موصل؛ بازاری بالقوه و استراتژیک
حوادث و تحولاتی که در حوزه پیرامونی ما در حال رخ دادن است، می‌تواند نقش قابل توجهی در برون رفت ایران از رکود اقتصادی شدید ایفا کند که اکنون بازار عرضه و تولید کشور ما را به شدت درگیر خود کرده است.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، روابط ویژه اقتصادی ایران و عراق که به برکت سرنگون شدن نظام صدام حسین معدوم، رشد روز افزونی را شاهد بوده، از این موارد به شمار می‌رود. طی هفته‌های اخیر، تنش شدید سیاسی و اقتصادی چند کشور عربی با قطر نیز منجر به باز شدن بازار مواد غذایی این کشور به سوی بازرگانان ایرانی بود، اما همیشه در این میان رقبایی سخت حضور دارند که باید به حضور و سهم خواهی آنها نیز توجه داشت. در حوزه خاورمیانه می‌توان به ترکیه به عنوان مهم‌ترین رقیب ایران در شرایط مشابه اشاره کرد.
عراق در حالی وارد سال 2017 میلادی شد که نام ایران را به عنوان یکی از 3 شریک اول تجاری و اقتصادی خود ثبت کرده و در این بین و هر ساله بر رقم تعداد سفرهای زیارتی و گردشگری میان دو کشور نیز افزوده می‌شود، بطوری که شمار گردشگران عراقی که در سال گذشته از ایران دیدن کردند، از رقم 2 و نیم میلیون نفر گذشت.
از سال 2014 پیش بینی‌ها این بود که حجم مبادلات روبه رشد ایران و عراق که سیر صعودی خود را تا سال قبل از آن طی 6 سال حفظ کرده بود، با افت شدیدی روبه رو شود، اما این اتفاق نیفتاد و رقم مبادلات دو کشور همچنان سیر صعودی خود را حفظ کرد.
به گزارش ایرنا، روابط اقتصادی و تجاری ایران و عراق را که از سال 2003 میلادی و بعد از سقوط رژیم بعثی صدام کلید خورد، می‌توان به 4 دوره زمانی تقسیم کرد؛ دوره انتظار (85- 82)، دوره ساماندهی تجارت دو کشور (89 - 85)، دوره ماقبل داعش (93 - 89) و دوره سقوط قیمت نفت(95 - 93).
وضعیت مبادلات دو کشور ایران و عراق در دوره اول به حدی بود که نوری المالکی در سفر خود به تهران در مهرماه 85 رسماً بر تقویت روابط تجاری میان دو کشور، بویژه در حوزه تأمین نیازهای کشورش تأکید کرد. در سال 84 صادرات ایران به عراق تنها حدود 790 میلیون دلار بود که این میزان در سال 85 اندکی رشد کرد و به مرز یک میلیارد دلار نزدیک شد.
ایران و رقبا در عراق
ترکیه به دلیل حضور سنتی‌اش در بازار عراق طی 15 سال گذشته، همچنان در رتبه اول تجارت با عراق حضور داشته است و 22 درصد سهم این بازار را به خود اختصاص داده است. خیلی‌ها باور نداشتند که ایرانیان بتوانند با حضور رقیب قدرتمندی مانند ترکیه وارد بازار عراق شوند و آن هم بصورت جهشی در یک دوره 10 ساله بتوانند سهم قابل توجهی از این بازار را به خود اختصاص دهند.
اکنون با آزاد شدن شهر استراتژیک موصل در شمال غرب عراق، بدون شک این شهر و حوزه پیرامونی آن وارد فاز بازسازی خواهد شد و این مسأله فرصتی بی‌بدیل برای حضور کالاهای ساختمانی و نیروی فنی مهندسی ایرانی در این بازار بکر خواهد بود.
