کردستان بهشت گردشگری ایران زمین/ از آبیدر تا عمارت وکیل‌الملک سنندج+تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، استان کردستان با مساحتی حدود 28 هزار و 200 کیلومتر مربع معادل 1/7 درصد مساحت کل کشور در غرب ایران قرار دارد. این استان از شمال با استان‌های آذربایجان غربی و زنجان، از شرق با استان‌های همدان و زنجان، از جنوب با استان کرمانشاه و از غرب با کشور عراق همسایه است. مرکز استان کردستان شهر سنندج است و دارای شهرستان‌های مریوان، سروآباد، دیواندره، سقز، بانه، دهگلان، قروه، بیجار، کامیاران و سنندج است.

کردستان متشکل از دو کلمه «کرد» و پسوند «ستان» به معنی مکان است و کلمه کردستان برای نخستین بار به طور رسمی در دوره سلجوقی به‌کار برده شد و از آن پس ثبت شد.

استان کردستان یکی از استان‌های کردنشین در غرب ایران است و اکثریت ساکنان این استان کردزبان هستند که به لهجه‌های مختلف تکلم می‌کنند و علاوه بر زبان کردی اهالی شمال شرقی شهرستان قروه و شهریاسوکند و روستاهای شمالی شهرستان بیجار به زبان ترکی آذربایجانی و در بخش چهاردولی به زبان کردی کلهری و در بخشی از شهرستان مریوان و هورامان با زبان هورامی صحبت می‌کنند.

ارتفاعات، دامنه‌ها و رشته کوه‌های متعدد استان کردستان از دیگر قابلیت‌های تفرجگاهی کردستان به شمار می‌آیند و رشته کوه‌های غرب کشور به صورت رشته‌هایی موازی، تمامی پهنه استان را در بر گرفته‌اند و محدوده طبیعی آن را تشکیل می‌دهند.

یخچال‌های قلل مرتفع، چشمه سارهای فراوان پوشش مناسب جنگلی و مرتعی دامنه‌های مناطق کوهستانی به ویژه آبیدر سنندج و مناطق نزدیک شهرها «آربابا» و «شاهو» در جنوب استان عمدتاً در روزهای تعطیل، پذیرای گروه زیادی از ساکنین مناطق شهری و مسافران استان هستند.

کوه کوچسار، کوه شیخ معروف، کوه پنجه علی، کوه کانی چرمه، کوه حلقه مسیر، کوه سنا سره، کوه میانه، کوه مسجد میرزا، کوه ملاکاوو، کوه حسین بک، کوه پیازه، کوه تخت، کوه هوعالی داغ، کوه چهل چشمه، کوه هواربرزه، کوه چرخ لان، کوه سراج الدین از مهم‌ترین کوه‌های استان کردستان هستند که بیش از 2800 متر ارتفاع دارند.

مجموعه تفریحی پارک «آبیدر سنندج»

یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان سنندج مجموعه تفریحی و پارک جنگلی آبیدر است که در ناحیه غربی این شهر و در انتهای خیابان آبیدر در میان کوه‌هایی با ارتفاع 2500 متر و پوشش گیاهی متنوع همراه با چشمه سارهای جاری و مشرف بر شهر قرار گرفته و مشهورترین و پرطرفدارترین تفریحگاه سنندج در مرکز استان کردستان است و هر ساله پذیرای تعداد زیادی مسافر و گردشگر از سراسر ایران خواهد بود.

آبیدر سنندج از دو کوه به نام‌های «آبیدر بزرگ» با ارتفاع 2550 متر و «آبیدر کوچک» در حدود 2350 متر از سطح دریا تشکیل شده و در واقع واژه آبیدر «آب‌ به ‌در» به معنی جایی است که از آن آب فراوان تراوش می‌‌کند.

چشمه‌‌های کوه آبیدر سنندج که پارک جنگلی نیز در دل آن خودنمایی می‌‌کند، هنوز سرچشمه قنات عمارت‌‌های تاریخی خسروآباد، آصف، وکیل و تعدادی از بناهای تاریخی دیگر سنندج است.

