تجلیل از پدر مهربان متواضعِ خط‌شکنِ شعر آئینی+ عکس و فیلم

۲۸ شهريور ۱۳۹۶ - ۱۰:۵۷
اخبار فرهنگی
اخبار ادبیات و نشر

مراسم رونمایی از کتاب «یک‌ماه خون گرفته ۱۱» به همراه تجلیل از غلامرضا سازگار، شاعر پیشکسوت و پیرغلام حسینی، در خبرگزاری تسنیم برگزار شد.

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مراسم رونمایی از کتاب "یک ماه خون گرفته 11"؛ جدیدترین اثر غلامرضا سازگار، پیرغلام حسینی و شاعر آئینی عصر روز گذشته، 27 شهریورماه با حضور تعدادی از شاعران و مداحان اهل بیت(ع) از جمله حیدر توکل، احمد بابایی، قاسم صرافان، وحید قاسمی، حسین شمسایی و حجت‌الاسلام و المسلمین فتحی مدیر دفتر هنر و ادبیات هلال، مصطفی خورسندی مدیر خانه مداحان و غلامرضا سازگار در باشگاه خبرنگاران پویا برگزار شد.

بابایی: سازگار، پدر مهربان متواضع آگاه خط‌شکن شعر آئینی

احمد بابایی در این مراسم با اشاره به ارزش کار سازگار در حوزه شعر آئینی گفت: نسل ما اگر پا در مسیر شعر علی الخصوص شعر آئینی گذاشت، مدیون زحمات استاد سازگار است، او بیشترین سهم را در این رابطه سازگار برعهده داشت؛ بدون مداهنه و مبالغه می‌گویم که پدر شعر آئینی سازگار است. هم زی نوکری و هم سبک زندگی او الگوست. گاه احساس می‌کنیم که شخصیت استاد از شعرهایش بهتر است و شعرش اسوه کامل برای نسل ماست.

وی با اشاره به سبک زندگی برخی از شاعران و مادحان خاندان نبی(ع) ادامه داد: لبید ابن ربیعه از شاعران صدر اسلام است. خلیفه وقت بعد از تشرف او به اسلام، از این شاعر خواست تا شعری دینی بگوید؛ ربیعه نیز چون خلیفه را غاصب می‌دانست، برای او سوره آل عمران و بقره فرستاد. می‌گویند فرزدق زمانی از کوچه‌ای می‌گذشت که شعرخوانی ربیعه را شنید. ناگاه به سجده افتاد و گفت همانطور که قرآن آیات سجده‌دار دارد، اشعار نیز ابیات سجده‌دار دارند. سازگار نیز در 76سال زندگی پربرکتشان کاری کرده است که زندگی‌اش الگوست.

بابایی با بیان اینکه سخن گفتن درباره سازگار تنها صحبت کردن راجع به او نیست، بلکه پرداختن به عنوان یک الگوست که گمشده امروز ماست، افزود: استاد در این سن و سال تواضع بی‌نظیری دارد و نوع سلوک ستایشگری(زی نوکری) کاری کرده که من از آن با عنوان یک الگو و سبک زندگی گمشده یاد می‌کنم.

به گفته این شاعر؛ مملکت ما مملکت شعر است و شعر حرمت دارد، اما شعر در مملکت ما آنقدر که اندازه شعر است، ارج ندارد‌. امروز پرمخاطب‌ترین گونه شعر در کشور شعر آئینی است و این موضوع باعث حسادت عده‌ای شده است. بعضی از افراد نیز از روی جهل با آن مخالفت می‌کنند: النّاس أعداء ما جهلوا. ما داریم از افقی صحبت می‌کنیم که در آن، شعر آئینی قله ادبیات فارسی خواهد شد؛ اگرچه در این رابطه کمتر در حوزه نقد کار شده است.

بابایی، سازگار را پدر مهربان، متواضع، آگاه و خط‌شکن معرفی کرد و افزود: بسیاری از مفاهیم را اگر استاد باز نمی‌کرد و نمی‌پرداخت، ما نیز جای طرح نداشتیم. هزینه‌ای که ایشان پرداخت سبب شد تا شاعران امروز در زمین فتح شده بدون مینی فعالیت کنند. ما در این فضا تنفس می‌کنیم.

