نفس کشیدن در کلانشهر اصفهان به شماره افتاد
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: در برنامه‌های کنترل کیفی هوای کلانشهر اصفهان و حتی مهمتر از آن در الگوی توسعه اصفهان به بازنگری جدی نیازمندیم وگرنه مشکلات زیست محیطی و پیامدهای حاصل از آن بیشتر می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، این روزها تنفس در اصفهان سخت شده و با وجود شعارها و جلساتی که برای کاهش آلودگی هوا وجود دارد، مردم نصف جهان همچنان اقدامی جدی در رفع این معضل بزرگ به چشم نمی‌بینند و انگار مسئولان پنداشته‌اند که ریه‌های اصفهانی‌ها با دود و خاکستر مونس شده است.
با افزایش انواع آلاینده‌ها، مدت‌هاست که اصفهان هم در گروه کلانشهرهای آلوده کشور قرار گرفته است، معضلی مهم که حیات همه جانداران را تهدید می‌کند، وقتی می‌گوییم آلودگی، فقط چند کلمه و یا تصاویری از هوای مه‌آلود به ذهن می‌رسد؛ خودرو، سوخت، دود و دم، آتش، گازهای سمی و... اینها تعدادی از همان عوامل آلودگی هوای شهر ما هستند، عواملی بی‌رحم که انگار این روزها، مصمم‌تر از همیشه به میدان آمده‌اند!
یکی از مهم‌ترین معضلات این روزهای کلانشهر اصفهان دست و پنجه نرم کردن با آلودگی هواست. هوای شهری که دیگر به سختی می‌شود رنگ واقعی گنبدهای فیروزه‌ای آن را به چشم دید و عوامل متعددی همچون تردد خودروهای تک سرنشین و یا فرسوده، وجود صنایع سنگین و آلاینده در نزدیکی شهر، استاندارد نبودن میزان آلایندگی خودروها، وجود کوره‌های گچ و آجر در شرق اصفهان و ... که نفس کشیدن در این کلانشهر را به شماره انداخته است.
بحران آلودگی هوای کلان‌شهرهایی همانند اصفهان، مسئله‌ای نیست که بدون همت و اندیشیدن راهکار سازنده و اجرایی شدن قوانین و مقررات زیست محیطی رفع شود، بلکه باید از سال‌ها پیش هوای پاک را برای نسل‌های آینده تضمین می‌کردند، اما سئوال اینجاست که اکنون برای از تپش نیفتادن شمارش قلب‌ها چه کرده‌اند و در همین راستا گفت‌وگویی با محمد کوشافر عضو هیئت عملی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: به اعتقاد شما چه عواملی در تشدید آلودگی هوای کلانشهر اصفهان نقش‌آفرینی می‌کنند؟
کوشافر: صنعت و معدن، خودرو، بحران آب و خاک حاصل از تشدید فرسایش بادی از عوامل اصلی آلودگی هوای اصفهان هستند. طی روزها و سال‌های اخیر مباحث مختلفی از اثرات آلاینده‌های صنعتی و صنایع در آلودگی هوای اصفهان مطرح شده که این مسئله مهم در جای خود می‌تواند مورد بحث قرار بگیرد، اما در خصوص خودروها به عنوان یکی از عوامل آلودگی هوا باید چندین پارامتر را در نظر داشته باشیم که تعداد، نوع و کیفیت سوخت، سیستم انرژی و نوع خودرو از جمله این پارامترها است. در مرحله نخست تعداد خودرو باید با ظرفیت شهر متناسب باشد که در حال حاضر اینطور نیست.
تسنیم: آیا تعداد خودروها به عنوان پارامتر مهم عامل آلودگی هوا در شهر اصفهان کنترل شده است؟
کوشافر: روزانه بدون اینکه ظرفیت کلانشهر اصفهان در نظر گرفته شود با نبود هیچ‌گونه برنامه‌ریزی قابل قبولی به تعداد خودروها و موتورسیکلت‌ها در شهر اصفهان افزوده می‌شود و به نظر می‌رسد هیچ توجهی و راهکاری هم به این مسئله مهم وجود ندارد.
