۲۳ استان درگیر طوفان گرد و غبار هستند

به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»؛ سعید متصدی درباره طوفانهای گرد و غباری اخیر در خوزستان که منجر به ایجاد چالشهایی جدی برای مردم به ویژه در اهواز شده است، اظهار کرد: از زمان آغاز به کار دولت یازدهم یکی از مهمترین دغدغه‌های سازمان حفاظت محیط زیست، بهبود و ارتقای وضعیت محیط زیستی استان خوزستان بوده است.

وی با اشاره به جانفشانیها و فداکاری‌های مردم خوزستان در زمان جنگ تحمیلی یادآور شد: برنامه‌ریزی و اقدام برای تامین زندگی سالم، معیشت، اقتصاد، اشتغال و رفع چالشهای محیط زیستی برای مردمی که سالها با جنگ و اثرات آن در ارتباط بودند، وظیفه است و به همین دلیل از نخستین برنامه‌های محیط زیستی دولت یازدهم، ساماندهی وضعیت کارون بود که مصوبات عدیده ای در شورای عالی آب در این زمینه اخذ و اجرایی شد.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست درباره اقدامات صورت گرفته در سطح ملی و بین‌المللی برای کنترل کانونهای گرد و غبار خوزستان و ارتقاء کیفیت هوا در این استان تصریح کرد: به رغم اینکه تالاب هورالعظیم در سالهای گذشته خشک بود و این تالاب ارزشمند به کانون جدی گرد و غبار برای خوزستان و حاشیه این استان تبدیل شده بود، با همت دولت یازدهم و طی همکاری بین بخشی به ویژه با وزارتخانه‌های نفت و نیرو، موفق به رفع موانع ایجاد شده روی تالاب و همچنین تخصیص حق آبه تالاب شدیم و خوشبختانه در حال حاضر با احیاء 70 درصدی تالاب هورالعظیم شاهد کنترل این کانون گرد و غباری این تالاب، رونق دوباره معیشت و گردشگری در آن منطقه هستیم و هیچ طوفان گرد و غباری با منشاء هورالعظیم نداشتیم.

متصدی تغییر اقلیم و پیامدهای آن در ایران از جمله کاهش شدید نزولات جوی و خشکسالی مستمر را از جمله عوامل مهم فعال شدن کانونهای گرد و غبار در ایران و منطقه دانست و گفت: گسترش جنگ و ناامنی در منطقه که منجر به غفلت از محیط زیست شده است در کنار تغییر اقلیم منجر به تشدید فعالیت کانونهای گرد و غبار به ویژه در عراق، اردن و سوریه شده و ایران نیز به دلیل همسایگی با این کشورها به شدت از این موضوع آسیب دیده است.

 23 استان کشور درگیر طوفان گرد و غبار

متصدی تاکید کرد: در حال حاضر 23 استان کشور درگیر طوفانهای گرد و غبار ناشی از کانونهای داخلی و خارجی است؛ پایش مداوم و مستمر کانونهای گرد و غبار، برنامه‌ریزی برای کنترل کانونها گرد و غبار در سطح ملی و جلوگیری از افزایش کانونها و سطوح بیابانی در کشور را برخی از اقدامات صورت گرفته در سطح ملی برای مقابله با پدیده گرد و غبار برشمرد. 

وی افزود: تکمیل شبکه پایش گرد و غبار در کشور و اطلاع‌رسانی و پیش آگاهی به مردم پیش از وقوع حوادث گرد و غباری در راستای حفظ سلامت مردم و کاهش مخاطرات طوفانهای گرد و غبار برای آنها از دیگر اقدامات صورت گرفته در این راستا است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه در راستای از بین بردن معظل استان خوزستان بین 16 تا 19 ایستگاه پایش هوا و گرد و غبار مستقر است تا مطابق با غلظت گرد و غبار اقدامات پیشگیرانه و کنترلی صورت پذیرد، یادآور شد: به طور مثال برای نخستین بار پس از انقلاب اسلامی با همکاری وزارتخانه‌های نفت و جهاد کشاورزی، 8 هزار هکتار از کانونهای فعال گرد و غبار استان خوزستان با مالچ پاشی و نهال‌کاری کنترل شد.