شبیه میثمِ بر نخل ماندگار شدی

قاسم صرافان نیز در ادامه این مراسم با اشاره به محتوای غنی شعر سازگار گفت: برخی فقط خوب شعر می‌گویند، برخی زیاد شعر می‌گویند و برخی نیز هم خوب و هم زیاد شعر می‌گویند. مقام شاعری یعنی اینکه روح و ذهن شاعر با مضمون شعرش گره بخورد. این مقامی نیست که به هر شاعری دست دهد. اینکه شاعر چقدر این مضامین را درونی کند، مهم است و سازگار صداق بارز این دسته از شاعران است.

وی ادامه داد: استاد سازگار مصداق بارز انوار اهل بیت(ع) است و این موضوع در کلام و چهره‌شان مشخص است. سلزگار عشق، شعر و حب مجسم به اهل بیت(ع) هستند، هم اهل تولی و هم اهل تبری.

صرافان در ادامه سروده‌ای را تقدیم به سازگار خواند که به این شرح است:

چه خوب شد که به عشق علی دچار شدی
شبیه میثمِ بر نخل ماندگار شدی

همین غلامِ رضا بودنت عزیزت کرد
ز سوز و ساز همین عشق، سازگار شدی

تو اِی سفیر رسیده به مُـلک شاه نجف!
بگو به بال کدامین مَـلَک سوار شدی؟

سروده‌ای تو که: در قدر، قدرِ قدر علی‌ است
به بدر، بدرِ علی دیدی و به دار شدی

زبان گشودی و بر نخل‌ها رجز خواندی
قلم کشیدی و هم رزم ذوالفقار شدی

چقدر حضرت ساقی مگر شرابت داد؟
که جویی از عسل و شعر آبدار شدی

قرار بود از اول که وقف یار شوی
سر قرار رسیدی و بی‌قرار شدی

چه دید چشم تو در شعله، عصر عاشورا
که وارث قلم و قلب داغدار شدی

بهار می‌رسد از راه، گاه با یک گل
گلی سه ساله دمید، ابر نوبهار شدی

چه خوب شد که گرفتار زلف یار شدی
چه خوب شد که به عشق علی دچار شدی

«نخل میثم» سازگار، مفاتیح‌الجنان مداحان

حسین شمسایی، از مداحان اهل بیت(ع)، نیز در این مراسم با بیان اینکه من شاهد بودم شب و روز استاد سازگار را شعرسرایی در بر گرفته بود، اظهار کرد: استاد سازگار به‌قدری در عرصه شعر تلاش کرده که تاکنون به‌محبت خدا با احتساب چاپ جلد ششم «نخل میثم» توانسته است 35 جلد کتاب بسراید.

شمسایی با اشاره به خاطراتی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با استاد سازگار داشت، گفت: در سال‌های 63 و 64 بنده مسئول روابط عمومی ریاست جمهوری وقت بودم. در آن زمان متصدی ریاست جمهوری رهبر معظم انقلاب بود. از آنجایی که با استاد سازگار در ارتباط بودم پیشنهاد هماهنگی جلسه شعر را در روز عید غدیر به ایشان دادم، اما از آنجایی که امام خمینی(ره) در آن زمان سخنرانی داشتند، برنامه‌ریزی با مشکل برخورد، لذا پیشنهاد روز ولادت حضرت زهرا(س) را به دفتر ارائه دادم که با موافقت رهبر معظم انقلاب همراه شد، بنابراین به‌توفیق خداوند اولین جلسه شکل‌گیری دیدار شعرا و مداحان با رهبر معظم انقلاب در همان سال شکل گرفت.

وی در بیان جزئیات این نشست خاطرنشان کرد: استاد سازگار در این جلسه در سبک‌های مختلف شعر سرودند که این شعر با استقبال مناسب رهبر معظم انقلاب همراه شد. در یکی از اشاراتی که به شعر استاد سازگار داشتند، فرمودند "آقای سازگار چه قریحه خوبی دارد". و یا فرمودند "چه مثنوی خوبی سرودند".

