اهر نگین درخشان منطقه ارسباران/اماکن تاریخی اهر ترکیبی از ادب و عرفان+تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهر، شهرستان اهر با پیشینه تاریخی کهن در فاصله 97 کیلومتری از مرکز استان و 765 کیلومتری پایتخت واقع‌ شده ‌است این شهرستان که به عنوان مرکز منطقه ارسباران شناخته می‌شود در یک منطقه خوش آب و هوا با اقلیمی چهار فصل واقع است.

شهرستان اهر در برهههایی از تاریخ به عنوان پایتخت نیز بوده است در اواخر قرن دوازدهم و اوایل قرن سیزدهم پایتخت حکمرانان سلسله "پیشتکین" بوده که بخش زیادی از تاریخچه این منطقه هنوز کشف نشده اشت.

مقبره شیخ شهاب‌الدین اهری توجه پادشاهان صفوی را به خود جلب کرد به طوری که شاه‌عباس دو بار در سال‌های 1605 و 1611 از شهر دیدن کرد در دوره قاجاریان نیز «اهر» توسط شاهزادگان قاجار اداره می‌شد.

عشایر ارسباران در مناقشات مسلحانه جنبش درگیر شده بودند و اهر یکی از کانون‌های جنبش مشروطه ایران بود فرماندهی نیروهای انقلابی عهده یک نفر از اهالی این منطقه یعنی ستارخان بود.

مقبره شیخ شهاب‌الدین محمود اهری و موزه ادب و عرفان

تنها موزه ادب و عرفان شمال غرب کشور در شهرستان اهر قرار دارد. بنای بقعه در محوطه‌ای به وسعت 1500 متر مربع بوده که متشکل از یک ایوان بزرگ، 2 مناره بلند، 2 ایوان کوچک و یک مسجد بزرگ و خانقاه معروف به قوشخانه (لانه پرندگان) و اتاق‌های متعدد است، به شاه عباس صفوی نسبت می‌دهند.

برخی از دیوارهای مجموعه شیخ شهاب‌الدین اهری در شهر اهر با نقاشی‌های به یادگار مانده از گذشته‌های دور به‌ عنوان دفتر خاطرات یا صفحه‌ای ویژه برای ثبت خاطرات عارفان و علاقه‌مندان و مریدان شیخ‌العارفین شهاب‌الدین که از مسافت‌های دور به دیدار شیخ آمده و در مجموعه مزبور بیتوته می‌کردند، اختصاص داده شده بود.

در این موزه آثار ادبی و عرفانی جالبی از دوره‌های تاریخی صفوی تا قاجاریه گردآوری و برای بازدید عرضه شده است. در بخش ادبی موزه آثار نفیسی از کتب خطی دوران صفوی تا قاجار از قبیل قرآن‌های خطی با جلدهای تذهیب شده لاکی و دیوان شعرا و عرفا مانند دیوان جلال‌الدین مولوی و گلستان سعدی وجود دارد.

همچنین قطعه خط‌هایی به صورت شکسته و نستعلیق از آثار (استادعبدالمجید طالقانی) از خوشنویسان قاجاریه و زیارت‌نامه حضرت سیدالشهدا به قلم (میرآقای اهری) و آثاری از استاد درویش از صاحب‌نامان اهالی عرفان در آن به نمایش گذاشته شده است.

از آثار بسیار ارزنده این بخش طوماری است پارچه‌ای متعلق به دوره صفویه به طول 360 سانتیمتر و به عرض 50 سانتیمتر که به سوره‌های کلام‌الله مجید با خط نسخ، ثلث مزین شده است. این سوره‌ها در داخل نقوش اسلیمی و ترنجی به طرز بسیار زیبایی جای گرفته‌اند.

در بخش عرفان این موزه نیز تابلوهای نقاشی از دوره قاجاریه و مجموعه جالبی از انواع کشکول‌های دراویش از جنس چوب، سفال، چینی و برنز که دارای کتیبه‌ها و نقوشی از مجالس درویشان است مشاهده می‌شود. علاوه براین در این موزه انواع کلاه‌های مخصوص دراویش در دو دوره صفویه و قاجاریه به همراه تبرزین‌های مرصع طلاکوب و نقره کوب، فراهم شده است.

از دیگر اشیای این بخش، یک در چوبی پاشنه‌گردان، پیراهن فتح یا تیغ بند که روی سینه‌های پیراهن آیات قرآنی در هر دو طرف نوشته شده است و غیره مسجد این مجموعه در دوره قاجاریه تـوسط مصطفی قلی خان امیرکبیر، حاکم قراجه‌داغ بازسازی شده است.

