دیدار کوتاه ترامپ و اردوغان، گویای ادامه اختلافات طرفین

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، دیدار و مذاکرات "دونالد ترامپ" و "رجب طیب اردوغان" روسای جمهوری آمریکا و ترکیه در کاخ سفید فقط 20 دقیقه بطول انجامید. کارشناسان سیاسی که روزنامه اینترنتی «گازیتا.رو» با آنها گفتگو کرده، بر این عقیده اند که با وجود مثبت بودن اوضاع در ظاهر، واضح است که اختلافات بین آنکارا و واشنگتن همچنان به قوت خویش باقی است.

اردوغان در کنفرانس مطبوعاتی مشترک، سخنان خود را با این جمله شروع کرد که ترکیه و ایالات متحده متحد نظامی دیرین یکدیگر در دوران جنگ سرد و بخصوص در رویارویی با اتحاد جماهیر شوروی بودند، ولی بلافاصله از مسئله روسیه فاصله گرفته و موضوع را تغییر داد و بر اهمیت همکاری دو کشور در مبارزه با تروریسم تاکید نمود.

ترامپ نیز با اشاره به تاریخ همکاری‌های نظامی بین آمریکا و ترکیه، اعلام آمادگی کرد که از ترکیه در مبارزه با گروه تروریستی داعش و همچنین حزب کارگر کردستان (پ.پ. کا) حمایت خواهد کرد که واشنگتن و آنکارا آنها را تروریست می دانند، در حالیکه به گفته وی، وضعیت شبه نظامیان کرد در سوریه متفاوت است.

بر اساس اظهارات رهبران هر دو کشور به سختی می توان نتیجه گرفت که مذاکرات آنها در جوی مثبت برگزار شده باشد. در آستانه سفر اردوغان به واشنگتن نیز بسیاری از رسانه ها به تیرگی روابط دو کشور طی چند ماه اخیر اشاره داشتند که یکی از مهمترین دلایل آن، این است که رئیس جمهوری آمریکا هفته گذشته دستور ارسال تسلیحات نظامی برای نیروهای کرد سوری که در ائتلاف «نیروهای دموکراتیک سوریه» حضور دارند را صادر کرد. مواضع ترکیه در این رابطه قاطع بوده و شبه نظامیان کرد در سوریه را تهدیدی برای امنیت خود دانسته و به همین دلیل هم مقامات آنکارا از این اقدام واشنگتن بشدت انتقاد کردند.

مقامات پنتاگون برنامه تجهیز نظامی کردهای سوریه را در راستای مبارزه با داعش ضروری دانسته و سعی کرده اند طرف ترکیه ای را متقاعد کنند که آمریکا نگرانی آنها را درک کرده و اقدامات مضاعفی برای ممانعت از خطرات بالقوه برای امنیت ترکیه را در نظر گرفته است، از جمله آنکه تسلیحات ارسالی برای کردها، تحت نظارت آمریکایی ها استفاده خواهند شد. 

اهداف متفاوت آمریکا و ترکیه در سوریه

با این وجود بطور مشخص دیدگاه ترامپ و اردوغان در مورد تروریست بودن شبه نظامیان کرد سوریه کاملا متفاوت است. به عقیده "الکساندر کیرپیچیف" مدیر مرکز امنیت منطقه ای در خاورمیانه، مشخص است که ترامپ و اردوغان به سازشی در باره مسئله کردهای سوریه و بخصوص ارسال سلاح برای آنها نرسیده اند، در حالیکه این موضوع برای مقامات آنکارا بسیار با اهمیت است. 

این کارشناس افزود: «برغم سخنان مثبت اردوغان در مورد روابط دوجانبه و بوجود آمدن دوره جدیدی از روابط متقابل، ولی رئیس جمهوری ترکیه قطعا در مورد آنها تجدیدنظر خواهد کرد، اگر آمریکا به حمایت خویش از نیروهای کرد ادامه دهد. البته اردوغان در کنفرانس مطبوعاتی به مسئله خرید سلاحهای مختلف آمریکایی توسط ارتش ترکیه نیز اشاره نمود که نشان می دهد، وی حاضر به همکاری مشروط با آمریکاست و پیشنهاداتی برای سازش دارد.»

به عقیده "یوری ماواشییف" رئیس مرکز مطالعات ترکیه معاصر در روسیه، یکی از مسائل مهم دیگر هم تقسیم مناطق نفوذ در خاک سوریه است که در وهله نخست صحبت بر سر استان ادلب است که ترکیه ادعای لزوم کنترل آن را دارد.

