زنگ خطر "نابودی زندگی عشایری" در کهگیلویه و بویراحمد نواخته شد+ فیلم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از یاسوج، روزگاری بیش از 90 درصد مردم استان کهگیلویه و بویراحمد کوچ‌رو بوده اما هر روز که به عصر مدرنیته نزدیکتر شدیم یک سیاه چادر عشایری بر زمین افتاد تا کمکم صدای نی چوپان و زنگوله‌های دام عشایر در سایه بی توجهی مسئولان کشوری و حتی استانی نای نواختن نداشته باشد.

 همزمان با خروس خوان صبح و همقدم با نسیم سحرگاهان روز خود را آغاز می‌کنند، طبیعت روح نواز دشت و کوهستان‌های با صلابت مامن آنهاست و سادگی و صمیمیت پیشه آنهاست سخن از عشایر است به لحاظ جمعیتی بعد از جوامع شهری و روستایی به عنوان سومین بخش جامعه به حساب می‌آیند ولی در تولید و بهره وری حرف اول را می‌زنند.

از  دل همین سیاه چادرهاب ساده و بی ریا 11 هزار خانوار عشایری کهگیلویه و بویراحمد سالانه بیش از هزار و 650  تن گوشت، 26 هزار تن شیر و 35 درصد صنایع دستی استان تولید می‌شود.

زندگی ساده و صمیمی عشایر جدای از آنکه در دل خود سختی‌هایی دارد ولی همیشه این زندگی ساده و حضور در این فضای ساده و بی تکلف آرزوی اکثر انسان‌هایی اهل دلی است که از زندگی پر چالش شهری به ستوه آمده‌اند.

البته  چیزی که در رابطه با زندگی ساده و جذاب عشایری مورد غفلت واقع شده، ظرفیت بالایی بوده که می‌تواند در رونق گردشگری و جذب گردشگران داشته باشد.حضور در مناطق ییلاقی عشایری تجربه‌ای زیبا و بیاد ماندنی بوده که می‌تواند آرامشی وصف نشدنی را به گردشگران هدیه دهد.

این را باید یادآور شویم که  مشکلات و برخی کمبودها زندگی این قشر از جامعه را نیز با چالش‌های مواجه کرده و  کمر عشایر زیر بار مشکلات خمیده‌تر شده و نوای درا و زنگوله عشایر هر روز خاموش‌تر می‌شود و هر ساله بخشی از این جامعه مولد سکونت در شهرها و روستاهای کوچک و بزرگ را به کوچ عشایری ترجیح داده‌اند این موضوع به نوبه خود زنگ خطری برای همه است.

بررسی دلیل کاهش جمعیت عشایری کهگیلویه و بویراحمد

یک پژوهشگر تاریخ بومی کهگیلویه و بویراحمد در نشست با خبرنگار تسنیم در زمینه دلایل کاهش عشایر بویراحمد طی 30 سال اخیر گفت: شاید روزگاری معنایی و کلامی دلپذیرتر از کوچ و آهنگ حرکت برای یک عشایری متصور نبود چرا که حرکت و جابه جایی، خود یک دگرگونی زندگی و درخواستی از سر توانایی و قدرت بود و گذر از دشت‌ها و سرزمین‌ها خود شوق بسیاری داشت اما امروزه دیگر چنین نیست.

حمید پوردیان افزود: تغییرات نوع زندگی و مشکلات و محدودیت‌هایی که به صورت خواسته یا ناخواسته برای عشایر ایجاد شده سبب شده که عشایر کاهش یابند بدون شک با سست شدن اعتقادات اصیل ایلی و صداقت و ریش سفید محوری و احترام‌های گذشته و  وجود مهاجرت‌های بی رویه ما شاهد ماجراهای غریبانه تری برای عشایر هستیم.

وی با بیان اینکه یکی دیگر از عوامل کاهش عشایر پایین بودن درآمد و عدم امکان تمرکز سرمایه گذاری در مناطق عشایری است افزود: از آنجایی که تنها منبع درآمد اصلی عشایر احشام و دام بوده و از آنجایی که این موجودات زنده در معرض خطر اعم از بیماری، سیل، سرقت، مرگ و میرهای مختلف است.

پوردیان تصریج کرد: زمینه نگهداری دام  بالا بوده همچنین در جابه جایی و مهاجرت‌های فصلی بخشی از آن‌ها از بین می‌رود و عملا امکان پس انداز و سرمایه گذاری را از صاحبان عشایر سلب می‌کند و چون دائم در حال حرکت هستند توجه خاصی نیز به یک منطقه (قشلاق یا ییلاق) نمی‌شود خود این موضوع به لحاظ اقتصادی از رشد آنان جلوگیری می‌کند.

