۸ سال جنگ تحمیلی علیه ایران چگونه آغاز شد؟ + فیلم

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، 31 شهریور ماه سال 96 در واقع سی و هفتمین سالگرد آغاز تجاوز صدام علیه ایران در سال 59 است که در واقع شروع یک جنایت تاریخی توسط ملت‌های مختلف علیه ایران بود. جنگ تحمیلی عراق علیه ایران 2887 روز به طول انجامید که طی آن هزار روز نبرد فعال صورت گرفت که 793 روز حمله از سوی رزمندگان اسلام و 207 روز از سوی ارتش متجاوز بعثی در طول جنگ شمار 381 هزار و 68 نفر از نیروهای دشمن کشته و یا زخمی شدند و 72 هزار نفر به اسارت نیروهای اسلام درآمدند. دشمن بعثی از همان نخستین ساعات تجاوز به حریم جمهوری اسلامی ایران مناطق مسکونی و مراکز غیرنظامی را هدف قرار داد تا بتواند از این طریق دولت ایران را مجبور به پذیرش خواسته‌های خود کند. این تجاوز و جنگ تحمیلی هشت سال به طول انجامید و به خاطر حماسه‌های فراوانی که در طول این سال‌ها خلق شد به هشت سال دوران دفاع مقدس مشهور شد.

دولت‌ عراق‌ در 26 شهریور 1359 با ارائه یادداشتی‌ رسمی‌ به‌ سفارت‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ در بغداد، اعلام‌ کرد که‌ اعلامیه‌ الجزایر و عهدنامه‌های‌ مربوط‌ به‌ مرز مشترک‌ و حسن‌ همجواری‌ و سه پروتکل‌ و پیوست‌های‌ آن‌ و دیگر موافقت‌نامه‌ها و یادداشت‌های‌ انضمامی‌ به‌ این‌ عهدنامه‌ را یکجا و یک‌ جانبه‌ فسخ‌ کرده‌ است‌. همزمان‌ با ارسال‌ این‌ یادداشت‌، صدام‌حسین‌ در نطقی‌ در مجلس‌ ملی‌ عراق‌، متن‌ قرارداد الجزایر را پاره‌ کرد و الغای‌ این‌ قرارداد را تصمیم‌ شورای‌ فرماندهی‌ انقلاب‌ عراق‌ اعلام‌ نمود. اقدام‌ صدام‌ حسین‌ و اظهار دولت‌ عراق‌، وجاهت‌ حقوقی‌ نداشت.

در ساعت 14:15 دقیقه دوشنبه 31 شهریور ماه 1359، با هدف براندازی جمهوری اسلامی ایران، حمله همه جانبه‌ای را به ایران اسلامی آغاز کرد. برای اولین بار اخبار ساعت 2بعدازظهر روز 31 شهریور، خبر بمباران فرودگاه مهرآباد را مخابره کرد. با شنیده شدن صدای انفجار مهرآباد در غرب تهران، مردم این منطقه برای اطلاع از چگونگی واقعه به خیابان‌ها ریختند و با مشاهده بمباران قسمتی از فرودگاه به منظور کمک به سمت آن هجوم آوردند که مامورین انتظامی در حوالی فرودگاه ضمن جلوگیری از حرکت آن‌ها از مردم خواستند که حوالی فرودگاه را ترک کنند و در صورت نیاز به کمک مردم، مقامات مربوطه اطلاعیه صادر خواهند کرد.

اقدامات یک ساله صدام قبل از بمباران فرودگاه، یک اعلان جنگ بود

 روزنامه کیهان فردای آن روز درباره تعداد مجروحین و مصدومین حمله عراق به تهران نوشت: «تا ساعت یک بامداد امروز تعداد مجروحین حادثه فرودگاه 38 نفر اعلام شد که 150نفر به بیمارستان امام خمینی، 8 نفر به بیمارستان شریعتی، 3 نفر به بیمارستان صنایع هواپیمایی، 8 نفر به بیمارستان میمنت و سه نفر به درمانگاه بیمه‌های اجتماعی منتقل شده‌اند. از این تعداد گروهی که جراحاتشان سطحی بود مداوا و از بیمارستان مرخص و برخی دیگر بستری شده‌اند.»

