ترکیه رقیب بزرگ ایران در اقلیم کردستان عراق / ایرانی‌ها بیشتر از فرصت‌ها استفاده کنند
رئیس اتاق بازرگانی و صنایع سلیمانیه اقلیم کردستان عراق گفت که ایران پیشتر در اقلیم کردستان حضور اقتصادی موفق‌تری داشته است، اما در حال حاضر، ترکیه حضور پررنگ‌تری در عرصه اقتصادی این اقلیم پیدا کرده و به رقیب جدی ایران تبدیل شده است.
ادریس سلیمانی، خبرنگارخبرگزاری تسنیم، سلیمانیه: «سیروان محمد محمود» رئیس اتاق بازرگانی و صنایع سلیمانیه اقلیم کردستان عراق از تأسیس مرکز بازرگانی ایرانی در شهر سلیمانیه خبر داد که کلیه امورات واردات کالا و محصولات ایرانی را به خاک اقلیم کردستان سازماندهی می‌کند.
وی درباره مشکلات مرز «پرویزخان» نیز گفت: در سفر اخیر هیئت اتاق بازرگانی سلیمانیه به استان کرمانشاه پیشنهادهایی را به استاندار این استان ارائه و درخواست کرده‌اند که با اجرای آنها گامی اساسی در راستای رفع مشکلات این نقطه مهم مرزی برداشته شود.
مشروح گفتگوی خبرنگار تسنیم با رئیس اتاق بازرگانی و صنایع سلیمانیه در ادامه می‌آید :
تسنیم: جمهوری اسلامی ایران و کشور عراق به عنوان دو کشور همسایه دارای مرز طولانی مشترکی هستند، بخشی از این مرز مشترک در حوزه اقلیم کردستان است، خوشبختانه روابط سیاسی دو طرف در سطح بالایی است، به عنوان رئیس اتاق بازرگانی و صنایع سلیمانیه که از نزدیک با ایران در ارتباط هستید، روابط اقتصادی و بازرگانی جمهوری اسلامی ایران و اقلیم کردستان عراق را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سیروان محمد محمود: روابط اقلیم کردستان عراق با جمهوری اسلامی ایران در حوزه اقتصادی و بازرگانی به سال 1991 برمی‌گردد، پس از سقوط نظام دیکتاتوری بعثی و برخورداری اقلیم کردستان از امنیت بهتر، این روابط توسعه پیدا کرد و ما پیشرفت‌های زیادی را در حوزه اقتصادی و بازرگانی با برادران ایرانی شاهد بودیم. با شروع بحران اقتصادی در اقلیم کردستان متأسفانه حجم مبادلات تجاری ما با ایران روند نزولی داشته است که شروع جنگ داعش و افت جهانی بهای نفت در این روند تأثیر زیادی داشته است. در حال حاضر نیز و در مقایسه با سالهای قبل از 2015 همچنان شاهد این روند نزولی هستیم. آنچه که مشاهده می‌شود سیاست جمهوری اسلامی ایران در برهه کنونی توسعه روابط اقتصادی و بازرگانی خود با اقلیم کردستان عراق است. سیاست‌های تشویقی به ویژه از طریق صندوق حمایت توسعه صادرات می‌تواند تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی را به حضور بیشتر در بازارهای اقلیم کردستان ترغیب کند.
تسنیم: موانع پیش روی توسعه روابط اقتصادی و بازرگانی ایران و اقلیم کردستان عراق در طول سالهای گذشته چه بوده است؟
سیروان محمد محمود: عدم ثبات نرخ ارز در ایران و کاهش بهای ریال در برابر ارزهای خارجی به ویژه دلار یکی از عوامل تأثیرگذار در این حوزه است، مشکلات موجود در نقاط مرزی مشترک از دیگر عواملی بوده است که همیشه درباره آن با مسئولان ذیربط در ایران مذاکراتی داشته‌ایم، محدودیت‌های اعمالی از سوی حکومت مرکزی عراق از جمله در حوزه قوانین گمرکی نیز در عدم توسعه روابط بازرگانی ما با ایران را نمی‌توان نادیده گرفت، رقابت‌های ترکیه در عرصه اقتصادی و بازرگانی یکی از عوامل مهم دیگری است که لازم است مسئولان ایرانی بدان توجه کنند، ترکیه کالاهای خود را با کیفیت بیشتر و قیمت مناسبتری در اقلیم کردستان عرضه می‌کند، عرصه رقابت ترکیه با ایران در اقلیم کردستان تا حدی است که نیاز به برنامه‌ریزی جدی‌تری از سوی ایرانی‌ها دارد.
