک است به داخل آن هدایت می‌کند. آب چاه گل آلود و غیربهداشتی است که آن هم فقط تا اوایل تابستان جریان دارد و از آن باید یوسف شوی و از قعر چاه آب بیاوری. آری محرومیت در دل چاه آب این روستا جا خوش کرده است چه رسد به پستوی خانه‌های مخروبه "چاه شولک" که تازه سال گذشته برق‌دار شدند.
یکی از اهالی روستا ما را همراهی می‌کند و از مشکلات روستا می‌گوید. او بیان می‌کند قنات که کلید روستا است چند سالی است کسی سراغش را نگرفته و اکنون کاملا مسدود شده است و اهالی "چاه شولک" به ناچار از یک چاه که امکان آلودگی آن زیاد است استفاده می‌کنند این آب هم برای مصرف دام و هم برای خوردن اهالی است.
رئیس بسیج سازندگی شهرستان سربیشه در گفت‌وگو با تسنیم در رابطه با این روستا اظهار داشت: در بخش خدمت‌رسانی به صورت تفکیک توسط شهرستان نهبندان و سربیشه خدمات انجام می‌شود تنها امکانات که به مردم این روستا ارائه شده گروه جهادی بسیج سازندگی برای مردم روستای "چاه شولک" یک باب مسجد 120 متری احداث کردند.
کاری افزود: در این روستا خبری از سرویس بهداشتی نبود و مردم به صورت بسیار سنتی استفاده می‌کردند که در این راستا توسط بسیج سازندگی چند چشمه سرویس بهداشتی احداث و در دست اقدام است اما از نظر بهداشتی وضعیت روستای "چاه شولک" بسیار ضعیف است.
رئیس بسیج سازندگی شهرستان سربیشه گفت: تاکنون دو تیم پزشکی به همراه ویزیت رایگان توسط بسیج سازندگی به روستای "چاه شولک" اعزام شدند و در این اعزام برای خانواده‌هایی که بیمار سرع داشتند هزینه درمان آنها را متقبل شدند.
کاری افزود: کف خانه‌های مردم در این روستا سیمان ندارد و به جای فرش مردم از شن استفاده می‌کنند و تمام اهالی خانواده در یک اتاقی 3 در 4 چهار زندگی می‌کنند. خبری از تلفن و موبایل در این روستا نیست و هر خانوار بین 5 یا 6 فرزند دارد که همه اهالی شیعه هستند و تنها یک دبستان دارند که یک معلم در آن درس می‌دهد و به دلیل بعد مسافت معلم هر روز یک ساعت دیرتر سر کلاس درس حاضر می‌شود. مدرسه آنها تنها یک کانکس است که سال گذشته برق‌دار شدند.
وی ادامه داد: در این روستا خبر از کشاورزی نیست، تنها شغل و درآمد خانوار دامداری است که خشکسالی‌های اخیر دامداری آنها را هم با مشکل روبه‌رو کرده است. مردم این روستا تا 20 سال قبل عشایر بودند. این منطقه چون بین سربیشه و نهبندان قرار دارد هیچ کدام از این دو شهرستان به طور کامل این منطقه را قبول ندارند.
معاون سیاسی اجتماعی فرماندار شهرستان نهبندان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: جاده تمام روستاهای مرزی شهرستان نهبندان خاکی است و بسیاری از روستاهای شهرستان از نظر راه روستایی محروم‌اند که روستای "چاه شولک" نیز یکی از روستاهای مرزی شهرستان است و از راه مناسبی برخوردار نیست.
محمدی با بیان اینکه روستای "چاه شولک" منطقه عشایری در محدوده هنگ مرزی است افزود: هر سال تلاش می‌شود تا راه‌های روستایی و عشایری شهرستان چند نوبت تیغ زده شود و تاکنون خدمات زیادی به روستاها شده است اما به صورتی که رضایت زیادی جلب شود نبوده است.
