«وقف متناسب با نیازهای روز جامعه» از تاکیدات مقام معظم رهبری
رئیس سازمان اوقاف به بررسی عرصه‌های جدید وقف در جامعه و مطالبات رهبر معظم انقلاب از سازمان اوقاف پرداخت و تاکید کرد: «وقف متناسب با نیازهای روز جامعه» از تاکیدات مقام معظم رهبری است.
به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با مسئولان سازمان اوقاف و امور خیریه در سال 1390 فرمودند: «اکنون عرصه‌های متعددی برای وقف وجود دارد که از جمله آنها پزشکی، علم و آموزش، تحقیقات و پژوهش، علوم جدید، محیط زیست و ترویج دین به شکلهای مدرن است»؛ به‌همین جهت پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR هم‌زمان با ایام نکوداشت دهه «وقف» در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین علی محمدی؛ نماینده ولی‌فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه به بررسی عرصه‌های جدید وقف و مطالبات رهبر معظم انقلاب از سازمان اوقاف پرداخته است.
سوال: نگاه رهبر معظم انقلاب به مقوله «وقف» و چشم‌انداز این موضوع از منظر ایشان چگونه است؟
در مورد چشم‌انداز وقف و نگاه رهبر معظم انقلاب ما چند جمله کلیدی از فرمایشات ایشان داریم؛ نکته اول اینکه وقف یک نهاد ممتاز دینی است؛ یعنی رهبر انقلاب به وقف به‌عنوان یک نهاد نگاه می‌کنند.
«وقف» از کارکردهای مهم اقتصادی و اجتماعی نظام اسلامی
نکته دوم این است که وقف یکی از کارکردهای مهم اقتصادی و اجتماعی نظام اسلامی است؛ یکی از ابعاد وقف، امور اجتماعی است؛ مثلاً کمک به نیازمندان، کمک به یتیمان و خانواده‌های بی‌سرپرست، کمک به بیماران و در یک جمله کمک به قشر آسیب‌پذیر جامعه است.
تاکیدات مقام معظم رهبری بر تبلیغ و ترویج فرهنگ وقف
نکته سوم تبلیغ و ترویج فرهنگ وقف است؛ ایشان همیشه می‌فرمایند هرچه میتوانید در تبلیغ و ترویج فرهنگ وقف اقدام کنید تا مردم به آن تشویق شوند.
نکته چهارم این است که در عمل، مردم را به وقف کردن تشویق کنید؛ ایشان فرمودند که آنچه که نیت واقف است، هزینه کنید و به آنچه در وقف‌نامه آورده عمل کنید.
نکته پنجم بحث استعمار موقوفات است؛ ایشان فرمودند استعمار به معنای لغوی آن یعنی آبادانی موقوفات است؛ اینکه اینها معطل نباشند، درآمد داشته باشند و درست استفاده بشوند.
سوال: رهبر انقلاب در سال 90 در دیدار با مسئولان یازمان اوقاف و امور خیریه اشاره‌ای داشتند نسبت به ضرورت سخت‌گیری بر مدیران مجموعه از جهت حساسیت این کار؛ در این زمینه چه اقداماتی داشته‌اید؟
ما یک مجموعه بازرسی داریم که طبق برنامه انجام می‌شود و نتایج آن از طریق سامانه، قابل مشاهده و کنترل است؛ همچنین یک مجموعه‌ای به‌عنوان کمیسیون یا شورای اجرای نیات واقفان راه انداخته‌ایم که این شورا به‌لحاظ قانون و مقررات، وظیفه‌اش تطبیق هزینه‌ها با نیات واقفان است؛ باید تمام درآمدها و هزینه‌های سالانه موقوفات حسابرسی شده و مفاصاحساب برای آن صادر شود و اسنادش هم تأیید شود.
همچنین براساس قانون ماده 8 مجموعه قوانین و آئین‌نامه‌های سازمان اوقاف و امور خیریه که مصوب مجلس شورای اسلامی است اگر در بعضی جاها مثلاً به‌خاطر کثرت عواید موقوفات، مبلغی از درآمد موقوفات باقی ماند، آنجا هم به‌لحاظ شرعی و هم به‌لحاظ حقوقی، بیشترِ این عواید باید به نیت واقف هزینه شود؛ اگر باز هم مبلغی اضافه آمد، باید در کار خیر در موارد مشخص در قانون هزینه شود؛ علاوه بر اینها یک مجموعه‌ای هم از طرف دفتر مقام معظم رهبری بر سازمان اوقاف نظارت کامل دارد اما اتفاق خوبی که افتاده این است که ما الان می‌توانیم به‌طور کامل رصد کنیم که هر موقوفه‌ای و هر امامزاده‌ای در سطح کشور چقدر درآمد داشته، چقدر هزینه کرده و چقدر پول دارد.
