آیا پاسخ به تروریست‌ها در لیبی نتیجه می‌دهد؟
داعش مسئولیت عملیات تروریستی علیه نوجوانان مسیحی قبطی در منطقه المنیای مصر را گردن گرفته، اما مقامات دولت این کشور اصرار داشتند داعش و اخوان‌المسلمین را متهم به انجام این عملیات کنند.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، داعش مسئولیت عملیات تروریستی علیه نوجوانان مسیحی قبطی در منطقه المنیای مصر را گردن گرفته، اما مقامات دولت این کشور اصرار داشتند داعش و اخوان‌المسلمین را متهم به انجام این عملیات کنند.
آنهایی که این دو گروه یعنی داعش و اخوان‌المسلمین را می‌شناسند می‌دانند این دو هیچ سنخیتی با یکدیگر ندارند و نمی‌توان مجریان عملیات را وابسته به این دو گروه دانست.
این ماجرا را می‌توان به دلیل سردرگمی مقامات نظامی و امنیتی مصری که در شرق کشور با اخوان‌المسلمین و در غرب کشور با داعش درگیر هستند، توجیه کرد. ولی نمی‌توان این نکته را انکار کرد که امروزه مصر در فضای پر التهاب درگیری ایدئولوژی‌های سنی و ملی‌گرایی عربی قرار گرفته است.
پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی و استقلال کشورهای عربی بحران هویت سیاسی به اصلی‌ترین بحران در جهان عرب تبدیل شد و تا به حال پابرجا باقی مانده است. در آن زمان اوج تجربه بیشتر این کشورها حکومت‌های خودکامه پادشاهی یا امرایی و یا ملوک الطوایفی بوده در حالی که فرهیختگان دنیا دیده تلاش داشتند نمونه‌های نوین حکومت را برای سرزمین‌های خود به ارمغان آورند.
بسیاری از کشورهای عربی به تأسی از مصر، که در آن زمان از نوعی خودمختاری برخوردار بود و خود را رهبر ملی‌گرایی عربی می‌دانست، به سمت سیستم‌های سیاسی قومی‌گرا روی آوردند. در همین حین برخی تمایل داشتند حکومت‌های دینی و مذهبی زمینه ساز احیای خلافت اسلامی را راه‌اندازی کنند، که عمدتا اینان را می‌توان به دو شاخه اصلی سلفی وهابی و اخوان‌المسلمینی تقسیم کرد.
مشکل اصلی این بود که این حکومت‌ها با این ایدئولوژی و تفکر‌ها نسخه‌هایی بودند که یا برای دیگران پیچیده شده بود یا این که به دلیل کهنه بودن درد اعراب را دوا نمی‌کردند. مضاف بر این جمهوری‌های قومی به نوعی پادشاهی مادام‌العمری با فضای بسته سیاسی در قبال هرگونه تحویل و تحول، تبدیل شد. اگر مقداری در مباحث مربوط به ریشه‌های تشکیل گروه‌های افراطی سنی تحقیق کرده باشید می‌توانید متوجه شوید این گروه‌ها عمدتا به دلیل فضای بسته سیاسی به سمت حمل سلاح روی آوردند، و دلیل اصلی تحول اخوان‌المسلمین از فعالیت سیاسی و غیرنظامی به فعالیت نظامی و تروریستی خودداری کشورهای عربی از باز کردن فضای سیاسی برای آنها بوده است.
انقلاب لیبی را می‌توان نقطه عطفی در جنگ داخلی ایدئولوژی‌های مختلف جهان عرب و اهل تسنن دانست که از زمان شروع تا به حال هنوز خاموش نشده است. با توجه به این‌که پس از فروپاشی لیبی زرادخانه تسلیحات عظیم این کشور در اختیار انقلابی‌ها قرار گرفت، امروزه سرزمین لیبی به مکانی برای آموزش و تجهیز گروه‌های مختلف تروریستی مخصوصا داعش تبدیل شده و ریشه بیشتر گروه‌های تروریستی موجود در سوریه و عراق نیز از لیبی نشأت می‌گیرد.
در حالی که قطر و ترکیه از گروه‌ها و جریان‌های وابسته به اخوان‌المسلمین حمایت می‌کنند مصر و عربستان سعودی حامی جریان‌های مخالف آنها هستند. با این‌که مصر و عربستان از یک طرف که همانا حکومت طبرق است حمایت می‌کنند اما اهداف آنها نیز متفاوت است، سعودی‌ها به دنبال حکومت گروه‌های سنی وهابی هستند، در حالی که مصری‌ها به دنبال ایجاد نوعی حکومت ملی قومی هستند که از گسترش نفوذ اخوان‌المسلمین جلوگیری به عمل آورد. قطر و ترکیه هم اهدافی متفاوت دارند. در حالی که ترکیه به دنبال گسترش نفوذ خود و احیای حکومت عثمانی است، قطر به دنبال گسترش نفوذ سیاسی و اقتصادی خود در جهان عرب است.
با توجه به این شرایط سردرگم، بعید است لیبی بتواند طی چند سال آینده از ثبات و امنیت برخوردار شود. مشکل اصلی مصر نیز مستعد بودن شرایط اجتماعی آن در جذب نیرو توسط تروریست‌ها در کشور همسایه است و این نیروها هر از گاهی برای خودنمایی، اقدام به انجام عملیات تروریستی می‌نمایند. گو این که ارتش مصر برای راضی کردن افکار عمومی داخلی، اقدام به بمباران هوایی برخی مواضع این تروریست‌ها در لیبی کرده اما خود بهتر می‌داند که به دلیل وسعت سرزمین لیبی و امکانات و حمایت‌های فراوانی که تروریست‌ها در این کشور از آن برخوردار هستند، امکان نابودی کامل این تروریست‌ها وجود ندارد و مصر مجبور است راهکار دیگری برای مقابله با این گروه‌ها بیندیشد. بهترین راهکار مقابله با این تروریست‌ها از بین بردن شرایط و فضای اجتماعی پذیرنده آنها می‌باشد، و تا آن زمان بعید است این نوع عملیات متوقف گردد.
کارشناس مسائل غرب آسیا
منبع: جام جم
انتهای پیام/
