لرستان| "آیت‌الله بروجردی (ره)" از مبارزه با رژیم شاهنشاهی تا منادی وحدت بین شیعه و سنی + زندگینامه
دهم فروردین مصادف با سالگرد عروج ملکوتی عالم ربانی و مرجع عالیقدر جهان تشیع و پایه‌گذار تقریب مذاهب در دنیای اسلام، حضرت آیت‌الله‌العظمی سید حسین بروجردی(ره) است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بروجرد، دهم فرودین ماه مصادف با رحلت مرجع بزرگ جهان تشیع، آیت‌الله بروجردی است که حق بزرگی بر گردن حوزه‌های علمیه و مسلمانان دارد.
آیت‌الله بروجردی(ره) از سادات طباطبائی بروجردی که با 30 واسطه به دومین پیشوای شیعیان حضرت حسن بن علی (ع) می‌رسد و نیاکان و بستگان پدری و مادری ایشان اغلب از دانشمندان و فقهای شیعه و بعضی از آن‌ها مراجع بزرگ عصر خود بوده‌اند و در حقیقت ایشان زعامت و مرجعیت را از خانواده خود به ارث برده بود.
تولد، دوران تحصیل، ازدواج
آیت‌الله بروجردی در ماه صفر سال 1292 ه.ق (1254 ه.ش) در شهر بروجرد دیده به جهان گشود از همان اوان کودکی مورد مهر و علاقه سرشار پدر دانشمندش قرار گرفت، وقتی هفت‌ساله شد پدرش او را به مکتب فرستاد تا به تحصیل اشتغال ورزد.
در سن هیجده سالگی به اصفهان که در آن روزگار حوزه علمی گرمی داشت رهسپار شد و پس از ورود به اصفهان مدت چهار سال با جدیت و پشتکار مخصوص به خود، به تکمیل معلومات خود و کسب فیض از محضر استادان بزرگ پرداخت.
ایشان درحالی‌که بیست‌ودو بهار از عمر خود را پشت سرمی گذاشت به دستور پدر به بروجرد بازگشته و ازدواج می‌کند و پس از اندکی توقف مجدداً به اصفهان برگشته پنج سال دیگر به تحصیل و تدریس علوم و فنون مختلف اهتمام می‌ورزد.
در سال 1318 دانشمند نابغه جوان هم با اشتیاق زائدالوصفی بار سفر بسته و در سن بیست‌وهفت‌سالگی عازم نجف اشرف می‌شود ایشان در آن هنگام مجتهد مسلم بوده و همه، او را به نبوغ و احاطه در فقه و اصول و حکمت می‌ستودند، به‌گونه‌ای که از عالمان بافضیلت به شمار می‌آمد.
مراجعت به ایران و مبارزه با نظام شاهنشاهی
ایشان پس از مراجعت به ایران درحالی‌که از فضلای بلامنازع جهان تشیع به شمار می‌رفت با سخنرانی‌های آتشین خود علیه دستگاه حکومتی فاسق شاهنشاهی در مساجد شهرستان بروجرد مردم را به مبارزه و روشنگری علیه دستگاه سلطنتی فرامی‌خواند در این میان آیت‌الله بروجردی متحمل فشارها و سختی‌های فراوانی از سوی افراد مختلف شده اما تنگ‌نظری‌ها، معارضه‌ها و حسادت‌ها در یک محیط محدود هرگز نتوانست روحیه مصمم و اراده پایدار ایشان را درهم شکند بلکه با هضم همه سختی‌ها و تحمل همه ناملایمات، بر آن شد تا در کنار پرورش سرمایه عظیم علمی خود، از طریق درس و بحث و تحقیق، به یاری مردم خویش برخیزد و برای آن‌ها راهنمایی دلسوز و پیشوایی آشنا با مشکلات و دردها باشد.
همراه با فعالیت در محراب و منبر، به مراجعات و مشکلات جاری مردم نیز، رسیدگی کرده و هیچ‌گاه از این مشکلات غافل نبودند.
از دیگر اقدامات ایشان در بروجرد تأسیس کارخانه برق بود که با تشویق افراد متمکن، خرید سهام آن عملی شد و این شهر که تا آن زمان، از نعمت برق محروم بود با پیگیری‌های مجدانه این عالم مردمی برق‌کشی می‌شود.
حضرت آیت‌الله‌العظمی بروجردی پس از فعالیت‌های خود در شهرستان بروجرد به دلیل پیگیری معالجات خود به دعوت دوستان اطبا عازم قم می‌شود و آیت‌الله بروجردی، به‌طور موقت، پذیرفتند که به قم بیایند و پس از گذراندن دوران بیمارستان، وارد قم شدند و با نهایت احترام، مورد استقبال قرار گرفتند.
