فعالیت‌های تنها مرکز تخصصی مطالعات تروریسم/روایت جنگ و استثنائات ترور در ایران

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا،  بنیاد هابیلیان(خانواده شهدای ترور) سازمانی مردم‌نهاد است که در سال 1384 به‌منظور تبیین پرونده تروریسم در ایران تأسیس شده است. پرونده حوادث تروریستی در ایران، نام 17000 قربانی بی‌گناه را در خود ثبت کرده است که گواهی روشن برخشونت گروه‌های تروریستی و سند تاریخی و انکارناپذیری است در اثبات این واقعیت که کشور ما بزرگترین قربانی تروریسم است.

سید محمدجواد هاشمی‌نژاد فرزند شهید ترور، حجت‌الاسلام سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد و دبیر کل بنیاد هابیلیان(خانواده شهدای ترور کشور) است. هاشمی‌نژاد در نشستی با تسنیم از نحوه شکل‌گیری بنیاد هابیلیان و تبدیل شدن آن به «تنها مرکز تخصصی در حوزه مطالعات تروریسم» در داخل کشور سخن گفت و از واکنش‌های بین المللی، گروه‌های مردمی، رسانه‌های معاند، گروه‌های تروریستی و ... در رابطه با فعالیت‌های این بنیاد توضیح داد که به همت خانواده شهدای ترور 12 سال است که فعالیت‌های تخصصی در این حوزه دارد. بخش اول گفت‌وگوی تفصیلی تسنیم با او در ادامه می‌آید:

* تسنیم: بنیاد هابیلیان به چه منظوری تشکیل شد؟ و اصلاً چطور شد که به ضرورت ایجاد چنین بنیادی پی برده و اقدام به تشکیل آن کردید؟

بعد از انقلاب اسلامی بحث ترور یکی از بلیه‌های انقلاب تا به حالا بوده است. از همان روز اول شاید اولین و ماندگارترین توطئه دشمن بحث ترور و تروریسم بوده است. کشور ما تا بتواند پایه‌هایش را مستحکم کند و از پس این موضوعات بربیاید، مدت زمانی گذشت و این ترورها در این زمان صدمات فراوانی را به دنبال خود داشت. شهدای فراوانی که از تمامی طبقات بودند. انقلاب ما، انقلابی مردمی بود. مردم و مسئولانش کنار هم بودند و صدماتش هم شامل همه بخش‌های مختلف شد.

خیلی عجیب است که بدانید الان یک حادثه تروریستی در گوشه‌ای اتفاق می‌افتد، ولو اینکه چند نفر زخمی شوند، همه آن را محکوم می‌کنند. کشورها، دولت‌ها و شخصیت‌های مختلف آن را محکوم می‌کنند اما در کشور ما رئیس جمهور و نخست وزیر به شهادت می‌رسند هیچ کس در دنیا آن را محکوم نمی‌کند، نشان می‌دهد که کاملا دنیا چشمش را روی این قضیه بسته است و چون موضوع کشورهای خودشان نبوده برایشان اصلا اهمیتی نداشت.

دنیا عزمش را جزم کرده بود با جنگ و ترورهای وسیع انقلاب را ساقط کند/از پس جنگ برآمدیم و کمر تروریسم را شکستیم

ضمن اینکه ما نقشی که بایستی در دنیا می‌داشتیم شاید در آن زمان نداشتیم و دنیا عزمش را جزم کرده بود که با ابزارهای مختلف انقلاب ما را ساقط کند. جنگ، ترور‌های وسیع و گسترده، مباحث تجزیه‌طلبانه، تحریم‌های اقتصادی، حضور‌ آمریکا در خلیج‌فارس، اقتصاد ضعیف حکومت تازه ساقط شده پهلوی و نظام نوپا همه مسائلی بود که با آن درگیر بودیم. همه این‌ها یک گرای مستقیم بود که دنیا عزمش را جزم کرده و ما را ساقط کند. این اتفاق نیفتاد و ما روی پای خودمان ایستاده و مستحکم شدیم. از پس جنگ برآمدیم و کمر تروریسم را به صورت عمده شکستیم و توانستیم یک کشور قدرتمند بسازیم. اما حالا موضوع تروریسم فراگیر و همه‌گیر شده است، حداقل بهانه حضور قدرت‌های جهانی و بسیاری از اقدامات جنایتکارانه قدرت‌های جهانی موضوع تروریسم و مبارزه با تروریسم است و به همان نسبت عکس‌العمل‌ها زیاد می‌شود و دامنه تروریسم گسترش پیدا کرده و همه این‌ها ساخته و پرداخته خود آن‌هاست.