با توجه به اینکه ترکیه طی سال‌های اخیر بارها از مرزهای جنوبی خود تعرضات نظامی متعددی به خاک عراق داشته، به نظر می‌رسد که بغداد تمایل چندانی به حضور ترک‌ها در بازار داخلی خود را نداشته باشد اما این مسأله یک شرط اساسی دارد و آن اینکه ایران بتواند به شکل تمام قد، امکان جایگزین شدن به عنوان شریک اول تجاری با عراق را به اثبات برساند. به جرأت می‌توان گفت که آغاز بازسازی موصل در این راستا می‌تواند فرصتی طلایی برای این امر باشد.
یکی از دغدغه‌های همیشگی بازرگانان ایرانی برای تعامل با تجار و خریداران عراقی، تنوع مذهبی و نژادی در این کشور به شمار می‌رود. تجربه نشان داده که عمده تجار ایرانی فعالیت‌های خود را معطوف به استان‌های شیعه نشین و شهرهای مذهبی عراق کرده‌اند و کمتر فعالیت اقتصادی را از سوی ایرانیان در استان‌های شمالی و غربی غیر شیعی شاهدیم. به شرط درست بودن این فرضیه و اینکه اهل تسنن عراق تمایل زیادی به همکاری اقتصادی با تجار ایرانی نداشته باشند، می‌توان به خوبی از ظرفیت اهل تسنن ایران بهره برد و بخش خصوصی اهل تسنن را برای حضور قوی در این مناطق و استان‌ها، تشویق کرد.
تجربه قطر؛ نزدیک‌ترین تجربه
طی هفته‌های اخیر، با بسته شدن مرزهای هوایی، دریایی و زمینی کشورهای عربی با قطر، نگرانی برای به‌وجود آمدن قحطی مردم این کشور را به‌شدت بر آشفت، تا جایی که چند ساعت پس از اعلام خطر قطر رابطه این کشورها، در هیچ یک از سوپرمارکت‌های قطری کوچک‌ترین بسته مواد غذایی یافت نمی‌شد.
این امر سبب شد که دولتمردان قطری دست یاری به سوی دیگر کشورها از جمله ایران و ترکیه دراز کنند. شاید تحقیر شدن قطر در سخنان عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان سعودی که اخیراً از آمادگی کشورش برای ارسال کمک‌های خیریه به قطر سخن گفته بود نیز در افزایش انگیزه قطری‌ها برای تأمین مایحتاج خود از دیگر طرف‌ها مؤثر بوده است. اما گزارش‌های خبری حاکی از آنند که سهم کشورمان از بازار تازه ایجاد شده در این کشور ثروتمند حاشیه جنوبی خلیج فارس در مقایسه با رقیب ترکمان، بسیار ناچیز است و به نظر می‌رسد که دولت و دست‌اندرکاران امر هنوز ارزش اینگونه فرصت‌های بادآورده را به‌خوبی درک نکرده و سازوکار لازم را برای استفاده از آنها فراهم نکرده‌اند. البته با بسته شدن حریم هوایی کشورهای عربی به سوی هواپیماهای خطوط هوایی قطر، این توفیق اجباری نصیب کشورمان شده تا با افزایش بار ترافیک هوایی کشورمان، اندکی به درآمد ارزی ما افزوده شود.
این در حالی‌است که ترکیه که از قطر به نسبت ایران بسیار دورتر است سهم قابل‌توجه‌تری نسبت به ما از بازار مواد غذایی قطر کسب کرده تا جایی که حضور لبنیات ترکیه‌ای در سوپرمارکت‌های قطری از جمله سوژه‌های داغ این روزهای شبکه‌های اجتماعی از قبیل توئیتر شده است. فیصل قاسم، مجری مطرح و جنجالی شبکه الجزیره قطر با انتشار توئیتی در این رابطه گفته است که همیشه آرزو داشتم به ترکیه سفر کرده و از لبنیات آنجا استفاده کنم، اما اکنون محصولات ترکیه‌ای به سوپرمارکت نزدیک منزل من آمده و بسیار طعم آنها لذیذ است. امید آنکه مسوولان اقتصادی کشور ما بیش از پیش قدر فرصت‌های اینچنینی را برای خدمت به اقتصاد ایران و برون‌رفت از رکود ایجاد شده، بدانند.
منبع:صبح نو
انتهای پیام/
