ترکیه از عربستان جدا شده و به‌سمت قطر خواهد رفت/بازی چراغ‌خاموش انگلیس

عبدالله سهرابی سفیر سابق ایران در قطر در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، به اختلافات عربستان و قطر، ریشه‌های این اختلافات و آینده آن اشاره کرد که از نظر خوانندگان می‌گذرد.

* اختلافات قطر و عربستان اولین و آخرین نخواهد بود

وی با بیان اینکه شورای همکاری خلیج فارس بعد از انقلاب اسلامی با هدف ایران‌هراسی شکل گرفت تا تقابل با جمهوری اسلامی را دنبال کند، اظهار داشت: در داخل این پیمان، توافقنامه‌های امنیتی، سیاسی، گمرکی، اقتصادی و ... است که کشورهای عضو، طبق آن رفتار می‌کنند.

سفیر سابق ایران با ابراز اینکه "از 23 ماه می شاهد اختلافات تند سیاسی بین طرفین بودیم که اولین اختلاف و آخرین آنها نخواهد بود"، یادآور شد: در یک مقطعی شهر «احساء» پایگاه مدیریت بر کشورهای همسایه همچون قطر و بحرین بوده و با خروج عثمانی‌ها و انگلیسی‌ها اختلافات آنها گسترش یافت. اختلافات مرزی و آبی بین آنها همواره وجود داشته که تصرف یک منطقه از سوی عربستان، این غائله ظاهراً خاتمه یافت اما در واقع این‌طور نبود.

سهرابی ادامه داد: از سوی دیگر، عربستان همواره نگاه بالا به پایین نسبت به کشورهای عربی منطقه داشته که این موضوع برای این کشورها سنگین است.

وی با اشاره به اینکه بعد از حوادث 11 سپتامبر و بیداری اسلامی و جنگ‌های خاورمیانه دامنه اختلافات دو کشور گسترده‌تر شد، اظهار داشت: سعودی از دیرباز تلاش داشته پایگاه بزرگ رتق و فتق امور کشورهای اسلامی باشد، مثل شورای همکاری خلیج فارس که این امر با هزینه سنگین ناشی از درآمدهای نفتی محقق می‌شد، اما آن دوران به پایان رسیده و بعد از بیداری اسلامی این روند تسریع شده است.

* شبکه الجزیره و میادین گازی وسیع، عامل بازیگری قطر در منطقه

سفیر سابق ایران در قطر با اشاره به اینکه قطر از زمان استقلال در سال 1971 تاکنون به‌تدریج رشد کرد و نفوذ خود را توسعه داد، افزود: شبکه الجزیره و میادین گازی وسیع، قطر را در دنیا مطرح کرد. سرانه قطر 130 هزار دلار است و صادرات 77 میلیون تن LNG، حس رقابت نانوشته با عربستان را برای این کشور رقم زده است. در مسائل جنگ ایران، اشغال کویت، اخوان، حزب‌الله و حماس روابط قطر و عربستان دچار تلاطم شد، به‌طوری که در سال 86 شمسی برای اولین بار رئیس جمهور ایران از سوی قطر که ریاست شورای همکاری خلیج فارس را به‌عهده داشت دعوت شد و در آن شرکت کرد. قطر این اقدام متهورانه را انجام داد تا با ایران روابط گسترده‌ای داشته باشد چرا که از دیرباز از ایران بهره‌مند شده بود.

* ماجرای حلالیت امیر سابق قطر از ایران

سهرابی ادامه داد: متأسفانه قطر در جنگ عراق نقش زیادی داشت و امیر قطر در دیدار خداحافظی‌ام، بابت این موضوع از ملت ایران حلالیت گرفت.

وی در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به این سؤال که "چرا در مقطع کنونی شاهد تشدید تنش بین قطر و عربستان هستیم؟"، اظهار داشت: این موضوع را باید در همراهی امارات با عربستان در موضوع قطر دانست. بهانه اظهارات شیخ تمیم در حمایت از ایران و حزب‌الله و حماس قابل تأمل است. سعودی همواره قطر را حیاط خلوت خود تلقی می‌کرد. بعد از حادثه "الخبر" عربستان در سال 1996 تلاش زیادی شد تا ایران را مقصر جلوه دهند، اما نشد و آمریکا احساس کرد دوران اقتدار عربستان پایان یافته و پایگاه نظامی خود را به قطر منتقل کرد که این موضوع ریشه اختلافات را رقم می‌زند. عربستان از این ناحیه نگران و عصبانی بود و دنبال فرصتی بود تا به قطر ضربه بزند و حتی در کودتایی که علیه امیر سابق قطر شد، سعودی‌ها تلاش زیادی کردند، ولی جمهوری اسلامی با سیاست خود پدر را به آغوش پسر بازگرداند.