کنترل 30 هزار هکتار کانون فوق بحرانی گرد و غبار در خوزستان

متصدی یادآوری دستور رئیس جمهوری برای اقدام فوری به منظور مدیریت و کنترل 30 هزار هکتار کانون فوق بحرانی گرد و غبار خوزستان از طریق تثبیت خاک با مالچ پاشی یا نهال‌کاری، خاطرنشان کرد: معاون اول رئیس جمهوری به صورت جدی پیگیر اجرایی شدن این موضوع توسط استانداری از طریق بسیج تمام دستگاه‌ها و امکانات محلی، همچنین وزارت جهاد کشاورزی از طریق سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری و تامین منابع مالی آن توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی هستند.

وی همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نفت در مدیریت واحدهای فرآوری محصولات نفتی حاشیه شهرهای خوزستان و حذف روزانه 30 هزار بشکه نفت در زمانهای بحرانی و بالا بودن آلودگی هوا از چرخه فرآوری واحدهای حاشیه شهرهای استان خوزستان را از جمله اقدام های صورت گرفته برای بهبود و ارتقاء کیفیت هوا خوزستان برشمرد و گفت: از دیگر اقدامات صورت گرفته در این راستا، هرس زود هنگام گیاه غیربومی کنوکارپوس به عنوان عامل اصلی مشکلات تنفسی مردم خوزستان به ویژه اهواز پس از نخستین باران پاییزی است.

کاهش چشمگیر تعداد مراجعه کنندگان به مراکز درمانی پس از نخستین باران پاییزی در خوزستان

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه فرضیات مختلفی همچون باران اسیدی درباره نخستین باران پاییزی در خوزستان مطرح بود، یادآور شد: خوشبختانه بر اثر این اقدام، امسال پس از سه سال فعالیت مستمر و مداوم با دانشگاه‌ها و دستگاه‌های مرتبط، تعداد مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی به زیر یک هزار نفر رسید و این در حالی است که طی سالهای گذشته تعداد مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی پس از نخستین باران پاییزی در خوزستان به حدود 28 هزار نفر هم می‌رسید؛ البته اقدامات در این زمینه تا به صفر رساندن تعداد مراجعه‌کنندگان بیماری تنفسی به مراکز درمانی پس از نخستین باران پاییزی در خوزستان ادامه خواهد داشت.

طوفانهای گرد و غبار از جمله آثار منفی تغییر اقلیم

متصدی تاکید کرد: طوفانهای گرد و غباری به عنوان یکی از آثار منفی تغییر اقلیم بخش وسیعی از دنیا را تحت تاثیر قرار داده‌اند، از این رو مقابله و کنترل طوفانهای گرد و غباری نیز نیازمند عزم جهانی است و به همین دلیل جمهوری اسلامی ایران با ابتکار عمل، پیشگام تصویب قطعنامه‌هایی جهانی در این حوزه شد.

وی افزود: امضا دو تفاهم‌نامه میان سازمان حفاظت محیط زیست ایران و طرف عراقی برای کنترل کانونهای گرد و غبار در این کشور، صدور چهار قطعنامه از سوی سازمان ملل متحد برای جذب همکاری منطقه‌ای و بین‌المللی برخی از اقدامات صورت گرفته در سطح جهانی برای بهره‌گیری از ظرفیتهای موجود و رفع چالش گرد و غبار در کشور است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: با توجه به علل زیاد ایجاد طوفانهای پدیده گرد و غبار همچون کانونهای خارجی، شرایط اقلیمی و جغرافیایی و جریان غالب باد غرب به شرق که منجر به فعال‌شدن کانونهای خارجی می‌شود، مقابله با این پدیده دشوار و زمان بر است اگرچه هرگز مانع فعالیتها و اقدامات نیست و دولت یازدهم، سازمان حفاظت محیط زیست و همه دستگاه‌های مرتبط تمام تلاش خود برای رفع این چالش و کاهش اثرات آن را به کار بسته‌اند.

تعهد وزارت نفت برای کنترل فلرینگ در سال 96

متصدی ضمن تاکید بر کنترل آلودگی‌های ناشی از فعالیتهای نفتی، کاهش و کنترل فلرینگ (سوزاندن گازهای همراه) تصریح کرد: طی چند ماه گذشته با جدیت پیگیر اجرایی شدن این موضوع بودیم و اخطارهایی هم نیز در این زمینه داده شد و در حال حاضر وزارت نفت متعهد شده تا در ابتدای سال آتی (سال 96) برای کنترل فلرینگ خوزستان اقدام نماید.

