حاج امینی: قابل تفسیر بودن طرح گلزار شهدا یعنی امکان دور زدن وجود دارد/آیت: برای مزار شهدا اساسنامه تدوین شود+فیلم

حاج امینی میگوید:اگر می‌خواهید سنگ مزار شهدا را عوض کنید، برایش قانون بگذارید. مثلا گفته شود طول سنگ از این میزان بیشتر نشود. این گونه به مرور زمان همان شکل و شمایل حفظ خواهد شد و ارزش‌ها هم حفظ شده است.

خبرگزاری تسنیم: کار ساماندهی گلزارهای شهدا از سال 83 به تصویب هیأت وزیران رسید و در گلزارهای شهدای سراسر کشور اجرا شد. این ساماندهی در اکثر گلزارهای شهدا با یکسان‌سازی قبور و تخریب نمادهای مختلف سنتی در قطعات شهدا، شکل ظاهری آنان را دگرگون کرد و به دنبال این تغییرات، موج اعتراضات گسترده‌ای از جانب مردم و برخی مسئولین شکل گرفت. وقتی کار یکسان سازی به گلزار شهدای بهشت زهرا(س) به عنوان بزرگترین گلزار شهدای کشور رسید و به دنبال آن قطعه 44 یکسان سازی شد، موج اعتراضات بالا گرفت و کار برای مدتی متوقف شد. بعد از گذشت بیش از 10 سال از آن روزها، ساماندهی گلزار شهدای بهشت زهرا(س) مجددا در دستور کار مسئولین قرار گرفته است. این بار نیز مردم با یادآوری خاطرات تلخ گذشته دست به اعتراضات مختلفی زدند و برای آنکه اتفاقات ناخوشایند دیگر گلزارهای در بهشت زهرا(س) تکرار نشود، با اعتراضات خود خواهان رسیدگی مسئولین شده‌اند.

پرونده «همه چیز درباره ساماندهی گلزارهای شهدا» هم راوی حرف موافقان این طرح است و هم نقل کننده حرف مخالفان طرح. بعد از مطرح کردن نظرات کارشناسی مسئولین سازمان‌‌های مرتبط با حوزه دفاع مقدس با کارکرد فرهنگی و اعلام نقطه نظرات تشکل‌های بزرگ خانواده شهدا و ایثارگران به سراغ نظرات مخالفین طرح رفته‌ایم. خانواده‌های شهدا به دلیل آنچه بدقولی یا خلف وعده برخی مسئولان لقب می‌گیرد امروز بخش اصلی مخالفان طرح را تشکیل می‌دهند و عموم ایشان به دلیل اینکه برخلاف مسئولان دسترسی چندانی به رسانه‌ها ندارند، حرف‌هایشان ناشنیده باقی مانده است.

محمدهادی حاج امینی برادر شهید امیر حاج امینی و مهدی آیت دو تن از مخالفان فعال و پیگیر ماجرای ساماندهی گلزارهای شهدا هستند که در تمام این سال‌ها اقدامات قابل توجهی انجام داده‌اند، شاید گفتگو با ایشان بتواند در انتقال بخشی از دغدغه‌های خانواده‌های شهدا مفید فایده واقع شود. ایشان با شرکت در میزگرد تسنیم به تشریح نظرات خود در باب نقص‌ها و معایب بخش‌های مختلف طرح پرداختند و در مواردی در کنار انتقادات، پیشنهادات قابل توجه و تأملی طرح کردند. بخش اول میزگرد تسنیم با این دو فعال در زمینه طرح ساماندهی گلزار مطهر شهدا در اینجا قابل مشاهده است و بخش دوم آن را در ادامه می‌خوانید:

* تسنیم: آقای آیت بارها دیدیم که شما و تعدادی دیگری از دوستان نسبت به روندی که در برخی رسانه‌ها پی گرفته می‌شود به شدت معترض هستید، اعتراض شما دقیقاً متوجه چیست؟

آیت: با مطالعه موضع‌گیری رسانه‌ها در خصوص وقایع بعد از رمضان 95 که در گلزار تهران اتفاق افتاد و قبلا نیز در سال 87 در قطعه 44 بهشت زهرا اتفاق افتاده بود، به نظر بنده و دوستان، عموم رسانه‌ها یک طرفه به قاضی می‌روند و غالبا به نفع مجریان طرح که از عنوان مناسب‌سازی استفاده می‌کنند، فضاسازی کرده و حمایتشان می‌کنند. ما با خواندن مصوبه هیأت وزیران که جزئیاتش را توضیح دادم، متوجه شدیم که این عبارات و عناوین مورد ادعای جماعت، نوعی شوخی است. آن چیزی که قانون و مصوب است، همان "کارگروه ساماندهی گلزارهای شهدا" است که بندهایش را هم برای شما خواندم و دیدید که چه اختیاراتی برای آن مصوب شده.