افزایش نیات واقفان از 64 نوع به 803 نوع
کار دیگر این بود که ما جدول نیات واقفان را تهیه کردیم؛ براساس این جدول، نیات واقفان از 64 نوع در گذشته به 803 نوع افزایش یافته است؛ من این جدول را در یکی از دیدارها خدمت رهبر انقلاب ارائه کردم و گفتم ما قصد داریم سیستم مالی‌مان را از وضعیت نقدی به وضعیت تعهدی تغییر دهیم و خدمتشان عرض کردم که بعضی از علما و دولتمردان ممکن است بگویند که فلانی این پول‌ها را جمع کرد و برد تهران؛ درحالی‌که این‌گونه نیست؛ همه اموال موقوفات و درآمدشان در همان شهرستان، در همان بقعه یا موقوفه، سر جایش هست اما ما سیستمی را تعریف کردیم که می‌توانیم درآمدها و هزینه‌ها را رصد کنیم و روی آن کنترل داشته باشیم.
سوال: سازمان اوقاف برای استفاده از ظرفیتهای فرهنگی امامزاده‌ها چه برنامه‌ای دارد؟
ضرورت اداره شدن امامزادگان به‌صورت هیئت امنایی و مردمی
اولاً برنامه ما این است که امامزادگان به‌صورت هیئت امنایی و مردمی اداره شوند و دولتی نشوند؛ یعنی آن هیئت امناء حلقه واسط و حلقه ارتباطی باشد بین مردم و آن بقعه و سازمان اوقاف.
ثانیاً اینکه فعالیتها و برنامه‌های فرهنگی برای مناسبت‌های مختلف فرهنگی و انقلابی و اقتضائی که خود آن بقعه و آن منطقه دارد برنامه‌ریزی شود؛ در این زمینه، یکی از انتظاراتی که وجود دارد، تربیت روحانیون و طلاب برای تبلیغ در بقاع متبرکه است که تبلیغ در آنجا شیوه خاصی می‌خواهد که با مسجد و محراب و منبر و حسینیه متفاوت است؛ اینجا همه می‌آیند؛ چه کسانی که ما را قبول داشته باشند و چه کسانی که ما را قبول نداشته باشند.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشته باشیم، اهداف نظام اسلامی است که در برنامه‌های امامزاده‌ها باید وجود داشته باشد؛ باید اهداف انقلاب و نظامِ مورد نظر امام خمینی (ره) و رهبر انقلاب در اینجا بروز و ظهور داشته باشد؛ این امامزاده‌ها از مراکز انقلاب است، تعدادی از شهدا از اینجاها رفتند؛ هم در میان شهدای دفاع مقدس و هم در میان شهدای مدافع حرم، کسانی بودند که خادم این امامزاده‌ها بودند، زائر این امامزاده‌ها و از ارادتمندان این بقاع بودند؛ اگر اشتباه نکنم 27 هزار تا 30 هزار نفر از شهدای دفاع مقدس و شهدای مدافع حرم در بقاع متبرکه دفن شدند.
این را هم درباره تأکید حضرت آقا درباره موضوع امامزادگان بگویم، سال 1395 که رهبر انقلاب به زیارت تعدادی از امامزادگان اطراف کاشان تشریف بردند، حضرت علی بن محمد باقر علیه‌السلام در مشهد اردهال، آقاعلی‌عباس در نطنز و همین‌طور تعدادی از امامزادگان اطراف شهر را زیارت کردند، بعد از آن به بنده گفتند که خیلی کار دارید؛ هرچه میتوانید به امامزادگان خدمت کنید.
سوال:نگاه سازمان اوقاف به عرصه‌های جدید وقف مانند وقف در حوزه دانش و فناوری چیست و در این حوزه چه سیاستها و برنامه‌هایی را دنبال می‌کنید؟
«وقف متناسب با نیازهای روز جامعه» از تاکیدات مقام معظم رهبری
یکی از موضوعات مهم، جهت‌گیری جدیدی است که رهبر معظم انقلاب درباره‌ی نیات جدید وقف مطرح کردند؛ ایشان فرمودند سعی شود وقف مطابق نیازهای امروز جامعه باشد؛ مثال زدند که تبلیغ دین با شیوههای مختلفی از گذشته انجام شده و امروز هم انجام می‌شود اما آنچه نیاز است، تبلیغ دین به‌نحو مدرن و امروزی است، اینکه امروز نیاز است که تبلیغ دین متناسب با شیوههای جدید که نسل امروز جامعه به‌خصوص جوانان و مخاطبان ما آن را می‌پسندند، باشد؛ وقف هم همین‌طور است و باید متناسب با نیازهای جامعه امروز باشد.
در همین زمینه یکی از سیاستهایی که رسماً به ما ابلاغ شده، ارتقای سهم وقف در تولید علم و فناوری است؛ معتقدیم اگر بخواهیم مشکلات اقتصادی و اجتماعی کشور را حل کنیم و به جایی برسیم که دشمن از ما مأیوس شود، باید به دو حوزه علم و فناوری توجه فوق‌العاده داشته باشیم.
