روایتی از قصه پر غُصه "مردم فراموش‌شده"/ "ریزگردها" ۱۵۹ سیستانی را راهی بیمارستان کرد/ مسئولان در اوجِ تابستان در "خواب زمستانی"

به گزارش خبرگزاری تسنیم از زابل، طوفان و گرد و خاک شدید که مدتی است با نوسان منطقه سیستان شامل 5 شهرستان واقع در شمال سیستان و بلوچستان را فرا گرفته، از ابتدای هفته دوباره در این منطقه شدت گرفته که شرایط زندگی مردم این منطقه را دشوار کرده است.

هواشناسی به مردم منطقه و به ویژه افراد آسیب‌پذیر مانند کودکان، افراد سالمند و بیماران توصیه کرده به‌غیر از موارد ضروری از منازل خود خارج نشوند اما مردم منطقه در گفت‌وگو با خبرنگاران تسنیم گفته‌اند که حتی در منازل خود از گزند ریزگردها در امان نیستند.

بسیاری از روستاهای مناطق مختلف سیستان در حال حاضر در محاصره شن‌های روان هستند و در بعضی موارد طوفان با جا‌به‌جا کردن شن‌های روان سبب بسته شدن محورهای مواصلاتی روستایی و درب منازل مردم شده است.

تردد زمینی و هوایی به سختی انجام می‌شود

گرد و خاک در روزهای اخیر تردد زمینی و هوایی منطقه را با مشکل مواجه کرده تا جایی که روز گذشته پرواز تهران- زابل به دلیل عدم دید کافی مجبور شد 250 کیلومتر تغییر مسیر دهد و در فرودگاه زاهدان فرود بیاید.

طوفان دید محورهای مواصلاتی زمینی سیستان را تا 1500 متر کاهش داده و در حال حاضر تردد در محور زاهدان- زابل با احتیاط صورت می‌گیرد. هواشناسی پیش‌بینی کرده سرعت طوفان تا روز چهارشنبه هفته جاری به اوج خود، یعنی به بیش از 95 کیلومتر بر ساعت می‌رسد.

باد و گرد و خاک شدید 20 سال است که در ایام تابستان در منطقه سیستان در جریان است اما در سال‌های اخیر با خشک‌شدن بیش از پیش تالاب بین‌المللی هامون، این بادها زندگی را برای مردم منطقه غیرقابل تحمل کرده چرا‌که سبب جا‌به‌جایی ریزگردهای موجود در بستر تالاب خشکیده هامون می‌شود و در زمان اوج وزش باد نفس‌های مردم منطقه به شماره می‌افتد.

این بادهای شدید هفته گذشته حدود 2000 نفر را به علت مشکلات چشمی و تنفسی راهی بیمارستان کرد و از ابتدای هفته جاری نیز این روند در حال تکرار شدن است؛ انگار تبدیل شدن منطقه سیستان به کانون بیماری‌های تنفسی و بیماری "سل" ایران امری طبیعی شده است.

طوفان و ریزگردها 159 نفر را راهی بیمارستان کرد

رئیس مرکز سوانح و فوریت‌های پزشکی شهرستان زابل در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: 159 نفر در مدت 24 ساعت گذشته در پی شدت گرفتن طوفان و مشکلات ناشی از آن به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی زابل مراجعه کرده‌اند که از این تعداد 38 بیمار قلبی، تنفسی و ترافیکی بستری شدند  و 121 نفر هم از خدمات درمانی سرپایی استفاده کرده‌اند.

غلامعلی رفعت افزود: با توجه به شدت طوفان و تاثیر نامطلوب آن توصیه می‌شود مردم منطقه به جز در هنگام ضرورت از منزل خارج نشوند تا آمار تعداد بیمارانی که به دلیل مواجهه با ریزگردها دچار مشکل شده و به بیمارستان مراجعه می‌کنند، افزایش پیدا نکند.

وی تصریح کرد: تا زمان کاهش شدت طوفان از خارج شدن بیماران، زنان باردار و کودکان  از منزل جلوگیری به عمل آید چرا که به دلیل ضعیف بودن بدن این افراد، احتمال بیمار شدن آنها قوی است.

