«انقلاب جنسی» را به دفاتر مراجع می‌فرستیم/تردید داشتیم اما ساختارشکنی کردیم
کارگردان مستند «انقلاب جنسی» انتقاداتی درباره زیاده‌روی استفاده از تصاویر جنسی را شنیده است اما می‌گوید که فیلم را به چند کارشناس مذهبی نشان داده تا اشاعه فحشا نباشد.حسین شمقدری می‌گوید برای استفاده از برخی تصاویر تردید داشته اما ساختارشکنی کرده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، بیشتر از یکماه از آغاز فروش اینترنتی مستند انقلاب جنسی گذشته است. مستندی که در همین یکماه باعث اتفاقات و حرف و حدیث‌های مختلفی شده است. از طرفی فروشش توسط کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه توقیف می‌شود و از طرفی دیگر میزگرد‌های کارشناسی‌ای با حضور اساتید علوم اجتماعی برگزار می‌شود و تاکید می‌شود که این کار حداقل باعث شده تا باب گفتگو باز شود.
ترسیم خط قرمزهای خیالی سال‌های سال مانع از گفتگو درباره یک خطر بزرگ شده است. عوامل تولید مستند انقلاب جنسی معتقدند که این خط قرمز‌ها چیزی نبوده که جایی نوشته شده باشد به همین خاطر آنها «جرات و جسارت» به خرج می‌دهند تا حرف بزنند و حرف هم بشنوند.
موسسه فرهنگی آرمان مدیا صاحب این اثر است. موسسه‌ای که ریشه‌اش در دانشگاه صنعتی شریف شکل گرفته است جایی که محمدحسن مددی، محسن اخوانفر و حسین شمقدری هر سه دانش آموخته آن بوده‌اند. حالا محمدحسن مددی تهیه‌کننده انقلاب جنسی، محسن اخوانفر مدیر تولید و حسین شمقدری کارگردان این مستند هستند. آرمان مدیا طبق گفته مدیرانش حالا هیچ وابستگی به مجموعه‌های دولتی و حاکمیتی ندارد و تماما بصورت خصوصی اداره می‌شود.
در روزهای گذشته بخش اول از میزگرد بررسی مستند انقلاب جنسی با عنوان «منطق «انقلاب جنسی» دینی و محکم است/جسارت کردیم و خط قرمزی قائل نشدیم» و پس از آن بخش دوم میزگرد با عنوان «برداشت جامعه از مسائل جنسی مقابل شرع است/«انقلاب جنسی» فهم ازدواج موقت را ساده می‌کند» در خبرگزاری تسنیم منتشر شد.
در ادامه بخش سوم و پایانی این میزگرد منتشر می‌شود.
تسنیم: فرم غالب مستندهای شما ثابت است؛ خودت مقابل دوربین قرار گرفته‌ای و ماجرا را گزارش می‌کنی، مثل گزارش خبری‌های تلویزیون.
شمقدری: در میراث آلبرتا 3 به دلیل همین موضوع، این تجربه را کردیم که صدا بود و تصویر نبود و صدای من فقط به عنوان سوال کننده بود.
مایکل مور الگوی مستندسازی من است
تسنیم: شاید شما به عنوان معدود مستندسازهایی هستی که همیشه جلوی دوربین هستی.
شمقدری: یکی از الگوهای خوب من مایکل مور است. او هم عمدتا جلوی دوربین است.
تسنیم: موضوعات شما در مستندها خوب بوده اما همیشه خودت بازیگر مستند هستی.
شمقدری: خب بالاخره این هم یک سبک مستندسازی است.
برای همذات پنداری با مخاطب جلوی دوربین قرار می‌گیرم/ نریشن کارکرد خوبی در این حوزه ندارد
این گونه کارها شبیه کارهای مایکل مور است. وقتی شما یک موضوع را به عنوان سوژه قرار می‌دهید، مشکل هم ذات پنداری با مخاطب را دارید. پس باید کسی را جلوی دوربین بیاورید تا همذات پنداری صورت بگیرد. آن شخص این مشکل که مربوط به هم ذات پنداری است را پر می‌کند. بعضی‌ها از نریشن یا گفتارمتن استفاده می‌کنند. نریشن نمی تواند این کار را انجام بدهد و خیلی ضعیف است. آن فقط یک دانای کل است که به شما اطلاعات می‌دهد اما راوی میتواند همذات پنداری را ایجاد کند، البته به شرط آن که بتواند.
