اعلام رشد اقتصادی ۹.۲ درصدی با واقعیت تطابق ندارد/ این رشد ناشی از پایین آمدن ظرفیت کشور و افزایش درآمد نفتی است
وقتی اعداد و ارقام این مقدار دست خوش سیاسی‌کاری قرار میگیرد، عملا همه تحلیل‌ها، تخیلی می‌شود.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، دو روز قبل ولی الله سیف شرحی از وضعیت رشد نقدینگی کشور در کانال تلگرامی خود نوشت که منجر به واکنش بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی کشور شده است.
وی در توضیحات خود آورده است که رشد اقتصادی سه ماهه دوم امسال (تابستان) 9.2 و رشد اقتصادی 6 ماهه نخست امسال 7.4 درصد بوده است.
در بخشی از این توضیحات آمده است:
«تصویب برجام و شکست دیوار تحریم های ظالمانه اقتصادی در پی دیپلماسی فعال دولت تدبیر و امید، باعث گردید که از 2 ماه پایانی سال 1394، روند تولید و صادرات نفتی ایران دگرگون گردد و این امر در سال جاری نیز استمرار داشته است. در پی افزایش ارزش افزوده بخش نفت، در فصل اول سال جاری شاهد رشد 5/4درصدی تولید ناخالص داخلی (به قیمت ثابت سال1383) بودیم.
با بهبود شرایط و گسترش پیامدهای انتشاری ناشی از آن و ظهور آثار سیاست های بکار گرفته شده جهت بهبود فعالیت بخش های تولیدی، بحمد الله در فصل دوم سال جاری تولید ناخالص داخلی کشور در مقایسه با فصل دوم سال 1394، معادل 9/2 درصد رشد یافت و بدین ترتیب در 6 ماهه اول سال جاری رشد اقتصادی در سطح 7/4 درصد تحقق پیدا کرد.
نکته مهم آنست که از تابستان سال جاری عملکرد رشد سایر گروه های اقتصادی اعم از کشاورزی، صنایع و معادن و خدمات در مقایسه با عملکرد رشد فصل اول بهبود یافته است و این امر حاکی از جهت گیری درست سیاست های متخذه در جهت تحریک بخش واقعی غیر نفتی است.»
ابهامات بسیار این متن باعث شد تا با جمعی از فعالان، مدیران و کارشناسان اقتصادی کشور گفتگو داشته باشیم و نظر آن ها را در خصوص آمار ارائه شده از سوی رییس بانک مرکزی جویا شویم. در ادامه شرح کامل این گفتگو از نظر می گذرد:
جمشید عدالتیان، عضو اتاق بازرگانی :
هچنین چیزی امکان پذیر نیست. ما که چنین چیزی را احساس نکردیم. به نظر می رسد با واقعیت ها تطابق ندارد. اگر واقعاً چنین چیزی باشد یک سوپرایز است. فکر کنم با احتساب افزایش قیمت نفت و فروش نفت به 5 رسیده باشد ولی در صنعت و تجارت آمار بسیار پایینتر خواهد بود.
هوشنگ فاخر، عضو اتاق بازرگانی:
این چیزی را که ما در محیط می بینیم زیاد با این آمار تطبیق ندارد. بطور مسلم این رشد به این مقدار نبوده است. به آمار 7.4 درصد شش ماهه هم شک دارم. شما می دانید، آمار را می توان به شکل های مختلف در آورد.
مسعود دانشمند عضو اتاق بازرگانی:
باید ریز بپرسید که در کدام بخش ما توانستیم رشد داشته باشیم؟ شما وقتی می گویید رشد داریم، طبیعتاً باید در اشتغال هم رشد داشته باشیم. آیا در اشتغال رشد داشتیم؟ شما وقتی میگویید تولید ناخالص داخلی کشور رشد پیدا کرده است. وقتی 7.4 درصد شش ماهه امسال نسبت به سال قبل اعلام می شود یعنی مثلا ما در 6 ماهه نخست سال از 500 میلیارد دلار در سال قبل به حدود 600 میلیارد دلار رسیده است. این 100 میلیارد دلار در کدام بخش رشد پیدا کرده است؟
اگر در بخش صنایع باشد، که ما باید اشتغال را در کنارش ببینیم یا نه؟، منظورتان این است که ما تولید نفت‌مان افزایش پیدا کرد و میزان صادرات نفت و قیمت فروش آن بیشتر شده است، پس بنابراین مجموع درآمد حاصل از فعالیت های اقتصادی کشور افزایش پیدا کرده است؟ اگر اینگونه ببینیم، ارتباطی هم با اشتغال ندارد و این اتفاق افتاده است و این آمار قابل قبول است. یعنی چی؟ مثلا نسبت به 6 ماهه سال قبل ما صادرات نفتی ما افرایش یک میلیون بشکه نفتی در تولید و افزایش قیمت بالای 10 دلاری داشته و این بر روی درآمد کشور تاثیر مثبت گذاشته است. ما در بخش خودرو یک رشدی نسبت به سال قبل داشتیم.