رسانه‌ها عموما از نشر نظر منتقدان امتناع می‌کنند

آن چه در رسانه‌ها اتفاق افتاد دو اشتباه بزرگ است. اول این که همه اخبار منحصر به تهران شده است. انگار نه انگار به اذعان رئیس بنیاد شهید در کشور برای 12 هزار و خرده‌ای گلزار شهدا این طرح اجرا شده است و 600 گلزار هم در مرحله تصویب و اجراست. و دوم اینکه رسانه‌ها عموما از نشر نظر منتقدان و تبیین راهکارهایشان امتناع می‌کنند و فضای رسانه‌ها بیشتر تبلیغات یک طرفه به نفع مجریان و یکدست نمایاندن کلیه مخالفان و معترضان شده که تقریبا به همه برچسب تندرو و بی‌منطق زده شد. اتفاقا به آنچه در تهران رخ داده کمتر باید پرداخته شود زیرا در افکار عمومی اینطور جا می‌افتد که گویا حادثه‌ای منحصر به تهران رخ داده است، در حالی که این مسئله مربوط به کل کشور است و هنوز بین 6 الی 7 هزار گلزار شهدا مانده است که این اتفاق برایشان بیفتد و یا دارد می‌افتد. در تهران هم این اتفاق افتاده است. کسانی که به این پروژه واکنش نشان دادند سه دسته هستند: دسته اول کاسب و مغرض‌اند و منتظرند اتفاقی بیفتد، سریع مصاحبه کرده و خودنمایی کنند و با بهانه ساختن عملکرد بد مجریان پروژه و فریاد کردن تخریب‌های بوجود آمده برای خود شهرتی دست و پا کنند. دسته دوم صرفا مخالف‌اند آن هم بدون هیچ منطق و استدلالی، فی‌المثل برای آب‌گرفتگی‌ها یا سایر کاستی‌های موجود در قطعات هیچ راه‌کاری ارایه نمی‌دهند. دسته سوم هم منتقد هستند و راهکار کارشناسی دارند که متاسفانه هیچ رسانه‌ای تا کنون نخواسته با این منتقدین که نظایر بنده باشیم، مصاحبه کند و به پرسش‌های مطروحه پاسخ دهند.

آب گرفتگی معابر داخل قطعات گلزار شهدا

اگر یک فرد کم تجربه همانند آقای خال معاون فرهنگی سازمان بهشت زهرا نمی‌‌شد و به جای او فرد پخته‌ای را می‌گذاشتند، و یا شخص با تجربه تری از آقای اکبری نماینده بنیاد در بهشت زهرا می‌بود و یا آقای توکلی از نظر نخبگان فرهنگی انقلاب اسلامی بهره می‌برد و آقای صمیمی قبل از انجام پروژه به خانواده‌های شهدا و کارشناسان احترام می‌گذاشتند، خانواده شهدا را جمع می‌کردند، و نظر آن‌ها را می‌خواستند و با آن‌ها تعامل می‌کردند، اوضاع طور دیگری رقم می‌خورد.

* تسنیم: البته گفته می‌شود خانواده شهدا با سازمان بهشت زهرا(س) طرف نیستند، با بنیاد شهید طرف هستند.

آیت: این‌ها همان مشکل ماجرا است. آنچه در بهشت زهرا(س) اتفاق می‌افتد قرارداد سازمان بهشت زهرا(س) است. یک طرف قرارداد آقای اکبر توکلی مدیر عامل بهشت زهرا(س) است و در طرف دیگر قرارداد مدیر عامل شرکت پرهام سازه افق است. شرکتی است که در سال 89 با 200 هزار تومان سرمایه تاسیس شده است و الان 750 میلیون تومان قرارداد قطعه 21 و 24 را گرفته است.

بخشی از آنچه در بهشت زهرا(س) اتفاق افتاده، سبب بدبینی خانواده‌ها شده است

بخشی از آنچه در بهشت زهرا(س) اتفاق افتاده است، سبب بدبینی خانواده‌ها است، چرا که تخریب و یکسان سازی در 12 هزار گلزار شهدا را با چشم خود می‌بینند. جابه جا شدن سنگ مزارها در قطعه 21 را دیده‌اند. حتی در قطعه 44 تهران به جای واژه «شهید» روی سنگ مزار نوشته شد «جوان ناکام»! مثلا مردم تخریب خانه ننه علی را با چشم خود دیدند. خانه 30 ساله‌ای که نه جای کسی را تنگ کرده بود و نه با کسی کاری داشت و به نوعی بخشی از میراث مقاومت و جریان دیده نشده پشت جبهه‌های ما بود، را تخریب کردند. اتفاقا آن خانه باید می‌ماند تا دختران این مملکت نماد عشق مادرانه را این چنین به خاطر داشته باشند.

وقتی مزار فلان شهید را بالا می‌آورند و لشگر10 و لشگر 27 با هم در این موضوع رقابت می‌کنند، هر کسی هر ارتفاعی می‌خواهد برای مزار فرمانده خود در نظر می‌گیرد و مزار برخی شهدا تا قفسه سینه شما بالا آورده شده است، خب طبیعی است که خانواده دیگری بگوید: «من هم داغ دیدم چرا سنگ او یک متر بالاتر است؟». مجریان طرح شیطنت دیگری نیز مرتکب شدند و آن این بود که پیاده‌روها را نیم‌متر آوردند بالا.

* تسنیم: یعنی شما هم می‌گویید خود خانواده شهدا هم نسبت به نامسطح بودن قبور شهدا و این دست کاری‌ها و اعمال سلیقه‌های شخصی اعتراض دارند؟

آیت: بله اعتراض به تبعیض و دخالت دستگاه‌ها در این زمینه دارند. چرا مجریان قابل اعتماد نیستند و نسبت به آن‌ها بدبینی وجود دارد؟ علت این است که اولا دروغ زیاد می‌گویند. صدا و سیما گزارش خبری تهیه کرده و در شبکه تهران پخش شد که سر تا ته این مصاحبه کذب بود. کذب محض بود.

