توقف نماد بانکها؛ تقابل شفافیت و نقدشوندگی در بورس

"توقف نماد معاملاتی بانک صادرات از 24 تیر امسال"، "توقف نماد بانک ملت از 28 تیر"، "توقف نماد بانک تجارت از 29 تیر" و "توقف نماد پست بانک از 2 شهریور". برخی می‌گویند بسته شدنشان موجب شده تا بیش از 206 هزار میلیارد ریال(معادل 6 درصد) از کل ارزش بازار بورس کم و حبس شود.
البته باید به این موضوع باید "توقف نماد بانک دی از 29 تیر"، "توقف نماد بانک گردشگری از 24 مرداد" و "توقف نماد بانک ایران زمین از 27 اردیبهشت ماه" را اضافه کرد که این اتفاق هم موجب شده تا بیش از 20 هزار میلیارد ریال (معادل پنج درصد) بازار فرابورس نیز حبس و غیرقابل دسترس باشد.
بر این اساس باید گفت دوره زمانی اردیبهشت تا انتهای تیرماه هر سال، فصل برگزاری مجامع شرکتهاست و از این جهت شرکتهایی که سال مالی منتهی به 29 اسفندماه دارند، در این دوره زمانی نمادشان در بازار سرمایه متوقف می‌شود تا مجامع خود را برگزار کنند.
از این رو به طور سنتی، بانکها نیز در انتهای تیرماه هر سال به مجمع می‌روند که امسال بانکی‌ها در حالی با توقف نماد در بازار سهام، خود را آماده برگزاری مجامع می‌کردند که بانک مرکزی با صورتهای مالی آنها موافق نکرد و علت آن نیز اختلاف نظر بانک مرکزی و سازمان حسابرسی درباره انجام عملیات حسابرسی بانک‌ها بر اساس استاندارد جدید «IFRS» اعلام شد؛ و حالا این توقف به درازا کشیده شده و موجب حبس نقدینگی و زیان سهامداران در بورس گردیده است.
بر این اساس برخی کارشناسان معتقدند هر چند استانداردهای جدید برای شفافیت و عملکرد بهتر سیستم بانکی کشور ضروری است اما بنظر می رسد استانداردهای بانک مرکزی تا حدودی سخت گیرانه بوده و به تعدیلات منفی قابل توجه بیشتر بانکها منجر شده است؛ تا جایی که بانک صادرات آخرین پیش بینی سود اعلامی خود را برای سال 1394 رقمی معادل 150 ریال به ازای هر سهم اعلام کرده بود، اما در آخرین گزارش حسابرسی شده رقم فوق را با تعدیل منفی 327درصدی، به 340 ریال زیان تبدیل کرد؛ و این یعنی بانک صادرات به اندازه یک سوم از قیمت تابلوی خود در زمان بسته شدن (یک هزار ریال) زیان ساخته است.
به همین دلیل می توان گفت شاید بازنده اصلی اختلاف نظر میان بانکها و نیز بانک مرکزی و سازمان حسابرسی درباره انجام عملیات حسابرسی بانک‌ها بر اساس استاندارد جدید، سهامداران بورسی باشند؛ چرا که از یک سو این موضوع بر کاهش ارزش سهام بانکها در بورس و فرابورس اثر مستقیم خواهد داشت.
همچنین در خصوص دیگر پیامدهای منفی توقف نمادها گروه بانکی در بازار سرمایه برخی کارشناس بر این باورند که پنج درصد شاخص فرابورس، 6 درصد شاخص بورس و در مجموع 6 درصد کل بازار سرمایه به صورت مداوم از تیرماه امسال متوقف است که در چنین شرایطی عملا عملکرد شاخص کل نیز در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته و مجموع این عوامل، موجب تاثیرپذیری منفی بازار و ادامه رکود و زیان سهامداران شده است.
بر این اساس بنظر می رسد بیشتر بانکهای متوقف شده، تعدیلات منفی زیادی را به ثبت رسانده و احتمال می رود بازگشایی نامناسبی نیز داشته باشند. از این رو ترس از بازگشایی نماد بانکی در بازار و تاثیر آنها بر ریزش چشمگیر شاخص موجب شده است تا متولیان بازار سرمایه از ترسِ مرگِ بازگشایی نماد بانکی در تالار شیشه ای، دست به خودکشیِ ادامه توقف این نمادها زده و شرایط منفی و ریزش فرسایشی را در بازار رقم بزنند.
البته سهامداران بازار سرمایه چنین وضعیتی را در دو سال گذشته نیز تجربه کرده اند؛ به طوری که در سال 1393 شرکتهای پالایشگاهی به دلیل ابهامات فراوانی که با شرکت پالایش و پخش بر سر نرخ‌ها داشتند قادر به ارایه صورت مالی مشخصی نبودند که در آن روزها نیز درخواست سازمان بورس، شفاف‌سازی اطلاعات میان آنها و تنظیم صورتهای مالی مشخص توسط پالایشی ها بود.
به همین دلیل نیز نمادهای پالایشی برای مدت زیادی در بورس متوقف بودند که سرانجام این سازمان تصمیم به بازگشایی این نماد در بازار گرفت و به مرگ و شیون این بازگشایی، یکبار برای همیشه پایان داد.
البته شرایط پالایشگاهها در آن روزها از شرایط این روزهای بانکی ها بدتر بود، چرا که در آن روزگار شرکتهای پالایشی با چالش کاهش قیمت جهانی نفت نیز مواجه بودند که سودآوری آنها را به شدت کاهش می‌داد که در نهایت پس از بازگشایی نمادها آنها در بازار، قیمت سهام شرکت های پالایشگاهی به طور متوسط به نصف کاهش پیدا کرد.
در مجموع باید گفت در حالی رسالت و کارکرد اصلی بازار سرمایه به عنوان یک بازار ثانویه نقدشوندگی آن است که به باور کارشناسان با ادامه توقف نماد بانکی، نقدشوندگی بازار سهام با مشکل مواجه ‌شده، که علاوه بر حبس نقدینگی و کاهش نقدشوندگی بازار، تداوم ابهامات در این زمینه موجب سرمایه‌گریزی از بورس می‌شود.
همچنین برخی معتقدند تداوم بسته بودن نماد شرکتها در بازار سهام به بهانه شفافیت بیشتر نه تنها موجب شفاف‌تر شدن معاملات بازار سرمایه نمی‌شود بلکه این اتفاق، پیچیدگیهای بیشتری را برای سهامداران و فعالین بازار به همراه دارد. پیچیدگی‌ای که این روزها با توقف طولانی مدت نماد بانکها در بازار، به تقابل شفافیت و نقدشوندگی در بورس و ادامه زیان سهامداران منجر شده است ...

* مهدی حاجی وند
انتهای پیام/