حسین شمقدری کارگردان مستند انقلاب جنسی
اگر یک موضوع را به عنوان سوژه قرار می‌دهیم، من ترجیحم این است که یک راوی قرار بدهیم و وقتی که قرار نمی‌دهیم انگار مستند یک افتی دارد. اگر چه شاید از نظر تکنیکی سطح بالاتری داشته باشد و جشنواره‌ها به آن جایزه دهند. مخاطب با چنین مستندی نمی‌تواند ارتباط برقرار کند.
تسنیم: پس حضور شما بابت همذات پنداری است؟
شمقدری: دقیقا. مستندهای پرتره کاملا این قابلیت را دارد که در آن این اتفاق نیفتد. برای مثال در مستند «33 سال سکوت» میتوانست اتفاق نیفتد اما چند دلیل داشت چرا که از اول قرار نبود که آقای دوزنده تنها سوژه ما باشد و قرار بود که چند سوژه داشته باشیم. در اینجا موضوع برای ما اولویت داشت تا شخصیت‌ها. باز هم اگر کسی میخواست با هدف موفقیت‌های جشنواره ای کار را بسازد، بر روی شخصیت آن جانباز فوکوس می کرد اما چون همذات پنداری برای ما مهم بود این کار را کردیم.
برخی تصاویر را قرار نبود در مستند بگذاریم اما در آخر ساختارشکنی کردیم
تسنیم: بخشی از تصاویر مستند انقلاب جنسی به شدت از شخصیت شمقدری آشنایی زدایی می‌کند، مثلا آنجایی که لوازم پیشگیری از بارداری را خریداری می‌کنید یکی از همین سکانس‌ها است. شک نکردید که این تصاویر را قرار بدهید یا خیر؟
شمقدری: روزی که ما این تصاویر را ضبط می‌کردیم قرار نبود در مستند استفاده کنیم اما در نهایت ساختار شکنی کردیم و این‌ها را قرار دادیم.
تسنیم: خب به نظرتان بد نبود؟
شمقدری: در بحث‌های فقهی می‌بینید که وقتی یک روحانی و عالم دین صحبت می‌کند، راجع به خصوصی‌ترین مسائل جنسی خیلی راحت صحبت می‌کند. این که این ادبیات بتواند وارد فیلم سازی ما هم بشود، بسیار خوب است. بسیار خوب است که یک نفر مذهبی بتواند وارد خیلی از مسائل بشود، نترسد و با تسلط راجع به آنها صحبت کند.
تسنیم: تردیدی نداشتید که این‌ها را بگذارید یا نه؟
شمقدری: بله تردید داشتیم اما در تدوین دیدیم خوب است. با بازخوردهایی که گرفتیم تصمیم گرفتیم از آن تصاویر استفاده کردیم.
فراموش کردیم مستند را به دفتر مراجع تقلید ارسال کنیم
تسنیم: این فیلم را برای دفتر مراجع تقلید فرستادید؟
شمقدری: خیر؛ نفرستادیم.
تسنیم: چرا نفرستادید؟
اخوان: حقیقتش این است که فراموش کرده بودیم. ما خودمان تولید میکنیم و خودمان عرضه میکنیم و در این مدت که اوج کارهایمان است فراموش کرده بودیم. پیشنهاد بسیار خوبی است و حتما این کار را انجام می‌دهیم. این که تا این لحظه فیلم را نفرستادیم صرفا مساله فراموشی و مشغله بوده است.
محسن اخوانفر مدیر تولید مستند انقلاب جنسی
شمقدری: البته افرادی که به نوعی نماینده ولی فقیه در برخی دستگاه‌ها هستند این کار را دیدند و راجع به آن نظر دادند.
تسنیم: از دستگاه‌های حکومتی و نظارتی حرف و حدیثی نشنیدید؟
شمقدری: شنیدیم به همین خاطر نسخه اولیه کار دچار تغییراتی شد.