افراد ناشناسی هستند که تندروی می‌کنند و پوستری چاپ کرده و پخش‌کردند که یک عکس آن نشان دهنده لودری بود که عملیات آسفالت برداری را انجام می‌دهد؛ عیب این جماعت این است که صرفا معترض‌اند و هیچ راه‌کاری در دست ندارند. خب آقای خال هم در این گزارش همان پوستر را در دست گرفته، اما عمدا تمام اطلاعات پوستر را زیر سؤال می‌برد تا تمام اعتراضات را یک نوع جلوه دهد و همه را تخریب کند. در حالی که تنها انتشار تصویر یک لودر که دارد آسفالت پیاده‌روی جلوی قطعه 53 را بر می‌دارد، بی‌سلیقگی است. هر کسی دو بار بهشت زهرا رفته باشد می‌فهمد این عکس برای کجا است. الان مادران شهدا هر شب استرس دارند که نکند لودر سمت مزار فرزندشان آمده باشد. یعنی گاهی یک مادر شهید ساعت 5 صبح می‌آید ببیند مزار فرزندش دست خورده است یا نه!

به غیر از عکس لودر، مابقی مطالب این شب نامه کاملا درست است. آقای خال آن را می‌گیرد و می‌گوید این از اساس کذب محض است. اشتباه یک عده را سر دست می‌گیرد و تکذیب می‎کند. همه می‌پذیریم که آن پوستر یک اشکال دارد و یک عکسش غیر واقعی است اما موج سواری آقای خال باعث می‌شود که حرف حق ما هم شنیده نشود. مزار شهیدی در قطعه 27 است. در این گزارش خبری صدا و سیما مادر این شهید را در وسط هفته به قطعه 24 برده‌ و پرسیده‌اند: نظر شما چیست؟ و او هم گفته است خوب است. اصلا معلوم نیست درباره چه از او سوال کردند یا طرح را چطور برای او توضیح دادند. وقتی مردم این‌ صحنه‌سازی‌ها را می‌بینند و می‌دانند، اصل اجرا چیست، نسبت به مسئولان بدبین می‌شوند. همین طور مادر یک شهید دیگر که فرزندش در قطعه 24 نیست. یعنی دو مادر شهید که مصاحبه کردند اصلا شهیدشان در قطعه 24 نیست.

مادر شهید به گلزار شهدا آمد و مزار فرزندش را پیدا نکرد

طبق تحقیقات میدانی ما در قطعه 24 حدود 68 قبر متوفی و 46 قبر شهید و حدود 40 قبر خالی وجود دارد. یک قسمت که اصلا از قبل باغچه بوده است. وقتی سازمان بهشت زهرا(س) می‌گوید ما از همه رضایت گرفتیم، چه کسانی را می‌گوید؟ به مادر شهیدی که شهیدش در قطعه 24 است گفته‌اند می‌خواهیم مزار پسر شما را تمیز کنیم و از او رضایت گرفته‌اند. مادر شهید به گلزار می‌آید و مزار فرزند خود را پیدا نمی‌کند. بعد از چند لحظه متوجه می‌شود که مزار مسطح شده است و حالش بد می‌شود و می‌گوید به من نگفتند می‌خواهند چنین کنند. فیلمش موجود است:

مزار موافقین را نیم متر بالا آورده و مخالفین را نیم متر پائین نگه داشتند

وقتی چندین مورد و مصداق نشر اکاذیب و اغفال و فرافکنی و انحراف افکار عمومی در عملکرد مجریان طرح مشاهده می‌شود دیگر مردم اعتماد نمی‌کنند. مجریان طرح، حامیانی با عناوین "فعال فرهنگی گلزار شهدا" و "نماینده رزمندگان" نیز دارند که با رسانه‌های گوناگون دائما مصاحبه می‌کنند و نوعی نشر اکاذیب و انحراف افکار عمومی را رقم می‌زنند. مصادیق دیگر هم دارد. در همین رابطه با یک سایت خبری مصاحبه شده است. اعتراض‌ها به قطعه 24 است. کارهای جدید در این قطعه انجام شده است. جمله من این بود که مجریان طرح در تهران مورد اعتماد نیستند چون طرح را در قطعه 24 به شکلی که می‌گویم اجرا کردند: در مورد سطح مزارها، مزار موافقین را نیم متر بالا آوردند و آن‌هایی که با طرح مخالفت کردند را نیم متر پائین نگه داشتند. باکدام عقل می‌توان توجیه کرد که خانواده شهیدی که موافق است باید قبرش نیم متر بالا بیاید و خانواده آن کسی که مخالف است، نیم متر پائین بماند؟ مزار شهدا همانند میدان موانع شده است. در هر گزارش خبری که آقایان سازمان بهشت زهرا(س) منتشر کردند این سو را نشان نمی‌دهند. تنها آن قسمت سنگ‌فرش شده و کارت پستالی را نشان می‌دهند.

این سو را نشان نمی‌دهند که مادر شهید در آن مچ پایش پیچیده است. اینها می‌گویند برای تسهیل تردد مادران شهدا است. این تسهیل تردد است؟ این با انسانیت و شرافت جور در می‌آید که مزارها این گونه بالا و پائین شود؟ یک قاعده و قانونی لازم است. در خصوص تهران آقایان صادق نیستند. حامی رسانه‌ای این‌ها که مصاحبه می‌گیرد و برایشان جلسه تشکیل می‌دهد، فرافکنی می‌کند.

