۶ دلیل نزدیکشدن عربستان به ایران؛ ریاض به اشتباهات خود و هزینههای سنگین آن پی برد
انعطاف بیسابقه عربستان در قبال ایران با توجه به مواضع قبلی از جمله اظهارات تند ولیعهد سعودی علیه ایران کاملاً متناقض و سؤالبرانگیز است.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از روزنامه رأی الیوم، عبدالباری عطوان سردبیر این روزنامه نوشت: روابط عربستان و ایران اخیراً شاهد روند مداوم بهبودی بوده است و دلیل این روند سریع این است که مسئولان سعودی پی بردهاند شدت تنش با ایران و حملات رسانهای بین دو طرف و توقف هرگونه گفتوگو نتایج معکوس و پرهزینهای دارد.
عطوان یادآور شد، در این میان اظهارات وزیر خارجه ایران مبنی بر موافقت دو کشور با تبادل دیدارهای دیپلماتیک بهمنظور بازدید از سفارتخانههای دو طرف که تعطیل شده است و نیز اعطای روادید برای تحقق این هدف میتواند آغاز عادیسازی روابط و کاهش شدت تنش بین دو طرف باشد و به این ترتیب زمینه گشایش سفارتخانهها که از زمان حادثه سفارت عربستان در تهران در سال 2016 تعطیل شده است، فراهم شود.
انعطاف بیسابقه عربستان برای کاهش تنش با ایران
رهبری سعودی که علیه ایران به موضعگیریهای شدید متوسل شد، در مناسبتهای مختلف تأکید کرده بود که روابط خود با ایران را از سر نمیگیرد اما بیش از ایران و بهطور بیسابقهای برای کاهش تنش روابط انعطاف نشان دادند که این موضع بیشتر در گفتوگوهای مربوط به امکان ادای فریضه حج زائران ایرانی نمود یافت و عربستان به پایان دادن تحریم ایران در این خصوص اقدام کرد به این معنی که بسیاری از شروط مربوط به لزوم مراعات آن برای ازسرگیری ورود زائران ایرانی به عربستان را کنار گذاشت از جمله اینکه لزومی ندارد روادید حج را از سفارت عربستان در یک کشور سوم دریافت کنند.
همچنین ریاض به حدود 20 دیپلمات ایرانی در ارتباط با نظارت بر روند حج و برطرف کردن موانع آن روادید اعطا کرد.
انعطاف بیسابقه در برابر ایران پس از اظهارات تند ولیعهد سعودی
این انعطاف عربستان بهطور کلی با اظهارات محمد بن سلمان ولیعهد سعودی علیه ایران و تهدید به حمله پیشگیرانه علیه آن و انتقال جنگ به عمق خاک این کشور در تعارض است.
بنسلمان همچنین از امکان شوراندن اقلیتهای عربی، آذری و بلوچ در ایران سخن گفته بود.
زیرورو شدن مواضع سعودی در قبال ایران
بنابراین سؤال مهمی که در شرایط کنونی مطرح است اینکه دلیل این زیرورو شدن تدریجی در مواضع عربستان در قبال ایران و گرایش آن به گشایش سریع روابط با آن چیست؟
شش دلیل انعطاف عربستان در قبال ایران
برای پاسخ به این سؤال باید چند تحول اصلی را بهطور خلاصه بهشرح زیر در نظر داشت:
اول: شکست طرح آمریکا مبنی بر سرنگونی نظام حاکم سوریه.
عربستان در این طرح نقش اصلی را داشت حال آنکه با گذشت حدود هفت سال از جنگ در سوریه، رهبران سعودی متوجه شدند بشار اسد رئیس جمهور سوریه با حمایت ایران، روسیه و حزبالله در قدرت باقی است از همین رو این درک جدید را به متحدان خود بین مخالفان سوری اطلاع داد.
دوم: گذشت دو سال و نیم از عملیات موسوم به «توفان قاطعیت» در یمن.
در این فاصله عملیات مزبور از تحقق هرگونه هدفی که این جنگ برای آن آغاز شد، ناکام مانده است به این معنی که نقشه ناکام گذاشتن ائتلاف انصارالله و حزب علی عبدالله صالح به جایی نرسیده و امکان بازگرداندن عبدربه منصور هادی به صنعاء نیز فراهم نشد.
سوم: کاهش توان مالی فراوان عربستان.
بهدلیل کاهش بهای نفت و افزایش هزینههای جنگهای نیابتی عربستان در سوریه و یمن و به هدر رفتن منابع آن، مهمترین سلاح عربستان یعنی توان مالی آن رو به ضعف گذاشت.
چهارم: صدور قانون مجازات حامیان تروریسم از سوی آمریکا معروف به قانون جاستا علیه عربستان.
بر اساس این قانون به خانواده قربانیان اجازه داده شد در دادگاههای آمریکایی شکایت و درخواست غرامت کنند تا جایی که اکنون 25 شکایت قضایی علیه عربستان مطرح شده است.
پنجم: اولویت یافتن جنگ سیاسی و اقتصادی علیه قطر.
عربستان سخت تلاش کرد به هر قیمتی شده است ایران را از دوحه دور کند.
ششم: عملگرایی ایران و صبر زیاد آن.
حاصل این سیاست ایران، انعطاف در برابر عربستان و استقبال از هرگام ریاض در راستای گفتوگو و عادیسازی روابط بود.
گشایش روابط عربستان با رهبران شیعه عراق
در این میان گشایش روابط عربستان با رهبران شیعه عراق و استقبال گرم از مقتدا صدر کوتاهترین و سریعترین راه عادیسازی روابط با ایران بود.
در همین ارتباط قاسم الاعرجی وزیر کشور عراق که به الحشد الشعبی و ایران نزدیک است اعلام کرد، عربستان از دولت عراق خواسته است برای بهبود روابط با ایران میانجیگری کند که اظهارات او غیرمنتظره نبود بلکه نکته عجیب و غیرمنتظره تکذیب این درخواست از سوی مسئولان سعودی بود.
با این توضیحات باید پرسید؛ آیا اکنون در آستانه آغاز پایان جنگهای نیابتی عربستان هستیم یا این آرامش موقتی برای نفسگیری هر دو طرف است؟
سخت بتوان به این سؤال پاسخ نهایی داد زیرا روند تحولات در ابتدای راه است اما میتوان گفت جنگ رسانهای بین دو طرف از بین رفته است و بعید نیست حسن روحانی رئیس جمهور ایران در چند ماه آینده و پس از تکمیل روند عادیسازی روابط دیپلماتیک و گشودن سفارتخانهها در ریاض و تهران میهمان عربستان شود.
انتهای پیام/*