وی افزود: مباحث مربوط کنترل خروجی آلاینده‌ها و بهره‌برداری و راه‌اندازی طرح آماک 2 تا پایان سالجاری (سال 95) به منظور جمع‌آوری بخارات اسیدی با جدیت و از طریق همکاری مشترک با وزارت نفت در حال پیگیری است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: در صورت عدم اجرای تعهدات برای کاهش و کنترل آلایندگی‌ها، قطعا برخورد و پیگیری موضوع از طریق دستگاه‌های قضایی در دستور کار قرار می گیرد.

متصدی با اشاره به استانداردها، قوانین و ضوابط علمی موجود در سطح جهان برای اندازه گیری برخی آلاینده ها در هوای شهرها، تاکید کرد: مهمترین نوع آلاینده‌ها، ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون است که ارتباط مستقیمی نیز با پدیده گرد و غبار دارد.

وی عنوان کرد: چهار گاز اکسیدهای گوگرد، اکسیدهای نیتروژن، مونواکسید کربن و ازن از دیگر آلاینده های مهمی هستند که باید مورد اندازه گیری و سنجش و پایش مداوم قرار گیرند.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست  تاکید کرد: به دلیل اینکه امکان دارد در شهرها با آلاینده‌های دیگری نیز مواجه باشیم، امروزه در کلانشهرها به صورت مقطعی و دوره‌ای ترکیبات آلی فرار و ترکیب بسیار سمی بنزین نیز مورد سنجش و اندازه گیری قرار می‌گیرد و البته در مورد خوزستان به دلیل بالا بودن تعداد واحدهای فرآوری نفت، بارانهای اسیدی خشک و تر نیز به صورت مقطعی و به منظور پیشگییری از افزایش غلظت این بارانها مورد پایش و اندازه‌گیری قرار می‌گیرند.

انتقال آب بین حوزه‌ای فقط برای مصرف شُرب، توجیه‌نا‌پذیر است

متصدی درباره اخبار منتشر شده پیرامون موضوع انتقال آب از کارون و سرشاخه‌های کارون، گفت: متاسفانه در دولت گذشته برخی از مجوزها برای انتقال آب از سرشاخه‌های کارون صادر شده اما از ابتدای آغاز به کار دولت یازدهم تاکنون هیچ مجوزی برای انتقال آب از کارون یا سرشاخه‌های کارون صادر نشده زیرا ما همچنان معتقدیم که انتقال آب بین حوزه‌ای از سرشاخه‌های کارون یا هر رودخانه‌ای دیگر در کشور فقط برای مصرف شرب، توجیه‌ناپذیر است.

وی با بیان اینکه این موضوع که تامین آب شرب در تمام جهان اولویت نخست و گزینه مستثنی در تصمیم‌گیری‌های انتقال آب است، تصریح کرد: خوشبختانه تا امروز نیازی برای صدور مجوز انتقال آب  بین حوزه‌ای برای تامین آب شرب نیز نبوده و بنابراین با قاطعیت اعلام می‌کنم از ابتدای دولت یازدهم تاکنون، سازمان حفاظت محیط زیست هیچ مجوز انتقال آب بین حوزه‌ای صادر نکرده است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست درباره «کوهرنگ 3» نیز با یادآوری این موضوع که مجوز انتقال آب از سرشاخه‌های کارون به زاینده رود در دولت قبل صورت گرفته خاطرنشان کرد: در همین مورد نیز تمهیداتی خاصی اعمال خواهد شد تا کارون و آب دهی کارون تحت تاثیر قرار نگیرد.

متصدی یادآور شد: یکی از مهمترین دلایل کاهش دبی رودخانه کارون، کاهش بارندگی به دلیل تغییر اقلیم و خشکسالی در کشور است به طوریکه منابع تامین کننده آب رودخانه کارون به ویژه منابع تامین‌کننده در استان چهارمحال و بختیاری و لرستان به دلیل همین کاهش بارندگیها، به شدت کاهش یافته است؛  تغییر اقلیم، خشکسالی و کاهش بارندگی در کشور به طور کلی منجر به رشد و توسعه کانونهای گرد و غبار داخلی شده است به طوری که برخی از نقاطی که امروز به عنوان کانونهای گرد و غبار شناخته می‌شوند در گذشته جزو کانونهای گرد و غبار نبوده‌اند.

وی با بیان اینکه از حدود 400 هزار هکتار کانون گرد و غبار شناسایی شده در خوزستان، 100 هزار هکتار بحرانی و 30 هزار هکتار فوق بحرانی است، تاکید کرد: برنامه‌ریزی‌های لازم برای مهار 30 هزار هکتار کانون گرد و غبار فوق بحرانی خوزستان در کمترین زمان ممکن صورت گرفته و به زودی عملیات اجرایی آن توسط دستگاه‌های مرتبط آغاز خواهد شد؛ امیدوارم به زودی شاهد کنترل کامل کانونهای گرد و غبار داخلی به ویژه در خوزستان باشیم.