برایمان مهم بود که «انقلاب جنسی» اشاعه فحشا نباشد
تسنیم: در مورد این نسخه که بیرون آمده هم چیزی شنیدید؟
شمقدری: قبل از بیرون آمدن کار، آن را به چند نفر از جمله حاج آقا قاسمیان نشان دادیم که هر کدام به نوعی نماینده فقاهت دینی بودند. به آنها نشان دادیم و از نظر فقهی نظرشان را گرفتیم. برای خودمان بسیار مهم بود که از نظر شرعی اشاعه فحشا نباشد.
تسنیم: در برخوردهایی که داشتید، بیشتر مخالفان شما قشر مذهبی بودند یا غیر مذهبی؟
شمقدری: ما در این چند هفته خیلی منتظر برخورد بودیم اما فعلا هیچ اتفاقی نیفتاده است. اکثرا از هر دو طرف تعریف کردند. البته از نظر نقد بعضی‌ها می‌گفتند که کارتان پایه پژوهشی ندارد، بعضی‌ها می‌گفتند که در نمایش صحنه‌های جنسی زیاده روی کردید. این نقدها چیزهایی بود که قابل پیش‌بینی بود و خیلی هم چیز خاصی نیست. غیر از آن خیلی هم موافقت نشد. در گروه‌های سیاه و خاکستری که نگاه می‌کردم می‌گفتند «این ریشو کیه که رفته اونجا؟ اصلا به تو چه ربطی داره که رفتی وسط آمستردام؟ اصلا کی تو را راه داده است و...»
عرف مقصر است نه مذهب
اخوان: یک سوالی پرسیده شد که حکومت مقصر است یا مردم و عرف؟ قرآن جواب این سوال را داده است. آیه 32 و 33 سوره نور برای بحث ازدواج است و خداوند 3 راهکار قرار داده است. راه حل اصلی قرآن ازدواج است. دو نوع ازدواج داریم دائم و موقت. در فیلم ما هم گفته می‌شود که ما در اسلام چیزی به نام صیغه نداریم و آن صیغه حرفی است که مردم در عرف می‌زنند. ما در اسلام نکاح موقت داریم. بنابراین راه حل اول و دوم نکاح دائم و موقت است. اما راه حل سوم چیست؟ راه حل سوم قرآن برای نیازهای جنسی بشر این است که آنهایی هم که نمی‌توانند نکاح کنند، عفت پیشه کنند.
امروز در جامعه ما کسانی هستند که عفت به خرج می‌دهند و راه حل سوم دستور خدا را به کار می‌بندند اما کسانی هم هستند که عفت به خرج نمی‌دهند و به گونه‌ای راه حل چهارمی برای خود در نظر گرفته اند. آنها کاری می‌کنند که از نظر اسلام گناه است. حال در این میان چه کسی مقصر است؟ حتما حکومت مقصر است. ما در جمهوری اسلامی نباید کار را به جایی برسانیم که مردم برای ارضای نیاز جنسی‌شان در مضیقه قرار گیرند و مجبور شوند که با عفت ورزیدن، قید نیازشان را بزنند. امروز جمهوری اسلامی نباید افتخار کند که یک دسته از مردمش عفت به خرج می‌دهند. بنابراین حکومت مقصرتر از مردم است و این عرفی که امروز همه کاسه و کوزه را سرش می‌شکنیم و در فیلم ما عرف مقصر است نه مذهب، حکومت میتواند آن را تغییر بدهد که مثال آن همانی است که حسین شمقدری زد.
تلاش میکنیم مخاطب خاکستری را جذب کنیم
تسنیم: در حقیقت قصور حکومت همان عدم تغییر عرف و ایجاد عرف درست است.