عراق ظرف چند ساعت 19 منطقه مهم، ازجمله فرودگاه‌های کشور را مورد هدف قرار داد و این بمباران آغاز یک جنگ هشت ساله علیه ایران بود که اگرچه صدام شروع کننده آن بود اما دولت‌های بسیاری در دنیا در این جنایات بزرگ صدام سهیم شدند. صدام که اساساً با نیت مبارزه با جمهوری اسلامی ایران در 25 تیر 1358 با کودتا در عراق به قدرت رسیده بود، از ابتدا از تمامی راه‌های ممکن برای به زانو درآوردن انقلاب اسلامی بهره گرفت. هجوم نظامیان عراق به ایران در 31 شهریور 1359 ، تعجب هیچ یک از محافل سیاسى مطلع جهان را به دنبال نداشت چرا که از تمامى اقدامات یکساله صدام، بوى جنگ به مشام مى‌رسید.

دولتمردان عراقى از همان ابتداى تجاوزشان تمامى توان سیاسى، نظامى و تبلیغى خود را براى به زانو درآوردن انقلاب اسلامى ایران به کار بستند. در جبهه سیاسى هیأت‌هاى بسیارى را روانه کشورهاى اروپایى، آفریقایى و آسیایى کردند و در این مأموریت‌ها تلاش داشتند تا اهداف و مقاصد خود در تحمیل جنگ به جمهورى اسلامى ایران را، نزد جهانیان توجیه کنند.

هدف بمباران ‌های صدام در روز نخست جنگ

تنها فرودگاه مهرآباد تهران نبود که از سوی جنگنده‌های عراقی مورد حمله قرار گرفت.

اهواز: در ساعت 45/13 میگ‌های عراقی باند  فرودگاه، سیلو، ماکرویو و ... را بمباران کردند.

کرمانشاه: در ساعت 50/13 فرودگاه و حوالی آن بمباران شد.

بوشهر: در ساعت 55/13 میگ های عراقی فرودگاه بوشهر را مورد حمله قرار دادند.

دزفول: در ساعت 14 باند پایگاه چهارم شکاری بمباران شد.

تهران: در ساعت 20/14 چهار فروند میگ عراقی به فرودگاه مهر آباد و پایگاه یک شکاری حمله کردند که باند پایگاه و شش هواپیمای نظامی مورد اصابت بمب قرار گرفت.

سنندج:در ساعت 30/14 فرودگاه، سپاه و چند نقطه از شهر بمباران شد.

همدان: هواپیماهای عراقی، پایگاه هوایی نوژه را بمباران کردند که به قسمتی از باند و انبار خساراتی وارد شد.

تبریز: پایگاه شکاری، پالایشگاه و نیروگاه برق تبریز بمباران شد.

اصفهان: کوه‌های اطراف ذوب آهن اصفهان توسط هواپیماهای عراقی بمباران شد.

پاسخ نیروی هوایی ایران به حملات هوایی عراق

آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی) به عنوان نماینده امام خمینی(ره) در شورای عالی دفاع، در پیام رادیویی اعلام کردند: «دولت دست نشانده و مزدور عراق تجاوز هوایی را به حریم جمهوری اسلامی ایران آغازکرد و به چند پایگاه هوایی حمله نمودهاست. ما تاکنون نخواسته بودیم حمله کنیم اما ارتش جمهوری اسلامی تجاوز این بعثیهای دست نشانده را تحمل نمی کند و درس تلخی به صدام خواهد داد.»

 در پی حمله هوایی دشمن در 31 شهریور، نیروی هوایی ایران بزرگ ترین عملیات هوایی خود را علیه عراق انجام داد. آیت الله خامنه ای، نماینده امام در شورای عالی دفاع، صبح این روز ضمن گزارشی به مجلس اظهار داشت نیروهای هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران از صبح حدود پانزده مرکز مهم نظامی عراق، از جمله جنوب بغداد و شهر موصل را هدف قرار داد.

 در این عملیات 140 هواپیما مأموریت داشتند که تقریباً همگی به سلامت بر گشته اند و از چند فروند اطلاعی در دست نیست. از بعد از ظهر 31 شهریور که حملات هوایی عراق شروع شد تا نیمه شب 10 میگ عراقی سرنگون شد و یک فانتوم از ایران آسیب دید و برنگشت. یکی، دو ساعت بعد از حمله عراقی ها،  حملات هوایی ایران شروع شد. در دومین روز حمله، دشمن پیشروی در خاک ایران را آغاز کرد. لشگر 92 زرهی اهواز گزارش داد: حدود 200 تانک عراقی از شلمچه عبور کرد و  به 6 کیلومتری خرمشهر رسید. شهر زیر آتش شدید قراردارد، به طوری که حدود 100 نفر شهید و مجروح شده اند.

