روایتی از تلاش برای چاپ ۱۳۸ میلیون جلد کتاب درسی سال تحصیلی آینده+ فیلم

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، سالانه 138 میلیون جلد کتاب درسی تدوین و به زیر چاپ می‌رود تا همزمان با شروع ماه مهر در اختیار دانش‌آموزان قرار بگیرد و 9 ماه سال تحصیلی همراه هر روز آنها باشند. اما این کتاب‌ها برای رسیدن به دست دانش‌آموزان چه مراحلی را پشت سر می‌گذارند و چه افرادی برای تولید کتاب‌های درسی فعالیت می‌کنند؟

کتاب‌های درسی پس از تدوین و آماده‌سازی توسط مولفان برای چاپ به چاپخانه کتاب‌های درسی ارسال می‌شوند. دو شرکت اُفست و چاپ و نشر کتب درسی ایران کتاب‌های درسی را چاپ می‌کنند، شرکت افست مسئول چاپ کتاب‌های درسی دوره ابتدایی و شرکت چاپ و نشر کتب درسی ایران مسئول چاپ کتاب‌های درسی دوره متوسطه است.

شرکت چاپ و نشر کتب درسی ایران، روز گذشته میزبان جمعی از خبرنگاران بود تا مراحل چاپ و صحافی کتاب‌های درسی را برای دانش‌آموزان به نمایش بگذارند.

کارکنان چاپخانه این روزها با فعالیت 24 ساعته در طول شبانه روز و در قالب دو شیفت در حال چاپ و آماده سازی کتاب‌های درسی سال تحصیلی آینده هستند و روزانه 500 هزار جلد کتاب چاپ می‌شود تا برای مهر سال آینده 138 میلیون جلد کتاب درسی به موقع در اختیار دانش‌آموزان قرار بگیرد.

سید محمد موسوی مدیرعامل شرکت چاپ و نشر کتب درسی ایران درباره راه‌اندازی این چاپخانه می‌گوید: در سال 56 تعدادی از ناشران و چاپخانه‌داران با مبلغ6 میلیون تومان سرمایه‌گذاری این شرکت را ایجاد کردند و پس از آن به سراغ وزیر آموزش و پرورش وقت رفتند که او 100 میلیون تومان به آنها کمک کرد، پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران وزارت آقای نجفی متوجه اختصاص 100میلیون تومان به شرکت چاپ و نشر از سوی آموزش و پرورش شدند بنابراین در سال 75، 49 درصد سهام شرکت برای آموزش و پرورش شد و 51 درصد آن برای بخش خصوصی است.

شرکت چاپ و نشر کتب درسی با ایجاد 27 هزار متر مربع کارگاه جدید و خرید ماشین‌های به روز چاپ از سال 81 تمام کتاب‌های درسی دوره متوسطه اول و دوم را به تنهایی تولید و آنها را در کتاب فروشی‌ها توزیع می‌کند.

* لیتوگرافی؛ نخستین مرحله آماده‌سازی کتاب‌ها در چاپخانه

اما مراحل چاپ و آماده‌سازی کتب درسی در چاپخانه‌ای که در خارج از تهران قرار دارد بدین صورت است که کتاب‌ها پس از تدوین توسط مولفان در اختیار چاپخانه قرار می‌گیرد و نخستین مرحله آماده‌سازی کتاب‌ها در بخش لیتوگرافی است. روند کار در این بخش بدین صورت است که فایل کتاب‌های درسی از آموزش‌وپرورش به بخش لیتوگرافی می‌آید و بر روی زینک قرار می‌گیرد و از هم‌اکنون مراحل آماده سازی کتاب‌های درسی سال آینده در حال اجراست.

در گذشته فعالیت در بخش لیتوگرافی به صورت سنتی بود که با ورود تجهیزات دیجیتال فعالیت سنتی کمرنگ شده است و هم اکنون در بخش لیتوگرافی همه فعالیت‌ها به صورت دیجیتال انجام می‌شود به گونه‌ای که مونتاژ و صفحه‌آرایی توسط کامپیوتر انجام می‌شود و پس از آن کامپیوتر برنامه را به دستگاه زینک می‌دهد.

پس از آماده سازی توسط دستگاه زینک، کارکنان این بخش باید بررسی کنند تا کثیفی و خش بر روی زینک وجود نداشته باشد چرا که در هنگام چاپ مشخص می‌شود.

