تاجیکستان؛ از تلاش ایران برای بازسازی تا دلار سعودی برای تخریب

به  گزارش گروه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، این روزها علاوه بر وجود تنش‌ها در خاورمیانه، خبرهایی از اعتراضات لفظی و عملی کشوری به گوش می‌رسد که بیشترین اشتراک فرهنگی، تاریخی و زبانی را با جمهوری اسلامی ایران دارد. سرزمینی که تهران بیشترین و سریعترین استقبال را برای استقلال آن داشت.

تاجیکستان، کشوری منحصر در خشکی میان کشورهای آسیای مرکزی با اقتصادی ضعیف و عدم برخورداری از منابع نفتی، اما محل شروع رودهای خروشان که منابع آبی مورد نیاز کشور همسایه خود یعنی ازبکستان و در مجموع آسیای مرکزی، منطقه‌ای که جمعیت کثیری از آن روستایی هستند و پیشه آنها اغلب کشاورزی است را تامین می‌کند.

کمک‌های ایران در تاجیکستان برای برقراری روند صلح و پایان دادن به جنگ شهروندی که در آن برادرکشی صورت می‌گرفت هیچگاه از ذهن دولت و ملت تاجیکستان بیرون نخواهد رفت، به شرط آنکه انصاف از ساختار درون دولت دوشنبه بیرون نرفته باشد.

در حال حاضر تاجیکستان رویکرد دیگری را در قبال ایران آغاز کرده، رویکری که در حدود 3 سال شالوده آن تشکیل شد، اما تکمیل آن فقط در حد ساختار دولتی و اقدامات سیاسی و اقتصادی نیست.

ایران در سال 1991 استقلال تاجیکستان را به رسمیت شناخت و به دنبال آن در سال 1992 سفارت ایران در دوشنبه فعالیت خود را آغاز کرد. شروع روابط دیپلماتیک ایران و تاجیکستان با سرمایه‌گذاری گسترده ایران همراه بود؛ سرمایه گذاری ایران جهت اجرای پروژهای نیروگاه برق آبی سنگ توده-2 و تونل استقلال (نقب استقلال) با اعتبار 250 میلیون دلار نقطه شروع همکاری مؤثر ایران با این کشور بود.

ماجرای مناسبات ایران و تاجیکستان با همین محور مثبت همچنان ادامه یافت تا اینکه محی الدین کبیری، رهبر نهضت اسلامی تاجیکستان طی سال 2015 در همایش وحدت اسلامی در تهران شرکت کرد. این در حالی بود که دولت دوشنبه افراد این حزب اسلامی را به تلاش برای آماده‌سازی کودتا علیه دولت تاجیکستان متهم کرده بود و آن را یک گروه تروریستی خطاب می‌کرد.

بنابراین دولت تاجیکستان، جمهوری اسلامی ایران را به حمایت از کودتاگران متهم کرد و مراتب اعتراض خود را به اطلاع وزارت امور خارجه ایران رساند، همچنین سفیر ایران در دوشنبه را به وزارت خارجه خود احضار کرد و نارضایتی خود به او اعلام کرد. به دنبال آن حتی دریافت روادید در فرودگاه از جانب تاجیکستان ممنوع شد.

در ادامه، فعالیت کمیته امداد امام خمینی (ره) در تاجیکستان متوقف شد. البته ایران نیز بانک ملی تاجیکستان را در فرایند رسیدگی به پرونده بابک زنجانی متهم به پولشویی کرد که این عامل شکاف ایجاد شده در مناسبات دو طرف را بیشتر کرد. همچنین فعالیت کارخانه تراکتورسازی مشترک ایران و تاجیکستان به نام "تاج-ایران" از جانب دولت دوشنبه به حالت تعلیق درآمد.

در مجموع گردش مالی میان دو کشور از 292 میلیون دلار سال 2013 به 114 میلیون دلار در سال 2016 کاهش یافت که این رقم تا 3 ماه اول سال 2017 روند نزولی بسیار زیادی پیدا کرد.

اما اختلاف یکجانبه به همین اندازه محدود نشد، بنابر گزارش سایت تاجیک‌ تا (Tajik TA) قرار است که ساختمان سفارت ایران در تاجیکستان تخریب و به جای آن ساختمان دولت و مجلس تاجیکستان (مجموعه پارلمانی) ساخته شود که اعتبار آن با دریافت مبلغ 200 میلیون دلار از "عربستان سعودی" تامین خواهد شد.

بنابر آخرین اطلاعات این موضوع  طی سفر امامعلی رحمان به عربستان سعودی بررسی و تایید شده بود که مبلغ اعتبار آن چندی پس از انجام این سفر اعلام شد.

توطئه‌های عربستان سعودی برای ایجاد ناامنی و رقابت خصمانه با ایران قابل چشم پوشی نیست، نیاز اقتصادی تاجیکستان را به ارتباط با عربستان کشانده اما در آینده نه چندان دور این مسئله مشکلات زیادی را برای دولت دوشنبه به وجود می‌آورد. اما باز همه ماجرا به تصمیم خود دولت تاجیکستان برمی‌گردد.

تلاش عربستان برای همکاری فرهنگی، ساخت مراکز و مدرسه‌ در تاجیکستان نشانه‌هایی از نفوذ نرم سعودی‌ها برای دور کردن کشوری که بیشترین اشتراکات فرهنگی را با ایران دارد می‌باشد. تبلیغ در قالب فعالیت اقتصادی و پیگیری اهداف شوم سعودی در پوشش سیل دلارهای نفتی‌شان خطری است که امینت منطقه را تهدید کرده و البته عامل تاثیرگذار در وضعیت مناسبات امروز ایران و تاجیکستان است.

هم اکنون شرایطی در کشور تاجیکستان حاکم است که هم دولت تاجیکستان را از وضعیت راهبردی دور کرده و هم غباری ایجاد شده که مردم تهدیدات آینده کشور خود را متوجه نمی‌شوند یا به ضرورت توجه به آن پی نبردند، بررسی این مسئله و طرح راهکار تفاهم و رفع سوء تفاهم در گزارش بعدی بیان خواهد شد.

گزارش: میکائیل مدیرروستا

انتهای پیام/