مقبولیت در میان علماء و وظیفه سنگین مرجعیت
پس از ارتحال آیت‌الله حائری در زمان مطرح‌شدن آیت‌الله بروجردی، به‌عنوان مرجع، تنها مرجع مشهور، مرحوم آیت‌الله حاج‌آقا حسین قمی بود که در کربلا اقامت داشت که پس از فوت آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی، ایشان را به نجف اشرف، منتقل کردند در قم هم عده کمی از آیت‌الله حاج‌آقا حسین قمی تبلیغ می‌کردند البته پس از چند ماه، آیت‌الله قمی فوت کرد و مرجعیت شیعه، منحصر در آیت‌الله‌العظمی بروجردی شد.
پس از مرحوم آیت‌الله حائری، مرحوم آیت‌الله حجت، آیت‌الله صدر، آیت‌الله خوانساری، که آن زمان از آنان به آیات ثلاث تعبیر می‌کردند، مسؤولیت حوزه را بر عهده گرفتند و حوزه در زمان این بزرگان هم شرایط بهتری از زمان مرحوم حائری نداشت.
بااینکه به خاطر زحمات بسیار و ارزنده این بزرگان، حوزه از انحلال نجات یافت، ولی رشد و ترقی پیدا نکرد زیرا نکته مهم این بود که مرجعیت در نجف مستقر بود و در قم، فردی، که حتی هم‌عرض باشد، وجود نداشت.
بنابراین بزرگان حوزه قم، به این فکر افتادند تا آیت‌الله بروجردی را، که آن زمان در بروجرد سکونت داشتند، به قم دعوت کنند و ایشان گرچه تا زمان مرحوم آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی مرجعیت نداشت، لکن ازنظر مراتب علمی، اگر نگوییم بالاتر از آیت‌الله سید ابوالحسن بود، حتماً کم‌تر نبود اما به خاطر اینکه ایشان در بروجرد، که یک شهر غیرعلمی و غیر حوزوی بود، اقامت کرده بودند، شهرت زیادی نداشتند اما درعین‌حال خواص از بزرگان، از مراتب علمی ایشان آگاه بودند و علاوه، در زمان مرحوم آیت‌الله آقای حائری، ایشان مدت کوتاهی در قم اقامت داشته‌اند و درس و بحث هم شروع کرده بودند.
سفر ملکوتی
آیت‌الله‌العظمی سید حسین طباطبایی بروجردی مرجع تقلید شیعیان در سیزدهم شوال 1380 هجری قمری (دهم فروردین 1340 شمسی) در سن 86 سالگی پس از عمری مجاهدت و خدمت در تبلیغ و گسترش مذهب شیعه جعفری چشم از جهان فروبست و در مسجد اعظم قم به خاک سپرده شد.
رحلت آیت‌الله بروجردی که پیشوای دینی حدود یکصد میلیون شیعه جهان بود، ضایعه‌ای دردناک بود که پس از رحلت مرحوم آیت‌الله اصفهانی نظیر نداشت.
در ساعت 8:30 صبح روز رحلت ایشان، رادیو ایران با قطع برنامه خود اعلام کرد آیت‌الله‌العظمی بروجردی دار فانی را وداع کرد و به دستور دولت، امروز کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی تعطیل است و ضمناً از این ساعت برنامه‌های موسیقی رادیوهای کشور تعطیل می‌شود.
به همین مناسبت دولت جعفر شریف امامی با صدور اطلاعیه‌ای آن روز را عزای ملی اعلام کرد و حسین علاء، وزیر دربار در اطلاعیه‌ای از طرف محمدرضا پهلوی، درگذشت آیت‌الله‌العظمی بروجردی را به فرزند ارشد ایشان و بازماندگان تسلیت گفته و در اطلاعیه دیگری اعلام کرد که دربار تا سه روز عزادار و پرچم سلطنتی نیمه‌افراشته خواهد بود.
پس از رحلت آقای بروجردی که برای ایشان همه گروه‌ها جلسه و ختم می‌گرفتند دریکی از جلسات که مسئول مذهب واتیکان که یکی از رهبران دین مسیحیت بود شرکت داشت در مورد رحلت آیت‌الله بروجردی گفت: «نه‌تنها شما شخصیتی را ازدست‌داده‌اید، بلکه جهان فردی را که در مقابل فساد کل جهان بود را ازدست‌داده است.»
