«اتحادیه میهنی کردستان» پس از مرگ «طالبانی» به کدامین راه خواهد رفت؟
اتحادیه میهنی کردستان در سال‌های دوری طالبانی از سیاست، بحران‌های داخلی زیادی را تجربه کرد و در چند ماه گذشته به سبب دنباله‌روی محض سیاستهای بارزانی و حزب دموکرات کردستان عراق با بیشترین انتقادات روبرو بوده است، حال آینده این حزب چه خواهد بود . . .
خبرنگارخبرگزاری تسنیم، اقلیم کردستان عراق: نماد اتحاد عراقی‌ها درگذشت. جلال طالبانی شخصیت قابل اعتماد کُردها در سطح منطقه و بین‌الملل و کسی که در دوران دفاع مقدس همسو با سربازان اسلام در سنگر مبارزه با صدام دیکتاتور فعالیت کرد، در دوران ریاست‌جمهوری خود حلقه ارتباط و اعتماد کُرد و شیعه و سنی در عراق بوده است. توسعه روابط بغداد - تهران در عراق پس از صدام نمودی از فعالیت‌های این سیاستمدار کُرد است. متأسفانه با بیماری و غیاب طالبانی، عرصه سیاسی اقلیم کردستان و عراق صحنه جولان تندروهایی شد که به عنوان مجری سیاستهای استکباری خواب‌هایی برای تجزیه عراق دیده‌اند. اتحادیه میهنی کردستان در سال‌های دوری طالبانی از سیاست، بحران‌های داخلی زیادی را تجربه کرد و در چند ماه گذشته به سبب دنباله روی محض از سیاستهای بارزانی و حزب دموکرات کردستان عراق با بیشترین انتقادات روبرو بوده است. اینک و با مرگ سیاستمدار کنهه کار کردستان عراق، مسئولین اتحادیه میهنی اعلام کرده‌اند بهترین وفاداری آنها به جلال طالبانی، تداوم مسیری است که وی طراح و مجری موفق آن بوده است. در فردای پس از طالبانی، اتحادیه میهنی به کدامین سو خواهد رفت؟ آیا سیاست و مشی اعتدال رهبر خود را در ارتباط با جریان‌های سیاسی عراق و کشورهای منطقه در پیش خواهد گرفت یا مطیع سیاست‌هایی خواهد بود که از اربیل و توسط بارزانی‌ها طراحی و اجرا خواهد شد؟
«ستران عبداله» تحلیلگر سیاسی کردستان عراق و سردبیر روزنامه «کردستان نوی» در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار تسنیم در سلیمانیه عراق به تشریح آنچه پرداخته است که سران اتحادیه میهنی کردستان در مرحله پس از طالبانی به آن نیازمندند.
غیاب سیاسی طالبانی از سال 2012 تا 2017 بر وضعیت سیاسی اقلیم کردستان و عراق تاثیرگذار بوده است، در حال حاضر و با فوت یکی از رهبران اصلی سیاسی در عراق، افق سیاسی این کشور را چگونه پیش بینی می‌کنید؟
احزاب و جریان‌های سیاسی عراق چند سالی است که با مجموعه‌ای از اختلافات داخلی مواجه هستند و ملاحظه می‌کنید که روابط حکومت مرکزی و اقلیم کردستان نیز با تنش‌های زیادی همراه بوده است، ما به آنچه چاره‌یابی مشکلات کنونی براساس مدل سیاسی طالبانی نامیده شود در این مرحله خوشبین نیستیم. رئیس‌جمهوری سابق عراق عامل رفع اختلاف عراقی‌ها و جلوگیری از افزایش اختلافات سیاسی بوده است. طالبانی اشتراکات بین جریان‌های سیاسی و قومیت‌های مختلف عراقی را مبنای اتحاد و رفع اختلافات می‌دانست اما در برهه کنونی ما چنین فرهنگی را در میان سیاسیون عراقی مشاهده نمی‌کنیم. چند سالی است که با بیماری طالبانی، گروه‌های سیاسی کُرد و عراقی در رفع اختلافات موجود ناتوان بوده‌اند.
با غیاب سیاسی طالبانی، اتحادیه میهنی با مجموعه مسائل و مشکلات داخلی مواجه شد. اعلام فهرست جدید انتخاباتی «برهم صالح» جانشین دبیرکل این حزب از نمونه‌های جدید این اختلافات داخلی است. سران اتحادیه میهنی با اختلافات داخلی در مرحله پس از فوت دبیرکل خود چگونه کنار خواهند آمد؟
با توجه به اینکه ما هنوز در روزهای آغازین مرحله بدون دبیرکل خود هستیم زیاد به مسائل درون حزبی اتحادیه نمی‌پردازم اما بدون شک سران اتحادیه میهنی کردستان بیشتر از هر زمان دیگر به حفظ فرهنگ سیاسی طالبانی نیازمند هستند. چنین سیاستی نه تنها برای اتحادیه میهنی بلکه نیاز امروزه اقلیم کردستان و حتی عراق هم هست. ما در فرهنگ سیاسی جلال طالبانی به دو نکته اساسی می‌رسیم: نخست، اعتراف به همدیگر و دوم، بازگشت به همان اصولی که اتحادیه میهنی بر مبنای آن تشکیل شده است. جلال طالبانی به بهترین شیوه در فعالیت‌های سیاسی خود ظاهر شد و با تلفیقی از این مجموعه توانست که موفقیت‌های زیادی را کسب کند. طالبانی هیچ گاه در فکر جبهه‌بندی‌های سیاسی نبود که آشوب‌های سیاسی را به همراه داشته و کشور عراق را با بی‌ثباتی روبرو کند. بنابراین حفظ آموزه‌های سیاسی طالبانی برای سران اتحادیه میهنی کردستان از اهم امور است.
