سیاستمدار کُرد: ناامیدی گسترده ساکنان اقلیم کردستان عراق / اشتباه تاریخی رفراندوم و لزوم محاکمه مجریان آن

به گزارش گروه دفاتر خارجی خبرگزاری تسنیم، یوسف زوزانی از سیاستمداران مشهور کُرد عراقی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم گفت: دنباله‌روهای خط سیاسی جلال طالبانی با برگزاری رفراندوم مسعود بارزانی مخالف بودند و تاثیرات منفی این پروسه بر اقلیم کردستان و مردمانش برای همگان مشهود است.

زوزانی با اشاره به اختلافات اربیل - بغداد هم گفت: قانون اساسی عراق تنها مرجع رسمی حل و فصل این اختلافات است.

این سیاستمدار کرد عراقی نارضایتی مردمی را در اقلیم کردستان یکی از خطرات پیش روی احزاب سیاسی در انتخابات پارلمانی عراق دانست و گفت: مشکلات متعدد ساکنین اقلیم کردستان عراق و انتقاداتی که به احزاب حاکم دارند سبب ناامیدی گسترده مردمی شده و حضور آنها را پای صندوق‌های اخذ رای تحت تاثیر قرار می دهد.

مشروح این گفتگو را در ادامه مشاهده می‌کنید:

با وجود گذشت ماه‌ها از برگزاری رفراندوم مسعود بارزانی، هنوز هم شمار زیادی از نویسندگان و تحلیلگران اقلیم کردستان عراق روزانه به بررسی ابعاد منفی این پروسه می‌پردازند. به نظر شما آیا عمق تاثیرگذاری منفی رفراندوم به میزانی است که کردها را هنوز به واکنش مجبور کرده است؟

پیش از برگزاری رفراندوم، مردم و سیاستمداران اقلیم کردستان عراق به دو بخش تقسیم شده بودند، افراد زیادی در اقلیم کردستان به ویژه کسانی که خود را دنباله‌رو راه جلال طالبانی می‌دانستند بر این باور بودند که برگزاری رفراندوم نوعی از بازی حزب دموکرات کردستان عراق با هدف به هم ریختن وضعیت داخلی اقلیم است، اگرچه ترکیه در ظاهر خود را مخالف برگزاری رفراندوم معرفی می‌کرد، اما من معتقد بودم که دستگاه اطلاعاتی این کشور در برگزاری این پروسه با هدف خلق مشکلات اساسی در اقلیم کردستان دخالت‌هایی داشته است. اینکه رفراندوم چه تاثیرات منفی در اقلیم کردستان بر جای گذاشته است را همگان حس می کنند، تشکیلات اقلیم کردستان عراق که اختیارات گسترده ای داشت به زمانی برگشته است که فعالیت‌های آن به شدت محدود شده است، روابط اقلیم با کشورهای خارجی محدود شده است، فرودگاه‌های ما به روی پروازهای خارجی مسدود شده است، در نهایت ما به وضعیتی رسیده‌ایم که باید بیش از مفاد تعیین شده در قانون، خود را مطیع و تسلیم بغداد بدانیم. سران سیاسی کرد یکی از بزرگترین اشتباهات تاریخی خود را با برگزاری این رفراندوم مرتکب شدند و اگر عدالتی وجود داشته باشد لازم است در آینده محاکمه شوند.

چندین ماه است که مسئولین حکومت اقلیم کردستان عراق متاثر از تاثیرات رفراندوم و مشکلاتی که در اقلیم مشهود است از لزوم توافق با بغداد سخن می‌گویند، اما در عمل، پیشرفت ملموسی حاصل نشده است. با وجود  آشکار بودن درخواست‌های بغداد، موانع رسیدن به این توافق چیست؟