نخستین پیام امام خمینی(ره) به مناسبت آغاز جنگ تحمیلی صدام

بسم اللَّه الرحمن الرحیم

بعض نکات باید گفته بشود: یکى اینکه گمان نکند ملت ما که دولت ایران و ارتش ایران عاجز از این است که جواب به این‌ها بدهد. هر وقتى که مقتضى بشود من پیامى به ملت خواهم داد و به صدام حسین و امثال او خواهم ثابت کرد که اینها، این اذناب امریکا قابل ذکر نیستند و ما همیشه بنا داریم که در این برخوردها، طورى برخورد بشود که جواب برخورد آنها داده بشود که به ملت عراق- خداى نخواسته- صدمه اى وارد نشود. لکن ما عازم بر این هستیم، مصمّم بر این هستیم که اگر عراق حدّ خودش را نداند و تجاوز را تکرار بکند، ما دستور بدهیم و ملت ما بسیج بشوند و آن وقت براى ملت عراق معلوم باشد که ما با آنها هیچ کار نداریم، بلکه این صدام حسین است که به واسطه تحریک امریکا به ما تجاوز کرده است و ما اگر جوابى به او بدهیم، هر گز به ملت عراق، که برادر ما هستند، مربوط نیست.

امروز من صداى منحوس این آدم را شنیدم؛ یعنى، بیانیه اش را شنیدم. ایشان معلوم مى‌شود که تازه مسلمان شده است! براى اینکه به حضرت امیر، على بن ابى طالب و امام حسین- سلام اللَّه علیهما- و اینها تشبث کرده و مردم را مى‌خواهد گول بزند. ایشان نمى‌داند که مردم عراق ایشان را مى شناسند و از اوّلى که این حکومت اشتراکى روى کار آمد و مرحوم آقاى حکیم تحریم کرد و آنها را تکفیر کرد، مردم عراق اینها را شناخته‌اند و بعد هم از اعمالى که انجام داده اند، اینها شناسایى شده اند. این‌ها علماى بزرگ عراق را اعدام کردند. اینکه الآن به شَعْب عراق متوسل مى شود، اینها شعب عراق را سرکوب کرده‌اند. این صدام حسین، من از اول وقتى که روى کار آمد تنبّه دادم که این دیوانه است، این عقلش درست کار نمى کند، و لهذا، با دیوانگى دارد عمل مى کند و خودش را به هلاکت مى‌رساند.

من یک صحبت دارم براى ملت ایران و براى ملت عراق و ارتش عراق هم یک صحبت. براى ملت ایران این صحبت را دارم که گمان نکند ملت ایران که ارتش ایران نمى تواند جلوى این‌ها را بگیرد. خیر، ارتش ایران و قواى مسلّح ما، پاسدارهاى عزیز ما قادر بر این معنا هستند، لکن تا مسأله جدّى نشود، آن‌ها جدّاً عمل نمى‌کنند. آن روزى که مسأله جدّى شد، تمام اینها به طور جِدّ، امر مى‌کنم که عمل بکنند و عراق را سر جاى خودشان بنشانند.

ملت ایران نباید خیال بکنند که جنگى شروع شده است و حالا فرض کنید که دست و پاى خودمان را گم کنیم. نه، این حرفها نیست. یک چیزى آوردند و یک بمبى اینجا انداختند و فرار کردند، رفتند. الآن هم دولت ایران جواب آنها را مشغولند که جواب آنها را بدهند و مى‌دهند جواب آنها را. قواى بحریه شان بکلى از بین رفته است و قواى بریّه شان هم از بین خواهد رفت. شما خیال نکنید که یک چیزى است. این جنگ‌هاى متعددى که واقع شده است یک مقدارش هم نصیب ایران شده است که من هر دو جنگ را یادم هست. هیچ، ابداً مسئله اى نیست. شایعات یا چیزهایى را اگر دشمن‌هاى ما، این احزاب مختلفه اى که الآن در ایران هستند، این گروهها و گروهکهایى که در ایران هستند، حالا اگر فرصت مى‌خواهند به دست بیاورند و شایعه سازى کنند و هى تلفن کنند به این طرف و آن طرف که چه شده است، چه شده، کودتا شده- نمى دانم- این حرف‌ها در کار نیست. این یک دزدى آمده است یک سنگى انداخته و فرار کرده، رفته است سر جایش. دیگر قدرت اینکه تکرار بکند ان شاء اللَّه ندارد. من به ملت ایران سفارش مى‌کنم که چند جهت را ملاحظه کنند: یک جهت اینکه خونسردى خودشان را حفظ کنند و ابداً توجه به این معنا که یک قضیه‌اى واقع شده است و واقعاً واقع نشده قضیه‌اى. توجه نکنند به این معنا. یک وقت اغتشاشى از این راه بار نیاید.