بازتاب ارتحال آیت الله بروجردی در دینا
قدیمی‌های قم نقل می‌کنند که روز تشییع پیکر ایشان، غوغایی در شهر کریمه اهل بیت (ع) برپا شده بود. بیشتر مردم سیاه پوش بودند، عده‌ای به سر و صورت خود گل مالیده و برخی نیز به سر خود و دیگران کاه می‌ریختند و تابوت که با پارچه سیاه و روپوش سبزی پوشیده شده بر روی انبوه دستان مردم به حرکت در می‌آمد تا این که بالاخره جسم ایشان در بالاسر حرم مطهر حضرت معصومه (س) جنب در ورودی مسجد اعظم برای همیشه در دامان خاک آرام گرفت.
غم فقدان چنین عالم و عارف بزرگی چنان سهمگین و تلخ بود که در پی این واقعه از سوی علمای مطرح قم، چند روز عزای عمومی اعلام شد و بازاریان این شهر به احترام ایشان یک هفته کامل دست از کسب و کار کشیدند و حتی فراتر از این در روز تشییع جنازه ایشان همه شهرهای کشور تعطیل شد.
به دلیل آن که مرحوم آیت‌الله بروجردی، مرجع و زعیم کل جهان شیعه در آن مقطع زمانی بوده و از آن سو در جهان اسلام و حتی فراتر از آن در عرصه گیتی شخصیتی شناخته شده و تأثیر گذار به شمار می‌آمدند، ارتحال ایشان در رسانه‌های بین المللی نیز بازتاب وسیعی داشت تا آن جا که به عنوان مثال روزنامه معروف تایمز لندن با چاپ مقاله مفصلی به بررسی ابعاد گوناگون زندگی این عالم فرزانه شیعی پرداخت.
همچنین گذشته از پیام‌های تسلیت از روسا و سفرای کشورهای مختلف، حتی کشورهای شوروی، آمریکا و انگلیس نیز به نوعی مجبور شدند پرچم سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های خود را به نشانه عزا نیمه افراشته نگاه دارند.
توجه به مسائل روز کشور
سید مصطفی علوی بروجردی فرزند حضرت آیت‌الله سید محمدجواد علوی طباطبایی بروجردی که از نوادگان گران‌قدر آن مرجع بزرگ جهان تشیع است در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم با اشاره به فضائل و سجایای اخلاقی جد بزرگوار خود حضرت آیت‌الله‌العظمی بروجردی می‌گوید: اخلاق اجتماعی و نوع برخورد ایشان با افرادی که مراجعه می‌کردند و یا در مراسم بیت شرکت می‌کردند بسیار خاص و تأثیرگذار بود چراکه ایشان اهتمام خاصی نسبت به برگزاری مراسم روضه و مجالس عزاداری برای اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام داشتند.
وی افزود: باوجود کسالتی که ایشان در اواخر عمر بابرکت خود داشتند نسبت به برگزاری جلسات اهل‌بیت علیهم‌السلام اهتمام و تأکید ویژه داشتند و خود نیز بسیار مقید بودند که در این مجالس به طور حتم شرکت کنند.
نواده آیت‌الله بروجردی با اشاره به اهتمام خاص حضرت آیت‌الله بروجردی نسبت به امورات جاری کشور عنوان می‌کند: ایشان همه مسائل روز را به‌دقت دنبال می‌کردند و در برخی موارد که لازم بود خود رأساً وارد می‌شدند و برخی جاها که نیاز نبود به‌صورت مستقیم وارد شوند از افرادی می‌خواستند با توجه به شرایط خاصی که در رژیم گذشته(شاهنشاهی) وجود داشت، نسبت به تذکر دادن به مسئولان کشور وارد عمل شوند.
تذکر و مبارزه با رژیم شاهنشاهی
وی به تلاش‌های سیاسی این مرجع عالیقدر جهان تشیع در مبارزه با رژیم ستم‌شاهی و صدور فتاوا و اعلامیه‌های مختلف در مقابله با طاغوت زمان خود اشاره و بیان می‌کند: گاه ایشان به‌صورت مستقیم نماینده‌ای از سوی خود به دربار شاه می‌فرستادند و به این واسطه به شاه تذکرات لازم درباره موضوعات روز کشور می‌دادند و همه این اقدامات را با آرامش و بدون جاروجنجال و به‌جا و به‌موقع انجام می‌دادند.