یکی از دلایل آلودگی شهر اصفهان تعداد خودروها است که متناسب با ظرفیت شهر نیست.
تسنیم: تا چه میزان سوخت خودروهای ترددی در شهر اصفهان استاندارد و به استانداردهای بین‌المللی نزدیک است؟
کوشافر: پارامتر مهم دیگر خودرو در آلودگی هوای کلان‌شهرها سوخت خودروها است و این سئوال همیشه مطرح شده که آیا تمام بنزین و سوختی که در اصفهان مصرف می‌شود استانداردهای لازم را دارد یا خیر.
تاکنون در این زمینه اقداماتی از سوی مسئولان انجام شده است، اما کافی نبوده، به هر حال سوخت خودروها یکی از عواملی است که به تشدید آلودگی هوا کمک بسیاری می‌کند.
تسنیم: به اعتقاد شما سوخت یورو 4 در جایگاه‌های سوخت و باک خودروهای اصفهانی‌ها مصرف می‌شود؟
کوشافر: ظاهراً آنطور که پالایشگاه اصفهان اعلام کرده سوخت یورو 4 تولید می‌کند، اینکه چقدر از خودروهای اصفهان می‌توانند از سوخت استفاده کنند یک سئوال است و موضوع دوم اینکه اگر ما اکنون استاندارد یورو 4 تولید می‌کنیم و قدمی هم به جلو حرکت کرده‌ایم، اما در حال حاضر خود این استاندارد یورو 4 جای خود را در کشورهای پیشرفته به استانداردهای بالاتری داده است.
بنابراین گرچه یورو 4 نسبتاً مطلوب بوده است، اما استاندارد کاملی نیست و به هر حال برای کیفیت سوخت خودرو بیش از پیش جای کار داریم. تدوین استانداردهای بومی سوخت خودرو نیز موضوعی است که تاکنون چندان مورد توجه نبوده است و به عنوان یک راهکار مهم می‌تواند در دستور کار قرار گیرد.
تسنیم: کیفیت خودروهای کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
کوشافر: سیستم انرژی خودرو و فرایند احتراق است که باید به آن توجه کرد، اکثر خودروهایی که در شهر تردد می‌کنند خودروهای بنزینی هستند و این مسئله از دو منظر قابل بحث و تامل است؛ یکی اینکه هنوز از نظر کیفیت به ویژه برخی خودروهای داخلی می‌توانند سیستم بهتری تولید کنند و این اتفاق تاکنون نیفتاده است.
بنابراین یکی بهبود تولید خودروهای بنزینی فعلی در کشور است و دیگر اینکه از سیستم مصرف بنزین به سیستم برقی حرکت کنیم و دانش این راهکارها وجود دارد، اما در ایران شاید به دلیل تمرکز بر جنبه‌های اقتصادی در مقایسه با جنبه‌های زیست محیطی به آن خیلی کم توجهی شده است.
در حال حاضر فناوری آن در دنیا وجود دارد البته در کشورمان هم هست، اما لازم است با برنامه‌ریزی کامل در زمانی مناسب و کوتاه از خودروهای بنزینی حداقل در تولیدات جدیدمان و خودروهای وارداتی به سمت خودروهای برقی حرکت کنیم.
فکر می‌کنم اگر خودرو را یکی از عوامل مهم آلودگی هوای کلانشهر اصفهان بدانیم؛ کلید کاهش آلاینده‌های حاصل از خودرو دست شرکت‌های خودروساز بزرگ کشورمان است.
