واقعیت‌هایی که در پشت پرده مصاحبه حریری خود را نشان داد

به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از روزنامه الاخبار لبنان، مصاحبه دیشب سعد حریری نخست وزیر لبنان تلاش ها برای سرپوش گذاشتن بر اقامت اجباری وی و مصادره کردن آزادی‌های او را ناکام گذاشت. مواضع حریری سقفی بسیار کوتاه تر از لحنی داشت که در استعفای وی مطرح شده بود که این موضوع نشان می‌دهد رویکرد عربستان سعودی به سمت تعهد به سازش موجود در لبنان و اصلاح بندهای آن بعد از شکست در مرحله اول تحقق اهداف کودتا در لبنان تقلیل پیدا کرده است.

مصاحبه حریری اهداف عربستان را محقق نکرد

طراحی کنندگان گفتگوی تلویزیونی سعد حریری در شبکه المستقبل نتوانستند رویکرد لبنانی ها در رابطه با استعفای حریری را از بین ببرند. لبنانی ها معتقد هستند که نخست وزیر آنها نسبت به اقامت در عربستان کاملا بی‌اراده است. حریری در شکل و مضمون نتوانست از طریق مصاحبه ای که انجام داد، ‌این ابهام را برطرف کرده یا از شدت آن بکاهد، بلکه برعکس، نگرانی و خستگی که از چهره و صدایش مشخص بود، نظریه اقامت اجباری وی در مملکت سرکوب یعنی عربستان را تقویت کرد.

مقدمه چینی برای این گفتگوی ناگهانی و محرمانه به صورتی بود که در وهله اول حتی بولا یعقوبیان خبرنگار انجام ‌دهنده این مصاحبه نیز زمان دقیق آن را تا هنگام رسیدن به ریاض نمی دانست و نمی‌دانست که این مصاحبه به صورت مستقیم یا ضبط شده پخش خواهد شد. علاوه بر اینها حضور مردی در پشت‌ صحنه کادر دوربین که برگه‌ای را برای حریری نگه داشته بود و نخست وزیر همواره نگاه خود را از دوربین می دزدید تا به آن برگه نگاه کند، تردیدهای پیگیری‌کنندگان و مخاطبان این اظهارات را افزایش می‌داد که محاصره حریری از سوی نیروهای امنیتی چیزی فراتر از یک واقعیت است.

به صورت خلاصه از این مصاحبه می‌توان نتیجه گرفت که کسانی که برای استعفای سعد حریری برنامه‌ریزی کرده بودند، منتظر پیامدهایی متفاوت از آن چیزی بودند که امروز در عرصه لبنان شاهد آن هستیم و همین پیامدها باعث شده عربستان دچار شکست شده و سقف مواضع خود را افزایش داده است.  

پشت پرده مصاحبه حریری

اول: طراحی کنندگان سناریوی استعفا نتوانستند شکاف سریعی را در عرصه داخلی لبنان چه در سطح سیاسی یا در میان افکار عمومی این کشور ایجاد کنند. این موضوع برخلاف پیش‌بینی‌های آنها در رابطه با بروز درگیری ها و خیزش موج جریان حامی سعودی ها در میان المستقبل بود.

دوم: مثلث عون، بری و رهبران برجسته المستقبل و خانواده حریری توانستند همبستگی کلی خود را در این زمینه حفظ کنند و توپ را به زمین محافل بین‌المللی و دیپلماتیک بیندازند که این موضوع فشار زیادی را به سعودی‌ها تحمیل کرد.

سوم: این تحولات باعث نشد سید حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله لبنان به سمت گفتمان تحریک‌آمیز ضد عربستان کشیده شود. بلکه در دو سخنرانی متوالی خود با آرامش و درایت کامل به دلجویی از خانواده حریری و جریان‌ المستقبل پرداخته و توپ را به زمین جریان‌های جنجال‌آفرین انداخت.

چهارم: برای کسانی که سناریوی استعفای حریری را طراحی کرده بودند، ضعف جریان وابسته به آنها و ناتوانی آن در تحریک افکار عمومی لبنان چه در مناطق شمالی تحت نظارت اشرف ریفی یا در مناطق مسیحی‌نشین تحت نفوذ حزب نیروهای لبنانی کاملاً مشخص شد و آنها نتوانستند حتی همبستگی نسبتاً کامل افکار عمومی با گزینه‌های ریاست جمهوری و اجماع مقامات ارشد رسمی این کشور را بگیرند.

همبستگی ملی افکار عمومی و رهبران سیاسی لبنان

میشل عون رئیس‌جمهور لبنان و نبیه بری رئیس مجلس و بیشتر رهبران سیاسی این کشور تا دیشب به مواضع خود پایبند بودند و نسبت به اظهارات مطرح شده از سوی حریری در محل اقامت اجباری وی با دیده شک و تردید نگاه می‌کنند و معتقدند که نمی‌توان مواضع مطرح شده را به عنوان مواضع ارادی یک نخست وزیر مورد توجه قرار داد.