سران اصلی اتحادیه میهنی کردستان در روزهای گذشته به کرات از حفظ همان اصول و مبانی سیاسی جلال طالبانی سخن گفته‌اند. می‌توان گفت که سیاست آقای طالبانی به ویژه در دوران حضور در بغداد برای همگان آشکار است، تلاش‌های وی در حفظ اتحاد عراقی‌ها بارها مورد تمجید قرار گرفته است. به نظر شما دیگر سران اتحادیه میهنی می‌توانند چنین راهی را تداوم بخشند؟
فراز و نشیب‌های زندگی سیاسی طالبانی دارای چندین خطوط اصلی بوده است که در نهایت به همزیستی مسالمت‌آمیز قومیت‌ها و مذاهب مختلف ختم می‌شود. وی در عین حال که معتقد به حق تعیین سرنوشت برای اکراد بود اما این حق را در چارچوب عراق متحد دموکراتیک برجسته کرد. چنین سیاستی در ابعاد کردستانی و عراقی و منطقه‌ای قابل تفسیر است. جلال طالبانی در ترسیم خطوط سیاسی خود و کردستان در تلاش برای زدودن جریان مقابل نبوده است بدین معنی که کُرد بودن وی در تضاد با مبانی و اصول همزیستی سیاسی و اجتماعی عراقی‌ها نبوده است، بر این اساس بود که دبیرکل اتحادیه میهنی و رئیس‌جمهوری سابق عراق در سطح منطقه و به ویژه با ایران، ترکیه و کشورهای دیگر دارای روابط مستحکمی بوده است. سیاست حفظ تعادل در دوران زندگی سیاسی وی به بهترین شیوه اجرایی شده است و به نظر من در این برهه نیز ما نیازمند بهره‌گیری از اصول و راهی هستیم که سال‌ها طالبانی بر آن تأکید داشته است. توجه به کلیه ابعاد سیاسی طالبانی برای شرایط امروز لازم است و نمی‌توان تنها به مواردی از آن پرداخت. برای سران اتحادیه میهنی نیز به همان شیوه لازم است که کلیت این سیاست را حفظ کنند نه تنها به بخش‌هایی از آن بپردازند، یعنی کردستانی بودن در عین حفظ روابط و همزیستی با عراقی‌ها و داشتن روابط با کشورهای منطقه.
منظور از طرح این سوال این بوده است که اتحادیه میهنی کردستان از ظرفیت کردستانی و عراقی خود در جهت رفع مشکلات اربیل و بغداد بهره‌برداری نکرده است.
اتحادیه میهنی کردستان دارای همان موقعیت خود است و بدون شک بخشی از تلاش‌های رفع این مشکلات نیز همچنان بر دوش این حزب سیاسی است. اتحادیه میهنی کردستان دارای مشکلات دیگری هم بوده است. همچنانکه مستحضر هستید در مناطق تحت نفوذ اتحادیه میهنی، احزاب سیاسی دیگری هم ظهور یافته‌اند که می‌توان گفت به سیاست و مشی آزادی طالبانی برمی‌گردد. در واقع می‌توان گفت که اگر موقعیت سیاسی اتحادیه میهنی کردستان در اقلیم و عراق با ضعفی همراه بوده است به همان عقاید سیاسی حزب برمی‌گردد که در مناطق تحت نفوذ این امکان را فراهم کرده است. افراد و گروه‌های دیگر هم آزادی فعالیت و اعلام وجود داشته باشند. در سطح عراق همچنان اتحادیه میهنی می‌تواند تأثیرگذار باشد و لازم است که به این نکته هم توجه کنیم که مشکلات انباشت شده اقلیم و بغداد تنها به جریان‌های سیاسی عراق خلاصه نشده و احزاب کردستان هم در این قضیه دخیل بوده‌اند. اما انتظارات از جریان‌های شیعه عراقی این است که با سعه صدر بیشتری به مسائل و مشکلات کنونی بنگرند و در جهت چاره‌یابی آنها قدم بردارند.
