نگاه تبعیض‌آمیز رسانه‌های جریان اصلی؛ وقتی خون غربی‌ها رنگین‌تر از افغانستانی‌ها است
سخنگوی سابق ریاست جمهوری افغانستان اظهار داشت رسانه‌های جریان اصلی نگاهی تبعیض‌آمیز به قربانیان حملات تروریستی دارند و با توجه به ملیت آن‌ها و جهت‌گیری رسانه‌ای به «با ارزش» و «فاقد ارزش» طبقه‌بندی می‌کنند.
«ایمل فیضی» سخنگوی سابق ریاست جمهوری افغانستان در یادداشتی به دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم با اشاره به حملات اخیر کابل نوشت: افزایش حملات تروریستی در افغانستان و رنج گسترده مردم نشانگر تراژدی انسانی فاجعه‌آمیزی در این کشور است، اما رسانه‌های بین‌المللی به طور مناسب و یا کافی به آن توجه نمی‌کنند.
به نظر می‌رسد رسانه‌های خبری جریان اصلی، قربانیان تروریسم را به «با ارزش» و «بی ارزش» طبقه‌بندی می‌کنند. این رویکرد دوگانه باید پایان یابد، تمام خبرگزاری‌های بین‌المللی باید با اتخاذ یک رویکرد انسانی تمام قربانیان تروریستی را به همان اندازه مورد توجه قرار دهند.
انتخاب‌های تبعیض‌آمیز
چه رویکردی در خبر مطرح شود و برای چه مدت مورد پوشش قرار گیرد؟ این دو پرسش بنیادی همواره مورد توجه مراکز تحقیقاتی و مطالعات رسانه‌ها و کارشناسان ارتباطات بوده است.
وقتی بحث انتخاب و نمایش اخبار به میان می‌آید مدیران خبری مدعی می‌شوند که روند تصمیم‌گیری آن‌ها براساس ارزش‌ها و استانداردهای حرفه‌ای است، اما در واقع سردبیران همیشه براساس تمایل‌های سیاسی و فاکتورهای اقتصادی به اخبار جهت می‌دهند.
منتقدان رسانه‌ای بر این باورند که «انتخاب‌های تبعیض‌آمیز» برای پوشش گزینشی اخبار به فاکتورهای متفاوتی از جمله «رویکردهای داخلی»، «تطبیق کارکنان» و «محدودیت‌های مالکیت، سازمان، بازار و قدرت سیاسی» بستگی دارد.
همه قربانیان تروریسم اهمیت دارند
به عنوان یک ناظر رسانه‌ای اغلب درباره شکایت مردم افغانستان درباره نادیده گرفتن مشکلات‌شان در مطبوعات جریان اصلی می‌خوانم و یا می‌شنوم، در حالی که حملات تروریستی در کشورهای غربی همیشه پوشش خبری بیشتری از این حملات در افغانستان دارند.
در جنگ کنونی افغانستان هر روز در حملات تروریستی و در تلافی عملیات نظامی آمریکا غیرنظامیان افغان کشته می‌شوند. براساس گزارش سازمان ملل، در 9 ماه نخست سال 2017 نیز بیش از دو هزار و 600 غیرنظامی کشته و پنج هزار و 300 نفر نیز زخمی شدند.
با این وجود به دلیل رویکرد و اولویت‌های ایدئولوژیک رسانه‌های جریان اصلی، قربانیان تروریسم در افغانستان پوشش خبری لازم در سال 2017 را کسب نکرده است.
«علی لطیفی» خبرنگار افغان در این باره می‌نویسد که اگر صدای تمام قربانیان تروریسم شنیده نشود و داستان‌های آنان فراتر از آنچه برای پیشبرد برنامه‌های سیاست خارجی قدرت‌های غربی اهمیت دارد، پوشش داده نشود، جهان، رنج مردم افغانستان در این حملات را درک نمی‌کند و گمان می‌کند که کشته شدگان این حملات افرادی بدون نام و بی‌هویت بوده‌اند.
لطیفی با اشاره به پوشش حمله اخیر شهر کابل توسط رسانه‌های آمریکایی به عنوان مثال گفت: آن وقت در کالیفرنیا بودم و بیاد دارم که رسانه‌های بزرگ درباره این حمله انتحاری صحبت کردند و تحولات آن را با اظهارنظر درباره استراتژی آمریکا در افغانستان دنبال می‌کردند.