سفیر سابق ایران در قطر با اشاره به افزایش حضور قطر در سطح جهانی گفت: قطر با درآمد انرژی و سرمایه گذاری در رسانه و برگزاری مسابقات پربیننده ورزشی خود را در صحنه بین‌المللی نشان داد که این باعث حسادت سعودی‌ها شد. سعودی‌ها در یمن جنگ خونینی به راه انداختند و قطر در ابتدای این اختلاف تلاش کرد وساطت کند، اما با برخورد خشن سعودی مواجه شد.

* تقسیم کار آمریکا بین کشورهای منطقه در ماجرای بیداری اسلامی اشتباه بزرگی بود

سهرابی درباره تقسیم کار آمریکا بین کشورهای حاشیه خلیج فارس در ماجرای بیداری اسلامی افزود: طراحی تقسیم مدیریت جریان بیداری اسلامی بین کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله اشتباهات آمریکا بود که اختلافات بین آنها را افزایش داد. در سفر اخیر ترامپ به ریاض که تلاش و سرمایه‌گذاری زیادی از سوی آل سعود رقم خورد و در اقدامی کم‌سابقه نمایندگان بیش از 54 کشور دعوت شدند تا علیه ایران اجماع کنند، موفقیتی برای سعودی شکل نگرفت به‌خصوص اینکه پاکستان نیز وارد مدار عربستان نشد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه اگر سعودی‌ها بتوانند قطر را از پا درآورند معادلات منطقه‌ای تغییر خواهد کرد، گفت: آمریکا با همان سیاست ایجاد اشتغال برای مردم خود ناگزیر است که سرمایه‌گذاری خارجی جذب کند، خواه از عربستان باشد، خواه از قطر. ترامپ در سفر به منطقه، بردن موضوع اسرائیل به حاشیه امن‌تر و خروج مسئله فلسطین از دستور کار کشورهای عربی ــ اسلامی را دنبال می‌کرد که تا حدودی موفق بود. امروز وضعیت فلسطین خوب نیست و غزه در محاصره قرار دارد، بخشی از حماس نیز که از غزه خارج شده اکنون مسئولیتی ندارد.

* یکی از نگرانی‌های سعودی‌ها حضور 11هزار نیروی آمریکایی در پایگاه‌های قطر است

سفیر سابق ایران در ادامه با اشاره به تلاش امارات برای انتقال پایگاه نظامی قطر به امارات گفت: یکی از نگرانی‌های سعودی‌ها حضور 11 هزار نیروی آمریکایی در پایگاه‌های قطر است و آنها به‌نوعی به‌دنبال انتقال این پایگاه به عربستان یا امارات هستند. امارات تلاش می‌کند با آوردن پایگاه‌های آمریکایی، ادعاهای خود علیه جزایر ایرانی را نیز پررنگتر کند.

* ترکیه از عربستان جدا شده و به‌سمت قطر حرکت خواهد کرد

سهرابی در پاسخ به این سؤال که ترکیه با توجه به روابط خوب با عربستان و قطر چه مسیری را دنبال خواهد کرد، اظهار داشت: روابط ترکیه و عربستان یک روابط استراتژیک و قدیمی است و آنها توافقات اقتصادی زیرساختی داشتند؛ حتی در انتخاب دبیرکل سازمان همکاری‌های اسلامی نیز اولین انتخاب احسان اوغلوی ترک بود که با حمایت عربستان انجام شد. ترکیه جامانده از توسعه روابط با اتحادیه اروپا و جنگ سوریه که در همسایگی آن است، تلاش دارد تا نقش‌آفرینی جدی‌تری در منطقه داشته باشد و از عربستان جدا شده و به‌سمت قطر حرکت خواهد کرد. در پارلمان ترکیه نیز حضور نظامی این کشور در قطر تصویب شد تا آنکارا نقش بیشتری در تحولات منطقه داشته باشد. ترکیه در مسائل مذهبی اشتراک زیادی با قطر دارد و در موضوع فلسطین نیز هم‌نظر هستند. علاوه بر این، پیدا کردن یک بازار جدید و عرضه کالاها و یک درآمد جایگزین گردشگران برای ترکیه مهم است. امروز ترکیه موضوع دامپینگ در صادرات به قطر را نیز دنبال می‌کند تا بازار این کشور را به دست بگیرد.