اولین چیزی که اولویت دارد، هوافضا است؛ یا در بحث پزشکی، تولید داروهایی که وارداتی هستند و در کشور ساخته نمی‌شوند و بیماران زیادی برای معالجه به آن داروها نیاز دارند, درباره حوزه علم، نیاز است که مسئولان، با ایمان و اعتقاد، آن‌طوری که رهبر انقلاب مطالبه می‌کنند نسبت به این موضوع اقدام و حمایت کنند.
ما رؤسای دانشگاه‌ها را دعوت کردیم و همین موضوع را مطرح کردیم که جلسه، جلسه خوبی بود؛ همچنین اولین مجموعه حوزوی بودیم که از پارک علم و فناوری بازدید کردیم؛ یا با بعضی از نخبگان، خودمان مستقیماً جلساتی گذاشتیم؛ اما این کار نیاز به تبیین دارد؛ مهمترین کار، تبیین خوب و عالمانه این کار است؛ اینکه اصلاً وقف برای تولید علم، یا وقف برای فناوری چیست؟ ما باید افکار عمومی جامعه را در این زمینه به‌خوبی هدایت کنیم.
افکار عمومی جامعه ما با نیات گذشته شکل گرفته است؛ یعنی وقف برای مسجد، حسینیه و امام حسین علیه‌السلام؛ اینها همه خوب است، ما اینها را نفی نمی‌کنیم اما اولویت ما و نیاز امروز جامعه ما علم و فناوری است و ثواب این کمتر از آنها نیست؛ اگر علم و فناوری، اولویت باشد، می‌توان همان اهداف امام حسین (ع) را در نظام جمهوری اسلامی و کشور ایران و ملت ایران حفظ کنیم و اگر خدای ناکرده علم و فناوری را نداشته باشیم دشمن بر ما سلطه پیدا می‌کند.
سوال:برای مشارکت افرادی که علی‌رغم نداشتن سرمایه زیاد، می‌خواهند در امر وقف سهیم باشند چه راهکاری وجود دارد؟
ما در این زمینه بحث «وقف جمعی و مشارکتی» را مطرح کردیم؛ به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد دادیم و مجلس هم به‌لحاظ حقوقی و قانونی تصویب کرد و شورای محترم نگهبان هم به‌لحاظ شرعی تأیید کرد.
اینکه یک نفر ممکن است نتواند مثلاً یک دستگاه چند میلیارد تومانی ام.آر.آی را بخرد امّا اگر چند نفر با هم جمع شوند، می‌توانند بخرند؛ یعنی چند نفر با هم واقف بشوند و نیت مشترک کمک به بیماران را داشته باشند یا مثلاً دویست نفر دانش‌آموز در یک مدرسه درس می‌خوانند که اگر خانواده هرکدام یک مبلغ جزئی کنار بگذارند می‌توانند یک وسیله آزمایشگاهی بخرند و وقف مدرسه کنند؛ این می‌شود وقف جمعی و مشارکتی.
سوال:از ظرفیت وقف برای کاهش اثرات حوادث و بلایایی چون زلزله و سیل، چه بهره‌برداری‌هایی می‌توان داشت؟ شما در این زمینه اقداماتی داشته‌اید؟
سازمان اوقاف از نخستین گروه‌های خدمت‌رسانی به زلزله‌زدگان غرب کشور
بله؛ در همین حادثه زلزله غرب کشور ما در ساعتهای اولیه به مدیرانمان در همان استان کرمانشاه برای کمک‌رسانی ابلاغ کردیم؛ یکی از نخستین گروه‌هایی بودیم که در آنجا حضور پیدا کردیم و نسبت به توزیع آب و غذا و نان و برپایی آشپزخانه اقدام کردیم.
بالاخره ما یک کشور حادثه‌خیزی هستیم؛ حوادث و بلایای طبیعی داریم، یک‌موقع زلزله است، یک‌موقع سیل است، یک‌موقع طوفان است؛ چقدر خوب است ما موقوفاتی داشته باشیم که عوایدش برای این حوادث باشد؛ فکر می‌کنم چنین نیت وقفی نداریم؛ اینکه واقف با این عنوان سرمایه‌ای را وقف کند که درآمد موقوفه صرف کمک به زلزله‌زدگان باشد؛ نیتش هم آسان باشد و قید و بند نزده باشد.
لزوم آسان بودن نیات واقف
حالا به این مناسبت باید بگویم یکی از چیزهایی که خوب است به آن پرداخت، آسان بودن نیات وقف است؛ در حال حاضر ما از گذشته موقوفاتی داریم که این‌قدر واقف به نیات خود، شرایط و قید و بند زده است که کار را دچار مشکل می‌کند؛ البته او هم تقصیری نداشته، چون حکومت، حکومت طاغوت بوده، می‌خواسته کاری کند تا حکومت طاغوت نتواند موقوفه را حیف و میل کند اما الان نظام جمهوری اسلامی است، نیاییم این‌قدر قید و بند و شرایط سخت بگذاریم که اجرا کردن آن نیت، یک مشکل و معضل باشد و به‌آسانی قابل اجرا باشد.
انتهای پیام/