این کارشناس اجتماعی ادامه داد: البته سیاست اسکان اجباری عشایر حکومت رضا خان صدمات بزرگی به دامداری کشور که صادر کننده دام بوده وارد ساخت و اغلب خانواده‌های عشایری  بضاعت مالی نداشتند و سرمایه آن‌ها منحصر به چند راس میش، بز و اسب بود که در اجرای فرمان اسکان عشایر این جماعت مجبور بودند که تحت نظر ایلخان نظامی به خرج خود خانه‌های دهقانی ساخته و تخته قاپو شوند.

پوردیان تاکید کرد: انتظار می‌رود همه مسئولان کشوری در سطح کلان به شیوه زندگی این عشایر توجه اساسی و جدی داشته باشند و واقعیت وجود آنها را بپذیرند.

کاهش نگران کننده آمار جامعه عشایری کهگیلویه و بویراحمد در 30 سال اخیر

مدیرکل امور عشایر کهگیلویه و بویراحمد از کاهش جامعه عشایری این استان در 30 سال اخیر ابراز نگرانی کرد و افزود: برای ماندگاری جامعه عشایری و حتی مهاجرت معکوس برنامه‌های مطلوبی در دستور کار داریم.

مجید علیپور به تسنیم گفت: آمار جامعه عشایری استان کهگیلویه و بویراحمد در 30 سال اخیر یعنی از سال 1366 تاکنون 10 هزار خانوار کاهش داشته است.

وی با بیان اینکه روزگاری بیش از 90 درصد مردم استان عشایر کوچ‌رو بودند، عنوان کرد: هم اکنون 12 درصد مردم این استان جزو جامعه عشایر بوده هرچند دیگر ییلاق و قشلاق حال و هوایی گذشته را ندارد.

علیپور هم اکنون 11 هزار و 120 خانوار کهگیلویه و بویراحمد جزو جامعه عشایری هستند ابراز کرد: طبق سرشماری سال‌ها 66، 76 و 87 جمعیت عشایری این استان 21 هزار خانوار، 19 هزار خانوار و 13 هزار و 479 خانوار بوده که روند کاهشی را در پیش گرفته است.

مدیرکل امور عشایرکهگیلویه و بویراحمد افزود: با توجه به فعالیت‌های انجام شده در چند سال اخیر شاهد افزایش جامعه عشایری استان هستیم به گونه‌ای که بیش از یک هزار خانوار خواستار عضویت در جامعه عشایری هستند تا از این طریق تحت پوشش خدمات دفترچه‌ای و حمایتی قرار بگیرند.

علیپور ساماندهی به کوچ و اسکان از جمله برنامه‌های در دست اقدام برای ماندگاری جامعه عشایری عنوان کرد و ادامه داد: در زمینه ساماندهی به کوچ، طرح‌های مختلفی از جمله ارائه خدمات پشتیبانی، توسعه فعالیت در حوزه‌های عشایری مثل راه اندازی فعالیت‌هایی مانند: باغداری، توسعه صنایع دستی، زنبورداری، گیاهان داروئی، توسعه و بهبود شبکه راه‌های عشایری و دو قلوزایی در دستورکار است.

وی تصریح کرد: شناسایی مناطق قابلیت‌دار جهت اسکان عشایر، مطالعه و طراحی شهرک‌های اسکان، اجرای عملیات پمپاژ جهت توسعه باغات، کارگاه‌های صنایع دستی و تبدیل دام سبک به سنگین نیز از برنامه‌های پیش بینی شده در بخش ساماندهی به اسکان جامعه عشایری برای ماندگاری جمعیت عشایر است.

علیپور گفت: راه اندازی 5 ایستگاه پمپاژ با هدف فراهم‌کردن توسعه باغات به میزان 1500 هکتار اجرای طرح‌های شبکه انتقال آب شرب سالم، احداث جاده دسترسی مناسب و احداث 300 منبع ذخیره آب در 3 سال گذشته انجام شده است.

بوی کشک و دوغ مشک عشایر را شاید روزگاری بیاید که در داستان‌ها بخوانیم. صدای هلهله زنگوله‌های کوچ، این روزها داستان راستان پیرمردانی است که آن را به‌خاطر دارند. فرهنگ غنی عشایر رنگ می‌بازد و مدرنیته ناسازگار با خوی و خصلت عشایر کوچ نشین جای آن را می‌گیرد این روزها تا چشم بازکرده‌ایم زیبایی کوچ را گرفته و فردا ممکن است زیبایی بهون وگلیم و مشک را هم بگیرد تا دیر نشده باید فکری کرد باید کاری کرد کارستان تا بماند این زندگی یادگار گذشتگان.

گزارش: سجاد نوبهار

انتهای پیام/