مردم در فضای باز از ماسک و عینک استفاده کنند

رئیس مرکز سوانح و فوریت‌های پزشکی شهرستان زابل با بیان اینکه افرادی که مجبور به رفتن به بیرون از منزل هستند حتماً از ماسک و عینک استفاده کنند تا ریزگردها وارد ریه و چشم آنها نشود، خاطرنشان کرد: در صورت جدی گرفتن توصیه‌ها به طور حتم تعداد بیماران منطقه کاهش می‌یابد.

رفعت اظهار داشت: در حال حاضر تمام مراکز بهداشتی و درمانی منطقه سیستان برای ارائه خدمات به بیماران در شرایط بحرانی در حالت آماده‌باش بسر می‌برند.

حالا اما تکرار سالانه ماجرای طوفان و ریزگردها و بستری شدن هزاران نفر از مردم منطقه سیستان انگار برای خیلی‌ها و به ویژه مسئولان عادی شده و انتشار خبر بستری شدن 2000 نفر از مردم این خطه در پی مشکلات ایجاد شده ناشی از ریزگردها در رسانه‌ها، با واکنش چندانی از جانب مسئولان مواجه نمی‌شود.

طوفان سیستان تا پنجشنبه تداوم دارد

علی ملاشاهی، کارشناس هواشناسی سیستان و بلوچستان نیز به خبرنگار تسنیم گفت: پیش‌بینی کلی وضع جوی استان بر اساس نقشه‌های همدیدی و آینده‌نگری نشان می‌دهد وزش باد شدید و گرد و خاک و در نقاط مستعد، طوفان، گرد و خاک، کاهش دید و اختلال در تردد تا روز پنجشنبه در شمال استان ادامه دارد.

وی خاطرنشان کرد: در این مدت در نواحی مرکزی و جنوبی سیستان و بلوچستان نیز افزایش غبار و باد و گرد و خاک با شدت کمتر رخ خواهد داد و گرمای هوا در نیمه شمالی استان تداوم داشته و از سه‌شنبه تا پنجشنبه روند دما کاهشی است.

بخش عمده‌ای از مردم سیستان که گرمای حدود 50 درجه و ریزگردها به بخشی از زندگی آنها تبدیل شده، بیکاری را نیز با خود عجین می‌دانند؛ شغل بسیاری از مردم سیستان که کشاورز و دامدار بوده‌اند به آب وابسته است و اکنون که منطقه سال‌ها خشکسالی را تجربه می‌کند، بیکاری هم به این مردم روی آروده است.

دانشجویان پیگیر مشکلات مردم مظلوم سیستان

دانشجویان اما در این میان برخورد متفاوتی دارند و واکنش‌های زیادی در قبال انتشار اخبار مشکلات مردم در منطقه سیستان از خود نشان داده‌اند و اینجاست که معنای جمله امام خمینی(ره) که فرمودند "دانشگاه مبدأ همه تحولات است"، روشن‌تر می‌شود.

دانشجویان منطقه و حتی کشور در فرصت‌های مختلف با انتشار کلیپ‌های کوتاه و اثرگذار و نامه‌های سرگشاده و بیانیه‌های مختلف خواستار پاسخگویی مسئولان نسبت به شرایط بحرانی موجود در سیستان هستند.

اخیراً هم جمعی از تشکل‌های دانشجویی دانشگاه‌های استان‌های مختلف کشور شامل تشکل‌های بسیج دانشجویی، انجمن اسلامی دانشجویان، مجمع دانشجویان عدالتخواه با انتشار بیانیه‌ای خواستار رسیدگی مسئولان به مشکلات مردم سیستان شده‌اند که در بخشی از این بیانیه آمده: "سیستان و بلوچستان، اسمی که گویا برای همیشه رسمش با محرومیت گره خورده است. متأسفانه شاهدیم که این استان پهناور کشورمان همچنان با فقر و محرومیت دست و پنجه نرم می‌کند."

پیش از زنده به گور شدن مردم سیستان به آنها رسیدگی کنید

"یک پنجم روستاهای فاقد آب سالم کشور در سیستان و بلوچستان است، این سرزمین بالاترین نرخ بیکاری در بین استان ها را با خود یدک می‌کشد، جمعیت 50 درصد روستا نشین به حاشیه‌نشین حدود یک میلیون نفری شهرهای زابل، زاهدان، چابهار و ایرانشهر تبدیل شده و شرایط به گونه‌ای بغرنج شده که از مردم آن خطه هر که توانی دارد و پس‌اندازی مهاجرت از آن منطقه (بخوانید فرار) را ترجیح داده‌اند.

