اشتراک نظر ترکیه و اقلیم کردستان عراق درچه سطحی است

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق، پس از سفری نسبتاً طولانی و حضور در نشست امنیتی مونیخ و سفر به فرانسه، در مسیر بازگشت، به ترکیه رفت و در "کاخ مابین" در استانبول، با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، دیدار و گفت‌وگو کرد.

سفر بارزانی به ترکیه در حالی صورت می‌گیرد که همین یک هفته پیش، در مونیخ نیز پس از دیدار با مقامات ایرانی، آمریکایی و اروپایی، با بن علی یلدرم، رهبر حزب عدالت و توسعه و نخست وزیر ترکیه، دیدار کرده بود و پیش از آن نیز، یلدرم در سفر به عراق، پس از دیدار با حیدر العبادی، به اربیل رفته و با بارزانی دیدار کرده بود.

به عبارتی دیگر، متعاقب تحولاتی که در منطقه روی می‌دهد، دیدار بین بارزانی و سران ترکیه نیز بیشتر و بیشتر شده و شواهد نشان می‌دهد که نگرش و رویکرد مشترک اردوغان و بارزانی در خصوص تحولات سوریه و عراق، در کنار عامل مهم روابط اقتصادی، به این دیدارها، نظم و تکرر بیشتری بخشیده است.

بر اساس آن چه در منابع رسانه‌ای رسمی ترکیه و اقلیم منتشر شده، در دیدار یک ساعته بارزانی و اردوغان، چند مساله مهم، مورد بحث قرار گرفته که برخی از آنها عبارتند از: 1.روابط اقتصادی. 2.روابط ترکیه و عراق. 3.مساله موصل و تلعفر. 4.مبارزه با داعش. 5.تحولات سوریه. 6.مذاکرات ژنو.

در این دیدار در هیات اقلیم، فواد حسین مسئول دفتربارزانی و صفین دزه‌ای سخنگوی حکومت اقلیم در کنار بارزانی بودند و در طرف مقابل، برات آل بایراک وزیر انرژی و منابع طبیعی و داماد رئیس جمهور، هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت و احمد یلدز معاون وزیر امور خارجه، در کنار اردوغان بودند. پس می‌توان گفت با توجه به این اسامی، سرفصل‌ها و موضوعاتی که به عنوان محور دیدار یک ساعته اردوغان و بارزانی اعلام شده‌اند، با حضور مسئولین این پرونده‌ها، مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند.

در مورد روابط ترکیه و اقلیم در حوزه اقتصاد و انرژی باید گفت که سال 2017 برای طرفین سال مهمی است. چرا که اگر مشکلات اقتصادی و امنیتی خاصی پیش نیاید، در این سال، پروژه انتقال خط لوله گاز اقلیم به ترکیه، عملی خواهد شد و این موضوع بر روابط اقتصادی طرفین، تاثیر جدی خواهد گذاشت. البته باید این موضوع را به خاطر بیاوریم که هنوز هم خارج از دایره محدود مسعود بارزانی رئیس، نیچروان بارزانی نخست وزیر و آشتی هورامی وزیر انرژی اقلیم کردستان عراق، مقامات، افکار عمومی و رسانه‌های اقلیم کردستان عراق، از محتوای توافق نامه نفتی پنجاه ساله اربیل – آنکارا خبر ندارند.

در پرونده موصل و تلعفر، بین اقلیم کردستان عراق و ترکیه، در مورد ترکمان‌ها و نهل سنت، مذاکرات خاصی در جریان است که نشان دهنده تلاش ترکیه برای تداوم نفوذ سیاسی در عراق است و اردوغان می‌خواهد با اتکاء به دستاوردها و نتایج عینی آزاد شدن موصل، با دو ضلع از مثلث عراق یعنی کردها و اهل سنت، رابطه عمیق تری داشته باشد. البته مشخص نیست که این موضوع بر پرونده کرکوک و مناطق متنازع علیها، چه تاثیری می‌گذارد.

اما برسیم به موضوع سوریه و تحولات مرتبط با دو حوزه مهم: الف) تحولات کُردی شمال سوریه. ب) مذاکرات ژنو.

مسعود بارزانی به عنوان رئیس اقلیم کردستان عراق که بر بخش مهمی از کردهای سوریه و چندین حزب ریشه دار کُردی شمال سوریه، تسلط فکری و عاطفی دارد، در چند سال گذشته، یک نیروی مسلح پیشمرگ به نام «روژ» (به معنی روز) پدید آورده که بنا بر بعضی گفته‌ها، این نیرو از چهار هزار نفر جوان کُرد سوری تشکیل شده و بارزانی امیدوار است تا با لابی ترکیه، آنها را وارد شمال سوریه کند و این نیرو نیز در جریان آزادسازی رقه؛ مشارکت کرده و بر روی ارض واقع، صاحب موقعیت و قدرت شود.

اما حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه (PYD) که به عنوان یکی از نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه، قدرت را در دست دارد، تهدید کرده که اگر  نیروهای روژ وارد این مناطق شوند، با آنها درگیر خواهد شد. این حزب معتقد است که نیروی پیشمرگ کُرد سوری وابسته به بارزانی، باید در «واحدهای مدافع خلق» (YPG) ادغام شود، اما احزاب وابسته به بارزانی می‌گویند: حاضر نیستیم جوانان ما در دوره‌های آموزشی پ.ک.ک، به عکس و کتاب اوجالان، سوگند وفاداری یاد کنند و از قندیل دستور بگیرند.

بنابراین، اردوغان و بارزانی در بُعد نظامی و دفاعی مناطق کردنشین سوریه، موانع و مشکلاتی جدی در پیش رو دارند و همکاری آنها و تلاش برای رسیدن به نتیجه‌ای روشن نظیر آن چه در پرونده کوبانی مشاهده شد، نیاز به زمان و شرایط خاص دارد؛ اما در بعد سیاسی مرتبط با پرونده کلان سوریه و مذاکرات ژنو، به جرات می‌توان گفت که همکاری اربیل – آنکارا و لابی اردوغان برای احزاب کُرد سوری وابسته به بارزانی، نتایج و آثار زودبازده داشته و همین که در مذاکرات ژنو، دو تن از سیاست مداران کُرد سوری عضو «شورای میهنی کردهای سوریه» (ENKS) به ژنو 4 رفتند و با مذاکرات  طولانی چاوش اوغلو با آمریکا و روسیه، صالح مسلم رهبر حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوری، به ژنو دعوت نشد، در شرایط کنونی، از دید آنکارا نتیجه مطلوبی است.

در پایان باید گفت که رابطه سیاسی، امنیتی و اقتصادی بین اقلیم کردستان عراق و ترکیه ادامه پیدا خواهد کرد، اما اگر از منظر کلان و در تابلوی بزرگ ترکیه و اقلیم به این رابطه نگریسته شود، این واقعیت عینی را می‌توان مشاهده کرد که: رابطه مذکور، مبتنی بر خواست و اراده حزب دموکرات کردستان به رهبری بارزانی و حزب عدالت و توسعه به رهبری یلدرم است و دیگر احزاب و جریانات سیاسی دو طرف، دل خوشی از تداوم این رابطه ندارند.

نویسنده: محمدعلی دستمالی کارشناس مسائل کردی

انتهای پیام/