جنگ با ایران آغاز شده، اما هنوز تیری شلیک نشده است

جیمز ریکاردز، تحلیلگر ارشد سیا، ابعاد دیگری از جنگ اقتصادی با ایران را تبیین کرد و گفت: جنگ با ایران آغاز شده، اما هنوز تیری شلیک نشده است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، پرونده ویژه «باجِ باجه» در خبرگزاری تسنیم با هدف نقد سلبی و ارائه راهکارهای ایجابی در موضوع نظام پولی و بانکی، در سطح ملی‌ و جهانی در حال پیگیری است. کل پرونده اینجا (+) در دسترس است.

در همین راستا سایت «کدآمایی» در تحلیل «جنگ ارزی»¹ به‌عنوان یکی از رویدادهای مهمی‌ که اقتصاد ایران را در چند سال اخیر تحت تأثیر خود قرار داد و موجب ظهور و بروز عدم تعادلهای اساسی در سازوکارهای اقتصادی گردید، نوشت: طی سال‌های 1390 و 1391 به‌دلیل تحریمها، تورم، نرخ بالای رشد نقدینگی، و عدم تعادل در بخشهای مختلف اقتصاد ایران، شاهد شوک بزرگ ارزی بودیم. قیمتها در بازار ارز از مهر 90 شروع به افزایش کرد و انحراف از قیمت تعادلی بازار ارز طی چند ماه اوج گرفت. در ادامه، در بهمن 90 دولت نرخ ارز مرجع را 1226 تومان تعیین کرد، که به ثبات نسبی چندماهه در بازار انجامید؛ اما از تیرماه 91 به‌دنبال تحریم خرید نفت، نرخ دلار مجدداً شروع به افزایش کرد و در مهر 91 به بالای 3500 تومان رسید. مجموع تحریم بانک مرکزی و تحریم خرید نفت به‌عنوان منبع درآمد ارزی کشور، همراه با حملات سوداگرانه به بازار ارز، منجر به بحران ارزی از پاییز 91 شده بود.

* «جنگ ارزی» در طول تاریخ

«جیمز ریکاردز»² ــ مشاور تهدیدات مالی و جنگ نامتقارن سیا ــ جنگ ارزی را این‌گونه تعریف می‌کند: «تضعیف رسمی ارزش پول از سوی کشورها باهدف کوچک کردن ساختار هزینه‌ها، افزایش صادرات، ایجاد شغل و رونق بخشیدن به اقتصادهایشان به‌بهای تضعیف اقتصاد طرف تجاری‌شان».³

اما این تنها راه ممکن برای «جنگ ارزی» نیست، بلکه سناریوهای بسیار موذیانه‌تری هم هستند که از ارز به‌عنوان یک سلاح برای وارد آوردن لطمات اقتصادی بر رقبا استفاده می‌شود. حتی صِرف وجود چنین تهدیدی کافی است تا کشوری را وادار سازد تا در فضای نبرد ژئوپولیتیک به رقبای خود امتیاز واگذار کند.

* ارزش «ارزش پول»

ارزش پول یک کشور، پاشنه آشیل اقتصاد آن کشور است. در هر جنگ ارزی، خود ارز یک کشور مورد حمله قرار می‌گیرد. «آدام اسمیت»⁴ در کتاب «ثروت ملل»⁵ می‌نویسد یکی از عناصر مشترک در تمام سقوطهایی که در کشورها و تمدنها اتفاق افتاده، تضعیف ارزش پول ملی آنها بوده است. در آن زمان به‌علت رایج نبودن پول کاغذی، حکومتها در عیار مسکوکات دست‌کاری و از طریق آن ارزش پول را تضعیف می‌کردند.

همچنین دراین‌باره، «میلتون فریدمن»⁶ به‌نقل از لنین، در کتاب «سرمایه‌گرایی و آزادی»⁷ می‌گوید: هیچ اقدامی کوبنده‌تر و مخرب‌تر از تضعیف ارزش پول ملی برای یک کشور نیست؛ اگر می‌خواهید یک کشور را از پا دربیاورید باید به پول آن حمله کنید.

* اذعان ریکاردز به جنگ ارزی آمریکا و ایران در سال 1390

جیمز ریکاردز، درخصوص جنگ ارزی با ایران خاطرنشان کرد: «به‌عنوان یک تحلیلگر کلان جهانی، از من پرسیده می‌شود؛ اگر جنگ با ایران شروع شود چه اتفاقی می‌افتد؟ پاسخ من این است که جنگ آغاز شده، اما در این جنگ هنوز تیری شلیک نشده است. به‌تعبیر کارشناسان، ایالات متحده و اسرائیل درگیر جنگ نامحدود یا جنگ نامتقارن با ایران هستند. این جنگ شامل خرابکاری، ترور، عملیات ویژه، عملیات روانی، حمله به زیرساختهای حیاتی، جنگ سایبری و همچنین شامل جدیدترین شیوه جنگ یعنی ”جنگ مالی“ است، به همین ترتیب همه این موارد در ”دکترین استراتژیک“ کشورها گنجانده می‌شود و نه‌فقط در ایالات متحده، بلکه در کتابهای چینی نیز به‌صراحت بخش جنگ مالی را در دکترین استراتژیک چینی قرار می‌دهند».⁸