علوی بروجردی تأسی به اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام در مقام عمل را از رموز حتمی موفقیت ایشان در مبارزه با ظلم خوانده و تصریح می‌کند: ایشان نمونه‌ای بارز از قیام سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله (ع) بود که باوجود کثرت یاران در جبهه حق متحمل رنج‌های فراوان شده و سرانجام بااراده خداوند و مجاهدت‌های خالصانه به پیروزی رسید همچنان که تا هنگامی‌که ایشان در قید حیات بودند شاه اجازه توهین به مراجع و علما و خلاف نظر آن‌ها حرف زدن را به خود نمی‌داد و اقتدار و عظمت آیت‌الله بروجردی سبب شده بود دوست و دشمن مرید و فرمان‌بردار ایشان باشند.
وی موقعیت‌شناسی و درایت سیاسی را از ویژگی‌های مبارزات سیاسی این عالم ربانی برشمرده و خاطرنشان می‌کند: ایشان اولین شخصیت در جهان اسلام بودند که منادی وحدت بین شیعه و سنی شدند و با پیگیری تقریب مذاهب و مکاتباتی متعددی که با شیخ الازهر مصر جناب "شیخ شلتوت" داشتند موفق شدند حقانیت مذهب شیعه جعفری را در جهان اسلام اثبات کنند که این امر منجر به صدور فتوای تاریخی شیخ الازهر مصر در مورد به رسمیت شمرده شدن مذهب شیعه جعفری در جهان اسلام شده و ازآن‌پس اجازه تدریس فقه جعفری که تا آن هنگام ممنوع بود در دانشگاه‌ها و مراکز علمی اسلامی صادر شد.
آیت‌الله بروجردی پایه‌گذار رساله توضیح المسائل
حجت‌الاسلام‌والمسلمین احمدرضا غلامی معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با گرامیداشت یاد و خاطره این عالم ربانی گفت: حضرت آیت‌الله‌العظمی بروجردی فخر عالم اسلام در عصر حاضر و آینده است و همه مراجع تقلید در عصر حاضر به‌نوعی از دست پروردگان و از مجموعه‌ای هستند که توانستند از سفره علمی و فقاهت این عالم ربانی بهره‌مند شوند.
وی بابیان اینکه اساس رساله توضیح المسائل در زمان ایشان جمع‌بندی شده است، افزود: مراجع تقلید پس از ایشان به‌طور کامل از این چارچوب بهره‌مند شدند و در جایگاه علمی و فقهی ایشان هیچ‌کس چه در زمان حیات و پس از ایشان هیچ ادعایی در راستای اعلمیت نداشته و همه علما به‌نوعی خود را بدهکار علمی، فقهی، اعتقادی و اصولی این مرجع عالم اسلام می‌دانند.
مجاهدت در راستای تقریب مذاهب اسلامی
این کارشناس مذهبی بابیان اینکه اساس و پایه تقریب مذاهب در دنیا از فعالیت‌های آیت‌الله بروجردی بوده است، عنوان کرد: تقریب بین مذاهب ازجمله ویژگی‌های بارز این مرجع عالم اسلام است که در تقریب بین مذاهب دنیا ایشان پیش‌قدم بوده و این پایه و اساس را بنا نهادند.
وی بابیان فضائل این عالم ربانی خاطرنشان کرد: آیت‌الله بروجردی احترام خاصی به قرآن می‌گذاشتند تا جایی که این عالم وارسته در برابر مدادی که با آن قرآن نوشته بودند پای خود را دراز نمی‌کردند و این پیامی است به دنیای اسلام و همه علما و همه‌کسانی که در حوزه دین ادعایی دارند که شان و منزلت اعتقاد و قران و دین را حفظ کنند.
معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی لرستان با تصریح بر اینکه حوزه‌های علمیه همگی وام‌دار این عالم وارسته‌اند، گفت: علمای امروز دنیای اسلام ازجمله شاگردان مکتب فقه آیت‌الله بروجردی بوده‌اند و حوزه‌های علمیه برای همیشه مدیون جایگاه علمی حضرت آیت‌الله‌العظمی بروجردی است.
وی آیت‌الله بروجردی را مرجع بلامنازع دنیای اسلام خواند که تأکید فراوانی بر ادامه درس و مباحثه توسط طلاب حوزه‌های علمیه داشته و عنوان کرد: گرامیداشت یاد و نام ایشان یک ضرورت انکارناپذیر است که آحاد مردم و علما و کسانی که در حوزه فقه و علم قلم‌زده و قدم برمی‌دارند با تأسی از این بزرگان دین پرچم برافراشته شده اسلام توسط ایشان را نگهداری کنند.
انتهای پیام/م