* در چاپخانه چه خبر است؟

پس از اتمام کار در بخش لیتوگرافی، فعالیت در بخش چاپخانه آغاز می‌شود و زینک‌هایی که مطالب و تصاویر بر روی آن حک شده است به چاپخانه فرستاده می‌شوند.در این بخش دو نوع ماشین چاپ شیت و رُل فعالیت می‌کنند و صفحات چاپ شده توسط ماشین‌های شیت باید به صحافی برود تا توسط ماشین‌های مخصوص تا شوند اما این روند برای کاغذهای چاپ شده توسط ماشین‌های رُل نیاز نیست.

برای چاپ کتاب‌های درسی سالانه 25 هزار تن کاغذ نیاز است و آنگونه که مدیرعامل شرکت چاپ و نشر کتب درسی ایران می‌گوید: اغلب کاغذ استفاده شده برای چاپ کتاب‌های درسی خارجی است و از شرکت‌های چند ملیتی اروپایی خریداری می‌شود.

وی درباره چرایی استفاده از کاغذهای خارجی این گونه می‌گوید:‌کاغذ کتاب درسی باید از جنس خوب باشد و باید از مرکب، چسب و کاغذ خوب استفاده کنیم اما کاغذ برخی کتاب‌های درسی نیز کاهی است چرا که به ما فشار می‌آورند باید از کاغذ تولید داخل استفاده کنیم اما کیفیت کاغذ ایرانی پایین است و همین مسئله باعث می‌شود میزان تولید ما 25 درصد کاهش یابد چرا که کاغذ ایرانی داخل ماشین چاپ پاره می‌شود.

سالانه10 هزار تن کاغذ از کارخانه‌های تولید داخل خریداری می‌کنیم، در ابتدا کاغذ ایرانی قابل چاپ نبود اما امروزه و به تدریج کیفیت تا حدودی بهبود یافته است البته کارخانه‌های ایرانی به دلیل خرابی ماشین‌های چاپشان سال گذشته هیچ تولیدی نداشتند اما امسال متعهد شده‌‌اند تا عید 5 میلیون تن کاغذ به ما بدهند.

آخرین مرحله آماده‌سازی کتاب‌های درسی پس از چاپ توسط چاپخانه، مرحله صحافی است و در این بخش کتاب‌ها چسب زده و آماده می‌شوند، مواد و چسب کتاب‌های درسی نیز از ایتالیا وارد می‌شود چرا که مسئولان چاپخانه معتقدند تفاوت بسیاری میان چسب ایتالیایی و چسب ایرانی به لحاظ استقامت وجود دارد.

* پای صحبت کارگران چاپخانه

کار در فضای چاپخانه به دلیل صدای ناشی از دستگاه‌ها، بوی رنگ، کاغذ و چسب و از سوی دیگر جابه‌جا کردن حجم سنگینی از کاغذها دشواری‌های خاص خود را دارد. روزانه 350 هزار جلد کتاب در حال چاپ است و 120 نفر در دو شیفت به صورت 24 ساعت مشغول فعالیت هستند تا کتاب‌های درسی سال آینده به موقع آماده شود.

برای چاپ کتاب‌های درسی دانش‌آموزان، افراد بسیاری در تلاشند، کارگرانی که در فضای چاپخانه با سر و صدای زیاد دستگاه‌های چاپ و بوی چسب به صورت شبانه‌روزی کار می‌کنند؛ شاید در بدو ورود به چاپخانه آنچه که بیش از هر چیزی توجه‌ را به خود جلب می‌کند صدای بلند دستگاه‌های چاپ است شاید به همین دلیل است که کارگران چاپخانه مشمول سختی کار شده و با 20 سال سابقه بازنشسته می‌شوند.

اغلب کارگران به دلیل سر و صدای زیاد دستگاه‌های چاپ، گوشی‌هایی را به گوش دارند تا شنوایی آنها آسیب نبیند اما می‌گویند که سطح شنوایی‌شان به مروز زمان کم می‌شود و گاه به دلیل جابه‌جایی کتاب‌های انباشته شده بر روی هم که سنگین هستند به درد کمر مبتلا شوند.

به گزارش تسنیم، ماه‌هاست که تعداد زیادی از مؤلفان و کارشناسان سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با همراهی کارکنان و مسئولان شرکت چاپ و نشر کتب درسی ایران، در تلاشند تا کتاب‌های درسی برای هر سال جدید تحصیلی آماده شود و در زمان مناسب به دست دانش‌‌آموزان برسد. این تلاش‌ها تابستان‌ هر سال شدت بیشتری می‌‌گیرد و گاه نیاز است تا برای تهیه کتاب‌های درسی و توزیع به‌هنگام آن، این تیم به صورت شبانه‌روزی به فعالیت خود ادامه دهد.

انتهای پیام/