خیز یوان چین برای رقابت با دلار در معاملات بازار نفت

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، علی بختیاری زاده،  حذف دلار از سیستم معاملات نفت آرزویی است که کشورهای بسیاری در سر دارند. تجارت سالانه نفت در جهان بیش از 2 هزار میلیارد دلار برآورد می شود که بخش مهمی از آن در بورس های لندن و نیویورک معامله می شود. در حالی که خاورمیانه و شمال آفریقا منبع اصلی تامین کننده نفت مورد نیاز جهان است قیمت این طلای سیاه هزاران کیلومتر دورتر در اروپا و آمریکا و بر پایه پول رایج ایالات متحده تعیین می شود. ایده راه اندازی بورس نفت سال ها پیش در ایران جدی شد و اقداماتی در این زمینه انجام گرفت که البته به نتیجه نرسید. روس ها نیز هر از چند گاهی از راه اندازی بورس نفت در روسیه سخن گفته اند.

اما گام های عملیاتی در این زمینه را چین برداشته است. چین که حالا جای آمریکا به عنوان بزرگترین خریدار نفت جهان را گرفته و بزرگترین اقتصاد بزرگ دنیا شده است از موقعیت خوبی برای پایان دادن به سلطه دلار بر معاملات نفتی برخوردار گردیده است. بورس نفتی چین 6 فروردین سال آینده راه اندازی خواهد شد و معاملات نفت در این بورس نه به دلار بلکه به یوان چین انجام خواهد شد.

راه اندازی بورس نفت چه ارزش و اهمیتی برای چین دارد؟به عقیده کارشناسان، چین از مدت ها پیش در فکر پیدا کردن جای پایی برای ارز ملی خود در تجارت جهانی است. نفت مهمترین کالای معاملاتی در جهان است و پکن تصمیم گرفته است تحقق این هدف را از بازار نفت شروع کند. راه اندازی بورس نفت از نظر فنی نیز برای چین حائز اهمیت است. در حال حاضر درجه بندی کیفی نفت در بورس های نیویورک و لندن و بدون توجه به معیارهای پالایشگاه های چینی صورت می گیرد. چین با راه اندازی بورس جدید نفتی می تواند معیارهای خود را در این زمینه تعریف کند و قیمت نفت را بر این اساس تعیین نماید.

آیا بورس نفت چین موفق می شود؟‌آیا خارجی ها به این بورس روی می آورند؟ به طور قطع نمی توان پیش بینی کرد واکنش بازار نفت به این بورس چه خواهد بود. نظام مالی چین هنوز آمادگی لازم برای جذب معاملات نفتی را ندارد. نقل و انتقال پول در چین هنوز با محدودیت هایی مواجه است و اگر دولت چین می خواهد بورس نفتی خود را به رقیبی برای بورس های نیویورک و لندن تبدیل کند باید قوانین تجارت پولی خود را تسهیل کند. در عین حال ایجاد یک مرکز جدید مبادلات نفتی در آسیا به ویژه با حمایت و استقبال کشورهایی مثل ایران و روسیه مواجه خواهد شد که با تحریم های آمریکا مواجه اند. از سوی دیگر کشورهایی مثل عربستان اگرچه محدودیت های تجارت با دلار آمریکا را ندارند اما بخش مهمی از واردات خود را از چین و با یوان چین تامین می کنند بنابراین برایشان بهتر است حداقل بخشی از نفت خود را با یوان معامله کنند. البته شاید کار عربستان برای پیوستن به این بورس سخت باشد. این کشور در سال 1973 پیمانی را با آمریکا بسته است که تعهد داده در برابر برخورداری از فروش تسلیهات نظامی و دفاعی آمریکا نفت خود را با دلار آمریکا به فروش برساند.