این فرد با یک سایت خبری دیگر مصاحبه کرده و می‌گوید 5 شهید رضایت ندادند و ما در پی رضایت آن‌ها بودیم و به مزار شهید آن‌ها دست نزدیم. مگر می‌شود؟ چون آن‌ها رضایت ندادند مزار این‌ها را پائین گذاشتید و بقیه را بالا بردید؟ اینها چیزهایی است که در مورد آن شیطنت وجود دارد. این که یک ابعاد پنهانی از ماجرا از چشم مردم دور نگه داشته شود و همواره بر نکات مثبت مانور دهند، نشان می‌دهد یک غرض‌ورزی صورت گرفته است. این انحراف افکار عمومی است. من گزارش پلیس 110 خانواده‌های معترضی که شکایت کردند و بر مبنای آن در دادگاه نیز شکایت کردند را دارم. تصویر نامه رئیس دادگاه شعبه 101 دادسرای آفتاب و پشت‌نویس آن را هم که این ماجرا متوقف شود داریم. تصویر نامه تذکر حقوقی رئیس دادسرا به آقای توکلی را نیز داریم.

باید از همه خانواده رضایت گرفته شود/برخی از خانواده‌ها مشروط رضایت دادند

* تسنیم: مسئولان می‌گویند افت و خیز کار به دلیل جمع‌آوری رضایت‌نامه‌ از خانواده‌ها است. تا رضایت‌نامه‌ها کامل نشود کار قطعه را تکمیل نمی‌کنند.

آیت: درباره این رضایت نامه‌ها هم بحث بسیار ظریفی است. باید در یک خانواده 4 نفره از همه رضایت گرفته شود. وقتی از خانواده 4 نفری یک نفر رضایت دهد صرفا با رضایتنامه آن یک نفر نمی‌توان کاری را انجام داد.

حاج امینی: بگذارید من این موضوع را عینا از متن نامه رئیس دادسرا به رئیس سازمان بهشت زهرا نقل کنم: "در صورت عدم رضایت صاحبان آن‌ها وجه قانونی و شرعی ندارد با این اوصاف عدم تفویض اختیارات و یا اذن توسط تک تک صاحبان آن‌ها و وراث حین‌الفوت شهدای معظم دفاع مقدس و انقلاب اسلامی حق پیگیری جنبه حقوقی و کیفری را محفوظ می‌دارد." ما از خود صحبتی نمی‌کنیم. ما تابع نص صریح قانون هستیم.

آیت: در قطعه 24 مادر شهیدی که گفتم وقتی وضعیت مزار تغییر کرده فرزندش را دیده به حال سکته افتاد. یک مادر شهید دیگر سکته کرده است. ایشان می‌گفت ما نمی‌دانستیم این‌ها می‌خواهند چه کار کنند می‌گویند، اغفال شدیم. آقای اکبری می‌گوید برخی از خانواده‌ها مشروط رضایت دادند. مشروط یعنی خانواده موقع عملیات بالای سر مزار حضور داشته باشد. ما می پرسیم چرا ساماندهی قطعه 24 را شبانه انجام دادند؟ اینها چیزهایی است که در ذهن مردم سوال است و برای مردم بدبینی ایجاد می‌کند. اگر مشکلی در رضایت نیست چرا شب اقدام می‌کنند؟

امنیت ویترین و سنگ مزار شهدا نابسامان است

* تسنیم: مطمئنید شب انجام داده‌اند؟

آیت: عکس‌هایش موجود است. بهشت زهرایی که هنگام غروب درش بسته شده و کسی را راه نمی‌دهند، چرا 10 نفر آدم را باید شب راه دهند تا عملیات عمرانی انجام دهند؟ اصلا گیریم فقط یک عکس موجود باشد. چرا باید در شب انجام شود؟ بدبینی خانواده شهدا به دولت و بنیاد شهید 35 ساله است. 35 سال است ویترین شهدا سرقت می‌شود. هر خانواده شهیدی یک یا چنین بار ویترین شهیدش سرقت شده است و هیچکس به این مصائب خانواده‌ها اعتنایی نکرده.

مادر شهید هست که می‌گوید من از صنایع دستی اصفهان برای حجله فرزند شهیدم خرید کردم و در ویترین بچه‌ام گذاشتم و هفته بعد دیدم نیست و سرقت شده. حفاظت گلزار شهدا روی هواست. دژبان ارتش فقط در بهشت زهرا را باز و بسته می‌کند. دژبان ارتش هیچ نقشی در تامین امنیت حجله‌ها و سنگ مزار شهدا ندارد. شما اخبار همین ایام را بخوانید ببینید چندین مورد اعتراض اجتماعی گسترده به تخریب سنگ قبور هنرمندان و ورزشکاران وجود دارد؟

ادعای بهشت زهرا(س) بسیار جالب است. می‌گوید برای هر قبری نمی‌توانیم یک مامور بگذاریم. خب، لااقل می‌توانید در را ببندید و پروژکتور و نور بگذارید تا عمق قطعه دیده شود. سال‌های سال است که خانواده شهید وقتی هوا تاریک می‌شود، نمی‌تواند بماند. فقط معابر عمومی نور دارد ولی وسط قطعه‌ها نه. شما سعی کنید در تاریکی به وسط قطعات شهدا بروید، نمی‌توانید. برخی افراد در رسانه ها دروغ می‌گویند که قطعات شهدا روشنایی دارد. گلزار شهدای بهشت زهرا نظم عادی هم ندارد، شب جمعه‌ها هر کسی معبری را برای ایستگاه صلواتی خود می‌بندد و مانع تردد والدین و خانواده شهدا می‌شود. جای این ایستگاه‌ها نباید در معابر اصلی باشد!