این مداح حریم اهل‌بیت(ع) با اشاره به برخی ویژگی‌های بارز استاد سازگار گفت: استاد سازگار، شاعر زمان خودشان هستند. تا جایی که یاد دارم، هر مناسبتی که اتفاق می‌افتاد، شعر و قصیده‌ای می‌سرودند. از جمله ماجرای شهدای انقلاب اسلامی، شهدای محراب، شهدای دفاع مقدس و نیز تاکنون هر اتفاقی که در کشورمان رخ می‌داد، استاد سازگار ورود بسیار به‌موقع و بجایی داشتند و این باید درس عبرتی برای شعرای نسل جدید ما باشد.

شمسایی با ابراز اینکه اکثر شعرا از اشعار ایشان در ایام محرم استفاده می‌کنند، افزود: الآن که در نزدیکی ماه محرم و ماه عزای امام حسین(ع) قرار داریم، اکثر مداحان از اشعار استاد سازگار بهره می‌برند، به‌عنوان نمونه کتاب «نخل میثم» سازگار، مفاتیح‌الجنان مداحان است.

از شعرش دکان نساخت

وحید قاسمی، از شاعران آئینی کشور، در این مراسم با بیان اینکه سازگار برای شاعران جوان آئینی، پدر مهربانی است، گفت: نسل ما در آغاز کار مورد بی‌مهری بسیاری قرار گرفت، عده‌ای به جای نقد شاعران جوان را ناسزا می‌‌گفتند یا شخصیت آنها را تخریب می‌کردند، اما در این مدت سازگار همانند پدر مهربانی بود.

وی با بیان اینکه شخصیت سازگار بیش از سروده‌های او دوست‌داشتنی است، ادامه داد: گاه برخی از شاعران تنها موضوع شعرشان درباره اهل بیت(ع) است، اما سازگار هم شعر و شعورش و هم متن و بطنش با اهل بیت(ع) است. او از شهرت و اسم و رسمش در دستگاه معصومین(ع) دکان نساخت.

قاسمی در ادامه سروده‌ای با مضمون عاشورا برای حاضران خواند که بخش‌هایی از آن به این شرح است:

گیسوی تو مراد هزاران مرید شد
بالای نی دلیل جنون را مزید شد

آموختم به رنگ و زبان و نژاد نیست
جون سیاه چهره تو روسپید شد

ترسم که شمر را تو شفاعت کنی «حسین»
وقتی قیامت از همه جا ناامید شد

تقصیر رنج و سختی این روزگار نیست
از داغ روضه‌های تو مویم سپید شد

ای غلامِ رضا امیر سخن

حیدر توکل، از مداحان اهل بیت(ع) نیز در این مراسم با بیان اینکه محال است در اقصی نقاط کشور جلسه‌ای برای اهل‌بیت(ع) برگزار شود و اشعار استاد سازگار خوانده نشود، گفت: تنها شاعر معاصری که در تمام بحور شعر سروده، استاد سازگار است. بنده هر وقت به اشعار ایشان تفأل زدم، پاسخ مثبتی گرفتم.

این مداح اهل‌بیت(ع) که از قدیمی‌ترین مداحان بازار تهران شمرده می‌شود، در بیان برخی ویژگی‌های اشعار استاد سازگار گفت: شاید به جرأت می‌توان گفت دو برابر اشعاری که از استاد سازگار شنیدیم، اشعار تبرائی است. سازگار هم‌وزن اشعار محتشم، از این اشعار برخوردار است.

وی در ادامه سروده‌ای را به سازگار تقدیم کرد که به این شرح است:

ای غلامِ رضا امیر سخن
وی غزل را غزال و شیر سخن

رحمت حق به روح مادر تو
که به کام تو ریخت شیر سخن

هم ز طفلی طُفیل عشق حسین(ع)
هم جوانمرد شعر و پیر سخن

پا به هر عرصه‌ای که بنهادی
شده دست تو دستگیر سخن

گشته از یُمن چشم ترت
بِه ز خلد برین کویر سخن

رهنوردان شعر معترفند
تو نشان می‌دهی مسیر سخن

از کمان سخنوران به هدف
در حضورت نخورده تیر سخن

همه آزادگان مُلک ادب
شده در محضرت اسیر سخن

در غزل، مثنوی، قصیده توئی
نخل بی مثل بی‌نظیر سخن

در مقامات شعر آئینی
توشه و دیگران فقیر سخن

محتشم زیر سایه نخلت
در مراثی تو را وزیر سخن

هر یکی برگ نخل تو تاکی‌ است
پر ز مینای دلپذیر سخن

غیر تو ساحری نپوشانده
بر تن شعله‌ها حریر سخن

بهر گل‌های پر پر عزت
سبدی بافتی از حصیر سخن

نخل تو دخل تو نشد هرگز
کی بزرگی شود حقیر سخن

از لب خشک و نای دولت عشق
هم بشیری و هم سفیر سخن

تو هنوزم شناخته نشدی
گرچه گردیده‌ای شیر سخن

توصیه‌های سازگار به شاعران جوان آئینی

غلامرضا سازگار آخرین سخنران این مراسم بود. وی سخنان خود را با ابیاتی در وصف اباعبدالله الحسین(ع) آغاز کرد و گفت:

کعبه یک زمزم اگر در همه عالم دارد
چشم عشّاق تو نازم که دو زمزم دارد

هر کجا ملک خدا هست حسینیه توست
هر که را می‌نگرم شور محرّم دارد

وی در ادامه با بیان اینکه توصیه‌هایی برای شاعران جوان آئینی دارد، افزود: به خود ببالید. در تمام دنیا هیچ شاعری ممدوحی مانند شما ندارد. شما برای امام حسین(ع) و امیرالمؤمنین(ع) شعر می‌گویید. شاعران غیرآئینی باید ممدوح خود را بالا بکشند تا شعر شکل بگیرد، اما شما باید شعر را ارتقا دهید تا به ممدوح برسد و این میسر نمی‌شود مگر با عنایت اهل‌بیت(ع).

سازگار سخنان خود را با ابیاتی در مدح امام حسین(ع) به اتمام رساند:

خون تو خون‌بهاش خداوند اکبر است
اشک غمت به خون شهیدان برابر است

هر جا غم تو نیست همان جا جهنم است
هر جا عزای توست بهشت مکرر است

مادر مرا به بزم عزای تو شیر داد
این اشک نیست بر رخ من شیر مادر است

زهیر سازگار، از مداحان اهل‌بیت(ع) و فرزند غلامرضا سازگار، نیز در ادامه این مراسم در سخنان کوتاهی به ارزش شعری شاعر «یک ماه خون‌گرفته» اشاره کرد و گفت: سازگار کسی است که مضمون را فدای سبک نکرد، بلکه سبک را فدای مضمون کرد.

او سخنان خود را با اجرای بخشی از اشعار «یک‌ماه خون‌گرفته 11» به اتمام رساند:

کاش خاکم را قضا می‌ریخت گرد قتلگاه
تا به‌وقت سجده مهر کربلایت می‌شدم

کاش بودم شیر وحشی تا میان آفتاب
سایه‌بان بر قامت و قد رسایت می‌شدم

کاش بودم بوته خاری به دشت کربلا
کاشنا با کودک بی‌‌آشنایت می‌شدم

اشک در بزم عزای تو گلاب است حسین
آب از شرم لب خشک تو آب است حسین

باید از آیه تطهیر بپرسند همه
جای قرآن ز چه در بزم شراب است حسین

بازوی فاطمه بشکست به یاری علی
دست زینب ز چه در قید طناب است حسین

خنده بعد از تو گناه است، گناه است گناه
گریه بهر تو ثواب است، ثواب است حسین

همچنین در این مراسم کلیپی از سخنان غلامرضا سازگار درباره شعر آئینی و ارزش کار در این حوزه و همچنین خاطرات او از جشن ازدواج فرزند رهبر معظم انقلاب برای حاضران منتشر شد. در پایان این مراسم از «یک‌ماه خون‌گرفته 11» با حضور جمعی از شاعران و مداحان اهل‌بیت(ع) و شاگردان غلامرضا سازگار رونمایی و از بیش از شش دهه تلاش او در حوزه شعر آئینی با حضور مسئولان خبرگزاری تسنیم، تجلیل شد.