انتقاد دیگری هم وجود دارد که بخشی از سران اتحادیه میهنی به دنباله‌روی سیاستهای حزب دموکرات کردستان عراق تبدیل شده‌اند و تأثیر فعالیت‌های آنها نیز بر نوع سیاست این روزهای اتحادیه مشهود است. چرا فعالیتها و خط مشی این روزهای اتحادیه میهنی در جهت تحقق منافع سیاسی حزب آقای بارزانی است؟
تأکید می‌کنم کسانی که نتوانند راه جلال طالبانی را در اتحادیه میهنی ادامه دهند اعمال و رفتار آنها بر خلاف اصول و مبادی اتحادیه نخواهد بود. وضعیتی که اکنون در عراق حاکم است نیاز به چاره‌یابی سریع دارد، به جرأت می‌توان گفت که یکی از عوامل ظهور داعش همین مشکلات داخلی بوده است.سیاست جلال طالبانی در دوران ریاست‌جمهوری استفاده از ظرفیت‌های باهم بودن عراقی‌ها بود اما متأسفانه چنین سیاستی از سوی جریان‌های عراقی و به ویژه خود کُردها توسعه نیافته است. سیاست اتحاد عراقی‌ها از سوی کشورهای منطقه و جهان مورد تحسین قرار گرفته است و مشاهده می‌کنید که در پیام غالب رهبران جهان به ویژه مسئولان ارشد جمهوری اسلامی ایران به نقش ایشان در حفظ وحدت سرزمینی عراق اشاره شده است.
مراسم استقبال از پیکر جلال طالبانی را می‌توان نوعی از آشتی هواداران اتحادیه میهنی کردستان با این حزب دانست؟
استقبال باشکوه مردمی از پیکر رئیس‌جمهوری سابق عراق، بهترین فرصت پیش روی اتحادیه میهنی کردستان است که می‌تواند با هدف تحقق ثبات داخلی اقلیم کردستان، عراق و حتی منطقه از آن بهره‌برداری شود. در این برهه لازم است دوستان اتحادیه میهنی کردستان در منطقه به ویژه جمهوری اسلامی ایران حامی و پشتیبان این حزب باشند زیرا مرحوم جلال طالبانی همیشه در پروسه همکاری دو سویه با دوستان خود بوده است.
با اعلام وفات رئیس‌جمهوری سابق عراق، مسئولین ارشد جمهوری اسلامی ایران پیام‌های مختلف تسلیت و اعلام همدردی خود را با مردم عراق به ویژه ساکنین اقلیم کردستان ابراز داشتند، ایران در عالی‌ترین سطح در مراسم بازگشت پیکر طالبانی در سلیمانیه شرکت کرد در حالی که دیگر کشورهای جهان دارای چنین نگرشی نبودند. چنین مسئله‌ای حکایت از وفای ایران به دوستان منطقه‌ای خود دارد و ثبات سیاسی جمهوری اسلامی را اثبات می‌کند. این موضوع تا چه حد در نوع روابط آتی اتحادیه میهنی کردستان با جمهوری اسلامی ایران تاثیرگذار خواهد بود؟
زمانی که جلال طالبانی در کوه‌های کردستان به عنوان یک پیشمرگ علیه رژیم بعثی عراق فعالیت می‌کرد، جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک رهبر بزرگ با وی تعامل داشت، روابط اتحادیه میهنی و جمهوری اسلامی ایران در سال‌های نبرد علیه دشمن مشترک بعثی از نقاط قوت تاریخ مشترک ما است بنابراین از کشوری همچون ایران چنین موضعگیری دوستانه در مرگ جلال طالبانی انتظار می‌رفت و امیدوارم دو طرف و حتی اقلیم کردستان به توسعه روابط خود اهتمام ورزند. معتقدم که لازم است روابط تاریخی اکراد عراقی با جمهوری اسلامی ایران مشوقی برای تحکیم روابط در آینده باشند. ما جمهوری اسلامی ایران را همچنانکه از آن انتظار می رود، دوست و حامی منطقه‌ای خود می‌دانیم.
آینده پست دبیرکلی اتحادیه میهنی کردستان چگونه خواهد بود؟
اگر فرهنگ سیاسی جلال طالبانی مورد توجه قرار گیرد برگزاری کنگره منطبق با اصول دموکراسی جهت تعیین رهبری سیاسی آینده حزب از موضوعات پیش روی اتحادیه است اما در حال حاضر «کوسرت رسول علی» به عنوان جانشین دبیرکل اتحادیه میهنی کردستان، اختیارات قانونی را عهده‌دار است، در هر صورت، برگزاری کنگره گامی در جهت تداوم و توسعه منهج طالبانی خواهد بود. تجربه جمهوری اسلامی ایران پس از رحلت امام خمینی (ره) و تعیین رهبری جدید در سریعترین زمان ممکن و توسعه و تحکیم پایه‌های انقلاب می‌تواند مورد توجه ما قرار گیرد و راه و اهداف جلال طالبانی را در اقلیم کردستان و عراق ادامه دهیم.
انتهای پیام/.
