لحظه‌های انقلاب-۴|ماجرای «تحصن دانشگاه تهران» برای بازگرداندن امام به کشور
با اعلام بسته شدن فرودگاه‌های کشور در ۴ بهمن ۵۷ برای ممانعت از ورود امام خمینی به ایران، جمعی از روحانیون حرکتی را شروع کردند که نقش موثری در پایان تعطیلی فرودگاه‌های کشور داشت.
به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، 4 بهمن 1357 خبر بسته شدن فرودگاه‌های کشور از طرف نخست‌وزیر شاپور بختیار اعلام شد. روز 30 بهمن امام خمینی در اطلاعیه‌ای اعلام کرده بودند "اینجانب ان‌شاءاللّه تعالی بزودی به شما می‌پیوندم تا در خدمت شما باشم و با همت شجاعانه شما به رفع مشکلات کوشا بوده و با هم‌صدا و هم‌قدم شدن همه اقشار ملت بر فسادها غلبه کنیم." اما دولت بختیار، برای جلوگیری از ورود امام به کلیه شرکتهای هواپیمایی بین‌المللی اعلام کرد که به تهران پرواز نکنند.
علاوه بر این تعداد زیادی تانک و زرهپوش در فرودگاه مهرآباد تهران مستقر شدند و کلیه فرودگاه‌های کشور سه روز بسته اعلام شد و در نتیجه سفر امام به تهران به تعویق افتاد. این اقدام دولت با واکنش‌های مختلفی مواجه شد اما مهم‌ترین واکنش که منجر به عقب نشینی دولت شد، تحصنی بود که در دانشگاه تهران به راه افتاد.
- بیشتر بخوانید
روز 6 بهمن روز ورود امام به کشور اعلام شده بود اما بستن فرودگاه‌ها این ورود را به تاخیر انداخت. روحانیون انقلابی در اعتراض به این حرکت رژیم، تصمیم به برگزاری تحصن در مسجد دانشگاه تهران کردند. در روز 8 بهمن حدود 40 نفر از روحانیون مبارز و انقلابی تهران و قم در محل مسجد دانشگاه تهران تحصن کردند.
آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی که آن زمان عضو شورای انقلاب بود و در تحصن دانشگاه تهران نقش محوری ایفا می‌کردند، درباره علت تحصن و انتخاب محل آن در مصاحبه‌ای می‌گویند "آن شبى که قرار بود ما صبح برویم تحصن بکنیم، آن روزى بود که امام قرار بود بیایند و نیامدند. ما رفتیم در بهشت زهرا و شهید بهشتى سخنرانى کردند و بنده قطعنامه را خواندم... یک سخنرانى شهید بهشتى کردند، بعد هم یک قطعنامه‌اى تهیه کرده بودیم. من هم رفتم قطعنامه را خواندم و برگشتیم. وقتى که برگشتیم صحبت شد که حالا قدم بعدى چه باشد؟ فکر تحصن در تهران بى‌ارتباط به تجربه‌ى تحصن در مشهد نبود، یعنى تجربه موفق تحصن بیمارستان مشهد تشویق‌کننده بود به این تحصنى که در تهران انجام گرفت. مدتى بحث شد که کجا تحصن انجام بگیرد، بعضى مى‌گفتند در مسجد بازار -مسجد امام که آن وقت اسمش مسجد شاه بود- آن‌جا تحصن انجام بگیرد، بعضى جاهاى دیگر را پیشنهاد مى‌کردند یک وقت پیشنهاد دانشگاه هم شد که دیدیم بسیار جالب و از همه جهت این خوب هست."(مصاحبه با شبکه دوم تلویزیون درباره خاطرات دوران مبارزات انقلاب اسلامی؛ 1363/11/11)
لحظه به لحظه تعداد متحصنان بیشتر می‌شد و شخصیت‌های شاخص دوران مبارزه به تحصن می‌پیوستند. آیت‌الله احمد جنتی از طرف متحصنان به‌عنوان سخنگو معرفی شده بود، در گفت‌وگو با کیهان اعلام کرد "تحصن روحانیون تا بازگشت امام خمینی ادامه خواهد یافت و بی‌تردید نمایندگان و افرادی از گروه‌های مختلف مردم به تحصن خواهند پیوست." آیت‌الله اشرفی اصفهانی از کرمانشاه، آیت‌الله صدوقی از یزد، آیت‌الله فاضل لنکرانی و سایر علمای بلاد خود را به تحصن رساندند.