درآمد نفتی که افزایش یافت توانستیم مقداری به صنایع برای تهیه مواد اولیه تزریق کنیم، اما تمام این رشد مربوط به صنایع یا کشاورزی نیست. من فکر می‌کنم حداکثر رشد بخش صنایع و کشاورزی ما بین 3 تا 4 درصد باشد اما در بخش نفت بدلیل افزایش صادرات و افزایش قیمت بیش از 15 درصد باشد. میانگین جمع جبری مجموع آن به 7.4 در شش ماهه نخست می رسد.
اسفندیار امید بخش نماینده سابق ایران در سازمان تجارت جهانی:
خدا کند که صحت داشته باشد. ما که یک کارشناس هستیم، وای به حال مردم عادی برای لمس این آمار. شش ماهه را هم اعلام کردند که 7.4 بوده ولی هیچ کس باورش نمی شود.
میثم موسایی دکترای اقتصاد و متخصص مسائل فرهنگی و رفاهی و اجتماعی:
وقتی که رکود کامل بر صنایع و بخش معدن، کشاورزی و مسکن حاکم باشد؛ کوچکترین تغییری که در عرصه اقتصاد رخ دهد، آن تغییر، رشد بالایی را نشان خواهد داد. مثل این می‌ماند که یک کارخانه ای تعطیل است و فقط یک دستگاه اتوموبیل تولید می‌کند. اگر این یک اتوموبیل به دو دستگاه رسید، رشد آن 100 درصد خواهد شد. اما وقتی یک میلیون دستگاه اتوموبیل تولید می‌کند، برای رشد 5 درصدی باید 50 هزار دستگاه به تولید آن اضافه شود. تفاوت در این است.
وقتی ظرفیت‌های اقتصادی بالا است، امکان رشد بالا کم خواهد بود ولی وقتی این ظرفیت‌ها پایین است، رشد بالایی را نشان می‌دهد ولی تاثیری در بهبود وضعیت اقتصادی کشور ندارد. تاثیری نمی تواند بر روی اشتغال و رکود داشته باشد. اینکه بگوییم این رشد تاثیرش بر روی اشتغال به چه اندازه است، مفهومی ندارد. مفهومش این است که آدم هایی که قبلا یک روز در هفته کار می کردند، الان دو روز کار می کنند. بنابراین نمی توانیم بگوییم اقتصاد ایران از رکود خارج شده است. البته باید تاثیر زیاد افزایش صادرات نفتی و قیمت نفت را هم بر روی این رشد اقتصادی اعلامی در نظر گرفت چرا که بیش از 30 درصد اقتصاد دولتی ایران، وابسته به نفت است.
دکتر بیژن عبدی؛ استاد اقتصاد:
مراکز انتشار آمار رشد نقدینگی، بانک مرکزی و مرکز آمار هستند. این دو مرکز متاسفانه در سالیان مختلف مورد توجه بخش سیاسی قرار گرفتند. اگر قرار شد دیتایی که ارائه می‌شود منطبق بر واقعیت نباشد، هیچ تصمیم‌سازی‌ای نمی‌توان کرد. ممکن است که یک دولت در یک دوره ای خودش را موفق نشان دهد اما واقعیت این است که این مدل برخورد باعث می‌شود کل نظام برنامه ریزی کشور مختل شود.
وقتی این دو آمار سه ماهه دوم و شش ماهه اول سال منتشر شد، اکثر کارشناسان اقتصادی و آن‌هایی که اقتصاد خوانده‌اند با شگفتی با آن برخورد کردند. باور پذیر نیست چرا که وضعیت رکود، صنایع بیکار، صنایعی که به حالت نیمه تعطیلی درآمده است و مسئولیتی که در صنعت مشغول به کار هستند مانند اتاق صنایع و اصناف که هر روز از وضعیت موجود گلایه می‌کنند. بعضی وقت‌ها گفته می شود 60 درصد صنایع کشور را به تعطیلی است، مابقی آن هم که کار می‌کند با ظرفیت کمتر از نصف، با یک سوم، یک پنجم کار می‌کند.