وی تأکید کرد: «ایالات متحده و اسرائیل همزمان در حال انجام بازی جنگ علیه ایران هستند. حرکتهای بسیاری وجود دارد که مهره‌ها در صفحه شطرنج در این نقطه می‌توانند انجام دهند. این فقط بازی جنگ یا فکر کردن در مورد آنچه ممکن است اتفاق بیفتد‌ نیست؛ درواقع حرکت مهره‌ها به‌روی صفحه‌ شطرنج آغاز شده است».⁹

ریکاردز در مقاله‌ای تحت عنوان «جنگ مالی علیه ایران» نوشت: «بیش از 30 سال است که ایالات متحده تحریمهای مالی و اقتصادی علیه ایران اعمال کرده است؛ این تحریمها چیز جدیدی نیستند؛ اما چند هفته پیش رئیس‌جمهور اوباما با اعمال تحریم بانک مرکزی ایران راه تأمین اکسیژن ایران را مسدود کرد. به بانکهای بین‌المللی گفته شد اگر آنها به کسب‌وکار با بانک مرکزی ایران بپردازند، آنها را از انجام کسب‌وکار در سیستم پرداخت جهانی دلار که توسط ایالات متحده کنترل می‌شود محروم خواهد کرد. البته که این بانکها از این دستور پیروی کردند».¹⁰

وی مقارن با این جنگ در بهمن ماه سال 1390 عنوان کرد: «در حقیقت ایالات متحده با تحریم بانک مرکزی ایران از استراتژی قورباغه بهره گرفته است. این یک بازی جنگ است که اتفاق افتاده. ایران در برابر این تک، ایران تهدید به بستن تنگه هرمز کرده است. در واکنش به این قضیه ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و فرانسه 6 کشتی جنگی را به‌همراه ناو هواپیمابر هسته‌ای ”یواس‌اس اینترپراز“¹¹ همراه با ناو هواپیمابر «آبراهام لینکلن»¹² در خلیج فارس، مستقر کرده‌اند».¹³

ریکاردز جنگ ارزی آمریکا با ایران را که توأمان با تحریمهای گسترده‌ اقتصادی بود و در نهایت به کاهش یک‌باره‌ ارزش ریال انجامید، این‌گونه توصیف کرد: «نتیجه این تحریمها، انزوای فوری ایران از سیستم دلار و کمبود شدید دلار در ایران بود. ریال ایران در عرض فقط چند روز بیش از 40 درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست داد. از آنجا که بسیاری از کالاها در ایران وارد می‌شود، قیمت این کالاها به ریال دو برابر شدند. کالاهای اساسی یک‌شبه از دویست هزار ریال به چهارصد هزار ریال افزایش یافتند؛ و تاجرها مجبور شدند به‌منظور به دست آوردن دلار موردنیاز برای واردکردن کالاها به بازار سیاه‌ روی بیاورند. بانکهای ایرانی با افزایش نرخ بهره به بیش از 20 درصد به‌منظور حفظ ریال در بانکها و جلوگیری از خارج شدن آن از سیستم بانکی ایران واکنش نشان دادند».¹⁴

این استراتژیست سازمان سیا ادامه داد: «در عرض چند روز، ایالات متحده که ایران را از سیستم بانکی جهان جدا کرده بود، ارزش برابری ارز ایران را نابود کرد، به اقتصاد ایران ”ابَرتورم“¹⁵ را تزریق کرد و باعث افزایش در نرخ بهره شد. تمام این اتفاقات تنها چند هفته پیش از انتخابات ایران، زمانی روی داد که ایالات متحده در حال ”تغییر رژیم“¹⁶ در ایران و راه‌اندازی دوباره‌ انقلاب سبز بود؛ این موارد تصادفی نبودند؛ بنابراین این رویه روش خوبی برای بی‌ثبات کردن یک رژیم است. تغییرات رژیم واقعاً اسم بازی در ایران است. کسی خواهان جنگ نیست، اما می‌توانیم گروه جدیدی را مسئول اداره کشور کنیم تا شاید پس‌ از آن راهی به برنامه‌ هسته‌ای ایران بیابیم».¹⁷

-----------------------------

پی‌نوشت:

1. Currency War

2. James Rickards

3. ریکاردز، جیمز ـ جنگهای ارزی ـ ترجمه رحیم میلانی ـ تهران ـ ترجمه بنیاد تعاون ناجا ـ 1393 ـ چاپ اول

4. Adam Smith

5. Wealth of Nations, Adam Smith, 1776

6. Milton Friedman

7. Capitalism & Freedom, Milton Friedman, 1962

8. youtube: Rickards: Iran’s Currency War

9. fellowshipoftheminds: U.S. war with Iran has already begun

10. US News: The Financial War against Iran