یکی از بزرگ‌ترین باغ‌های این مجموعه تفریحی «باغ امیریه» است که بزرگترین سینمای روباز جهان با پرده‌ای در ابعاد 12×25 متر و گنجایش ده هزار نفر در آبیدر سنندج بزرگ‌ترین سینمای روباز جهان محسوب می‌شود و صدای فیلم‌های این سینما از طریق موج FM رادیو در هر مکان از پارک جنگلی آبیدر قابل دریافت بوده و پرده آن به گونه‌ای تعبیه شده که 10 هزار نفر بتوانند روبه‌روی آن قرار گیرند.

«بازار قدیمی» سنندج

بازار قدیمی مهم‌ترین بازار سنتی کردستان و در دو طرف خیابان انقلاب شهر سنندج قرار گرفته و دارای قدمتی تاریخی بوده که در سال 1046 هجری قمری ساخته شده و نقشه این بازار به صورت مستطیل بزرگی بوده که در اثر خیابان کشی دوران حکومت پهلوی و احداث خیابان انقلاب (سیروس قدیم) به دو بخش مجزا تقسیم شده و بخش شمالی آن «بازار سنندجی» و بخش جنوبی آن «بازار آصف» است.

در «بازار قدیمی» سنندج تمامی مایحتاج روزانه وجود دارد و با وجود مراکز خرید جدید اما این بازار همچنان موقعیت و ارزش خود را از لحاظ تجاری حفظ نموده است و مردم شهر و روستا برای خریدهای خود به بازار قدیمی می‌روند.

«عمارت سالار سعید» یا «موزه سنندج»

عمارت سالار سعید یکی از بناهای تاریخی استان کردستان است که تبدیل به موزه سنندج شده‌ و در خیابان امام خمینی(ره) کوچه حبیبی شهر سنندج قرار دارد که در آن آثار و اشیاء تاریخی کشف شده از استان و سایر نقاط ایران به نمایش گذاشته شده ‌است.

موزه سنندج دارای دو بخش باستان‌شناسی و مردم‌شناسی بوده که در بخش باستان‌شناسی آن اشیا دوره‌های مختلف از ماقبل تاریخ تا دوره قاجار نگهداری می‌شود و بخشی از این اشیا متعلق به استان کردستان و برخی نیز متعلق به دیگر استان‌ها و مکشوفه از قاچاقچیان بوده است.

قبل از انقلاب بخش مردم‌شناسی موزه به صورت نمایشگاه موقت اداره می‌شد و هر چند مدت یک بار اشیای یکی از استان‌های کشور را در این بخش به نمایش می‌گذاشتند اما پس از انقلاب این بخش صرفاً به نمایش آثار مردم‌شناسی کردستان اختصاص داده شد و با تأسیس خانه کرد در سال 1382 اشیای مردم‌شناسی موزه به عمارت آصف وزیری (خانه کرد) منتقل شد و تمام فضای موزه به نمایش اشیای باستان‌شناسی و تاریخی اختصاص یافت.

«عمارت آصف» یا «خانه کرد» سنندج

عمارت آصف که با نام خانه کرد در سنندج معروف است، به عنوان نمادی از هویت فرهنگی اقوام کرد و گنجینه مردم‌شناسی مردم کرد از با ارزشترین آثار فرهنگی و تاریخی کردستان است و یکی از قدیمی‌ترین بناهای شهر سنندج محسوب می‌شود که در خیابان امام خمینی(ره) شهر سنندج واقع شده است.

عمارت آصف موزه مردم شناسی مناطق کردنشین و بزرگترین موزه مردم شناسی مربوط به یک قوم در ایران بوده که این عمارت توسط «آصف اعظم» "میرزا علی نقی خان لشکر نویس" در دوره صفویه در شهر سنندج احداث شده است.

«خانه کرد» سنندج شامل بخش های مختلفی همچون نگارخانه و حیات ورودی، حمام، غرفه‌های زندگی شهری، مکتب خانه، قلاب بافی، زیورآلات، بخش کشاورزی، مشاغل و فنون، بخش اسناد و عکس‌های تاریخی، اتاق خان، بخش پوشاک، غرفه شکار، غرفه صنایع‌دستی، غرفه بخش مطبخ زندگی روستایی، کتابخانه و مرکز اسناد است.