این اثر بزرگ معماری و فرهنگی که قدمت این بنای تاریخی به بیش از 800 سال می‌رسد براساس شواهد تاریخی در زمان حیات «شیخ شهاب‌الدین اهری» دارای ساختمان و تشکیلات منحصربه ‌فردی در منطقه بوده است. طبق برخی مستندات تاریخی تکمیل و تعمیرات اولیه (بقعه شیخ شهاب‌الدین اهری) به عصر شاه عباس اول صفوی نسبت داده شده است.

مجموعه شیخ شهاب‌الدین اهری تا اوایل عصر صفویه دارای آثار و نوشته‌های قابل توجهی از خود شیخ و سایر کتب بوده است که در جنگ بین ایران و عثمانی این آثار غارت و به ترکیه برده شده است.

متاسفانه پس از زلزله دلخراش ارسباران در سال 91 بخش‌هایی از این اثر ارزشمند تاریخی تخریب شده و هنوز مرمت و بازسازی نشده که باعث تعطیل شدن این محل و محروم ماندن مردم و گردشگران شده است.

مسجد جامع اهر که از دوره سلجوقی به جای مانده است

مسجد جامع اهر دارای 21 گنبد با طلاق‌های آجری و ستون‌های عظیمی است که در سنگ‌نبشته‌هایی، بانی و تاریخ آن ذکرشده است و در چند سال اخیر مرمت دیوارهای بیرونی و ورودی این مسجد از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آغازشده و همچنان ادامه دارد.

این مسجد قدیمی‌ترین مسجد شهرستان اهر بوده که هسته اول ساخت مسجد جامع اهر در دوره سلجوقی شکل‌گرفته و از دوره ایلخانی تا دوره صفوی نیز توسعه‌یافته است.

به گفته مسئولان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی، مسجد جامع اهر در سال 1381 به‌عنوان یکی از آثار تاریخی شهرستان اهر به ثبت ملی رسیده است.

کمپ گردشگری سد ستارخان اهر کانونی برای مسافران نوروزی

سد ستارخان شهرستان اهر با داشتن شرایط مناسب اکنون به یکی از جاذبه‌های گردشگری منطقه تبدیل‌شده، این سد از نوع خاکی بوده و در برنامه‌ریزی اولیه سد ستارخان برای ذخیره‌سازی 120 میلیون مترمکعب بود که بعد از آب‌گیری مهندسی متوجه شدند که نمی‌توان بیش از 90 میلیون مترمکعب آب را در آن ذخیره کرد.

در سال‌های گذشته سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به دلیل وجود جاذبه‌های گردشگری در کنار سد ستارخان با همکاری شهرداری اهر، نسبت به ایجاد کمپ گردشگری سد ستارخان اقدام کردند.

به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب سد ستارخان در فصل‌های مختلف و گرم سال و همچنین امکان صید انواع ماهی در آب‌های این سد و فضای سبز اطراف و ایجاد کمپ گردشگری در این محل، موجب شده تا سد ستارخان به تفرجگاهی برای خانواده‌ها و جوانان تبدیل شود، این سد اخیراً به زیستگاه پرندگان مهاجر تبدیل‌شده که در تابستان مرغابی، لک‌لک و مرغ ماهی‌خوار و در فصل زمستان انواع مختلف پرندگان آبزی در این سد دیده می‌شوند و این امر موجب توجه سیاحان بسیاری به این منطقه شده است.

بازار سرپوشیده اهر معروف به بازار «نصیر بیگ»

بازار تاریخی شهرستان اهر یا همان بازار نصیر بیگ یکی از بازارهای تاریخی و با قدمت بالا بعد از بازار تبریز بوده که حجره‌های قدیمی و مشاغل آن این بازار را به یکی دیگر جاذبه‌های گردشگری مشهور کرده است.

بازار نصیر بیگ تماماً با گنبد آجری پوشیده شده و در بالای درب حجره‌ها تزئینات دیده می‌شود که در کمتر بازاری می‌تواند داشته باشد.

تاریخ اولیه بنا به‌درستی معلوم نیست ولی در دوره قاجاریه و زمان رشید الملک والی منطقه مرمت و ساخت‌وسازهایی در بازار تاریخی شهرستان اهر صورت گرفته و این بازار دارای شاخصه‌های متعددی است که در راسته‌بازار، بازار نصیر بیگ، بازار کفاشان و بازار جعفرقلی خان از آن جمله‌اند.

گزارش از علی دایلاری

انتهای پیام/