استثنائات ترور در کشور ما/تروریست‌هایی که در کشور ما اقدامات تروریستی انجام دادند، پایگاه رسمی دارند

جمهوری اسلامی ایران طبیعتاً یکی از مهمترین کشورهایی است در زمینه تروریسم حرف دارد. یکی از قدیمی‌ترین کشورهایی است که مورد صدمات فراوان واقع شده و یکی از استثنایی‌ترین ظلم‌های تروریستی به آن شده است. جالب است بدانید تروریست‌ها هیچوقت در سطح جهان به صورت واضح و آشکار پایگاه رسمی در کشورهای دیگر ندارند اما تروریست‌هایی که در کشور ما اقدامات تروریستی انجام دادند، پایگاه رسمی دارند. و آن کشورهایی که رسما به این تروریست‌ها پایگاه و دفتر دادند هیچ‌گاه آنان را را به عنوان قاتلین معرفی نکردند. این‌ها همه استثنائاتی است که در مورد فعالیت تروریسم در کشور ما به آشکار دیده می‌شود.

این شرایط می‌طلبد که ما در این زمینه فعالیت کنیم. ما کوتاهی کردیم. کشور ما کوتاهی کرد. با این همه ظرفیت، امکانات عظیم و توانایی‌های قابل اثبات در دنیا چه کاری کردیم؟ چه اقداماتی انجام دادیم؟ دولت‌ها یک سری اقدامات به شکل خیلی رسمی و تکراری در شورای حقوق بشر انجام می‌دهند که هر دولتی انجام می‌دهد. اما این همه ظرفیت‌های عظیم کجا به کار گرفته شده است؟ اقدامات حقوقی قاطع کجا انجام شده است؟

خانواده شهدای ترور سند جمهوری اسلامی هستند

لذا ما به نظرمان رسید خانواده شهدای ترور شده ظرفیت بسیار بزرگی هستند و خودشان سند جمهوری اسلامی هستند و قابلیت این را دارند که حوادثی که مربوط به خودشان هست را به اثبات برسانند که به تبع آن اثبات شود که جمهوری اسلامی قربانی تروریست است. این موضوع انگیزه اولیه شد که این جمع را تشکیل دادیم و با توجه به همان خلأیی که عرض کردم خیلی زود جای خودش را در کشور را باز کرد و نشان داده شد که واقعا این دیدگاه درست بوده و این خلأ درست تشخیص داده شده و از آن به بعد ما شروع به فعالیت‌های مختلفی در عرصه‌های مختلف کردیم.

چه خلأی بزرگتر از این که بزرگترین قربانی‌ تروریست، آمار شهدای ترورش را نداشت

* تسنیم: فعالیت بنیاد هابیلیان از چه سالی شروع شد؟ کار از ابتدا به این گستردگی بود؟

ما سال 84 این کار را انجام دادیم فکر کردیم حالا که بحث تروریسم یک موضوعی شده که آمریکا به بهانه آن به بهانه اینکه کشورش مورد هدف واقع شده و شروع کرده لشکرکشی به دنیا و این طرف و آن طرف، حالا که دو ساختمان در امریکا از بین رفته است او دو کشور را گرفته و به خاک وخون کشیده است و ادعای مبارزه با تروریست دارد، فرصت خوبی برای تشکیل چنین فضایی است. لذا این کار را از سال 84 شروع کردیم. البته ما می‌دانستیم که خلأ هست، می‌دیدیم اما این مقدار را واقعا تصور نمی‌کردیم. خلأ خیلی زیاد بود ما با یک سایت شروع کردیم اما آنقدر کارها گسترده بود که خیلی به سرعت کارها را انجام می‌دادیم و خداوند هم کمک کرد، خود شهدا هم در این قضیه کمک کردند و کار بنیاد هابیلیان خوب پیش رفت. چه خلأ بزرگتر از این که کشورمان که بزرگترین یا یکی از بزرگترین قربانی‌هایی تروریست است، آمار شهدای ترورش را نداشت و نمی‌داند در کشورش چه مقدار شهید، ترور شده دارد.