در طول برگزاری تحصن، تلگراف‌های زیادی از طرف علما و مردم شهرستانها در تایید این حرکت می‌رسید. بعدازظهر اولین روز تحصن، آیت‌الله طالقانی نیز به دانشگاه تهران آمد. سازمان ملی دانشگاهیان و جامعه اسلامی دانشگاهیان هم در اعلامیه‌ای حمایت خود را از این حرکت اعلام کردند.
روحانیون متحصن در مسجد دانشگاه تهران در حال گوش دادن به سخنان آیت‌الله جنتی
در تصویر آیات مشکینی، شهید مطهری، صادق خلخالی، محمدی گیلانی، توسلی، فاضل لنکرانی، مومن و جنتی دیده می‌شود
در اولین روز تحصن، متحصنان اعلامیه شماره یک خود را منتشر کردند که به این شرح بود: "حکومت غیرقانونی و غاصب شاپور بختیار در بی‌شرمی و اهانت به حیثیت ملت ایران روی پیشینیان نوکرصفت خود را سفید کرد، در روز جمعه 6 بهمن در تهران و تبریز و رشت و گرگان و آبادان و سنندج و بعضی شهرستان‌های دیگر دست به کشتارهای فجیع و وحشیانه زد و با بستن فرودگاه‌های کشور بر روی رهبر محبوب ملت آیت‌الله العظمی امام خمینی -دام‌ظله- احساسات پاک مردم شرافتمند ایران را که با قلبی لبریز از عشق دیدگانی پر از اشک شوق در انتظار مقدم فرخنده رهبر عظیم‌الشأن خود بود سخت جریحه‌دار ساخت و خشم سهمگین ملت ایران که ریشه او و اربابانش را خواهد سوخت، بیش از پیش برانگیخت.
اینجانبان به عنوان اعتراض به اعمال ضدانسانی دولت غیرقانونی بختیار از ساعت 9 صبح روز یکشنبه 8 بهمن ماه جاری تا بازگشت حضرت آیت‌الله العظمی امام خمینی دام‌ظله به وطن به آغوش پر از مهر ملت در مسجد دانشگاه تهران تحصن اختیار می‌کنیم و از این محل مقدس در کنار برادران دانشجوی خود ندای حق‌طلبانه خود را به گوش جهانیان خواهیم رساند.
برقرار باد جمهوری اسلامی به رهبری امام خمینی - روحانیون متحصن، مسجد دانشگاه تهران"
اعلامیه شماره یک علمای تهران و شهرستانها در دانشگاه تهران
از جمله اقداماتی که در طول تحصن انجام می‌شد، سخنرانی‌های مرحوم شهید مطهری، آیت‌الله خامنه‌ای و سایر روحانیون و انتشار نشریه‌ای به نام "تحصن" بود. آیت‌الله خامنه‌ای درباره انتشار "تحصن" و برنامه‌های آن چند روز می‌گویند "چند تا برنامه در دانشگاه بود یکى سخنرانی‌هایى بود که مستمراً در مسجد دانشگاه انجام مى‌گرفت که همه ماها هرکدام یک برنامه سخنرانى را این‌جا گذاشتیم و دیگران سخنرانى مى‌کردند، یکى اعلامیه‌ها بود، یکى هم یک نشریه، یک بولتن روزانه ما منتشر مى‌کردیم... دو تا بولتن ما منتشر کردیم یکى در دانشگاه، گمانم اسمش تحصن بود... یکى هم در هنگام تشریف آوردن امام."
تصویری از سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای در جمع متحصنان دانشگاه تهران
بر سر در مسجد دانشگاه تهران پارچه نوشته‌ای نصب شده بود "تحصن جامعه روحانیت مبارز ایران در مسجد دانشگاه به عنوان اعتراض به جلوگیری از بازگشت امام خمینی به میان ملت." محلی هم برای سخنرانی در نظر گرفته شده بود. گروه‌های زیادی از مردم خوراک، پوشاک و دیگر وسایل ضروری برای روحانیون متحصن می‌بردند.
در طول چندروز اقامت در دانشگاه تهران، برخی از علما تا آخر ساعت در مسجد می‌ماندند و برای استراحت و خواب بیرون می‌رفتند اما برخی از روحانیون که از شهرستانها آمده بودند شب را در همان مسجد می‌ماندند و مردم نیز سعی می‌کردند شرایط را برای ادامه تحصن مهیا کنند.
تحصن روحانیون در دانشگاه تهران و حمایت‌های گسترده از آن چهار روز به طول انجامید و دولت بختیار مجبور شد به بستن فرودگاه‌ها پایان دهد. اتوبوس‌هایی متحصنان را از دانشگاه تهران به سمت مهرآباد برد تا شاهد بر زمین نشستن هواپیمای امام خمینی در تهران باشند.
انتهای پیام/