زنان، رنگین‌پوست‌ها و غیرآمریکایی‌ها چه‌سهمی در اسکار داشته‌اند؟

خبرگزاری تسنیم ــ مهدی مافی*:

 روز 24 ژانویه که نامزدهای اسکار 2017 معلوم شدند، مشخص شد اعتراضاتی که سیاه‌پوستان با کمپین #OscarsSoWhite انجام داده‌اند جواب داده است. بعد از آن که دو سال اعضای آکادمی به ندیدن فعالیت‌های بازیگری سیاه پوستان متهم شدند، اعتراضات گسترده‌ای در سراسر هالیوود برگزار شد. عده‌ای دست به تحریم مراسم اسکار هشتاد و هشتم زدند و برخی دیگر هم دایره حملات را به سطح مدیریتی آکادمی کشاندند و تعداد کم رنگین پوستان در میان اعضای آکادمی را تبدیل به بزرگ ترین بخش انتقادهایشان کردند. اعضایی که هیچ کس به جز خود آکادمی تعداد دقیق و اسامی شان را نمی‌داند.

همه این اعتراضات اما برای سیاه پوستان پایان خوشی داشت. امسال آکادمی علوم و هنرهای فیلمسازی آمریکا تعداد سیاه پوستان و اقلیت‌های نژادی در میان اعضای خودش را افزایش داد و سه فیلم «چهره‌های پنهان»، «نرده‌ها» و «مهتاب» با قهرمانان سیاه پوست توانستند نامزد اسکار بهترین فیلم شوند. آن هم در سالی که کلینت ایستوود با «سالی» و مارتین اسکورسیزی با «سکوت» نتوانستند در بخش‌های اصلی نامزد جایزه شوند. همین طور وایولا دیویس، ماهرشالا علی، دنزل واشینگتن، روث نیگا و اکتاویا اسپنسر توانستند در میان بیست نامزد بخش‌های بازیگری قرار بگیرند و بری جنکینز هم نامزد اسکار بهترین کارگردانی شده است. کسی که نامش در میان نامزدهای جایزه بهترین فیلمنامه اقتباسی هم دیده می‌شود.

حضور این تعداد چهره سیاه پوست در میان نامزدهای بخش های اصلی با آمار سال 2006 برابری می‌کند و اگر بخش‌های مستند و فیلمبرداری را هم حساب کنیم، آمار امسال حتی از آمار اسکار هفتاد و نهم هم بهتر می‌شود. همه این شواهد نشان می‌دهد که کمپین ضد تبعیض نژادی اسکار در سال گذشته جواب محکمی داده اما آیا حالا دیگر همه چیز در هالیوود خوب است و تبعیضی دیده نمی شود؟ این سوال مهمی است که برای جواب دادن به آن باید تحقیقات بیشتری کرد.

بدون شک در مقطع فعلی، آکادمی هر کاری که به نظر می‌رسید می‌تواند انجام دهد که اوضاع تبعیض در هالیوود را بهبود ببخشد به عمل رسانده است. سال گذشته 683 نفر دیگر عضو آکادمی شدند که تعداد قابل توجهی از آنان را زنان و اقلیت‌های نژادی تشکیل می‌دادند. همین طور آکادمی قانونی را به تصویب رساند که اگر فردی از اعضا، فعالیت خودش را قطع کند، این نهاد می‌تواند وی را از لیست اعضا خارج کند. با این قانون دیگر لازم نیست آکادمی برای تغییر نسبت اعضایش سال‌ها صبر کند و منتظر مرگ و میر آنها باشد. بلکه می‌تواند هر سال تعدادی را کنار بگذارد و افراد جدیدی را به عضویت درآورد.

اما این تنها تاثیر #OscarsSoWhite نبود. فاکس قرن بیستم روند ساخت «چهره های پنهان» را سرعت بخشید و جی. جی. آبرامز (خالق سریال «لاست») را تشویق کرد تا برای پروژه جدیدش God Particle، از یک کارگردان سیاه پوست استفاده کنند. همین طور او و جاناتان نولان اپیزود هشتم سریال «وست ورلد» را هم به استیون ویلیامز، یکی از کارگردان‌های سریال «مرده متحرک» سپردند.

  دیزنی که در 10 سال اخیر هیچ کدام از فیلم‌های پرفروشش را برای کارگردانی به سیاه پوستان یا زنان نداده حالا با آوا دوورنی کارگردان زن و سیاه پوست «سلما» برای بازسازی فیلم A Wrinkle in Time به توافق رسیده. اثری که با بازی کریس پاین، ریس ویترسپون و اپرا وینفری ساخته خواهد شد و قرار است در آوریل 2018 روی پرده برود. همین طور این کمپانی با همکاری مارول، فیلم ابرقهرمانی «پلنگ سیاه» را هم به ریان کوگلر، کارگردان سیه چرده فیلم های «کرید» و «ایستگاه فروتویل» سپرده است که بخشی از فاز سوم مجموعه فیلم های ابرقهرمانی دیزنی/ مارول خواهد بود.