اراضی رها شده کشاورزی از جمله کانون های مستعد گرد و غبار

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به تهدید تبدیل شدن اراضی رها شده کشاورزی به کانونهای گرد و غبار به ویژه پس از شخم زدن زمینها، از کشاورزان درخواست کرد تا به عنوان مهمترین عوامل تاثیرگذار بر روی خاک و زمین در این زمینه همکاری بیشتری داشته باشند و از رها کردن اراضی کشاورزی به ویژه پس از شخم زدن خودداری کنند.

متصدی افزود: قرار گرفتن درختکاری و کاشت نهال در برنامه زندگی همه آحاد جامعه از دیگر مشارکتهای مردمی در راستای کنترل کانونهای گرد و غبار و حفاظت از سرزمین و خاک است.

وی درباره همکاری صورت گرفته با برنامه عمران سازمان ملل متحد برای شناسایی کانونهای گرد و غبار عراق که بر ایران تاثیر دارد، گفت: چهار کانون بسیار موثر عراق به طور نمونه در شمال غرب و جنوب بر ایران شناسایی شد که برخی از این کانونها مثل منطقه تکریت در اختیار گروه تروریستی داعش است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه یکی از کانونهای موثر شناسایی شده کانون جنوب عراق و هورالعظیم بود، تصریح کرد: خوشبختانه با آبگیری هورالعظیم در طرف ایران، در حال حاضر هیچ مشکلی از ناحیه این کانون وجود ندارد اما همچنان کانونهای ناشی از عدم پرداخت حق آبه و کاهش آورد رودخانه‌های دجله و فرات به دلیل سدسازیهای ترکیه در بالا دست وجود دارد.

متصدی کانونهای گرد و غبار سوریه، اردن و عربستان را از دیگر کانونهای خارجی موثر بر ایران دانست و تاکید کرد: بخش عمده‌ای از پدیده گرد و غبار ایران ناشی از کانونهای خارجی است و به همین دلیل ایران در تلاش است تا از طریق برنامه عمران، همچنین برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد و قطعنامه‌های صادر شده جهانی در این زمینه برای ترغیب همسایگان به مقابله با کانونهای گرد و غبار اقدام کند.

ضرورت تمرکز بر مدیریت خاک، آب و کشت برای مقابله با گرد و غبار

وی ضمن یادآوری این موضوع که مقابله با گرد و غبار در گرو سه اقدام مدیریتی در حوزه تثبت خاک و عرصه سرزمینی، آب و منابع آب و مصارف آب و رطوبت خاک و کشت است، خاطرنشان کرد: با توجه به سابقه و تجربه بسیار خوب ایران در عرصه بیابان‌زدایی، همچنین عضویت ایران در کنوانسیون بین‌المللی بیابان‌زدایی در ذیل سازمان ملل متحد، بسیار امیدواریم که در این عرصه موفق شویم.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: وسعت کانونهای گرد و غبار داخلی و تشدید این شرایط بر اثر خشکسالی و تغییر اقلیم، همچنین شرایط منطقه‌ای که مانع مقابله با کانونهای خارجی بوده کار را بسیار دشوار کرده است.

متصدی یادآور شد: موضوع گرد و غبار مختص خوزستان نیست و در حال حاضر 23 استان کشور درگیر این چالش هستند و سیستان و بلوچستان، کرمان، کردستان، لرستان و بسیاری از استانهای دیگر کشور مثل تهران و حتی استانهای شمالی نیز با این پدیده مواجه هستند هر چند شرایط خوزستان به دلیل تعداد و شدت وقوع پدیده در اولویت نخست برنامه‌های مقابله‌ای با گرد و غبار قرار گرفته است.

وی از تدوین سند ملی مقابله گرد و غبار، همچنین سندهای استانی در این حوزه خبر داد و خاطرنشان کرد: در کوتاه مدت باید تماس مردم با این مخاطره را از طریق تعطیل کردن مدارس و اداره‌ها یا اقدامات پیش‌بینی شده در مصوبه اختصاصی اسفندماه 93 دولت یازدهم برای مقابله با پدیده گرد و غبار خوزستان همچون دو جداره کردن شیشه‌های منازل و واحدهای اداری و دستگاهی، کاهش دهیم.

انتهای پیام/