ژنو ۴؛ توافق بر سر یک "دستور کار روشن" یا تکرار بی نتیجه مذاکرات سوئیسی

به گزارش خبرنگار گروه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، چهارمین دور از مذاکرات ژنو درباره سوریه (ژنو 4) روز پنجم اسفند ماه با نظارت سازمان ملل متحد پس از 10 ماه وقفه در ژنو سوئیس آغاز شد.

این مذاکرات در سایه ورود ارتش ترکیه به شمال سوریه و نیز آتش بس فراگیر شکل گرفته با کمک روسیه، ایران و ترکیه برگزار شد که می‌توانست باعث تفاوت فضای این نشست 9 روزه با فضای سه نشست گذشته باشد.

مذاکرات ژنو اما از همان ابتدا با حاشیه همراه بود؛ وقتیکه با تاخیر چند ساعته به ریاست استفان دیمیستورا نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل در امور سوریه، حضور نمایندگان اعضای شورای امنیت، نمایندگان دولت سوریه به ریاست بشار جعفری و مخالفان مسلح به ریاست نصر الحریری در مقر سازمان ملل برگزار شد.

معارضان حاضر در نشست شامل سه دسته بودند که در ژنو شرکت کردند، گروه مسکو به رهبری قدری جمیل، گروه مصر به رهبری جهاد المقدسی و گروه ریاض که این گروه بیشترین سهم را در هیئت مخالفان در ژنو به خود اختصاص داده و سطح ضعیف هیئت‌های مسکو و قاهره، به رژیم سعودی اجازه داد تا نقش بیشتری را در هیئت مخالفان به نفع خود ایفا کند.

دی میستورا نماینده سازمان ملل در آغاز این نشست یادآور شد: شورای امنیت از همه طرف‌ها خواسته است که بدون هیچ پیش شرطی در مذاکرات شرکت کنند. همچنین در قالب توافقی بین‌المللی برنامه تدوین قانون اساسی سوریه و انتخابات این کشور  مشخص می‌شود.

تدوین قانون اساسی، برگزاری انتخابات و تشکیل دولت فراگیر غیر طائفی از جمله برنامه‌هایی بوده که در نشست‌های ژنو قرار بود دنبال شود اما هر روز که از این نشست می‌گذشت به نظر می‌رسید که رسیدن به این اهداف دور از دسترس بوده و هنوز زمینه‌های آن فراهم نشده است.

برگزار نشدن مذاکرات مستقیم بین نمایندگان معارضان و دولت سوریه نیز نشان داد که هنوز نمی‌توان به نشست‌های ژنو امیدوار بود، بخصوص اینکه ماموریت دی میستورا دو هفته دیگر به پایان می‌رسد؛ از مدت حضور دبیر کل جدید سازمان ملل نیز دو ماه نگذشته و دولت آمریکا هنوز موضع روشن و مشخصی در خصوص سوریه نداشته است.

مخالفت ریاض با تشکیل هیئت یکپارچه نیز یکی از دلایلی بود که چشم انداز این نشست را غبار آلود می‌کرد. موضوعی که بشار جعفری نماینده سوریه در سازمان ملل بر آن تاکید کرده و یادآور شده بود: پیشرفت در این مذاکرات نباید گروگان هیئت وابسته به ریاض باشد.

مخالفت معارضان ریاض با درج بند مبارزه با تروریسم به عنوان اولویت در دستور کار مذاکرات ژنو 4 از دیگر علل بی نتیجه بودن مذاکرات ژنو 4 بود.

این افق تیره زمانی برای همگان نمایان شد که در حمص طی یک سلسله عملیات‌ انتحاری از سوی جبهه النصره بیش از 42 نفر جان خود را از دست دادند که سرلشکر حسن دعبول رئیس شاخه امنیت نظامی ارتش نیز در بین آنها بود.

بشار جعفری در نشست خبری که بعد از این انفجار انجام شد به رسانه‌ها گفت: ما حاضر بودیم تا سحر مذاکره کنیم به شرط آنکه طرف مقابل این عملیات‌های تروریستی را محکوم کند.

هیئت معارضان اما این عملیات تروریستی را به دولت سوریه منتسب کرده و ادعا کرد، فردی که در این عملیات کشته شد، به دلیل پرونده ترور رفیق حریری در لیست افراد تحت تعقیب بوده و نظام سوریه در واقع دست به یک تسویه داخلی زده است.

 هر چند نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه در نشستی که در پایان مذاکرات انجام گرفت موارد امیدوار کننده‌ای را مطرح کرد.

وی گفت که حکومت دمشق و مخالفان آن بر سر یک «دستور کار روشن» برای دستیابی به صلح در این کشور به توافق رسیدند و برنامه این است که طرفین مذاکره اواخر ماه مارس در دور جدید مذاکرات حاضر شوند که مسئله مبارزه با تروریسم از جمله موارد در دستور کار است. قطار در ایستگاه آماده رفتن است، موتور آن در حال گرم شدن است. همه چیز مهیاست، فقط باید به آن سرعت بخشید.

دیمیستورا همچنین ادامه داد: شورای امنیت یک «جدول زمانی» تعیین کرده که بر اساس آن، قانون اساسی جدید سوریه باید ظرف 12 ماه نوشته شود و انتخابات آزاد و عادلانه تحت نظارت سازمان ملل نیز ظرف 18 ماه برگزار شود.

این نشست خبری، پایانی بر 9 روز مذاکرات ژنو بود که پرونده ژنو 4 را بست و وعده‌های اعلام شده از سوی دیمیستورا را به اواخر ماه جاری میلادی یعنی ژنو 5 موکول کرد.

هر چند به نظر نمی‌رسد تا استقرار کامل دولت جدید در آمریکا، تعیین تکلیف منبج و رقه، نحوه حضور کردها در مذاکرات و سیاست شفاف ترکیه و عربستان نسبت به مذاکرات بتوان به نتایج نشست‌های ژنو امیدوار بود اما می‌توان گفت که با برگزاری نشست‌های آستانه که حاصل آن شکل گیری آتش بس فراگیر و تثبیت آن و نیز جدول مدالیته برای نظارت بر آتش بس و مذاکرات رودرود هیئت‌های سوری بود، زمینه برای ثمر بخش بودن نشست‌های ژنو بیش از گذشته خواهد بود.

گزارش از علی حیدری

انتهای پیام/