راه اندازی بورس نفت چین چه تاثیری بر جایگاه دلار در تجارت جهانی دارد؟شکی نیست که راه اندازی بورس نفت چین جایگاه دلار در بازار نفت را تضعیف می کند. چین بزرگترین خریدار نفت در جهان است. یک دهم نفتی که در جهان خرید و فروش می شود به بازار چین سرایز می شود. چین هر روز 9 میلیون بشکه نفت وارد می کند. هند، دیگر واردکننده بزرگ نفت جهان همسایه چین است و هر روز حدود 5 میلیون بشکه در روز نفت وارد می کند. این دو کشور در مجموع، یک هفتم معاملات نفت جهان را به خود اختصاص داده اند.

البته یک شبه همه چیز تغییر نخواهد کرد. چهار دهه است که نفت بر پایه دلار آمریکا قیمت گذاری می شود و دو سوم معاملات نفت بر پایه دلار انجام می گردد. تغییر این روند کار سختی است. بورس چین به تدریج باید اعتماد بازار نفت را جلب کند. پول ملی این کشور هنوز جایگاهی در تجارت جهانی ندارد و فقط دو درصد مبادلات تجاری جهان با یوان انجام می شود. در ابتدا دولت چین به شرکت ها و پالایگاه های خود فشار می آورد معاملات نفتی شان را به یوان انجام دهند و در صورت موفقیت معاملات، شاهد ورود سایر بازیگران خواهیم بود. راشل زیمبا، مدیرعامل «موسسه تحقیقات اقتصادی رومبینی» در این باره معتقد است بازار نفت در ابتدا با دیده تردید و بی اعتمادی به بورس نفت چین نگاه می کند اما به تدریج و با گذشت زمان استقبال روز افزونی را شاهد خواهد بود به ویژه اگر آن که کالاهای دیگری هم به فهرست معاملات این بورس افزوده شود. جورج کینر مدیر «موسسه سرمایه گذاری آسیا سوئیس» آینده را برای پترودلار تیره و تار می بیند. وی معتقد است در شرایطی که واردات نفت آمریکا طی سال های اخیر به حد اقل رسیده است و حتی این کشور به رقیبی برای صادرکنندگان سنتی نفت مثل ایران، روسیه، عراق و عربستان تبدیل شده است باید انتظار افول جایگاه دلار در بازار نفت را داشت. حتی هم اکنون کشورهایی مثل عراق، روسیه و اندونزی مبادلات نفتی خود را با ارزهایی غیر از دلار انجام می دهند. کینر افزود: چین از موقعیت خوبی برای به کرسی نشاندن حرف خود برخوردار است چرا که بزرگترین وارد کننده نفت است و می تواند معاملات نفت با یوان را به فروشندگان نفت تحمیل کند.

بر این اساس شرایط کنونی بهتر از هر زمان دیگر برای راه اندازی بورس نفت یوان پایه است. چین بزرگترین اقتصاد جهان و بزرگترین واردکننده نفت جهان شده است. واردات نفت آمریکا به حداقل رسیده و نفت شیل آمریکا به رقیبی برای اوپک تبدیل شده است. از سوی دیگر از زمان روی کار آمدن ترامپ ارزش دلار به طور پیوسته کاهش یافته و این مسئله باعث افت قدرت خرید ذخایر دلاری صادرکنندگان نفت شده است. دیگر، مثل گذشته دلار منبع مطمئنی برای ذخیره سازی پول نیست. شاخ و شانه کشیدن های ترامپ برای روسیه به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت و گاز جهان نیز به نفع بورس نفت چین تمام خواهد شد. روسیه از حاکم بودن دلار بر بازار انرژی جهان ناراضی است به ویژه آن که به دلیل تحریم های آمریکا با محدودیت هایی در زمینه مبادلات مالی مواجه است.

با این اوصاف باید گفت آن عواملی که 41 سال پیش دلار آمریکا را بر اقتصاد جهانی مسلط کردند به تدریج رنگ باخته اند و شاهد عقب نشینی تدریجی دلار از شریان های اقتصادی جهان هستیم. اگر در اول ژانویه 1999 یورو پا به عرضه وجود گذاشت و به یکه تازی دلار آمریکا در اقتصاد جهان پایان داد امروزه وقت آن رسیده اژدهای زرد به میدان بیاید و جایگاه دلار آمریکا را در اقتصاد جهان بیش از پیش تضعیف کند.

انتهای پیام/