اگر جدیت خاصی در میان اکراد و سران عراق وجود داشته باشد این کشور دارای قانون اساسی مورد تایید همه جریان‌ها است، کردها یکی از قومیت‌هایی بوده اند که بیشترین رای را به این قانون داده‌اند، در قانون اساسی عراق شرح وظایف حکومت اقلیم کردستان و عراق به وضوح آمده است. لازم بود اکراد پیش از رفراندوم برای حل و فصل مشکلات خود با بغداد در چارچوب قانون اساسی عراق گام برمی‌داشتند، اما متاسفانه عناد سیاسی دو طرف به ویژه مصلحت‌اندیشان اقلیم کردستان مانع رسیدن به توافق شد. به عنوان نمونه، در موضوع گذرگاه‌های مرزی اقلیم کردستان، قانون به صراحت از لزوم اداره مشترک آنها گفته است، اما منفعت طلبی احزاب سیاسی کرد مانع از آن است که این قانون اجرایی شود، حاکمان اقلیم کردستان نمی‌خواهند که دیگران از درآمدهای این گذرگاه‌های مرزی و اینکه چه اتفاقاتی در آنها روی خواهد داد، اطلاعی داشته باشند. من معتقدم که اگر مبنای مذاکرات اربیل و بغداد قانون اساسی عراق باشد توافق به سهولت حاصل خواهد شد.

آیا ممکن است پیش از برگزاری انتخابات پارلمانی عراق توافق اربیل - بغداد هم تعیین تکلیف شود؟

وضعیت عراق در پسا رفراندوم و پیروزی علیه داعش به نوعی این کشور را در موضع قدرت قرار داده است و از سوی دیگر فضای پیش از برگزاری انتخابات هم ممکن است مانع از رسیدن به این توافق باشد، کردها در این راه به فشارهای خارجی و پادرمیانی کشورهایی از جمله ایران امید بسته‌اند. تصور کنید که مردم اقلیم کردستان با چه مشکلات اقتصادی روبرو هستند، ممکن است بغداد هم در پی اتلاف وقت تا پس از انتخابات سراسری عراق باشد تا وضعیت موجود بر میزان آرای احزاب حاکم اقلیم کردستان تاثیر داشته باشد.

نچیروان بارزانی به عنوان معاون حزب دموکرات کردستان عراق پست نخست وزیری کابینه محلی اقلیم کردستان را در اختیار دارد و در تمام اظهارات خود بر لزوم توافق با بغداد تاکید می‌کند، اما مشاهده می‌شود که دیگر مسئولین حزب دموکرات اظهاراتی به مراتب تندتر در قبال دولت مرکزی عراق دارند. این تناقض را چگونه تفسیر می‌کنید؟

حزب دموکرات کردستان بخش مهمی از پست‌ها و مناصب مهم اقلیم را در اختیار دارد و شخص اول و تصمیم گیرنده این حزب هم مسعود بارزانی است و دیگر مسئولین این حزب هم دنباله رو وی هستند. یک واقعیت وجود دارد که نچیروان بارزانی در موضوع برگزاری رفراندوم با مسعود و مسرور بارزانی هم عقیده نبوده است. از سوی دیگر همچون احزاب دیگر، حزب دموکرات کردستان عراق هم با اختلافات و جناح بندی‌های داخلی روبرو است، اما به سبب فضای حاکم بر این حزب ممکن است این اختلافات کمتر به بیرون درز پیدا کند. اما واضح است که سیاست داخلی و خارجی نچیروان بارزانی با مسعود بارزانی و دیگر اعضای خانواده بارزانی تفاوت‌هایی دارد.

انتخابات پارلمانی عراق از هم اکنون از سوی تحلیلگران متعدد در اقلیم کردستان مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. به عنوان یک سیاستمدار، آینده کردها را در این انتخابات چگونه پیش بینی می‌کنید؟

تغییرات اعمال شده در قانون انتخابات عراق بر میزان آرای کردها در این دوره تاثیرگذار خواهد بود، اما یک واقعیت در اقلیم کردستان وجود دارد و این است که به سبب مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بیش از دو دهه حاکمیت احزاب در اقلیم کردستان، شمار زیادی از مردم هیچ رغبتی به شرکت در این انتخابات ندارند، مردم از عملکرد احزاب حاکم اقلیم کردستان ناراضی هستند، اگرچه جریان‌های سیاسی جدیدی تاسیس شده‌اند و ممکن است بخشی از آرای ناراضی را دوباره به صندوق‌های اخذ رای برگردانند، اما امید به آینده در میان کردهای عراقی در حد بسیار پایینی است. پیش بینی می‌شود که کردها در این دوره از انتخابات پارلمانی عراق کردها موقعیت قبلی خود را داشته نباشند.