این موضع‌گیری مشترک عون بری با اعلام شبکه ان بی ان لبنان همراه شده مبنی بر اینکه مصاحبه حریری را پخش نخواهد کرد ، چرا که مانند سخنان رئیس‌جمهور،  آن را مواضع رسمی حریری نمی دانست. سایر شبکه‌های تلویزیونی لبنان نیز موضعی منسجم با عون و بری اتخاذ کرده و از پخش سخنرانی خودداری کردند و تنها دو شبکه تلویزیونی المستقبل و ام تی وی که تحت کنترل جریان المستقبل قرار دارند و مانند حریری گروگان عربستان هستند، این سخنرانی را پخش کردند.

طی دو روز گذشته دو موضع گیری قابل توجه بود. موضع‌گیری اول از هیتر نویرت سخنگوی کاخ سفید مطرح شد که در جریان پاسخ‌گویی به سؤالات خبرنگاران با تردید در رابطه با بازداشت حریری در عربستان صحبت کرد.  موضع‌گیری دوم از سوی وزارت خارجه انگلیس بود که ابراز امیدواری کرد حریری برای ثبات سیاسی به بیروت باز گردد و استفاده از لبنان به عنوان ابزاری برای جنگ‌های نیابتی را نادرست عنوان کرد. نویرت در پاسخ به سؤالی اشاره به مکان حضور حریری و مکان دیدار وی با کاردار سفارت آمریکا در عربستان را رد کرد و به این سؤال نیز پاسخ نداد که آیا حریری می‌تواند به بیروت باز گردد یا نه؟ وی اظهارات چند روز پیش رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا را تکرار کرد که برخلاف اختلاف دیدگاه‌های موجود بین وزارت خارجه آمریکا و دولت دونالد ترامپ مبتنی بر این نکته بود که حریری شریک قابل اعتمادی برای آمریکا است و این کشور تهدید تمامیت لبنان را رد می کند.

کاهش سقف مطالبات ریاض

نکته قابل توجه در اینجا بود که محتوای مصاحبه و مواضع آرام حریری قابل مقایسه با مطالب مطرح شده در بیانیه استعفای وی نبود، چرا که در این بیانیه ایران و حزب الله مسئول بی‌ثباتی در منطقه معرفی شده بود و این دو طرف تهدید شده بودند. اما مصاحبه حریری مانند کسی بود که می‌خواهد با برگه ای خطرناک بازی کند تا شرایط سازش را به نفع خود بهبود بخشد و راه حلی را در شکاف های ایجاد شده در جریان این مصاحبه ایجاد کند. این موضوع در رابطه با استعفای وی نیز صدق می کند، چرا که اذعان کرد که استعفایش بر اساس قانون اساسی ناقص است و باید برای تقدیم استعفای رسمی خود با میشل عون رئیس جمهور لبنان دیدار کند و رئیس‌جمهور را در جریان شرایط استعفای خود قرار دهد.

وی در عین حال تأکید کرد که چیزی که برای او اهمیت دارد، منافع لبنان است و استعفای وی در راستای منافع لبنان بوده است. وی افزود: تحریم‎های دیگر عربی علیه ما، به نفع مردم لبنان نیست. من با حزب الله به عنوان حزب سیاسی مشکلی نداریم، اما حزب الله نباید عاملی برای تخریب لبنان باشد.

نخست وزیر مستعفی لبنان که اکنون در ریاض به سر می برد، افزود: من به زودی به لبنان باز خواهم گشت. او گفت: ملک سلمان من را مانند پسر خودش می داند و ولیعهد عربستان نیز برای من قابل احترام است. وی افزود: قبول دارم که نحوه استعفای من درست نبود، ولی این کار را به دلایل و انگیزه‌های امنیتی انجام دادم. وی با بیان اینکه جان وی در خطر است، گفت: من می خواهم از خودم و خانواده خودم محافظت کنم و نمی خواهد فرزندانم شاهد آن چیزی باشند که من با قتل پدرم شاهد آن بودم.

وی در ادامه سخنان خود مدعی شد: امروز دخالت هایی را از جانب ایران و حزب الله شاهد هستیم و این دخالت ها اخیرا زیاد شده است... ملک سلمان و ولیعهد عربستان خواستار امنیت همه مناطق لبنان است. عربستان بیشتر از سایر کشورها در جنگ سال 2006 اسرائیل علیه لبنان کمک کرد.

نخست وزیر مستعفی لبنان تصریح کرد: من به زودی به لبنان خواهم رفت تا بر اساس موازین قانون اساسی استعفا دهم. من اجازه نخواهم داد که لبنان به میدان جنگ منطقه ای تبدیل شود. وی گفت: منفعت لبنان این است که روابط خود با همه کشورها را حفظ کنیم. حزب الله باید بداند که لبنان مهم است یا نه؟ اگر مهم نیست آن را اعلام کند. منفعت لبنان در این است که روابط خود با کشورهای دیگر را حفظ کند.

سعد الحریری تاکید کرد که روابط من با میشل عون ممتاز است و پس از بازگشت به لبنان با وی گفت‎و‎گو خواهم کرد. الحریری گفت: عربستان در امور لبنان دخالت نمی کند و این ایران است که در امور داخلی این کشور دخالت می کند.

انتهای پیام/