تسنیم: همیشه از عدم حضور کارخانجات و واحدهای تولیدی ایرانی در اقلیم کردستان انتقاد داشته‌اید، به نظر شما این عدم حضور واقعی و نقش واسطه‌ها در پروسه روابط اقتصادی و بازرگانی ایران و اقلیم کردستان تا چه حد در عدم توسعه این روابط تاثیرگذار بوده است؟
سیروان محمد محمود: در تمام دیدارهایی که با مسئولان اقتصادی ایرانی داشته‌ایم درخواست کرده‌ایم که شرکت‌ها و کارخانجات تولیدی ایرانی واحدهایی را در اقلیم کردستان تأسیس کنند، ما خواستار آن بوده‌ایم که حضور ایران بیشتر از ترکیه باشد. سیاست حمایتی حکومت مرکزی عراق از تولیدات داخلی و ممنوعیت واردات 13 قلم کالا مسئله مهمی است که نمی‌توان بی تفاوت از کنار آن گذشت، حکومت اقلیم کردستان نیز از حضور واحدهای تولیدی ایرانی حمایت می‌کند و تولیدات آنها مشمول قوانین گمرکی نخواهد شد.
تسنیم: در این زمینه کارخانه تولید سیمان را به عنوان نمونه در اکثر اظهارات خود در رابطه با ایران ذکر کرده‌اید، آیا اقلیم کردستان در زمینه تولید این محصول به خودکفایی رسیده و نیازی به واردات از ایران ندارد؟
سیروان محمد محمود: ما از طریق حکومت اقلیم کردستان برای مذاکره با ایرانی‌ها و تشویق آنها به سرمایه‌گذاری در حوزه تولید سیمان به این کشور مسافرت داشته‌ایم، ما خواهان آن بودیم که شرکت‌های ایرانی در یک اقدام مشترک با شرکت‌های داخلی اقدام به تأسیس کارخانجات تولید سیمان کنند، اما متأسفانه این هدف محقق نشد و ما در حال حاضر پنج کارخانه تولید سیمان داریم که نیاز داخلی عراق را تأمین می‌کند و دیگر واردات آن از سوی حکومت مرکزی ممنوع و مشمول محدودیت‌های گمرکی است و دیگر برای تولیدکنندگان ایرانی به صرفه نیست.
تسنیم: مسئولان ذیربط در ایران و اقلیم کردستان عراق در راستای توسعه روابط اقتصادی چه وظایفی را بر عهده دارند؟
سیروان محمد محمود: پیشتر با جمهوری اسلامی ایران پروتکل تأسیس شهرک‌های صنعتی مشترک را در مرزهای «تمرچین»، «باشماق» و «پرویزخان» امضاء کرده‌ایم که معتقدیم در صورت اجرایی شدن آنها در حوزه اقتصادی تحول بزرگی در روابط ایران و عراق خواهد بود و امیدواریم که دو طرف نسبت به اجرای تعهدات خود در این زمینه بیشتر تلاش کنند. از سویی دیگر تسهیلات مشترک به ویژه در حوزه قوانین گمرکی و حمایت از تجار و فعالان اقتصادی می‌توانند تأثیر زیادی داشته باشند، ما باید به این باور برسیم که همسایگی و داشتن صدها کیلومتر مرز مشترک عامل مهمی در توسعه روابط اقتصادی خواهد بود، لازم است از ظرفیت مرزهای مشترک خود به بهترین شیوه بهره‌برداری کنیم و محدودیت‌هایی را که در نقاط مرزی مشترک مشاهده می‌شود برطرف کنیم، ما توسعه روابط اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران را به نفع خود دانسته و در جهت توسعه آن کوشش خواهیم کرد، اما خود ایرانی‌ها نیز در این زمینه وظایفی بر عهده دارند که باید با جدیت بیشتری بدان بنگرند.