این دیپلمات سابق در خصوص روابط تجاری ایران و قطر نیز گفت: ما یادداشت تفاهم‌های مختلفی از دامپزشکی تا مسائل دریایی و افزایش پروازهای باری و مسافری و حتی توافقنامه نظامی ــ امنیتی داریم، حتی برای انتقال آب به قطر نیز تفاهم شد، اما قطر در طول 2 دهه گذشته از کار اقتصادی با ایران غافل شده است. روابط دو کشور 500 میلیون دلار بود، ولی برآورد ما با توجه به زیرساختها به 10 میلیارد دلار می‌رسید. اما در مسائل حقوقی به مواردی خوردیم که موفق به عبور از آنها نشدیم. علی‌رغم این موضوع علاقه مردم قطر به فرهنگ و ذائقه ایرانی باعث تقدم ایران نسبت به سایر کشورها برای نزدیکی به این کشور بوده و در حال حاضر بخش‌های خصوصی ایران برای افزایش روابط تلاش می‌کنند.

* تلاش می‌کنیم از بازار 110میلیارد دلاری سرمایه‌گذاری قطر در جام جهانی سهمی داشته باشیم

سهرابی ادامه داد: قطر برای برگزاری جام جهانی 110 میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده و تلاش می‌کنیم از این بازار نیز سهمی داشته باشیم که صادرات خدمات فنی مهندسی از جمله آنهاست. امروز اولویت دولت قطر مواد تازه غذایی است، آنها تا سه ماه آینده ذخایر مواد غذایی دارند، اما در محصولات تاریخ‌دار دچار مشکل هستند. مسئله‌ای که وجود دارد بحث قیمت محصولات ایرانی است که نسبت به قیمت جهانی بالاتر است و در این راه تلاش می‌شود تا هزینه‌های حمل پایین آید و مشوق‌های صادراتی را داشته باشیم.

وی در خصوص پایگاه‌های صادرات ایران به قطر نیز گفت: بنادر عباس و بوشهر برای قطری‌ها مطمئن بوده‌، اما از استان فارس و سایر بنادر خود تلاش می‌کنیم تا کالا را از طریق آب و هوا به قطر برسانیم. این فرصت خوبی برای ترانزیت محصولات سایر کشورها از ایران نیز می‌باشد.

سفیر سابق ایران در قطر در خصوص هشدارهای برخی کشورهای عربی و اروپایی به ایران برای عدم ورود به موضوع قطر نیز گفت: اروپایی‌ها از ایران شناخت دارند و نگران آینده وضعیت خود در منطقه هستند. به‌دلیل ذخایر عظیم انرژی این منطقه، غرب چشم طمع به آن دوخته و بر این اساس به ایران هشدار می‌دهند؛ اما کشوری مثل بحرین که درگیر مسائل داخلی خود است نمی‌تواند برای دیگر کشورها توصیه‌ای داشته باشد. دعوای قطر و بحرین هم دیرینه است و اختلافات خود را دارند.

سهرابی در خصوص احتمال جنگ یا کودتا در قطر نیز گفت: در کشورهای کوچک موضوع کودتا منتفی نیست و در کشورهای عربی این موضوع معمولاً چراغ‌خاموش و بدون سروصدا است که کنار رفتن امیر قبلی قطر یکی از آن نمونه‌هاست.

سفیر سابق ایران در خصوص نقش انگلیس در این تحولات با بیان اینکه یک جریان نهفته انگلیسی برای طراحی نقشه کشورها وجود دارد که اختلافات را دائمی نگه داشته است، یادآور شد: انگلیس در کشورهای حاشیه خلیج فارس نقش پشت‌پرده و چراغ‌خاموش دارد.

سهرابی در خصوص آینده بحران قطر نیز اظهار داشت: آمریکا به‌دنبال یک سهم خوب از این دعوا است و مدل کوچکتری از باج‌خواهی از عربستان را دنبال می‌کند، اما اینکه چقدر موفق باشد محل تأمل است. منطقه کشش درگیری نظامی جدیدی را ندارد. عربستان در یمن درگیری شدیدی دارد و این جنگ کسر بودجه 100 میلیارد دلاری برایش به‌همراه داشته است؛ همین‌طور قرارداد 480 میلیارد دلاری با آمریکا که به‌موجب آن 50 درصد سرمایه خارجی‌اش از دست رفت، این کشور را وارد جنگ جدید احتمالاً نخواهد کرد.

انتهای پیام/*