یک جهت هم اینکه ممکن است که این اشخاصى که با اسلام مخالفند و با جمهورى اسلامى از اول مخالف بودند، حالا شایع کنند که خود لشکر ایران و ارتش ایران و ژاندارمرى ایران دارند خرابکارى مى کنند تا شما را وادار کنند که با آنها مقابله کنید. خیر، این طور نیست. ارتش ایران و ژاندارمرى ایران وفادارند به ما و مشغولند آنها به کوبیدن  عراق. شما گمان نکنید که یک وقت بیایند به شما بگویند که تحریک کنند شماها را به اینکه بروید سراغ- مثلًا- پادگان‌ها. یک همچو کارى جایز نیست و از معاصى بزرگ اسلام است و مخالف رضاى خداست و ابداً به اینها اعتنا نکنید و اگر از این افراد کسى پیدا شد که یک همچو تحریکى کرد، بگیرید او را  تحویل بدهید به کمیته‌هایى که هستند، به آنها تحویلشان بدهید تا آن‌ها را به جزاى خودشان برسانند. این حرفى است که ما با ملت ایران داریم که این‌ها با آرامش، بدون اینکه اصلًا خوفى از چیزى داشته باشند.

خوفى در کار نیست اصلًا، چیزى نیست که خوف داشته باشد. یک حرف با ملت ایران است که هم خونسردى خودشان را حفظ کنند و هم این شایعه سازها را جلویشان را بگیرند و هیچ اعتنا به شایعه ها نکنند. من خودم تماس دارم و همه مطالب پیش من مى آید. امروز هم آقاى رئیس جمهور و آقاى نخست وزیر آمدند اینجا و گزارش دادند اینجا و من هر روزى که محتاج به این بشود که بسیجى بکنم، خواهم کرد و ان شاء اللَّه، نیاید آن روز که یک همچو امرى واقع بشود.

و یک حرفى که با ارتش عراق دارم این است که ارتش عراق با کى جنگ مى خواهد بکند؟ طرفدار کى هست و مخالف کى؟ طرفدار صدام است که اشتراکى است و کافر است؟! بر ضد کى؟ بر ضد اسلام؟! ارتش عراق باید بداند که این آدم که حالا آمده است اسم على بن ابى طالب- سلام اللَّه علیه- را مى آورد و اسم حسین بن على- سلام اللَّه علیه- را مى آورد، این دشمن اینهاست؛ این شخص با اینها دشمن است، با اسلام اصلًا دشمن است این. ارتش عراق باید بداند که این جنگ، جنگ با اسلام است به هوادارى کفر و یک همچو جنگى بر خلاف رضاى خداست و خداى تبارک و تعالى نخواهد بخشید بر آن کسانى که قیام کنند بر ضد اسلام به واسطه همراهى با کفر، که هم خود صدام حسین- به حسب حکم شرعى- کافر است و هم این طرفدار کفّار است، طرفدار کارتر است و به واسطه طرفدارى از کارتر و گرفتن قوا از او، دارد به ایران حمله مى‌کند و کارتر این نوکرهاى خودش را مثل صدام حسین و مثل سادات و امثال اینها را وادار کرده است که به ایران حمله بکنند یا به ایران صدمه بزنند. ملت عراق و ملت مصر باید بدانند این معنا را که اگر- خداى نخواسته- با ایران طرف بشوند و ارتش عراق با ایران طرف بشود، طرف شدن با اسلام است و ضرر زدن به اسلام و ضرر زدن به پیغمبر اسلام است به طرفدارى از کفر، به طرفدارى از صدام، به طرفدارى از کارتر.