اگر قرار است در گلزار شهدا اتفاقی بیفتد، طی یک فراخوان همه خانواده‌ها حضور پیدا کنند

در پایان اگر بخواهم جمع بندی کنم، می‌گویم، کارگروه اجرایی که کار ساماندهی را طبق مصوبه خلاف شرع و قانون دولت انجام می‌دهد، صلاحیت تصمیم‌گیری کارشناسی ندارد. به نظر می‌رسد از آنجایی که تشکیل هیأت مدیره طبق آنچه گفته شد با منطق سازگار نیست، اگر قرار است در گلزار شهدا اتفاقی بیفتد، می‌بایست طی یک فراخوان همه اعضای خانواده‌ها حضور پیدا کنند. از خانواده‌ها پرسیده شود مشکلات شما چیست؟ آیا قطعه 44 که در سال 87 مورد تخریب سراسری قرار گرفت، مورد تأیید آن‌ها هست؟ الان در قطعه 44 کاج‌هایی که کاشتند تنه بزرگی دارد و سه مزار شهید زیر این کاج‌ها مانده که دست به آن نمی‌رسد. نمی‌توان رفت. باید سینه خیز بروید تا به مزار شهید برسید.

ضمنا از طرفی این که هر دولتی بخواهد یک نوع سنگ فرش در گلزار شهدا احداث کند که نمی‌شود. الان قطعه24 نیز یک نوع سنگ فرش دارد. 20 سال دیگر آقایان آمده و رفته‌اند و پیمانکاران مختلف تغییرات گوناگون اعمال کرده‌اند. با این اوضاع سال‌ها بعد یک بهشت زهرا(س) خواهیم داشت که هر قسمت آن به شکلی در آمده است. یک قسمت کاج کاشتند و قسمت دیگر شبیه باغ چینی می‌شود و قسمت دیگر سنگ فرش و قسمت دیگر اپوکسی یا سیمان است. این منطقی نیست که یک مجری طرح و یک کارمند بنیاد شهید و یک پیمانکاران بنشینند و برای هزاران مزار شهید بدون حضور هیچ کارشناس و خانواده شهیدی تصمیم گیری فرهنگی کنند.

یا مثلا الان قطعه 24 را سنگ فرش کرده و همواره به کار خود تاکید دارند. وقتی بپرسید چرا سنگ فرش کردید؛ می‌گویند ما اینجارا سنگ فرش کردیم که مادر شهید بتواند بنشیند، آخر کدام مادر شهید با سن و سال بالا می‌تواند بر روی زمین بنشیند؟ در زمستان دست روی سنگ فرش می‌گذارید فریز می‌شود و در تابستان هم نمی‌توان روی آن نشست.

* تسنیم: می‌خواستید به نگاه غیر کارشناسانه فرهنگی مسئولین در این طرح بپردازید. اما یک مقدار وزن ایرادات به سمت مسائل عمرانی گرایش پیدا کرد. اگر مقدور است ایرادات فرهنگی مدنظرتان را هم بفرمائید.

آیت: اینها روی فرهنگ تاثیر می‌گذارد.

* تسنیم: باز هم با این اوضاع پای معاونت عمرانی بیش از مسئولان فرهنگی در پرونده باز می‌شود.

آیت: نه، عرضم دقیقا به فرهنگی ختم می‌شود. وقتی یک پیمانکار به سلیقه خود آنجا را سنگ فرش کرد و دو نوار قرمز مضحک برای عبور ویلچر کشید، همانند پیاده‌روهای پاریس و بیروت و خیابان سپهسالار تهران می‌شود. این همانند مزار شهدا نیست. این یک تغییر کالبد است. با روح تزیین مردمی شده گلزار شهدا در تعارض است. مصنوعی و باورناپذیر است.

دو نوار قرمز تعبیه شده میان قطعه 24

در خصوص بالا و پائین بودن سنگ مزار شهدا و ادعای تسهیل تردد ویلچر بر روی مزارهای شهدا هم سه نکته وجود دارد: اول: اگر مزار شهدای ما حرمت مزار شهدای کربلا را دارند که دارند. نه می‌توان روی آنها پا گذاشت و نه می‌توان با ویلچر از روی آن رد شد. دوم: در وصیت پیغمبر(ص) به امیرالمومنین(ع) داریم که قبر من را چهار انگشت از سطح زمین بالاتر بگیرید. نباید از چهار انگشت پایین تر بیاید. علت اینکه قبلا بعضی خانواده‌ها دور مزار فرزند خود را حصار می‌کشیدند برای این بود که کسی روی آن پا نگذارد.

قبور همسطح شده قطعه 24

آنچه در قطعه 24 به عنوان جای ویلچر تعبیه شده است در چند قطعه قابل اجرا است؟

و سوم: خانواده شهید یک رابطه خیلی سنگین و عاطفی و روحی با همین شکل این سنگ مزار دارد. نمی‌توان شکل ظاهری‌اش را تغییر داد. برخی جانبازان موافق طرح هم باید این مهم را بپذیرند. جانبازی‌ که برادر شهید است و مخالف طرح می‌گفت: «من به حرم امام رضا(ع) یا مکه و کربلا می‌روم، نمی‌توانم برای زیارت جلو بروم و باید این را بپذیرم که از دور عرض ارادت کنم». این مزارها مالک دارد. مالک اصلی خانواده شهید است. زمین برای دولت است اما پیکر داخل مزار که مایملک دولت نیست. سنگ مزار و حجله را هم دولت تعبیه نکرده است. پول سقف را هم دولت نداده است. آنچه در قطعه 24 به عنوان جای ویلچر تعبیه شده است در چند قطعه قابل اجرا است؟ یک قسمت باغچه برداشته شد تا ریل برای ویلچر گذاشته شود. در کدام قسمت دیگر می‌توان این نوار را ایجاد کرد؟ این نوار و سنگفرش صرفا جنبه تبلیغاتی برای مجریان طرح دارد.