در این گزارش‌ها اما اشاره‌ای به تعداد این کشته‌ها نشد و بلافاصله پس از قطع این برنامه به داستان نوجوانی پرداختند که در حمله منچستر مجروح شد بود، هر چند در آن وقت هم دو هفته از آن حمله گذشته بود.
مردم این فرصت را داشتند تا با قربانی حمله منچستر آشنا شوند اما هیچ اطلاعی درباره کشته‌ها و زخمی‌های حمله کابل پیدا نکردند.
قربانیان با ارزش و بی ارزش
وقتی حملات تروریستی شهروندان خارجی را هدف قرار می‌دهد و یا در نزدیکی منطقه دیپلماتیک کابل رخ می‌دهد این حملات همیشه توجه بیشتری را جلب می‌کند و به راحتی سرخط خبرها در رسانه‌های بزرگ بین‌المللی را به خود اختصاص می‌دهد.
در اول ژانویه سال 2018 کشته شدن یک نظامی آمریکایی (یک قربانی با ارزش از نظر رسانه‌های غربی) در یک عملیات نظامی در شرق افغانستان به سرخط خبرها در تقریبا تمام رسانه‌های غربی تبدیل شد. این در حالی است که هیچکدام از رسانه‌ها به این موضوع اشاره نکرد که در طی همان عملیات و در همان ولایت دستکم یک غیرنظامی افغان (یک قربانی بی ارزش) توسط نظامیان آمریکایی کشته و سه زن و دو کودک دیگر نیز در بین 14 غیرنظامی زخمی شده حضور داشتند.
بدترین نمونه بی ارزش دانستن قربانیان افغان سوم ژانویه دو روز پس از این حادثه اتفاق افتاد، وقتی که شبکه تلویزیونی «طلوع نیوز» افغانستان با پوشش خبر کشته شدن یک نظامی آمریکایی هیچ گزارشی درباره افغان‌های کشته و زخمی شده در همان روز منتشر نکرد.
پس از آن نیز رسانه‌های محلی و بین‌المللی بیانیه ارتش آمریکا را منتشر کردند اما از منابع دیگر اطلاعاتی درباره عملیات گزارش ندادند تا بر حرفه‌ای بودن و استقلال خود تاکید کنند.
در سوم ژانویه ساکنین شهرستان «هسکه‌مینه»، منطقه‌ای که عملیات نظامی آمریکا انجام شده بود، از دولت خواستند تا تلفات غیرنظامیان را مورد تحقیق قرار دهد و فرماندهی ناتو در افغانستان را نیز مجبور کند تا بیانه‌ای را مبنی بر تایید تلفات غیرنظامیان در نتیجه عملیات نظامی اول ژانویه در ولایت «ننگرهار» منتشر کند؛ اما رسانه‌های جریان اصلی به طور کلی این بیانیه را نادیده گرفتند.
چنین خود سانسوری و کوچک نشان دادن تلفات غیرنظامیان ناشی از رویکرد رسانه‌های خبری بزرگ است که صدای قربانیان جنگ را سرکوب می‌کند زیرا با رویکرد سیاسی و اقتصادی جریان اصلی متناقض نیست؛ به عبارت دیگر این اقدام به ضرر اهداف سیاست خارجی آمریکا در افغانستان خواهد بود.
این موضوعات خوشبینی نسبت به دموکراتیک بودن رسانه و تکثر آن در غرب به اصطلاح آزاد و مترقی را دشوار می‌کند.
به عنوان شهروندی از جهان بشریت، همه کسانی که خواستار دموکراتیک شدن رسانه هستند باید به دنبال جایگزین باشند تا دیدگاه‌های عمومی بیشتری در رسانه‌ها مطرح شود.
ما باید با اجازه دادن به مردم با نقش‌آفرینی در حوزه رسانه از طریق مختلف، از جمله اینترنت که راه‌های جدیدی را برای ارتباطات دموکراتیک در سطح محلی و بین المللی فراهم می‌کند بخش رسانه مدنی را ایجاد کنیم.
رسانه‌های خبری که به دنبال سودآوری برای خود هستند برای دموکراسی مانند سم هستند و هرچه آن‌ها ثروتمندتر شوند، ما به عنوان یک جامعه و دموکراسی ضعیف‌تر خواهیم شد، دیگر نباید به رسانه‌های جریان اصلی به عنوان منابع مورد اعتماد خبری تکیه کنیم.
انتهای پیام/.