سیستان و بلوچستان که به لحاظ وسعت 2 برابر کشور آلمان است! امروز "سرزمین فراموش شده‌ای" است که در این روزهای گرم تابستان، علاوه بر مشکل دسترسی به آب آشامیدنی سالم، هوای پاک و تنفس راحت هم از مردمانش سلب شده است. تیرماه سال جاری بود که 1000 نفر به دلیل گرد و خاک راهی بیمارستان‌ها شدند و رئیس دانشگاه علوم پزشکی زابل در مصاحبه‌ای اعلام کرد؛ «در سال‌های اخیر همواره بالاترین آمار مبتلایان به بیماری "سل" در سطح کشور مربوط به منطقه سیستان و شهرستان زابل بوده و متاسفانه این روند همچنان ادامه دارد به نحوی که سالانه بین 400 تا 500 نفر به آمار مبتلایان به این بیماری در منطقه افزوده می‌شود"

با وجود آسیب‌های مختلف خشک شدن هامون و هشدار کارشناسان زیست محیطی برای جدی‌تر شدن خطر "ریزگردها" و طوفان در آینده‌ای نزدیک برای مردم سیستان و بلوچستان که می‌تواند دیگر استان‌های کشور و حتی مردم همسایه افغانستان را تهدید کند؛ تشکل‌های دانشجویی قبل از زنده به گور شدن باقی مانده  این مردم نجیب و صبور، توجه دولت، وزارت خارجه و دستگاه دیپلماسی کشور را به این سرزمین مظلوم ، جلب می‌کند.

حق‌آبه منطقه سیستان نیازمند پیگیری جدی دولت

حبیب‌الله دهمرده، نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی نیز در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: مردم سیستان در سال‌های اخیر با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند که عمده آنها در پی خشکسالی و به ویژه خشک شدن تالاب بین‌المللی هامون ایجاد شده است.

وی با تاکید بر اینکه انتظار داریم دولت نسبت به پیگیری حق‌آبه منطقه سیستان از دولت افغانستان اقدام جدی انجام دهد، افزود: دولت باید با دولت افغانستان در رابطه با حق‌آبه رودخانه هیرمند قراردادی تنظیم کند تا از این طریق بخشی از مشکلات منطقه مرتفع شود.

دهمرده با اشاره به عدم مدیریت صحیح منابع آب به عنوان دیگر مشکل اساسی منطقه سیستان، افزود: عدم مدیریت صحیح موجب شده 3 مسئله جدی تبخیر، رسوب‌گذاری و فرسایش خاک منابع آب در "چاه نیمه‌های" منطقه سیستان را به صورت جدی تهدید کند؛ چرا که زمانی که رودخانه هیرمند طغیان می‌کند به همراه خود گل ‌و لای داخل حوضچه‌ها انتقال می‌دهد که به مرور زمان این ته‌نشین شده و این مخزن را پر می‌کند و از حجم حوضچه‌ها کم می‌شود.

نماینده مردم زابل در مجلس با اشاره به اینکه تاکنون هیچ دولتی در زمینه مدیریت منابع آب در سیستان اقدام اساسی و مناسبی انجام نداده است، گفت: سالانه حدود 300 میلیون مترمکعب آب از حوضچه‌های منطقه سیستان تبخیر می‌شود که چیزی معادل 10 سال آب شرب شهر زاهدان است.

رسانه‌ها در سال‌های اخیر موج خوبی در پیگیری مشکلات مردم سیستان راه انداخته‌اند اما به نظر می‌رسد این موج رسانه‌ای مقطعی که معمولاًٌ در ایام تابستان با اوج‌گیری مشکلات زیست‌محیطی در سیستان فراگیر می‌شود، نتیجه عکس داده و به نوعی موجب شده مسئولان نسبت به سیستان و مشکلات عدیده مردمانش بی‌تفاوت شوند و این مسائل را امری عادی تلقی کنند.

مردم ولایت‌مدار و صبور منطقه سیستان اما با وجود همه بی‌مهری‌ها همچنان امید دارند مسئولان به مشکلات آنها رسیدگی کنند و روزی این شرایط بحرانی تغییر کند و شور زندگی بار دیگر همچون سال‌های دور گذشته به سیستان باز گردد.

گزارش از آرشام هنرکار

انتهای پیام/