اخوان: بله. آبان 95 رهبری در یکی از دیدارهای‌شان با اهالی فرهنگ و هنر که شاید شما هم در جریان آن باشید، درباره بحث مخاطب به این‌ها نهیب جدی می‌زنند. از آن ها می‌پرسند که مخاطب شما کیست و آنها درجواب می‌گویند که مخاطب ما حزب اللهی‌ها هستند. در این جا آقا نهیب میزند و می‌گویند که چرا فقط حزب اللهی‌ها ؟
ایشان سپس این شعر را می‌خوانند و می‌گویند که مخاطب شما باید مصداق این شعر باشد. «اگر آن بیگانه هم با ما نشیند، آشنا خیزد». ایشان می‌گویند که شما باید حتما برای مخاطب خاکستری هم کار کنید. ما شبکه تلویزیونی برای بچه حزب الهی‌ها نداریم. یعنی چی؟ مخاطب حتما باید خاکستری باشد. همه که مثل ما فکر نمی کنند و نگاهشان مثل ما نیست. ایشان می‌گویند کسی که نگاهش با شما فرق دارد باید فیلم و محصول شما را ببیند و با شما آشنا بشود. به نظرم ما تلاش میکنیم که در آرمان مدیا اینگونه عمل کنیم که مخاطب خاکستری داشته باشیم. بابت کلیپ‌های «1 یا 2» تهمت انحراف از ارزش‌ها خوردیم. پیام‌هایش در تلگرام من موجود است. برخی رفقای هم جبهه‌ای می‌گویند که شما انحراف دارید، روحانیت را زدید، حجاب را زدید، ارزش‌ها را زدید و... یعنی نگاه شان این است. 1 یا 2 به نظر من 80 درصدش درست است و 20 درصدش غلط که البته برای بار چندم می‌گویم که چوب غلط بودنش را هم خوردیم.
مذهبی‌ها بیشترین مخالفت را با ما داشتند
صحبت این جلسه ما خیلی به سمت انقلاب جنسی رفت. رویکرد خود من این گونه است که مخاطب این مصاحبه کمی هم با آرمان مدیا آشنا بشود. آرمان مدیا ادعایی که دارد این است که در مقایسه با گروه‌های مشابه خودش مخاطب دارد. ادعای فیل هوا کردن و ... را نداریم. اما به نظر من آرمان مدیا مخاطب بیشتری دارد و برای آن فکت هایی دارم. ما در آخر آبان ماه 95 که انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود، کانال تلگرامی مان را راه انداختیم و روز 25 اسفند، پلیس فتا به دلیل همان خطایی که کردیم، به صورت فیزیکی موبایل ادمین را از ما گرفت و در واقع کانال را از دست دادیم. در آن روز ما 18 هزار مخاطب و دنبال کننده داشتیم و بازدید کلیپ هایمان عموما میلیونی بود چون بسیار بازنشر می شد. مجددا بعد از آغاز عرضه انقلاب جنسی کانال جدید در تلگرام راه اندازی کرده ایم و در این مدت کوتاه تعداد دنبال کنندگان کانال اکنون به 7.5 هزار نفر رسیده است. منظورم این است که مخاطب داریم به ویژه در بخش دانشجو و این لطف خدا است.
مساله بعدی که در مورد بیشترین مخالفت ها از کدام نهاد بود پرسیدید، باید بگویم که بیشترین مخالفت از جانب مذهبی‌ها و حزب اللهی‌ها می‌شود. اشکالی هم از نظر من ندارد. او حرفش را میزند. مثلا می‌گوید که مستند شما سطحی است. خود من به شخصه هیچ مشکلی با این تیپ حرف‌ها ندارم. نظرش است و اشکالی ندارد اما گاهی اوقات برخی حرف‌ها نزدیک به حسادت است.
تسنیم: در انتهای مستند انقلاب جنسی نوشته بودید که کار ادامه دارد. آیا واقعا ادامه می‌دهید؟
شمقدری: ادامه دارد اما فعلا نمی‌خواهیم جزئیاتی بگوییم.
تسنیم: یعنی برای آن برنامه زمان بندی دارید؟
شمقدری: امیدواریم که تا عید نوروز برسد.
هزینه ساخت «انقلاب جنسی» حدود 60 میلیون تومان شد
تسنیم: میتوانید بگویید که هزینه‌های این فیلم چگونه بوده است؟
شمقدری: هزینه سفر برای فیلم حدود 25 میلیون تومان بود اما ما چون خودمان تجهیزات داریم هزینه تجهیزات را حساب نمی‌کنیم.
اخوان: با هزینه تجهیزات و نیروی انسانی فکر می‌کنم 60 میلیون می‌شود.
