چرا بعد از ۶ سال بار دیگر منطقه امن در سوریه مطرح شد؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه اینترنتی رأی الیوم، عبدالباری عطوان تحلیلگر مسائل راهبردی منطقه در مقاله‌ای نوشت: شاید برای بسیاری عجیب باشد که بعد از گذشت شش سال از آغاز بحران سوریه و تغییر واقعیت‌های میدانی و کاهش تعداد آوارگان از یک طرف و پیشروی نیروهای سوری با پوشش هوایی روسیه در مناطق مختلف بعد از بازپس‌گیری شهر حلب و خروج عناصر مسلح جبهه النصره از منطقه وادی بردی به عنوان منبع تأمین‌کننده آب دمشق پایتخت سوریه بار دیگر صحبت از ایجاد منطقه امن در این کشور مطرح شده است. آن هم در شرایطی که شدت درگیری‌ها بین دو گروه از بزرگ‌ترین گروه‌های معارض مسلح یعنی احرار الشام و هیئت تحریر الشام در ادلب افزایش پیدا کرده است.

صحبت در رابطه با ایجاد منطقه امن، موضوع تازه‌ای نیست. نیروهای سپر فرات ترکیه نیز تلاش کردند یکی از این مناطق را در شهرهای الباب و جرابلس در حومه حلب تأسیس کنند، اما چیزی که تازه به نظر می‌رسد این است که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور جدید آمریکا بار دیگر این مسئله را در گفتگوی تلفنی خود با ملک سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی مطرح و اعلام کرده که طرف‌های آمریکایی و سعودی برای ایجاد منطقه‌ای امن در سوریه و یمن به توافق رسیده اند.

مقامات سعودی شرط توقف مداخله‌های ایران در امور این کشور و سایر کشورهای خلیج فارس را برای عادی سازی روابط بین دو کشور مطرح کردند، این در حالی است که برخی طرف ها موافقت این کشور با ایجاد مناطق امن در سوریه و یمن را تناقضی با این پیش شرط می دانند، چرا که ایجاد منطقه‌ای امن نیازمند ایجاد منطقه پرواز ممنوع بوده و به تعداد زیادی از نیروهای زمینی با پشتیبانی تجهیزات پیشرفته نظامی نیازمند است.

ولید معلم وزیر خارجه سوریه در این رابطه گفته است که هر تلاشی برای ایجاد منطقه‌ای امن برای آوارگان بدون هماهنگی با دمشق ، اقدامی بر خلاف امنیت به شمار رفته و تجاوز به تمامیت ارضی سوریه است و می‌تواند اتفاقات خطرناکی بر آن مترتب شود. وی در کنفرانس مطبوعاتی که بعد از دیدار با فیلیپو گراندی رئیس کمیساریای امور آوارگان سازمان ملل متحد داشت، گفت که تمامی مردم سوریه که به علت جنگ کشور را ترک کرده و به کشورهای همسایه رفته‌اند، در حال بازگشت به کشور خود هستند. معلم از آمادگی کشورش برای پذیرش آنها و تأمین مطالبات زندگی با کرامت  برای آنها خبر داد.

موضوع جالب توجه در این روند این است که سرگئی لاورف وزیر خارجه روسیه گفت که مسکو آمادگی بررسی طرح ترامپ در رابطه با مناطق امن را دارد، وی چند شرط در این رابطه مطرح کرده که مهم‌ترین آنها موافقت دمشق با این طرح است. طبیعی است که دمشق با این موضوع موافقت نخواهد کرد، چرا که از اهداف پشت پرده آمریکا در قبال این طرح اطلاع دارد.

دمشق از تکرار سناریوی لیبی می ترسد، هنگامی که ائتلاف ناتو به رهبری آمریکا و با برنامه‌ریزی مشترک فرانسه و ایتالیا طرح ایجاد منطقه امن در شهر بنغازی را به بهانه حمایت از غیرنظامیان در فوریه سال 2011 مطرح کردند، آن را به عنوان سکویی برای تغییر نظام این کشور و وارد کردن کشور در هرج و مرج خونین به کار گرفتند. جالب اینجاست که رجب طیب اردوغان  رئیس‌جمهور ترکیه نیز در یک اشتباه لفظی این موضوع را به زبان‌ آورد و گفت که نیروهای سپر فرات ترکیه بعد از آزاد سازی الباب و ایجاد منطقه‌ای امن در این شهر به دنبال براندازی دولت سوریه در دمشق خواهند بود. البته وی بعد از فشارهای روسیه حرف هایش را پس گرفت.

بسیاری اعتقاد دارند اگر مناطق امن ایجاد شود به عنوان مقدمه‌ای برای تجزیه سوریه به امارت ها و مناطق خودمختار بر اساس رویکردهای فرقه‌ای و نژادی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. توزیع پیش‌نویس قانون اساسی پیشنهادی روسیه در بین شرکت‌کنندگان در کنفرانس آستانه تردیدها و نگرانی‌های مقامات سوری در این زمینه افزایش داده است ، به ویژه که برخی بندهای آن هویت عربی را از سوریه برداشته است.  

ما اعتقاد نداریم که طرح این موضوع با این قدرت از سوی ترامپ و استقبال ترکیه از آن و آمادگی مسکو برای بررسی مشروط آن و موافقت عربستان با آن و هجمه تبلیغاتی برنامه‌ریزی شده در سایت‌های اجتماعی مبنی بر سکته کردن بشار اسد رئیس جمهور سوریه که به شدت از سوی دفتر ریاست جمهوری تکذیب شده است، تصادفی باشد.

مناطق امن پیش ‌از این نیز در بنغازی شکل گرفت ، در آن زمان گفته می‌شد که این اتفاق برای حمایت از ساکنان و ملت یمن در داخل مرزهای این کشور انجام می شود، اما اتفاقی که افتاد این بود که نیمی از مردم لیبی الان در مصر یا تونس آواره هستند و شرایط معیشتی و اجتماعی بسیار سختی را پشت سر می‌گذارند. این در حالی است که ملت لیبی ملتی خوب و کریم هستند که کشورشان از ثروت های نفتی گسترده ای برخوردار است. ما اعتقاد نداریم که هیچ عاقلی وجود داشته باشد که برای ملت سوریه چنین چیزی را آرزو کند و بخواهد این کشور را از مردمش خالی کند.  

انتهای پیام/