یکی از موارد درخواستی دولت عراق با هدف مذاکره با حکومت محلی اقلیم کردستان، تحویل پرونده نفتی به بغداد بوده است. در روزهای گذشته در رسانه‌های اقلیم کردستان آمده بود که نچیروان بارزانی با هدف امضای قرارداد جدید نفتی با شرکت روس نفت به روسیه خواهد رفت. اگر قرار بر این باشد که اربیل - بغداد به توافق مشترک برسند امضای قرارداد جدید نفتی اقلیم با یک شرکت نفتی خارجی بدون رضایت بغداد به چه معنی خواهد بود؟

وضعیت حاکم بر اقلیم کردستان عراق سبب شده است که شرکت‌های خارجی همچون گذشته به اقلیم کردستان نگاه مثبتی نداشته باشند و نوعی از احتیاط در روابط آنها دیده می‌شود، این شرکت‌ها هم می‌دانند که عدم رضایت بغداد در امضای قراردادهای نفتی با اربیل می‌تواند مشکلاتی را برای آنها به وجود آورد. در حالی که توافق پیشین حکومت اربیل با شرکت روس نفت مورد قبول بغداد نیست، سفر بارزانی به روسیه ممکن است برای تعیین تکلیف این قرارداد باشد، این قرارداد باید به طرف عراقی واگذار شود، در این صورت سرنوشت مبلغ اخذ شده اقلیم کردستان از شرکت روسی به کجا خواهد رسید. بنابراین ممکن است سفر بارزانی با هدف گفتگو درباره قرارداد قبلی باشد نه امضای قراداد جدید، زیرا شرایط اقلیم کردستان اجازه چنین قراردادی را نخواهد داد.

این روزها تجاوز ترکیه به خاک سوریه و نبرد عفرین به یکی از بحث‌های مهم منطقه ای تبدیل شده است. کردها همیشه به عنوان یک متحد به آمریکا نگاه کرده‌اند و این مورد به ویژه در سال‌های گذشته درباره کردهای سوریه صدق می‌کند. آمریکا در قبال حملات ترکیه به مناطق کردنشین سوریه واکنش خاصی نداشت. علت چنین سیاستی از سوی واشنگتن در قبال کردها چیست؟

نوع روابط با آمریکا در اقلیم کردستان عراق با مناطق کردنشین سوریه متفاوت است. در محدوده تعریف شده همکاری میان آمریکا و کردهای سوریه عفرین وجود ندارد، منطقه عفرین تا لاذقیه و دمشق و دیگر مناطق در محدوده‌ای است که روسیه برای خود تعریف کرده است و کردها هم بر این نکته واقفند که آمریکا در عفرین قادر به حمایتی از آنها نخواهد بود، در حالی که ترکیه در موضوع حمایت‌های آمریکا از اکراد سوریه انتقادات تندی را از واشنگتن به زبان رانده است روسیه با عدم موضعگیری در قبال تجاوز ترکیه به سوریه در پی آن بود که این کشور را از خط آمریکا جدا کند. مذاکرات متعدد آمریکا با ترکیه هم به این هدف انجام می‌شود که نوعی از تعادل را میان آنکارا و کردهای سوریه حفظ کند. در سوریه نوعی از تفاهم و همکاری میان آمریکا و کردها وجود دارد، اما این واقعیت هم وجود دارد که آمریکا موسسه خیریه افتتاح نکرده است که از کردها حمایت کند، بلکه خواهان دستیابی به اهداف از پیش طراحی شده و منافع خود است. بر این عقیده‌ام که روابط آمریکا و کردها در سوریه تداوم خواهد داشت، زیرا هیچ جریانی در سوریه به غیر از کردها با واشنگتن همکاری نخواهد کرد.

انتهای پیام/.