همین طور زمان اوج اعتراضات در ژانویه گذشته کمپانی فاکس، 17.5 میلیون دلار را برای خرید حقوق فیلم «تولد یک ملت» نیت پارکر در جشنواره ساندنس هزینه کرد. فیلمی که بدون شک رقابت بر سر اسکار را به حواشی رسوایی جنسی کارگردان و نویسنده فیلمنامه‌اش، جین مک جیانی سلستین باخت و الا می‌توانست اکنون یکی از گزینه‌های اصلی جوایز پایان سال باشد.

این‌ها اتفاقات کوچکی نیستند که در بازه کوتاهی اتفاق افتاده‌اند اما همه پازل تبعیض نژاد در هالیوود هم نیستند. برای درک بهتر اوضاع باید نگاهمان را وسعت ببخشیم. درست است که سینمای آمریکا در سال گذشته تلاش تحسین برانگیزی داشته که رابطه خودش را با سیاه پوستان بهبود ببخشد اما این موضوع در مورد اقلیت‌های نژادی دیگر مانند لاتین ها، آسیایی امریکایی ها و سایر قومیت‌های ساکن این کشور صدق نمی‌کند. اپریل رین، خبرنگار موسس کمپین #OscarsSoWhite که به گفته خودش در سال 2015 آن را از روی مبل اتاق نشیمن خانه‌اش طراحی کرده، در این رابطه می‌گوید: «بیایید به خاطر داشته باشیم که #OscarsSoWhite فقط در مورد نژاد و قطعا فقط در مورد نژاد سیاه نیست. اگرچه ما اقدامات رو به جلویی داشته‌ایم اما کارهای زیادی هست که هنوز باید انجام شود.»

اگر حتی به تبعیض اعتقادی نداشته باشیم، در بهترین حالت، رکورد هالیوود نابرابر است. اگرچه قدمت اولین برنده سیاه پوست اسکار در بخش بازیگری به سال 1964 بر می‌گردد که در آن سیدنی پوآتیه توانست مجسمه طلایی را به خودش اختصاص دهد اما روندی ادامه دار نبوده است. امروز، 15 سال بعد از آن که هاله بری به عنوان یک هنرپیشه سیاه پوست توانست جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را به خودش اختصاص دهد هنوز هیچ بازیگر زن سیاه پوستی نتوانسته این رکورد را از او بگیرد. در خیلی از بخش ها هنوز هیچ سیاه پوستی نتوانسته اسکار را به خودش اختصاص دهد و این چیزی است که اپریل رین را به واکنش نشان داده. او می‌گوید: «ما در سال 2017 هنوز در حال صحبت در مورد اولین‌ها هستیم و این ناخوشایند است.»

اینترتینمنت ویکلی در شماره ویژه اسکار هشتاد و نهم خودش با تحقیقات گسترده‌ای توانسته آمار های جالب توجهی را منتشر کند که به فهمیدن شدت فاجعه کمک بسیاری می کند. 12.6 درصد از جمعیت آمریکا را سیاه پوستان تشکیل می‌دهند. اما آنها فقط 3.9 درصد از تمامی نامزدی ها در چهار بحش بازیگری را به خودشان اختصاص داده اند. درصد برنده های سیاه پوست این چهار بخش نسبت به کل برنده ها هم فقط 4.4 درصد است. در میان اقلیت ها، سیاه پوستان بهترین وضعیت را دارند. لاتین های غیر اروپایی 16.3 درصد جمعیت آمریکا را به خودشان اختصاص داده اند اما فقط 1.3 درصد نامزدی‌های بازیگری به آنها اختصاص پیدا کرده و از این میان هم فقط 1.2 درصد به پیروزی ختم شده است. اوضاع برای آسیایی ها فاجعه بار تر هم می شود. 4.1 درصد از جمعیت آمریکا، 0.5 درصد از نامزدی ها و فقط 0.9 جوایز سهم آسیایی تبارهای آمریکا است.

شریل بون آیزاکس که خودش اولین رئیس زن و آفریقایی آمریکایی آکادمی علوم و هنرهای فیلمسازی آمریکا می باشد امیدوار است تا سال 2020 بتواند تعداد رای دهندگان زن و اقلیت های نژادی را دو برابر کند تا اتهام نژاد پرستی در سینمای آمریکا کم رنگ تر شود. برای همین او از اعضای فعلی خواسته تا با وسعت بخشیدن دیدشان، اعضای جدیدی را برای عضویت به آکادمی معرفی کنند.