وی با بیان اینکه در شهرستان نهبندان به 101 روستا آبرسانی سیار انجام می‌شود گفت: هنگ مرزی یک کریدوری را تحت پوشش خود قرار داده است و آبرسانی سیار به روستای "چاه شولک" انجام می‌شود و این روستا تحت پوشش بخشداری مرکزی نهبندان است.
معاون فرماندار نهبندان گفت: براساس تقسیمات کشوری "چاه شولک" از روستاهای نهبندان است اما برخی از مردم تصور می‌کنند جزو شهرستان سربیشه است اما در هنگام اجرای برخی از مراسم مانند انتخابات شهرستان نهبندان و سربیشه با یکدیگر توافق کرده‌اند و یک کدام برای رأی گیری به این روستا می‌رویم.
محمدی عنوان کرد: تقسیمات روستاها و شهرها براساس تقسیمات کشوری است و اگر این روستای به دلیل اینکه به شهرستان سربیشه نزدیک‌تر است جزو آن شهرستان شود ما هم راضی هستیم.
وی با اشاره به اینکه شهرستان نهبندان جزو شهرستانهای محروم و کمتر توسعه یافته است افزود: در سال 78 و در جریان سفر مقام معظم رهبری به شهرستان نهبندان ایشان بیان کردند که من به این شهرستان سفر کردم تا با توجه به محرومیت آن دیگر مسئولان هم به این شهرستان بیایند.
معاون فرماندار نهبندان با اشاره به مشکلات مردم در این شهرستان اظهار داشت: خشکسالی‌های پیاپی، نبود درآمد و کم آبی سبب شده جمعیت در برخی از روستاهای این شهرستان کاهش یابد و چون بازارچه مرزی دوکوهانه هم دیگر داد و ستد ندارند مردم به دیگر شهرها مهاجرت می‌کنند و تمام چشم امید مردم این شهرستان به اعتبارات سفر مقام معظم رهبری است.
محمدی گفت: امسال اعتبارات سفر رهبری اختصاص داده نشده است و اعتبارات در قالب طرح توسعه بوده است اما چون طرح ده ساله بوده قطع شده و مدت زمان آن تمام شده است که ما از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تقاضا داریم با وجود اینکه مدت زمان طرح توسعه نهبندان تمام شده اما محرومیت بر سر جای خود باقی است و امیدواریم در امسال و یا سال آینده اعتبارات تخصیص یابد.
معاون عمرانی فرماندار سربیشه نیز در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: روستای "چاه شولک" در حوزه شهرستان نهبندان است و ما نمی‌توانیم از طریق اعتبارات شهرستانی به این روستا خدمات دهیم اما در حوزه بهداشت و در بخش واکسیناسیون که اعتبار ملی داشته است و نیاز به اعتبار شهرستانی نیست به آنها خدمات می‌دهیم.
نکته‌ای که این میان در هاله‌ای از ابهام باقی ماند این است که در گزارش مردمی بیان شد مردم برای پیگری مشکلات خود و روند اداری بین دو شهرستان سربیشه و نهبندان پاس کاری می‌شوند، اما هنگامی که این موضوع را از فرمانداری دو شهرستان جویا شدیم آنها گفتند این روند وجود ندارد و تنها این شهرستان زیر نظر نهبندان است و معاون فرماندار نهبندان در مصاحبه اعلام کرد که آبرسانی سیار مرتب انجام می‌شود اما مردم مدعی بودند تانکر آبرسانی ماهی یک بار می‌آید و آن هم کفاف این جمعیت را نمی‌کند حال صحت و سقم حرف مردم و مسئولان را خدا می‌داند.
امیدواریم تا قبل از آمدن زمستان سرد کویر خیران و مسئولان آستین همت بالا زده و مردم مظلوم "چاه شولک" را دریابند.
گزارش از اعظم انصاری
انتهای پیام/