تسنیم: اتاق بازرگانی و صنایع سلیمانیه با دیگر اتاق‌های ایرانی از جمله اتاق بازرگانی کرمانشاه دارای چندین تفاهم نامه مشترک همکاری است، یکی از مواردی که در تمام جلسات مشترک دو اتاق بر آن تاکید شده است هماهنگی در راستای رفع مشکلات مرز پرویزخان است، اما در هر سفر از مشکلات جدیدی سخن به میان می‌آید، در سفر اخیر هیئت اتاق سلیمانیه نیز به کرمانشاه به صراحت از استاندار کرمانشاه درخواست کردید که شخصا مشکلات این نقطه مرزی را پیگیری کند، آیا این بدان معنی نیست که شما با اتاق کرمانشاه هماهنگی ندارید یا مفاد تفاهم‌نامه‌ها اجرایی نمی‌شود؟
سیروان محمد محمود: اتاق‌های بازرگانی چه در ایران و چه در اقلیم کردستان عراق توان تصمیم‌گیری در پاره‌ای از موارد را نداشته و این در حوزه دستگاه‌های دولتی است. نقش اتاق، شناسایی و معرفی این مشکلات به مراجع ذیربط است تا در راستای رفع آنها اقدام لازم صورت گیرد. سفر اخیر ما به کرمانشاه سومین سفر در طول یک سال به شمار می‌رود، به صراحت می‌گویم که در مرز پرویزخان مشکلات زیادی داریم و وجود و تداوم این مشکلات زیان بیشتری را به عرصه صادرات ایران به عراق وارد می‌کند. خوشبختانه ما در این سفر پیشنهادهایی را به استاندار کرمانشاه ارائه کردیم و امیدواریم با اجرایی شدن آنها بتوانیم هم در زمینه رفع مشکلات مرز پرویزخان و هم در زمینه توسعه مبادلات بازرگانی به پیشرفت‌هایی برسیم.
تسنیم: گفته می شود که روابط تجاری بالاخص در مناطق مرزی سیستماتیک نبوده و دلالان در این حوزه بیشترین نقش را ایفا می کنند، آیا به نظر شما یکی از موارد عدم توسعه روابط اقتصادی ایران و اقلیم کردستان وجود همین مشکل نیست؟
سیروان محمد محمود: ما با هدف رفع این مشکل با مسئولان جمهوری اسلامی ایران از جمله اتاق‌های بازرگانی جلسات خوبی داشته‌ایم و توانسته‌ایم که درباره تأسیس مرکز بازرگانی ایرانی در شهر سلیمانیه به توافق برسیم، این مرکز همچون بورسی خواهد بود که کالاهای وارداتی ایران از اقلیم کردستان را تضمین می‌کند و از سوی دیگر شرکت‌های ایرانی نیز از طریق این مرکز اطمینان پرداخت هزینه محصولات صادراتی خود را دریافت می‌کنند، وجود این مرکز گام مهمی در راستای توسعه روابط ما با ایران و دوری گرفتن از سیستم دلالی به ویژه در مرزها است. فعالیت این مرکز از چندین ماه آینده آغاز خواهد شد و بزرگترین مرکز در سطح عراق خواهد بود.
تسنیم: یعنی تمام واردات شما از ایران از طریق این مرکز خواهد بود؟ به عنوان نمونه اگر واردکننده‌ای از اقلیم کردستان خواهان واردات محصول یا کالایی از ایران باشد باید به این مرکز مراجعه کند؟
سیروان محمد محمود: بله، در واقع این مرکز تامین کننده نیازمندی های اقلیم از راه ایران خواهد بود و بازرگانان ما به جای مراجعه به ایران از طریق این مرکز می توانند کالا و محصولات مورد نیاز خود را تامین کنند.
تسنیم: طرف ایرانی از برنامه‌ریزی برای تأسیس چنین مرکزی اطلاع دارد؟
سیروان محمد محمود: خود ایرانی‌ها در این راستا پیشقدم هستند و این موضوع از طریق آنها در سلیمانیه پیگیری و اجرا خواهد شد، به علاوه این مرکز محصولات و کالاهای صادراتی ما را نیز به ایرانی‌ها معرفی خواهد کرد.