اولین امار رسمی کشور از شهدای ترور را بنیاد هابیلیان به دست آورد

* تسنیم: اولین آمار 17 هزار شهید ترور را بنیاد هابیلیان اعلام کرد و الان مسئولین در مورد همین آمار صحبت می‌کنند.

این آمار رسمی کشور شده است.

* تسنیم: این آمار را چگونه به دست آوردید؟

اولین گامی که در این قضیه به نظرمان رسید، همین آمار بود و وقتی سایت تشکیل دادیم و راجع به این قضیه شروع به حرف زدن، تحلیل‌کردن و مقاله نوشتن کردیم، می‌خواستیم به سراغ خانواده شهدا برویم و ببینیم چه کسانی، چند نفر و کجا هستند. به همین دلیل سال 85 شروع به تحقیقات در مورد خانواده شهدای ترور کردیم که حدود دو سال طول کشید تا این آمار و ارقام را احصا و جمع آوری کنیم. سال 87 اولین آماری که حدود 16 هزار شهید ترور بود جمع آوری شد که مجددا چندین سال بعد به روز رسانی شد و بعد از شهدای هسته‌ای آمار به 17 هزار شهید ترور رسید. این آمار نشان می‌دهد همواره این بلیه علی رغم قدرت عظیم جمهوری اسلامی و تفوق بر ترور و تروریسم همچنان فعال است. به همین دلیل وقتی سراغ خانواده‌ها رفتیم شروع به جمع آوری اسناد و مدارک کردیم.

هم اکنون مجموعه هابیلیان تنها مرکز تخصصی در حوزه مطالعات تروریسم است

خانواده‌ها یکی از منابع عظیم و بزرگ اسناد و مدارک محکمه پسند حقوقی هستند و به لحاظ اینکه ما هم از جنس خود آنها بودیم، اعتماد آنها به ما جلب شده بود و اینکه بعد از چند دهه به این موضوعات پرداخته می‌شود باعث خوشحالی خانواده‌ها و تعجب عموم مردم شده بود. تقریبا 12 سال از فعالیت‌های ما می‌گذرد البته در این مدت ابعاد خیلی وسیع و گسترده‌ با جنبه‌های مختلفی پیدا کرده است و هم اکنون مجموعه هابیلیان تنها مرکز تخصصی در حوزه مطالعات تروریسم است که می‌تواند در ابعاد گوناگونی حرف بزند و تحلیل کند و عنوان کند که ایران قربانی تروریسم بوده است.

* تسنیم: این سوال ممکن است پیش بیاید که چرا برای شروع این کار و انجام این تحقیقات به سراغ تشکیل یک موسسه و ان جی او رفتید و از طریق دستگاه‌هایی که در زمینه بحث‌های بین‌المللی، دولتی و امور مربوط به شهدا و آمار آنان کار می‌کنند، اقدام نکردید؟

دستگاه‌های دولتی که هر کدام شرح وظایف مشخصی دارند، بحث شهدا، اصل شهید و شهادت موضوع عام است ولی هر بخش و موضوع آن به یک دستگاه مرتبط شود. تَوَلیگری بحث خانواده‌ها و جمع آوری آن‌ها و امورات معیشتی‌شان و بحث‌های فرهنگی به بنیاد شهید برمی‌گردد. موضوع ترور و تروریسم و بحث‌های این شکلی حوزه‌های امنیتی است. موضوع جنگ و شهادت و شهدای جنگ به بنیاد حفظ آثار برمی‌گردد. اینها دولتی‌هایی هستند که فعالیت‌های خودشان را انجام می‌دهند. شاید معذوریت‌های فراوانی داشته باشند. اساسا اینکه گروه‌های مردمی در دنیا فعال هستند به این دلیل است که این مرزها و شرح وظایف را ندارند و توانایی‌هایی دارند که شاید در حیطه دولتی‌ها نگنجد. نه اینکه خودشان به تنهایی همه بار را بردارند اما توانایی اینکه بتوانند از مجموعه استعدادهای کشور استفاده کنند، اینها را در کنار هم بنشانند و به یک هدف مورد نیاز کشور برسند را فراهم می‌کنند. نوع فعالیتی که ما آغاز کردیم این موضوع را اثبات می‌کند، کار روی زمین نمانده است.