اگر یک مانیفست و اساس‌نامه برای گلزار شهدا داشته باشیم در آن خط قرمز قرار می‌دهیم مثلا ارتفاع سنگ بیشتر از4 سانت نباشد. طول سنگ بیشتر از فلان مقدار نباشد. عرض هم همین طور تعیین شود. بعضی جاها حجله را تا اندازه‌ای بزرگ درست می‌کنند که مادر شهید کناری نمی‌تواند حجله شهید خود را تمیز کند.

* تسنیم: جناب آیت، یک تناقض کوچک پیش می‌آید که نیازمند توضیح شماست. از یک سو می‌گویید خانواده شهدا باید نظر دهند که چه کارهایی انجام بشود و از سوی دیگر ایرادات سنگ مزار و حجله و... را عنوان می‌کنید که محصول انتخاب خود خانواده شهداست. بالاخره اعمال نظر خانواده شهدا خوب است یا بد؟

آیت: عرض کردم ساختارش مد نظرم است. منطقی این است که کار نه از این سو بیفتد و نه از آن سو بیفتد. نه اینطور باشد یک عده مدیر و کارمند با عمر 4ساله یک دولت تا این اندازه اعمال سلیقه شخصی کنند. و نه خانواده‌ها مختار باشند با در نظر گرفتن حجله و سنگ غیر متعارف، ایجاد اشکال کنند. بحث این است افرادی چون آقای خال و آقای توکلی قبل از این منصب‌ها پای خود را در بهشت زهرا(س) نگذاشته‌اند. بعدا هم نمی‌گذارد. این افراد چگونه می‌توانند درباره جایی که در آن نبوده‌اند طرح ارائه دهند؟ خانواده شهیدی که 35 سال به عمق آن قطعه رفت و آمد می‌کند می‌داند مشکل چیست.

* تسنیم: به جمع‌بندی برسیم. طبق نظراتی که تا به الان درباره آن صحبت کردید گفتید باید نظر خانواده‌ها در این قضایا اعمال شود به گونه‌ای باشد که حریم شهید دیگر نقض نشود. راهکار و مانیفستی مشخص ارائه شود. آقای حاج امینی گفتند از نظر من پرونده کلاً مختوم شود و نباید هیچ اقدامی صورت گیرد. البته در این راستا برخی مسئولین پیشنهادهایی هم دارند مثلا سردار کارگر در مصاحبه‌ای مطرح کردند که این طرح بیاید و در شورای ترویج فرهنگ شهادت طرح و بررسی شود. ایشان گفته بودند وقتی استاندارد مشخصی نداریم باید نظر خانواده‌ها بررسی شود. حالا به عنوان دو فرد پژوهشگر و خانواده شهید، در یک جمع بندی بفرمائید راهکارتان برای حل این ماجرا چیست؟

آیت: به نظر بنده سردارکارگر عزیز اگر غیر از پرداخت کارشناسانه عمل کنند، علیرغم نیت خیرشان اشتباه می‌کنند، کار به همان عاقبت قبلی خواهد انجامید و افراد غیرکارشناس عهده‌دار امو خواهند شد. نمونه‌اش در پادگان دوکوهه و حسینیه حاج همت به وضوح قابل مشاهده است که توسط افراد غیردولتی و ناآگاه انجام شده. وجود یک کارگروه کارشناسی مورد نیاز است که طی طرحی تفصیلی مجموعه راهکارها با جزئیاتش را به مقامات مربوطه به عنوان پیشنهاد ارائه کند. اعضای این کارگروه کارشناسی چه کسانی باشند؟ 10 الی 15 نفر از اساتید و نخبگان رشته‌های مختلف دانشگاهی؛ مثلا یک کارشناس مرمت و بازسازی بناهای تاریخی نیاز است. و یا کارشناسان و اساتید رشته‌های معماری، مهندسی سازه و افرادی از این دست. این یعنی عقل جمعی بر اساس درخواست و نیاز خانواده شهدا تصمیم‌گیری کند و به تأیید ایشان برساند و سپس به کارگروه اجرایی ارائه شود.

یک اساسنامه برای مزار شهدا تدوین شود

ببینید در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) تیم کارشناسی وجود دارد. برای گذاشتن یک ستون باید پنج قبر را بردارند و دور این قبور را خالی می‌کنند و دیواره درست می‌کنند و از زیر به هم وصل می‌کنند. همانند حرم امام رضا(ع) که مزار شیخ طوسی مانعی برای ساخت رواق بود. قبر را با جایش درآوردند و به جای دیگر منتقل کردند. یکسری از قبور با این طریق با دستور حاکم شرع و با حضور دادستان و خانواده شهدا در روز روشن باید جابه‌جا شود. اصلاحات باید این گونه باشد اما اولین و مهم‌ترین چیز این است که یک اساسنامه و مانیفست برای مزار شهدا تدوین شود که مضاف بر دولتی‌ها در آن حتی برای خانواده شهید هم حدودی وجود داشته باشد. خانواده‌ها با این خطوط قرمز اگر به نفع حفظ گلزار باشد، مخالفتی ندارند.