ملت عراق باید بدانند که این جرثومه فساد همان طورى دارد با شما عمل مى کند که محمد رضا با ایران عمل مى‌کرد. ما محمد رضا را بیرون کردیم و شما هم باید این شخص را بیرون بکنید از عراق. تا قیام نکنید و تا مقابله نکنید با این جرثومه فساد، این مى خواهد اسلام را از بین ببرد و مى خواهد عربیّت را به خیال خودش- آن هم نه اینکه واقعاً عقیده دارد به او- مى خواهد او را جانشین کند و همچو خیالى هم ندارد. مى‌خواهد امریکا را دستش را باز کند در این ممالک اسلامى و ما جرممان این است که با امریکا مخالف هستیم. این جرمى که پیش صدام حسین بخشودنى نیست این است که ما بر خلاف امریکا هستیم و لهذا، ما را هر چه مى‌خواهد، مى‌گوید؛ ما را مجوس مى گوید هستیم. ما که داریم در مملکتمان قرآن را ترویج مى کنیم، در مملکتمان احکام اسلام را داریم ترویج مى کنیم و پیاده مى کنیم به جاى آن احکامى که در سابق بوده است، این آقا ما را مجوس مى داند و خودشان که بر ضد اسلام و بر ضد مسلمین هستند، خودشان را طرفدار على بن ابى طالب- سلام اللَّه علیه- و اصحاب رسول اللَّه مى‌دانند. باید ملت عراق بداند که این آدم، آدم خطرناکى است براى ملت عراق و خطرش بر ملت عراق زیاد است و الّا به ملت ما، او که نمى‌تواند صدمه‌اى بزند. او بر ملت عراق خطرناک است. ملت عراق باید با تمام قوا، کوشش کنند که این شخص فاسد را از بین ببرند و این جمعیتى که بر خلاف اسلام و بر خلاف مصالح اسلام و قرآن دارند عمل مى‌کنند، آن‌ها را از بین ببرند.

و سربازهاى ارتش عراق و صاحب منصب‌هاى ارتش عراق باید بدانند که جنگ با ایران، جنگ با اسلام است، جنگ با قرآن است، جنگ با رسول اللَّه است و این از اعظم محرّماتى است که خداى تبارک و تعالى نمى گذرد از او. شما هم همان کار را بکنید که ارتش ایران نسبت به شاه سابق کردند؛ همان طورى که آنها رها کردند او را و متصل شدند به ملت و سربازها فرار کردند از پادگانها و متصل شدند به ملت. شما هم فرار کنید و قواى خودتان را صرف این کنید که این جرثومه فساد را از بین ببرید. خدا به شما تأیید مى کند، اگر قیام کنید و این شخص را از بین ببرید و یکى را خودتان به جاى او بگذارید. ما هم کمک شما هستیم در اینکه از خود شما، از ملت شما یک نفر اداره کند حکومت عراق را. این آدمى [را] که بر خلاف اسلام، و بر خلاف مصالح اسلام مشغول مفسده شده است، این فاسد را از بین ببرید، با ملت همراه بشوید.

ملت عراق هرگز با صدام حسین موافق نیست. یک روز هم موافقت ندارد. ملت عراق با اسلام موافق است. کسى که با اسلام موافق است، کسى که کتاب او «قرآن» است، کسى که کعبه قبله اوست، نمى‌شود با یک آدم کافرى که در پناه کفّار دارد زندگى مى کند و در پناه کارتر و امثال کارتر دارد به حیات خودش ادامه مى دهد، نمى شود با این همراهى بکنید. من به آنها سفارش مى‌کنم- به ارتش عراق- که اگر مى توانند قیام کنند بر ضد این آدم و این آدم را از بین ببرند و خودشان جانشین او بشوند و ما هم تأییدتان مى‌کنیم و اگر این برایشان میسور نیست، فرار کنند و جنگ با اسلام نکنند.

با ملت عراق هم عرض مى‌کنم که با همه قوا، قیام کنید بر ضد این آدمى که الآن قیام بر ضد اسلام کرده است. قیام این نسبت به ایران، قیام کافر بر مسلم است و قیام لشکر کفر بر لشکر اسلام است. باید با همه قوا با این شخص مقابله کنید و مقاتله کنید. من چنانچه- خداى نخواسته- دامنه پیدا کرد این کارهاى صدام حسین و اربابهاى صدام حسین، تکلیف ملت ایران را تعیین خواهم کرد و امیدوارم به آنجا نرسد و اگر برسد، دیگر بغدادى باقى نخواهد ماند. (صحیفه امام، ج 13، ص: 221-226)

در قسمت سوم مستند همت ماندگار به موضع چگونگی آغاز جنگ تحمیلی پرداخته شده است. فیلم این بخش از مستند در ادامه قابل مشاهده است:

انتهای پیام/