* تسنیم: از همکاری خانواده‌های شهدای ترور با بنیاد بگویید.چقدر استقبال کردند؟ به غیر از اسنادی که در اختیارتان گذاشتند آیا فعالیت‌های دیگر را پیگیری می‌کنند؟

طبیعتا اینطور است. خانواده شهدای ترور اقبالشان به ما خیلی بیشتر از برخی دستگاه‌ها است. دستگاه‌های دولتی شاید آن نیازهای عاطفی و یا پیگیری‌هایی که از هم جنسی و هم رنگی خودشان باشد را نداشته باشند اما احساس می‌کنم بنیاد هابیلیان چون از جنس خود خانواده شهدای ترور است و اعضای همین خانواده‌ها مجموعه را تشکیل می‌دهد، احساس نزدیکی بیشتری با خانواده‌ها دارد و معمولا همکاری‌های بسیار خوبی از خانواده شهدا داشتیم و تقریبا هیچ همکاری نبوده که از آن‌ها خواسته باشیم و جواب مثبت نگرفته باشیم. بعضا شاید خیلی جاها اقدامات برایشان سخت باشد اما در همکاری با بنیاد این کار را انجام دادند و واقعا رسیدن به این نقطه از پشتوانه‌های علمی و اسنادی و کارهای پژوهشی که انجام دادیم، اگر همکاری خانواده‌ها نبود واقعا امکان پذیر نبود.

شکر خدا امروز جایگاه بحث شهدای ترور در موضوعات مهم کشوری اهمیت پیدا کرده است. شما ملاحظه بفرمایید رهبر معظم انقلاب در حادثه هفتم تیرماه در دو سال گذشته به این موضوع به چه شکل پرداختند. شکل متفاوتی با توجه به همین موضوعاتی که مربوط به شهدای ترور است و توجه جهانیان به همین شکل و توجه بسیاری از منابع پژوهشی دنیا برگرفته از همین بحث‌هایی است که ما داریم. اینها را مدیون و مرهون همکاری‌های خانواده شهدای ترور با این مجموعه می‌دانیم.

تصور هم نمی‌کردیم که در عرض سه ماه با امکانات 720 مقاله به دست ما برسد

* تسنیم: برای گسترش کار، چند دفتر استانی توانسته‌اید تاسیس کنید؟

در این زمینه متأسفانه محدودیت داریم. محدودیت‌هایمان متفاوت است. به هر حال ما یک گروه هستیم و توانایی‌هایمان بسیار بسیار محدود است ولی باور کنید که آنقدر علاقه‌مندی در این زمینه‌ها هست که ما شرمنده می‌شویم. گاهی یک خانواده، گاهی یک محقق، گاهی یک دانشجوی علوم سیاسی از یک شهری حدود یک سال پیگیری می‌کند که من در شهرم آمادگی دارم که خودم تنهایی این نمایندگی شما را پیش ببرم و امکانات هم لازم ندارم. با همین امکاناتی که دارم کار انجام می‌دهم. ما دلمان می‌خواهد که فضا به شکلی باشد که این مجموعه چون یک موضوع ملی و فراگیر هست و هیچ نقطه‌ای از کشور ما از موضوع ترور مصون نبوده، آن را به همه جا تسری بدهیم و در شهرها نمایندگی داشته باشیم اما تاکنون میسر نشده. اما تلاش کردیم در استان‌هایی که بیشتر درگیر هستند مثل سیستان و بلوچستان و کردستان و خوزستان از نیروهای جوان فعال و علاقه‌مند در این قضیه کمک بگیریم.

ما تصور هم نمی‌کردیم که وقتی کنگره بین‌المللی 17 هزار شهید ترور را برگزار کنیم در عرض سه ماه با امکانات محدود اطلاع‌رسانی که ما داریم، 720 مقاله به دست ما برسد که 30 مقاله از خارج کشور بود و حدود 300 مقاله از این مجموعه پذیرفته شده و حرف نو داشته در بین آن دیدیم. در سال 92 که اولین کنگره ملی را برگزار کردیم، در یکی از مقالات یکی از دانشجویان فوق لیسانس پیش بینی وضعیت امروزی عراق و سوریه را کرده بود.

