ضرورت تهاتر پولی در اقتصاد ایران

خبرگزاری تسنیم؛ موضوع تهاتر پولی یکی از محورهای مهم مقابله با تحریم ها به شمار می رود . در دورانی که تحریم های بانکی به شدت ادامه داشت این موضوع بارها در جلسات راهبردی به ویژه در جلسات مهم مقابله با تحریم در ستاد تدابیر ویژه اقتصادی از سوی این حقیر مطرح شد اما جدی گرفته نشد.

البته منعی از سوی این ستاد مطرح نبود اما واقعیت این است که این مهم باید از سوی بانک مرکزی جدی گرفته می شد اما مدیران این بانک عزم جدی در این خصوص نداشتند، از سال‌های قبل حتی در اجلاس مشترک ایران و ترکیه این طرح می توانست مطرح شود اما نمایندگان این بانک هیچ گاه در این سطح توجیه نبودند و یا اعتقادی به این امر نداشتند.

تهاتر پولی به این صورت است که دو کشور که ارتباط تجاری متوازنی دارند می توانند از طریق دو  بانک کارگزار که از سوی دو کشور تعیین می شود و با نظارت دو بانک مرکزی این روش را عملیاتی کنند، برای مثال دو بانک کارگزار یکی در ایران و یکی در ترکیه به عنوان کارگزار صادرکنندگان و وارد کنندگان دو کشور تعیین می شوند، وارد کننده ایرانی به جای دلار ، ریال لازم را البته بر اساس محاسبه مبتنی بر دلار در بانک کارگزار سپرده می کند.

از سوی دیگر بانک کارگزار ترکیه لیر معادل را به بانک صادرکننده ترکیه ای تحویل می دهد. به طور متقابل صادرکننده ایرانی نیز بعد از سپرده کردن وارد کننده ترک در بانک کارگزار ، ریال معادل کالای صادراتی خود را ( بر اساس معادل دلاری) از بانک کارگزار ایرانی دریافت می کند. به این ترتیب در این نوع مبادله نیازی به تهیه و انتقال دلار نیست و‌ دو طرف صرفا به خاطر ثبات قیمت دلار از آن به عنوان واحد سنجش ارزش استفاده می کنند. این نوع مبادله با کشورهای دیگری نظیر چین، روسیه، کره، هند ، امارات و نظایر آن قابل کاربرد است.

نهایتا کسری یا مازاد حساب دو بانک کارگزار به واحد پول دو کشور میان دو بانک با نظارت بانک‌های مرکزی دو کشور تسویه می شود. این روش امروزه از سوی چین با بیش از پنجاه کشور جهان عملیاتی شده است نکته دیگر اینکه این روش لزوما منحصر به ایام تحریم نیست.

حسین عیوضلو؛ استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق «علیه السلام»

انتهای پیام/