وقتی همچین فضایی وجود دارد، لازمه آن این است که شفاف بگویند این آمار از کجا تولید شده است. آیا میزان فروش نفت و پتروشیمی و مشتقات نفتی و گاز که بعد از تحریم اعلام کردند یک میلیون بشکه اضافه شده است را سرشکن کردند و اعلام کردند که نرخ رشد است. باید میزان رشد هر بخش را اعلام کنند. مثلا بگویند بخش کشاورزی چقدر رشد داشته است؟ چرا نرخ رشد سال قبل را اعلام نکردند؟ ما نرخ رشد سال قبل از سوی بانک مرکزی را نداریم، چرا بعد یک سال که اعلام نشده است، چنین آماری را منتشر می کنند؟ پارسال هم گفتند مثبت هست، ولی اعداد و رقمی که بعضی از کارشناسان در مجلس و جاهای دیگر اعلام کردند، نشان می‌دهد که منفی بوده است. وقتی اصل نرخ پارسال هم درست نبوده است، چگونه به چنین نرخ رشدی رسیده‌ایم؟ 7.4 درصد نرخ کمی نیست، خیلی بالاست. چه محصول کشاورزی ما رشد صادراتی داشته که اینقدر رشد اقتصادی داشتیم؟ آیا صنایع پتروشیمی را هم جزء صنایع غیر نفتی حساب کردند؟
اصل قضایای تحلیل اقتصادی مبتنی بر عدد و رقم است، وقتی اعداد و ارقام این مقدار دست خوش بخش‌های سیاسی و سیاسی‌کاری قرار میگیرد، عملا همه تحلیل‌ها، تخیلی می‌شود. نه می توان گفت خوب است و نه می‌توان گفت که بد است. ان شاء الله دست از سیاسی کاری بردارند و واقعیت ها را نشان دهند و برویم دنبال راهکار واقعی.
گیر ما تو اقتصاد مقاومتی است. اینکه مقام معظم رهبری اشاره دارند که از تولید داخل حمایت کنید؛ اما آنچه که عملکرد دولت نشان دهند این است که ما از توانمندی داخلی حمایت نکردیم. چند مورد اخیر مثل خرید کشتی از کره جنوبی و خرید واگن از روسیه یا واگذاری کترینگ راه آهن به اتریشی ها رخ داده در حالیکه ما ظرفیت داخلی‌مان خالی و بلا استفاده است. این خریدها هیچ کدام به راه اندازی ظرفیت های خالی کمکی نکرده است. وقتی اساس بزرگترین صنایع کلیدی کشور دستخوش واردات است، منطق می گوید که رکود صنایع داخلی تشدید شده است.
این آمار افزایش رشد در بخش غیر نفتی برای ما خیلی شگفت انگیز است. باید شفاف سازی کنند و آمار جزیی بدهند. مثلا بخش های مختلف صنایع چه تغییراتی داشته اند که به رشد تولید و نقدینگی منجر شده است. رشد سال قبل منفی بوده یعنی اینکه ظرفیت های بلا استفاده بسیار زیاد شده است. مثلا یک ظرفیتی تا 100 بنا شده است ولی این ظرفیت با 50 تولید می‌کرده است و سال گذشته این 50 به 10 رسیده است، حالا امسال این 10 به 20 افزایش یافته است. اتفاقی که افتاده است رشد ظاهری صد در صدی نسبت به سال قبل می باشد، ولی این 100 درصد نسبت به ظرفیت واقعی فاصله بسیار زیادی دارد.
سید مسعود موحدی، معاون بین الملل و قائم مقام سابق وزارت صنعت ، معدن و تجارت:
من دو نکته را ذکر می کنم. نکته اول اینکه به نظر من کشور باید تکلیف آمار نرخ رشد اقتصادی را مشخص کند. به تناوب در حال مراجعه به مراکز مختلف برای بدست آوردن نرخ رشد اقتصادی هستیم. سال گذشته بانک مرکزی آمار نرخ رشد اقتصادی را اعلام نکرد. سال قبلش مرکز آمار این نرخ را منتشر ننمود. نرخ رشد سال قبل و سه ماهه اول امسال را به مرکز آمار نسبت دادیم و الان سه ماهه دوم و 6 ماهه اول را به بانک مرکزی. با این وضعیت کارشناسان اقتصادی برای بررسی و تحلیل هایشان سردرگم مانده اند که به چه آمار اتکا کنند. یک بار برای همیشه باید این موضوع تعیین تکلیف شود.
نکته دوم اینکه، اگر رشد اقتصادی رخ دهد برای همه مطلوب است، منتها باید دید از کجا این رشد اقتصادی فراهم می شود. منطقی این است که در بخش حقیقی صورت پذیرد و آن بخشی که سر و کار مردم بطور روزمره با آنجا است؛ مثلا خیلی مطلوب است که این رشد در بخش صنعت و کشاورزی صورت گیرد. آماری که مرکز آمار از سه ماهه نخست داد، رشد اقتصادی در آن به افزایش فروش و قیمت نفت وابسته شده بود، البته اینکه درآمدهای نفتی چقدر وارد بخش اقتصادی کشور می شود نگرانی ها و تردیدهایی در آن وجود دارد. امیدواریم از این به بعد بخش حقیقی اقتصاد مبتنی بر افزایش تولید، رشد کند تا تغییری در وضعیت اقتصادی مردم شاهد باشیم نه تنها در آمار و ارقام اعلامی
منبع:مشرق
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.