تسنیم: پارامتر نوع خودرو چگونه می‌تواند در آلودگی هوای کلانشهر اصفهان تأثیرگذار باشد؟
کوشافر: باید بدانیم از نظر تولید آلایندگی نمی‌توانیم به صورت مطلق یک خودرو را با خودرویی دیگر مقایسه کنیم، خودروهای سبک و سنگین در نوع سوخت، میزان مصرف، ظرفیت ذخیره سوخت‌ها، سیستم احتراق، وزن و پارامترهای دیگر با هم تفاوت‌های بسیاری دارند بنابراین تأثیر آنها هم بر روند آلودگی متفاوت است.
خودروهای سنگین و سبک به طور معمول توسط صنعت به ناوگان حمل و نقل دورن‌شهری و برون شهری وارد می‌شوند و نقش آنها در آلودگی هم قابل توجه و موثر است و باید با مطالعات بیشتر سهم آنها در حمل و نقل و آلودگی شهری مشخص شود.
تسنیم: آیا شما هم با مسئولان اصفهانی هم عقیده‌اید که 70 درصد آلودگی کلانشهر اصفهان از تردد خودروهای تک سرنشین است؟
کوشافر: تعداد خودرو در شهر اصفهان متناسب با ظرفیت این شهر نیست و روزانه هم در حال رشد است و چه تک سرنشین و چه پر از سرنشین باشد به هر حال تأثیر خود را در تشدید آلودگی هوا نشان می‌دهد.
تاکنون برنامه‌ای دقیق برای کنترل تعداد خودرو در داخل شهر نداشته‌ایم و نداریم، البته ممکن است مطرح شود مترو، بی.آر.تی و سیستم حمل و نقل عمومی.
این وسائل عمومی زمانی می‌توانند موثر باشند که تعداد خودرو و مابقی پارامترها در شهر اصفهان رعایت و کنترل شود، چنانچه قرار باشد که پارامترها را از جمله تعداد خودروها کنترل نگردد موفقیتی حاصل نشده است.
در حال حاضر می‌بینید که بخشی از خط مترو در شهر اصفهان افتتاح شده و بی.آر.تی هم در تسهیل جابه‌جایی مسافر موفق عمل کرده، اما در کنترل آلودگی هوا نتوانسته نقش خودشان را به نحو مطلوب ایفا کنند. چرا؛ زیرا آن تعداد خودرو را نتوانسته کنترل کنند. در پاسخ به این سئوال صراحتاً باید گفت در نقش 70 درصدی خودرو در آلودگی هوای شهر اصفهان تردید وجود دارد و با تحقیقات جدید مقدارش مشخص خواهد شد.
تسنیم: نقش مردم را در آلودگی کلان‌شهرها چگونه می‌بینید؟
کوشافر: اینکه مردم هم باید در کاهش آلاینده‌ها و آلودگی شهر مسائلی را رعایت کنند مسئله‌ای مهم است، اما این موضوع در تعامل دو طرفه با برنامه‌ریزان و مدیران امکان‌پذیر بوده و هر دو طرف باید همراه و هم گام یکدیگر برای کنترل آلودگی هوای شهر اصفهان فعالیت کنند.
تسنیم: تاکنون برای کاهش آلودگی شهر اصفهان صحبت‌ها و جلسات بسیاری برگزار شده است با این روندی که پیش می‌رویم، آینده کلانشهر اصفهان به کجا خواهد رسید؟
کوشافر: لازم است که در برنامه کنترل کیفیت هوای اصفهان بازنگری‌های جدی انجام شود ضمن اینکه برخی اقدامات انجام شده در این زمینه را رد نمی‌کنم، اما کافی ندانسته و در برنامه‌های کنترل کیفی هوای این کلانشهر و حتی مهمتر از آن در الگوی توسعه اصفهان به بازنگری جدی نیازمندیم وگرنه مشکلات زیست محیطی و پیامدهای حاصل از آن بیشتر خواهد شد.
گفت‌وگو از مریم زنده‌دل
انتهای پیام/