الان خانواده شهیدی سنگ مزار شهید خود را عوض کرده و سنگ قبر مشکی با عکس کامپیوتری از شهید انداخته که شبیه دهه 60 نیست. تنوع بسیار در سنگ مزار شهدا در کل کشور داریم. حتی خانواده شهید باید ذیل اساسنامه و در یک چارچوب مشخص تغییرات را انجام دهد، سنگ مزار شهید همیشه سفید بوده است. اعضای تخصصی کارگروه کارشناسی نیز باید از اساتید برجسته رشته‌های دانشگاهی باشند.

* تسنیم: و بیگانه با این فرهنگ نباشند.

آیت: اعضای این کارگروه باید به این گونه باشد که مضاف بر اساتید یاد شده، مثلا سه نفر از اعضای آن شامل فعالان فرهنگی انقلاب اسلامی باشند که ترجیحا از سوی نهاد رهبری معرفی ‌شوند. مثلا می‌گوییم آقای علیرضا کمری، محقق تاریخ دفاع مقدس است و حضور ایشان باارزش است. آقای جوزی 18 سال گلزار شهدای تهران را در دست داشت و از مشکلات اطلاع دارد و می‌توانند در این رابطه مفید باشند. نماینده ستاد کل نیروهای مسلح هم باید باشد.

یک مجمع عمومی نیز از خانواده شهدا باشد و در مجمع عمومی همه اعضای خانواده با گرایش‌ها و سلایق مختلف سیاسی و عقیدتی بیایند و مطالباتشان را بیان کنند. نظرات جمع‌بندی شود و کارگروه کارشناسی که گفته شد و قرار است کار را انجام دهند، مطالبات را بررسی ‌کنند و با توجه به نظرات خانواده‌ها طرح را بنویسند. خروجی طرح باید به شکل ماکت و انیمیشن به تصویب مجمع عمومی خانواده‌ها برسد.

در قطعه شهدا نمی‌شود هر قسمت یک شکلی باشد. باید در این طرح قطع و شیب و نور و... مشخص باشد. یک مانیفست باید برای طراحی گلزار شهدا طراحی شود. کارشناسان و خانواده شهدا نظر دهند و این اساسنامه طراحی و تصویب شود. این گونه نمی‌شود که آقای توکلی و آقای صمیمی یک تصمیم بگیرند و بعدی‌ها یک تصمیم دیگر بگیرند. اساس‌نامه‌ای یا مانیفست مرجع تشخیص مشخص باشد. تفسیر گلزار شهدا باید در آن مشخص باشد تا مدیر بعدی نظر خود را درباره گلزار شهدا اعمال نکند. هر چیزی به عنوان بند اجرایی می‌آید باید تفسیرش مشخص باشد تا هر کسی برای خود تفسیر به رای نکند. طرح فعلی قطعا باید ملغی شود و مصوبه دولتی مذکور نیز ابطال گردد.

قوانینی که قابلیت تفسیر دارند یعنی قابل دور زدن هستند

حاج امینی: بحثی که آقای آیت درباره بحث عمرانی مطرح کردند بحث قشنگی است. واقعا هم همین است. الگوی معماری اسلامی اگر لحاظ شود، مکمل ارزش‌ها می‌شود. یعنی مثلا اگر یک شکلی از معماری اروپایی درست کنید و بگویید مزار شهدا است، نمی‌شود. با هم نمی‌خواند. خرابش می‌کند. بهترین قانون به چه معنا است؟ بهترین قانون، قانونی است که قابلیت تفسیر نداشته باشد. وقتی قانون‌گذار قانونی را مصوب می‌کند و قابلیت تفسیر برای آن می‌گذارد یعنی برنامه ریزی شده است.

شما که کار انجام می‌دهید، چرا آن را شفاف نمی‌کنید. عدم شفافیت شاید برای این است که بتوانید آن را دور بزنید. قوانینی که قابلیت تفسیر دارد یعنی قابل دور زدن است. این باز به عمد است. ما می‌گوییم باید کاری که انجام می‌شود بسیار شفاف باشد تا تفاسیر گوناگون صورت نگیرد. مصداق برجام هم همین است. وقتی تصمیماتی گرفته می‌شود و گفته نمی‌شود خط قرمزها رد شده است یا خیر. وقتی یکسری جریان را ایجاد می‌کنند و از سر و ته جمله می‌زنند و یک قسمت از سخن را بیان می‌کنند یعنی قانونی که گذشتند به گونه‌ای است که جای دور زدن دارد.

مصداق قَلَّبُوا لَكَ الأُمُورَ این است. باید مراقب بود. یک شیعه واقعی باید واقعیت را بپذیرد. اگر کسی را دوست دارم باید بر اساس منطق و چارچوبی باشد. این که خودم را وابسته به قضیه کنم و هر چه خلاف کنند من توجیه کنم، به نظر من منطقی نیست. امیرالمومنین(ع) عبارت خیلی قشنگی دارند. در بخش حکمت‌های نهج البلاغه، حکمت شماره 281 می‌فرماید: «تدبیر با تعقل همانند نگاه با چشم نیست زیرا گاهی بیننده به مقتضای موضع گیری خودش آن چه می‌بیند خلاف واقع را نشان دهد. از عقل بخواهید پند بگیرید شما را فریب نمی‌دهد.» این عبارت مصداق تمام مشکلات ما است. من موضع‌گیری می‌کنم بدون این که منطق را حاکم کنم. بحثی که می‌کنم براساس عقلانیت است یا صرفا موضع‌گیری من است؟ این اگر مطرح شود خوب است چون مشکل عمده ما همین است. ما عنادی با کسی نداریم براساس عقلانیت و دغدغه‌ها بحث می‌کنیم.