تسنیم: سفر اخیر شما به استان کرمانشاه با هدف شرکت در کنفرانس توانمندی‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری این استان بوده است. در این کنفرانس از سرمایه‌گذاران اقلیم کردستان دعوت شده است که در پروژه‌های سرمایه‌گذاری این استان مشارکت داشته باشند، اما شما پروژه شهرک صنعتی مشترک را در خاک اقلیم کردستان عراق در مرز پرویزخان پیشنهاد کرده‌اید، یعنی میزبان و مهمان دارای پروژه‌ای جداگانه بوده است. به نظر شما طرف ایرانی در جذب سرمایه‌گذاران کرد عراقی موفق خواهد بود یا تسهیلات شما جذابیت لازم برای حضور واحدهای تولیدی ایرانی را در این شهرک دارد؟
سیروان محمد محمود: مسئولان استان کرمانشاه در این کنفرانس، منطقه آزاد تجاری قصر شیرین را پیشنهاد کرده‌اند و در آن تسهیلاتی برای حضور سرمایه‌گذاران اقلیم کردستان در نظر گرفته شده است که می‌توانم بگویم که قوانین لحاظ شده در این منطقه از قوانین ما بهتر خواهد بود، به علاوه توان طرف ایرانی در تأمین خدمات لازم این منطقه از جمله آب، برق، گاز و غیره حائز اهمیت است و پروژه‌ای موفق با هدف صادرات کالا و محصولات به کشور عراق خواهد بود، اما در نقطه مقابل نیز ما چندین سال است که پروژه احداث شهرک صنعتی مشترک را با جمهوری اسلامی ایران در مرز پرویزخان طراحی کردند و متأسفانه تاکنون به دلیل مشکلات اقتصادی اقلیم به تاخیر افتاده است، اما با پیگیری‌های ویژه اتاق بازرگانی و صنایع سلیمانیه مجددا فعالیت‌های اداری آن آغاز شده است. پروژه احداث این شهرک صنعتی مشترک دارای ویژگی‌های مهمی است، اگرچه جمهوری اسلامی ایران تسهیلاتی را برای واحدهای تولیدی و مشارکت آنها در منطقه آزاد تجاری قصر شیرین در نظر گرفته است، اما کالاها و محصولات تولیدی آنها جهت صدور، مشمول قوانین گمرکی کشور عراق خواهد شد، ولی واحدهای تولیدی ایرانی در صورت مشارکت در شهرک صنعتی پرویزخان از قوانین گمرکی عراقی معاف خواهند شد و این در بلندمدت به نفع شرکت‌های تولیدکننده ایرانی خواهد بود. از طرف دیگر در توافق مشترک ما با جمهوری اسلامی ایران آمده است که آب، برق و گاز این شهرک از طرف این کشور تامین خواهد شد و در حال حاضر اختلاف در تعیین میزان هزینه‌ها است.
تسنیم: تاکنون شرکت های ایرانی جهت مشارکت در پروژه اقلیم کردستان اعلام آمادگی کرده‌اند؟
سیروان محمد محمود: ما در تلاش هستیم تا بتوانیم شرکت‌های زیادی را به حضور و مشارکت در این طرح تشویق کنیم و تاکنون تعدادی از شرکت‌ها نیز اعلام آمادگی کرده‌اند.
تسنیم: سخن آخر شما در حوزه روابط اقتصادی ایران و اقلیم کردستان عراق چیست؟
سیروان محمد محمود: ایران نسبت به قبل از سال 2000 میلادی حضور ضعیفی در بازارهای اقلیم کردستان دارد، در آن سال‌ها کالاهای ترکی کمتر در اقلیم دیده می‌شد، اما در عرصه رقابت این ترک‌ها بودند که گوی و میدان را از ایرانی‌ها ربودند. امیدواریم با اتخاذ سیاست‌های دقیق‌تر دوباره شاهد حضور توانمند و بلندمدت ایرانی‌ها در اقلیم کردستان باشیم. ترکیه نه تنها در اقلیم کردستان بلکه در کل عراق رقیبی بزرگ برای اقتصاد ایران به شمار می‌رود. لازم است ایرانی‌ها فرصت‌ها را مغتنم شمرده و در راستای تقویت روابط اقتصادی و بازرگانی خود با اقلیم کردستان گام‌های بیشتری بردارند.
انتهای پیام/.