خوشحالیم هابیلیان باعث رویش مجموعه‌های دیگر شد

* تسنیم: مجموعه‌هایی هستند که مشابه فعالیت شما را انجام می‌دهند، مثلا انجمن حمایت از قربانیان ترور. فعالیت‌های شما با آن‌ها یکجور موازی کاری نیست؟ فعالیت‌هایتان چه تفاوت‌هایی با هم دارد؟

آن زمانی که ما کار را شروع کردیم چنین چیزهایی وجود نداشت، یعنی ما به هرحال مبدأ این حرکت بودیم، طبیعتا توفیقاتی که در یک زمینه حاصل می‌شود دیگران را تشویق می‌کند که این نوع امکان فعالیت برایشان جذاب باشد. این کار را ممکن است به شکلی دیگر انجام بدهند که یکی از نمونه‌های آن این است که ما شاهد بودیم بعد از یکی دو سال برخی از این گروه‌ها و انجمن‌ها تشکیل شد و شروع به فعالیت‌هایی کردند حالا کمتر یا بیشتر، بحث رقابت مطرح نیست. در این عرصه آنقدر کار فراوان هست که لازم نیست کسی کاری را از دست کسی بگیرد. انقدر کار زمین مانده داریم که این موضوعات مطرح نیست. حقیقتا نمی‌دانم گروه‌های دیگر چه کاری انجام می‌دهند. از اینکه کار ما رویش داشته و در کنار این کار انگیزه ایجاد کرده که بقیه هم فعالیت‌هایی انجام بدهند در مجموع باعث خوشحالی است و من چیزی به نام رقابت نمی‌شناسم.

انقدر کار فراوان داریم که اگر امکانات برای ما فراهم باشد، پروژه‌های عظیمی کلید می‌زنیم که خیلی از مشکلات را حل می‌کند. منتها این امکانات در اختیار ما نیست. البته گروه‌های دیگر هم باید حواسشان باشد و دچار آسیب نشوند و در ورطه اختلاف نیفتند. ما یک دشمن داریم که باید بیش از همه حواسمان به او باشد تا جای دیگر، به اطراف نگاه نکنیم، کاملا به دشمن نگاه کنیم. دشمن مترصد برخی از فرصت‌هاست که الحمدالله چنین فرصتی وجود نداشته است.

امیدوارم بتوانیم در سازمان ملل و در ژنو نمایشگاه مشترک بین کشورهای قربانی ترور در حوزه غرب آسیا برگزار کنیم

* تسنیم: طبق اخباری که از فعالیت‌هایتان منتشر شد، متوجه شدیم با برخی کشورها نیز همکاری‌ها و تعاملاتی دارید، از این تعاملات بگویید که ایا قرار است فعالیت‌های مشابه در سایر کشورها داشته باشید؟

در عراق چندین نمایشگاه برگزار کردیم، تبادل اطلاعات داشتیم. به نظرم زمینه همکاری هست. نگاهمان فعلا عنوان بحث "تروریسم در کشور ایران" است و بازتاب دهنده جنایات تروریستی در کشورمان هستیم تا به دنیا بگوییم ما قربانی تروریسم هستیم لذا خیلی در کارهای وضعیت کشورهای دیگر ورود پیدا نکردیم و البته آمادگی داریم که اگر گروه‌هایی پیدا شوند تجربیاتمان را در اختیارشان قرار بدهیم. تبادلاتی اگر احتیاج باشد بگذاریم و کار مشترکی برگزار کنیم. این کارها شدنیست. اگر در دستگاه‌های دولتی انگیزه‌هایی باشد که بخواهند این کارها را حمایت کنند ما فکر می‌کنیم کار بسیار مفیدی است که بتوانیم در سازمان ملل و در ژنو؛ مقر اروپایی و سازمان ملل یک نمایشگاه مشترک بین کشورهای قربانی تروریسم در حوزه غرب آسیا برگزار کنیم. می‌تواند کار موثری باشد.

* تسنیم: این موضوع مطرح شده است؟

خیر، ایده آن هست، یک مقدار عزم قوی می‌خواهد. یک مقداری انگیزه می‌خواهد. ایده فراوان داریم و همانطور که عرض کردم کار هم فراوان هست و منتها همه کار دست ما نیست و فراهم‌کردن همه امکانات در دست ما نیست.

ادامه دارد...

----------------------------
گفت‌وگو از: نجمه‌السادات مولایی
-----------------------------

انتهای پیام/