موضوع کردها، تنها عامل اختلاف نظر واشنگتن و آنکارا نیست. دولت ترکیه اصرار دارد که آمریکا "فتح الله گلن" یکی از رهبران دینی و مخالف سیاسی دولت ترکیه را از این کشور اخراج کند. ولی مقامات واشنگتن خیال چنین کاری را ندارند.

"لئونید عیسی‌اف" کارشناس ارشد مرکز تحقیقات ملی در دانشگاه «مدرسه عالی اقتصادی» مسکو معتقد است که سخنان مقامات ترک در مورد اخراج گولن، جنبه هشداری و اولتیماتوم دادن ندارند. در عرصه روابط بین الملل، ارسال علائمی در این خصوص کاملا مرسوم است. ضمن اینکه دونالد ترامپ، در صورت تمایل هم امکان بازگرداندن گولن به ترکیه را ندارد و این مسئله در حوزه اختیارات وی قرار ندارد.

اختلاف دیدگاه آمریکا و اروپا در برخورد با ترکیه

این کارشناس روابط کنونی آمریکا و ترکیه را مبهم ارزیابی کرده و گفت: «از یک سو روابط ترکیه با کشورهای غربی بهترین دوران خود را سپری نمی کند و آنکارا اختلاف نظرات زیادی هم با اتحادیه اروپا دارد. ولی از سوی دیگر، بعد از روی کار آمدن دولت ترامپ و برخی اقدامات وی، بخصوص در رابطه با خاورمیانه، ما شاهد تمایلات خوش بینانه ای از طرف آنکارا به سمت واشنگتن هستیم. برای مثال حمله موشکی آمریکا به پایگاه هوایی ارتش سوریه، بلافاصله مورد استقبال رهبران ترکیه قرار گرفت.»

این اواخر روابط ترکیه و اتحادیه اروپا بشدت تیره شده است. در نتیجه همه پرسی مربوط به قانون اساسی ترکیه در تاریخ 16 آوریل سال جاری،  رئیس جمهوری در این کشور از اختیارات بسیار گسترده ای برخوردار می شود و اردوغان که از سال 2002 تاکنون اداره امور ترکیه را برعهده دارد، از این به بعد بسیاری از تصمیمات کشوری را شخصا اتخاذ خواهد نمود و خواهد توانست تا سال 2029 نیز صندلی ریاست جمهوری را برای خویش حفظ کند. کشورهای اروپایی بشدت مخالف این تحولات در ترکیه هستند و نارضایتی خود از این اقدام اردوغان را علنا اعلام  کرده اند. این در حالی است که دونالد ترامپ نه تنها با این دیدگاه اروپایی ها موافق نیست، حتی برگزاری موفق همه پرسی در ترکیه را به همتای ترک خود تبریک گفته است.  

سیاست ترامپ در خاورمیانه با مشکل مواجه است

عیسی‌اف معتقد است که اختلاف نظر بین اتحادیه اروپا و آمریکا در خصوص مسائل مربوط به خاورمیانه، در واقع جنبه ایدئولوژیکی داشته و در دولتهای دموکرات و جمهوری خواه همواره حفظ شده است. برای آمریکا امنیت این کشور اهمیت دارد و اوضاع منطقه نیز صرفا با توجه به این مسئله ارزیابی می شود.

این کارشناس برجسته می گوید: «سفر رهبران خاورمیانه به آمریکا نه تنها از جنبه روابط دوجانبه اهمیت دارند، بلکه آنها به خودی خود نیز مهم هستند. البته سفر مقامات بلندپایه عربستان و اردن به آمریکا، همواره مهمتر از ترکیه است.» به گفته وی، ترامپ به همه کشورهای منطقه علامت داده است که اگر متحد آمریکا باشند، از آنها حمایت خواهد کرد. در صورتیکه در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، هرگز چنین حرفی از واشنگتن شنیده نشده است.

عیسی‌اف همچنین یادآور شد که اصلی ترین موضوع مذاکرات ترامپ و اردوغان، همکاریهای نظامی در مبارزه با تروریسم در خاورمیانه بود که البته نتیجه مشخصی در پی نداشته است. وی افزود: «طرفین نمی توانند در مورد هیچ موضوعی به توافق برسند و دلیل آن هم فقط یک مسئله بسیار ساده است.  وزارت امور خارجه آمریکا با کنار گذاشتن افرادی که در دولت اوباما همکاری داشتند، دارای کمبود پرسنل مجرب شده است و در واقع افرادی که بتوانند راهکار مناسبی برای اقدامات دولت ترامپ در منطقه خاورمیانه تهیه کنند، وجود ندارند. بنابراین بسیار دشوار است او موفق شود شعارهای خود را واقعا عملی سازد.»

انتهای پیام/