اگر می‌خواهید سنگ مزار شهدا را عوض کنید، برایش قانون بگذارید

ضمنا من خیلی موافق این قوانین سختی که عنوان شد نیستم، هر چیزی را زیاد قانونمند کنید مسئله‌دار می‌شود، ما عادت کردیم مسائل را خیلی بزرگ کنیم. کارها خیلی آسان تر از این قابل حل شدن است. همیشه در برنامه فکری من بوده که اگر مزار برادر من سنگش ترک بردارد، سنگ جدیدی را به همان شکل و شمایل باید بسازم و دوباره قرار دهم. یا مثلا خانه‌ای که تخریب شده است باید بر اساس قانون جدید شهرداری درباره آن برخورد شود. درباره مزار شهدا هم همین است. اگر می‌خواهید سنگ مزار شهدا را عوض کنید، برایش قانون بگذارید. مثلا گفته شود طول سنگ شما از این میزان بیشتر نشود، ارتفاع بیشتر نشود ولی همان سنگ را طراحی کنید و قرار دهید.

خیلی مهم است که با حفظ همان شکل قدیمی طرح را اجرا کنند

این گونه به مرور زمان همان شکل و شمایل حفظ خواهد شد. هم ارزش حفظ شده است و هم مناسب‌سازی که جدیدا این‌ها می‌گویند، ایجاد می‌شود. الان سر مزار شهید ما برق و روشنایی نیست. اگر قرار است روشنایی تامین شود، باید نماینده وزارت نیرو کاری کند. برای تامین امنیت می‌توان دوربین تعبیه کرد. هزینه هم کمتر خواهد بود. در برخی روستاها گاهی 300 متر کابل دزدیده می‌شود و مردم فکر می‌کنند برق قطع شده است. برای این کابل‌ها هزینه شده است. اگر یک دوربین گذاشته شود تا این مسائل حل شود، هزینه‌ها کمتر خواهد بود.

می‌خواهم بگویم زیاد سخت نگیرید. دو دوتا چهارتا است. اگر مصوبه و قانونی بسازیم که قابل تفسیر نباشد. وقتی قانون جدید می‌آید قانون قبلی نقض می‌شود که در خصوص گلزارهای شهدا هم باید همین اتفاق بیفتد. بازسازی آثار تاریخی به چه شکل است؟ به همان شکل بازسازی ‌کنند. در گلزار شهدا هم باید اینگونه باشد. این‌ها میراث فرهنگی کشور و انقلاب ماست. چرا طرح آب دوغ خیاری برای خود گلزارها می‌گذاریم. این خیلی مهم است که با حفظ همان شکل قدیمی طرح را اجرا کنند. ایران معدن سنگ است و خانواده‌هایی که سنگ مزارشان تخریب شده هم می‌توانند به همان شکل قبل بازسازی کنند.

فیلم گزیده این میزگرد در ادامه قابل مشاهده است:

سایر مطالب پرونده ویژه «همه‌چیز درباره ساماندهی گلزارهای شهدا‌»:

1- گزارش تسنیم از روال ساماندهی گلزارهای شهدای سراسر کشور: قبور شهدا؛ روحِ «میراثِ تزیینِ مردمی‌شده دفاع مقدس» در دست تغییر دولت‌ها؟

2- سیدمحمد جوزی/مسئول فرهنگی سابق گلزار شهدای تهران(بخش اول): بیایند، صاف کنند و سنگ‌فرش کنند که نشد بازسازی/سنگ مزار و ویترین‌ها دست نخورد/نظر خبرنگار فرانسوی درباره گلزار شهدا

3- سیدمحمد جوزی(بخش دوم): اعتراضات اخیر بوی منافع صنفی می‌دهد/روایت‌‌هایی از غربت مزار جهان آرا تا شهید بدون سنگ قبر

4- حمایت چهره‌های فرهنگی از اعتراض حجت الاسلام پژمانفر نسبت به روند ساماندهی گلزار شهدا

5- سردار باقرزاده(فرمانده کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح): بازسازی‌ها به سوابق تاریخی آسیب زد/ رئیس بنیاد شهید رودررو برای خانواده شهدا توضیح دهد

6- جعفر طهماسبی(موافق طرح ساماندهی): خبط و جفاکاری در گلزار شهدای شهرها وجود دارد / بهسازی و مناسب‌سازی شود، نه یکسان‌سازی

7- حسین عامریان(مدیرعامل کانون همبستگی فرزندان شاهد): نگرانیم، نان برخی در تحریک خانواده شهدا باشد/خاطره خوبی از یکسان‌سازی نداریم

8- اسماعیلی(دبیر کل جمعیت فرزندان شاهد و ایثارگر نواندیش خدمتگزار): اشتباه ساماندهی گلزارهای شهدا در پیچیدن یک نسخه برای همه جاست

9- سردار کارگر(رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس): مسئله ساماندهی گلزار شهدا در شورای عالی ترویج جهاد و شهادت طرح شود

10-سردار ادیبی(دبیر ستاد مرکزی راهیان نور کشور): طبق قانون، ساماندهی گلزار شهدا منوط به رضایت تک تک خانواده‌هاست