اما به نظر دونا جیگلیوتی تهیه کننده فیلم «چهره‌های پنهان»، مشکل فقط جوایز نیست. او معتقد است مشکل سینمای آمریکا ریشه ای تر از مراسم سالانه آکادمی است. ریشه ای که تا پایین‌ترین مراحل ساخت یک فیلم هم رسوخ کرده. او می گوید:« تا وقتی که مسئولین استخدام نیرو و آنهایی که به پروژه ها چراغ سبز نشان می‌دهند از میان رنگین‌پوستان و زنان نباشند، هیچ چیزی تغییر نمی‌کند.»

حرف جیگلیوتی چندان هم غیر منطقی نیست. از میان کثیر کارگردان های سیاه پوست، همان طور که اشاره شد فقط دو نفر (ریان کوگلر و آوا دوورنی) در حال کار بر روی پروژه های بیگ پروداکشن در هالیوود هستند. پروژه هایی که زیر مجموعه کمپانی های مارول و دیزنی است. جالب این که در حال حاضر دو مدیر سیاه پوست در این کمپانی ها تصمیم گیرنده هستند: نیت مور در مارول و تندو ناگندا در دیزنی. اما این دو در اقلیت مطلق هستند. شما برای تایید پروژه تان به هر دفتر فیلمسازی مهمی که بروید احتمالا فقط با آقایان سفید پوست ملاقات می‌کنید. همه این ها نشان می‌دهد که مشکل ریشه‌ای هالیوود قرار نیست با تعدادی نامزدی و چند جایزه برطرف شود. مراسم اسکار امسال می‌تواند در حالت ایده آل آغازی بر پایان سلطه مردان سفید پوست باشد و یا با احتمالی بیشتر، دلجویی ساده ای از رنگین پوستان. بدون شک اولویت هر استودیویی در نظام صنعتی هالیوود فروش بالاتر آثارش است و تا وقتی تهدیدی برای این موضوع نباشد، تغییر چندانی در روند ها و اولویت ها ایجاد نخواهد شد. خصوصا که هنوز کارگردان هایی مثل رایدلی اسکات هم هستند که ترجیح دهند کاراکترهای فیلمشان را عوض کنند اما به رنگین پوستان وآسیایی ها بازی ندهند. هنوز یادمان نرفته که کارگردان «هجرت: خدایان و شاهان» در پاسخ به انتقاداتی که علیه بازی دادن یک ستاره ولزی سینما و یک بازیگر استرالیایی در فیلمی با موضوع مردم مصر مطرح شد بی ادبانه پاسخ داد: « وقتی کارم به جایی رسیده که می خواهم از معافیت مالیاتی دولت اسپانیا استفاده کنم، نمی توانم نقش اصلی ام را به «محمد فلانی» از «فلان جا» بدهم. آن وقت اصلا بودجه ای برای فیلم فراهم نمی شود. پس این سوال حتی به ذهنم خطور هم نمی کند.» با چنین رویکردهایی اجازه دهید تا اطلاع ثانوی به موضوع ریشه کن شدن تبعیض نژاد در سینمای آمریکا بدبین باشیم و اسکار امسال را فقط یک استثنا به حساب آوریم. استثنایی که مثل یک چرخه، هر چند سال یک بار اتفاق می افتد، اوضاع را کمی آرام تر می کند اما باز در مدیریت عالی هالیوود هیچ تغییری به وجود نمی آورد. اجازه بدهید مطلب را با جمله ای از فرانکلین لئونارد، یکی از مدیران سابق نظام استودیوی آمریکا و خالق «لیست سیاه» (مجموعه ای از بهترین فیلمنامه های سال هالیوود که به هر دلیلی تولید نشده اند) به پایان برسانیم. او می گوید: «من این ایده که ما از (تبعیض نژاد) عبور کرده ایم را تا زمانی که ساخت فیلم در مورد یک شخصیت سیاه پوست مساوی ریسک باشد یا تا زمانی که نشود یک نویسنده رنگین پوست را برای نوشتن فیلمنامه‌ای که ربطی به رنگ پوستش ندارد استخدام کرد، قبول ندارم.» با این تعبیر هنوز راه زیادی برای پیمودن هست و با یک مراسم اسکار، تبعیض از هالیوود رخت نمی‌بندد.

*ترجمه آزاد از اینترتینمنت ویکلی

انتهای پیام/