«عمارت خسرو آباد» سنندج

این عمارت در بلوار خسروآباد «شبلی» شهر سنندج قرار دارد که این بنای تاریخی در سال 1223 هجری قمری توسط "امان الله ‌خان اردلان"، والی کردستان در مساحت 6000 متر مربع ساخته شده و در نوع خود بی‌نظیر و مرکز حکومت اردلان به ویژه خسروخان اردلان بوده است.

مجموعه عمارت و باغ آن افزون بر دو بخش اصلی یعنی قصر سلطنتی با ورودی ستون دار در بخش غربی و ساختمان شرقی با غلام گردش‌ها و ایوان ستون دار مشرف بر صحن عمارت و فضای بیرونی بنا دارای فضاهای دیگری چون حمام ، اتاق قاپچیان و خدمتکاران بوده و  تزئینات معماری این بنا شامل گچبری، آجرکاری، اروسی‌های زیبا و حوض چلیپا شکل داخل عمارت است.

عمارت خسرو آباد سنندج شاخص‌ترین بنای استان کردستان بوده و در آن دوران به عنوان مقر حکومت والیان اردلان مورد استفاده قرار می‌گرفت و کتیبه‌ای دارد که اسم "فتحعلی شاه قاجار" و "والی کردستان امان الله خان" و تاریخ 1223 هجری قمری بر روی آن حک شده است.

«عمارت مشیر دیوان» سنندج

عمارت مشیر دیوان در محله قدیمی سرتپوله سنندج و خیابان شهدا قرار دارد و از بناهای مشهور دوره قاجاری بوده که با شیوه و اسلوب معماری ایران به ویژه محوطه یک ایوانی، در دوره قاجاریه توسط "میرزا یوسف مشیر دیوان" مشاور و جانشین حاکم منطقه به نام" میرزا رضای وزیر کردستانی" ساخته شده است.

این عمارت هفت حیاط دارد که هر یک از آنها دارای آب نمایی جداگانه با طرح متفاوت و در عین حال مرتبط با دیگرآب نماها و شامل بخش‌های خصوصی، عمومی، تشریفاتی، خدماتی و بهداشتی بوده و در بخش اصلی ساختمان، ایوان ستون‌دار، تالار، حیاط و آب نما قرار گرفته و درب و پنجره‌های آن از تلفیق گرده چینی چوب و شیشه رنگی اتاق‌ها را زینت داده است.

«عمارت امجدالاشراف» سنندج

این عمارت از بناهای معروف دوره قاجار است که توسط "میرابوطالب تاجر اصفهانی" در دوره "امان الله خان اردلان" حاکم کردستان ساخته شده است و در خیابان صلاح‌الدین ایوبی شهر سنندج ساخته شده و دارای حیاط سنگ فرش شده حوض، حمام، تالار و حسینیه است.

در عمارت امجدالاشراف سنندج کاشی کاری‌های بی‌نظیر و ظریف، نقاشی‌ها و گچ بری‌های زیبایی بر روی دیوارها اجرا شده و مصالح به کار رفته نیز شامل گچ، آجر و آهک و ملات ساروج و کاه گل است.

«عمارت وکیل‌الملک» سنندج

مجموعه بزرگ عمارت وکیل‌الملک از جمله بناهای دیدنی و قدیمی شهر سنندج بوده که در خیابان کشاورز واقع شده و ملک موروثی و شخصی خانواده "وکیل" بوده که شامل 3 حیاط با عمارت‌های مربوطه و یک حمام خصوصی در داخل مجموعه و یک حمام عمومی در خارج آن است.

بخش اصلی عمارت وکیل متصل به پارک سپیدار در دوران زندیه ساخته شده و بخش‌های دیگر نیز متعلق به دوره قاجار بوده و مجموعه دارای تزئیناتی چون آجرکاری‌های زیبا و اروسی‌های پرکار، حیاط مرکزی دارای سقف شیروانی با طرح کلاه فرنگی، استفاده از آهک بری در سطح وسیع بر دیوارها و نقش‌های به کار رفته برای تزئین حمام شامل اشکال هندسی، گیاهی، حیوانی و از نقش طاووس بیشتر استفاده شده است.