تسنیم: هماهنگی‌ها و شناسایی‌هایتان درخارج از کشور چگونه است؟
شمقدری: آن جا کلا هماهنگی ندارد. منظورتان از هماهنگی چیست؟ مجوز و این‌ها را می‌گویید؟
تسنیم: هم هماهنگی مجوز و هم هماهنگی افراد.
شمقدری: پایه این کار چون مصاحبه مردمی بود نیازی به هماهنگی نداشت.
اخوان: فکر می‌کنم سوال شما برای میراث آلبرتا بهتر بود. خیلی از افراد بچه‌های شریف بودند.
تسنیم: مثل ما که مجوز ناجی هنر را داریم، آنها هم چنین چیزی دارند؟
شمقدری: نه چنین چیزی ندارند. البته بستگی دارد. مثلا هلی شات تا یک ارتفاعی نیاز به مجوز ندارد. می‌گویند که نزدیک به فرودگاه نشوید، نزدیک به بزرگراه نشوید و ... قابل قبول است.
اخوان: ما برای یکی از مستندها پاریس بودیم. تصویربرداری آن برای یک سال پیش است. پس از آن که برگشتیم آن اتفاقات در نیس فرانسه و رد شدن کامیون از روی مردم اتفاق افتاد. فضای شهر کاملا امنیتی و مترو پر از پلیس بود اما کسی کاری به تصویر برداری ندارد. مثلا اگر دوربین را نزدیک نیروی امنیتی ببرید، می‌گوید که این کار را نکنید، در همین حد! مطمئن هستم که یک سامانه از بالاتر تو را رصد می‌کند. سامانه‌ای است که به تو ویزا می‌دهد و میداند که چه کار می‌کنی. حداقل ظاهر ماجرا این است که کسی کار ندارد.
ماجرای فیلم‌برداری و مصاحبه ناگهانی با رئیس‌جمهور
خاطرم هست که ما جلوی مجلس سنای فرانسه فیلم برداری می‌کردیم. پلیس آمد و گفت که فیلم برداری نکنید و رفت. نگفت دوربینت را چک کنم. حالا جالب است که در مستند میراث آلبرتای 1 صحنه‌ای که از احمدی نژاد داشتیم، در ابتدا نفهمید که فیلم برداری است اما وقتی تیم حفاظت او فهمید که ما فیلم گرفته‌ایم گفت که جمع کنید اما دوربین ما بر روی دو حافظه همزمان ضبط میکرد. یکی روی هارد خودش ضبط میکرد و دیگری بر روی هارد اکسترنال. وقتی آمدند که دوربین را بگیرند، در همان میان ما رم را بیرون کشیدیم و گفتیم که احتمالا رم سوخته است یا فیلم ضبط نشده است. دوربین را ضبط کردند و 6 ماه بعد به ما دادند اما فیلم روی رم بود، استفاده کردیم و احمدی نژاد هم واقعا حرفی نزد.
شمقدری: احمدی نژاد به نظرم خیلی نقدپذیر بود اما این دولت اصلا.
اخوان: احمدی نژاد که آدم علیه السلامی نیست اما حقیقتا نقدپذیر بود.
تسنیم: واقعا در آنجا کمین کرده بودید یا به کمک هماهنگی‌های پدرتان داخل رفتید؟
شمقدری: نه. سیکلی که برای داخل رفتن هماهنگ کرده بودیم پدرم نبود و سیکل دیگری بود.
اخوان: مراسم رونمایی از نقشه جامع علمی کشور در مرکز همایش‌های صدا و سیما بود.
شمقدری: برای خودمم عجیب بود. ما اصلا هماهنگ نکرده بودیم. بعدا هم که احمدی نژاد فهمید اصلا چیزی نگفت.
تسنیم: احمدی نژاد تو را شناخت؟
شمقدری: نه اصلا. آنجا مرا نمی‌شناخت. آن صحنه اصلا هماهنگ شده نبود و گرنه کسی دوست ندارد خودش را مسخره کند! سر این صحنه کلی او را نقد کردند اما بعدا هم که فهمید اصلا ناراحت نبود. من خودم پیشش رفتم، میراث آلبرتا 2 را دیده بود. مشکلی نداشت.
انتهای پیام/