«حمام وکیل‌الملک» سنندج

در مجموعه عمارت وکیل‌الملک و متصل به پارک سپیدار سنندج، حمامی قدیمی وجود دارد که احتمالاً فقط مورد استفاده افراد خانواده وکیل بوده‌ و به نظر می‌رسد در دوره زندیه ساخته شده است.

«حمام خان» سنندج

حمام خان در بافت قدیمی و هسته مرکزی شهر و در ضلع شمالی بازار سرپوشیده سنندج در مجاورت مسجدی به نام داروغه قرار دارد و راه‌های دسترسی به این بنا از خیابان‌های انقلاب و طالقانی و از سمت میدان انقلاب سنندج امکان‌پذیر است.

این بنا با توجه به سنگ نوشته آن مربوط به دوره حاکمیت «امان الله خان اردلان» والی کردستان و یکی از مکان‌های عالی و باشکوه شهر سنندج بوده که کار ساختمانی آن در سال 1220 هجری قمری به اتمام رسیده است.

«حمام شیشه» سنندج

حمام شیشه در ضلع شمالی بلوار کردستان و مجاور پل و مسجد ملاویسی شهر سنندج قرار دارد و دارای فضاهای ورودی، هشتی، سربینه و حمام گرم با ستون‌های سنگیه، سکوها، آب نمای گرم و سرد، خزینه است.

«پل قشلاق» سنندج

پل قشلاق در شرق شهر سنندج و بر روی رودخانه قشلاق به سفارش شاه صفی و توسط «سلیمان خان اردلان» در سال 1046 هجری قمری در مسیر سنندج به همدان به صورت خط مستقیم و دارای حدود 78 متر درازا، 3 متر پهنا و شش دهانه پل با طاق‌های جناغی پوشش یافته با آجر ساخته شده و از آثار دوره صفویه و زندیه بوده و در دوره‌های بعد به ویژه در دوره قاجاریه تعمیر و بازسازی شده است.

مسجد «دارالاحسان» سنندج

مسجد «دارالاحسان» که به «مسجد جامع» سنندج نیز شهرت دارد به دستور «امان‌اللّه خان اردلان» والی بزرگ کردستان در سال 1228 هجری، در زمان حکومت فتحعلی‌شاه قاجار احداث شده و دارای دو ایوان شرقی و جنوبی، گل دسته‌های بالای ایوان شرقی، صحن مرکزی، 12 حجره در اطراف، شبستان ستون‌دار با 24 ستون سنگی مارپیچ بوده و اطراف شبستان و سر ستون‌ها با دو سوم قرآن تزئین شده و آیات با استفاده از کاشی و شبیه خط کوفی نوشته‌ شده است.

این مسجد در ضلع شمالی خیابان امام خمینی(ره) و در بافت قدیم سنندج قرار دارد و از نظر معماری و تزئینات معماری یکی از ارزشمندترین مساجد استان کردستان بوده و دارای تزئینات کاشی کاری هفت رنگ مینایی فوق‌العاده پرکار، ظریف، کتیبه‌های زیبای مسجد به روی سنگ مرمر و حجاری گل و گیاه، اره‌های مرمرین، آجرکاری لعاب دار و معقلی، حوض سنگی و فواره‌های زیبا و همچنین ستونهایی با تزیینات طنابی است.

مسجد جامع سنندج در گذشته یکی از مهم‌ترین دارالعلم‌های دینی بوده و بسیاری از علما در این مکان ارزشمند به کسب علوم مختلف پرداخته‌اند و در دوران رونق خود دارالعلمی معتبر در ایران بوده و به دستور "امان‌اللّه خان اردلان" هزینه‌های تحصیلی طلاب و مستمری و حقوق مدرسین این مدرسه و هزینه نگهداری و مرمت آن از درآمد باغ‌های روستای "خلیچیان" واقع در شمال سنندج تأمین می‌شد.

گزارش: رامیار غفاری

انتهای پیام/